Frontaal Naakts Brievenbusje: God en ons brein
Rudolf Kahl
Deze keer een speciale aflevering van Frontaal Naakts Brievenbusje met maar één brief, een reactie op mijn stukken over God, van mijn oude vriend, illustrator en stripauteur Rudolf Kahl. Ik heb nog een lange reactie van iemand anders gekregen, die plaats ik binnenkort ook.
Dag Peter,
Wij kennen ons nog van de Nederlandse schrijversbijeenkomst in Den Haag, 100 jaar geleden. Daarna heb ik jou de Engelse versie van Der Ego-Tunnel van Thomas Metzinger als e-book opgestuurd, want jij hebt mij ongewild in contact gebracht met Thomas Metzinger via Ger van Wulften en dat heeft een enorme slinger aan mijn eigen schrijfwerk gegeven, waarvoor hartelijk dank tot in alle eeuwigheid…
Tja, eeuwigheid, dat is het probleem hier. Veel van de kritiek die jij noemde op jouw verhaal over God bleek heel juist te zijn geweest en Thomas Metzinger heeft dat ook heel fijn verwoord. Hij beschrijft ons brein vanuit de evolutie van functie, waarbij wij dus de meest complexe versie ervan hebben – tot nu toe.
Veel functies in ons brein zijn nog uit de tijd van de oer-reptielen, eigenlijk uit de basis van het functie-pakket van de cel als zodanig. Deze basis-functies of opdrachten van het brein zijn Overleving en Voortplanting. Maar in de evolutie van het menselijke brein ging er iets ‘mis’. De eerste mensen werden geconfronteerd met dood en daar was geen antwoord op. Hoe combineer je overleven, de basis-functie met dood? Volgens Thomas Metzinger kon het brein die stap niet maken, vandaar dat het aan kwam zetten met het verhaal van een leven na de dood.
Angst voor de dood
Als wij het God-idee willen begrijpen moeten we kijken naar de meest ‘primitieve’ volken. Daar zien we vaak dat alles geesten heeft, boomgeesten, diergeesten en uiteindelijk komt men via een vereenvoudiging en ‘globalisering’ uit bij een God. Metzinger beschrijft het letterlijk als een waanzin-oplossing van het brein. En inderdaad, die kritieken die jij noemt, zijn allemaal terecht en waar. Zeker als je ervan uitgaat dat een van onze meest belangrijke drijfveren ANGST is, angst voor de dood, angst voor verandering, angst voor eenzaamheid, angst niet gehoord te worden. Het is evolutionaire onvolwassenheid.
Wat niet wil zeggen dat de mensen die niet of niet meer in God of god geloven tot volwassenheid zijn geëvolueerd. Zolang landen legers nodig hebben en machthebbers macht, is volwassenheid nog erg ver weg. En ja, zeker de katholieke kerk is een criminele organisatie, nog steeds, net zo goed als de islamitische kerken en Joodse kerken criminele organisaties zijn, want zij hebben niet alleen in het verleden de gruwelijkste misdaden gepleegd, nee, zij binden nog steeds mensen aan zich door het vertellen van leugens.
Lulverhaal
In mijn boek noem ik de bijbel inderdaad een lulverhaal en zijn alle bijbels lulverhalen. Als we iets van een waarheid willen zoeken, moeten we al naar het Oosten kijken. Metzinger zag dat ook al. Niet dat het brein van de Oosterling tot volwassenheid is geëvolueerd, verre van dat, maar zij zijn een andere weg ingeslagen, mede door het feit dat er een grote verscheidenheid aan denkbeelden mogelijk bleef, wat hier door de kerken onmiddellijk de kop werd ingedrukt.
Als jij zo graag wilt aantonen wie er allemaal fout zit in onze maatschappij, zal je toch eens een andere blik op het geloof moeten werpen, en ook op jouw eigen geestelijke geschiedenis. Ik ben het helemaal met Thomas Metzinger en Dick Swaab eens: Wij zijn ons brein. Het brein denkt en het brein projecteert zijn wereldbeeld naar zichzelf. En in dat wereldbeeld projecteert het een identiteitsprojectie. Wij ervaren ons als denkend individu omdat het brein dat ziet als hulp bij ons overleven. Door identiteit mee te projecteren in het wereldbeeld kan het een verschil aanbrengen tussen het individu en de omgeving.
Krankzinnigheid
Individualiteit bleek voordelen te hebben, maar het brengt ook onbegrip mee en inderdaad krankzinnigheid. En daar zet het brein religiositeit tegenover. Opmerkelijk daarbij is trouwens dat de gebieden in het brein, waar religiositeit wordt geactiveerd, in het centrum zitten, dus heel oud zijn. Je kan dat gebied met uiterlijke impulsen stimuleren. Sommige drugs hebben er ook vat op.
Wij kunnen nog geen leven maken, dus dat antwoord ligt nog even te wachten. Maar wij kunnen wel een reeds overleden hart weer laten kloppen en functioneren, wat inmiddels betekent dat de dood betrekkelijk is. Misschien komt er ooit het moment dat het brein niet langer last heeft van het conflict tussen overleven en eindigheid der dingen. Ook ons heelal is eindig, dat kunnen wij concluderen uit het feit dat het ooit is begonnen.
Ik wens jou veel zon op jouw pad, Peter.
Met vriendelijke groet,
Rudolf Kahl is illustrator en stripauteur. Zijn indrukwekkende memoir Herinneringen gaat over zijn jeugd tussen de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog, in het net verslagen Duitsland.
Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland.
Post, 09.09.2023 @ 10:27
RSS