Federaal Europa

Thomas Colignatus

Professor Arnoud Boot adviseert het parlement het jongste euro-plan af te wijzen. Ook dit akkoord is een lapmiddel. Goed gedrag van Griekenland en Italië is nog steeds niet af te dwingen. Dat kan volgens hem alleen met de hulp van het IMF. Een krachtig Nee van Nederland is nodig om een akkoord te krijgen met een rol voor het IMF. Afwijzing zal geen paniek veroorzaken want de Europese Centrale Bank (ECB) kan de economie draaiende houden en sinds kort hebben we ook dat EFSF fonds. Aldus professor Boot.

VVD en CDA zullen Mark Rutte, die in Brussel met Merkel akkoord is gegaan, echter niet laten vallen. Wilders twitterde tegen het akkoord omdat het een deel van de Griekse schuld kwijtscheldt. Wanneer de PvdA tegenstemt, heeft het kabinet een groot probleem. Maar als de PvdA tegenstemt, kan Wilders de PvdA pesten door toch voor te stemmen. Dan is hij de staatsman die zijn verantwoordelijkheid neemt en de PvdA de onverantwoordelijke onnozelaar. Wilders kan van Rutte en Verhagen dan ook wisselgeld vragen om de PvdA nog meer te jennen. Aldus Henk en Ingrid.

Het ligt zelfs iets ingewikkelder. Er zit een systeem in Merkels aanpak door steeds maatregelen te nemen die net niet werken. Een voortdurende crisis houdt alles vloeiend. Het euro-verdrag mist dwingende maatregelen en alleen onder druk van crisis en hoge rentestanden kunnen Griekenland en Italië gedwongen worden om orde op zaken te stellen. De geesten worden rijpgemaakt voor de totaaloplossing van een federaal Europa.

The Economist bericht dat Merkel in kleine kring al heeft opgemerkt dat ze de Duitse grondwet wil aanpassen om souvereiniteit aan Brussel over te dragen. Daar gaat het om. Wanneer de PvdA ook voorstander van zo’n federaal Europa is, kan men de aanpak van Merkel slechts steunen. Aldus Merkel en Rutte.

De redenering van Boot kan niet overtuigen. Ook het IMF kan falen. Wanneer iemand de wereldcrisis had moeten voorzien, dan toch wel de monetaire en financiële deskundigen van het Internationaal Monetair Fonds, zou je toch denken ? Maar niet heus. Griekenland is in recessie gestort, ten aanzien van IJsland is er forse kritiek geuit, en ook in het recente Regional Report over Europa slaat men de plank zwaar mis – zie mijn commentaar.

Professor Boot was een van de degenen die, voorafgaand aan de crisis, waarschuwde, maar ten aanzien van de oplossing staat hij niet sterk. Zoals iemand met een hamer overal spijkers ziet, ziet de hoogleraar financiële markten vooral financiële aspecten. Exit professor Boot.

Economen neigen al tot het oordeel dat dit nieuwe akkoord inderdaad een stoplap is en dat we spoedig weer in de stress zitten. Zie bijvoorbeeld Richard Baldwin. Veel details zijn nog niet ingevuld. De ronde langs de parlementen zal niet eenvoudig zijn. Het noodfonds van 1000 miljard euro bestaat uit een hefboom zoals die welke de crisis veroorzaakte. De herkapitalisatie van banken zal zwakke banken noodzaken minder krediet te geven terwijl we juist moeten groeien.

De oplossing zit in het versterken van de Europese Centrale Bank, maar in plaats daarvan komt er een kerstboom van Presidenten die met elkaar moeten overleggen (EU, Commissie, Eurozone, ECB, EFSF). Merkel heeft haar hand overspeeld en schept teveel risico voor een echte Depressie. De PvdA kan verantwoord tegenstemmen. Exit Merkel en Rutte.

Dan blijven Henk en Ingrid over. Wilders komt inderdaad in de verleiding zich met het imago van staatsman te tooien. Het kleineren van de PvdA kan meer stemmen opleveren dan het afgeven op Griekenland. In het gek maken van mensen kun je ver komen. Als wetenschapper kan ik hier verder weinig over zeggen.

Het masochisme in Europa blijft verbazen. De commentator van El Pais vindt het dubieus dat om de Duitse banken te redden ook de Spaanse banken onnodig hard worden aangepakt. Spanje, met vijf miljoen werklozen, zou juist groei nodig hebben. El Pais ziet de echte oplossing in overdracht van souvereiniteit aan een Europees Ministerie van Financiën zitten, precies zoals Merkel wil. Onder druk wordt alles vloeibaar, zelfs de trotse Spanjaard.

Wie een federaal Europa wil, kan een politieke keuze maken en daar kan ik als wetenschapper niets over zeggen. Maar het is onjuist om daarvoor het argument te gebruiken dat het economisch noodzakelijk is. Als econoom en wetenschapper kan ik opmerken dat de huidige politieke keuzes plaats vinden in de context van onvoldoende inzicht in de economische mogelijkheden.

De Europese politici zitten gevangen in een kokervisie. Binnen de economische wetenschap bestaat er een neoliberale denkrichting. Economen zoals Alan Greenspan zijn destijds door politici als Ronald Reagan op het schild getild en deze wind is via Margaret Thatcher naar Europa gewaaid. In samenspraak is het beleid bepaald dat tot de huidige crisis heeft geleid. Zulke adviseurs staan nog steeds op dat schild. Zij zijn de Cesar Millans van onze politici. Mark Rutte volgt een economische theorie die aantoonbaar heeft gefaald. Toch volhardt hij.

Er is een alternatieve analyse. Zie mijn opstel voor de G20: Yes we can, in Cannes.

Thomas Colignatus is de naam die Thomas Cool gebruikt in zijn positie als wetenschapper. Eerder meende hij dat Rutte het niet snapte en dat Plasterk als een gevaarlijke paljas gezien kan worden. Emigreren naar andere landen in de EU zal lastig zijn wanneer het daar ook niet deugt.

Thomas Cool/Colignatus, 31.10.2011 @ 08:21

[Home]

17 Reacties

op 31 10 2011 at 11:10 schreef babs:

Grappig dat je Spanje noemt. Ik verbaas me er al enkele jaren over dat de enige partij die iets van oppositie tegen Europa voert, Bildu is.

Alle serieuze partijen zijn voor federalisatie, alle grote kranten net zo. Bizar.

Het heeft er volgens mij mee te maken dat men zichzelf ziet als minderwaardig tov Duitsland. Kiezers laten de besluiten liever aan Duitsland over dan aan de eigen politici.

Ook de meeste demonstranten van Occupy-alles/15M zien Europa niet als deel van het probleem, eerder als deel van de oplossing.

Overigens worden de banken in Spanje wellicht echt harder aangepakt dan nodig. Allerlei assets tellen bij de beoordeling niet mee. Bij een andere manier van tellen zouden ze kapitaal te over hebben. Dat is door Zapatero te makkelijk weggegeven bij onderhandelingen, is de kritiek. (Ik zeg wellicht, omdat ik het niet goed kan beoordelend).

op 31 10 2011 at 12:47 schreef Wazzup:

Houdt Merkel de crisis vloeiend? Opdat de geesten rijp worden voor federalisering? De belangrijkste vraag wordt niet beantwoord: waarom wil Merkel de Duitse grondwet wijzigen?

Merkel’s speelruimte wordt beperkt door het Bundesverfassungsgericht dat een Duits constitutioneel taboe op Eurobonds introduceerde in september 2011. Zij stelt budgettaire autonomie van Europese lidstaten centraal en maakt daarmee de invoering van Euro-obligaties, de overname van schulden en dus (fiscale) federalisering onmogelijk.

Indien Merkel de Duitse grondwet op dit punt wilt herschrijven neemt ze een groot risico met de traditionele CSU-achterban. Het is zeer wel denkbaar dat haar partij zal scheuren over de overdracht van Duitse fiscale en financiële soevereiniteit, naar Brussel. Dat CSU-dissidenten opnieuw een aanklacht zullen indienen en het Bundesverfassungsgericht het nieuwste Euro-plan wel ongrondwettelijk zal verklaren. Dan valt de regering, volgen nieuwe verkiezingen en zal een grondswetwijziging heel lang op zich laten wachten.

Te lang om de Euro te redden.

op 31 10 2011 at 16:13 schreef Smeets:

Thomas,

Er is geen plan voor een federaal Europa vanuit de kant van Merkel. Noch van enig ander staatshoofd.
In de kern is er ook geen economisch maar een politiek probleem. Bij de oprichting van de monetaire unie (Euro) heeft men gedacht dat deze laatste automatisch zou leiden (dwingen) tot een politieke unie. Er werd alvast landje gespeelt met een eigen fopparlement (EP) en regering (Europese Commissie). In werkelijkheid ligt de macht bij de regeringsleiders.
Men heeft bij de introductie van de Euro nooit enigzins rekening gehouden met de mogelijkheid dat de bevolkingen van de afzonderlijke landen helemaal geen behoefte hebben aan een politieke unie.
En dat is wat nu botst. De gezamelijke munt dwingt tot een politieke unie. Alleen is er niemand die er brood in ziet. Europa heeft geen economisch probleem maar een legitimiteitsprobleem.

op 31 10 2011 at 20:22 schreef Thomas Colignatus:

@Frans Smeets: (1) Zie Luuk van Middelaar “De Passage naar Europa”. Mijns inziens een open deur maar onderhoudend verteld: http://www.europesebeweging.nl/9353000/1/j9vvi4rdx7gnwzt/vi6wnq9x3wxu (2) Wat The Economist rapporteert komt me logisch voor. Merkel en ook jij menen dat een muntunie een politieke unie noodzaakt. Waardoor het voor haar logisch is om crisis in stand te houden totdat iedereen de unie slikt of stikt. (3) In mijn alternatief laat ik zien dat het nationale budgetrecht in stand kan blijven met ieder land een Economisch Hof plus een regel t.a.v. investeringen en handelsoverschotten. Heb ik iets onduidelijk uitgelegd ?

op 01 11 2011 at 02:06 schreef Wazzup:

Waardoor het voor haar logisch is om crisis in stand te houden totdat iedereen de unie slikt of stikt.
Het enige dat The Economist rapporteert is dat Merkel een grondwetswijziging wil. Niet waarom ze dat wil. Dat het Duitse Constitutionele Hof haar voortdurend dwars zit kan een reden zijn. Behalve het constitutionele taboe op Eurobonds heeft het Bundesverfassungsgericht per vandaag, zo meldt Der Spiegel, ook de werkzaamheden van een parlementaire commissie opgeschort die oordeelt over Duitse financiële garanties.

Dus hoezo traineert Merkel opdat ze federalisering verkrijgt? Interne Duitse mechanismen doen dat. En hoe langer het traineren duurt hoe hoger de rekening voor Duitsland oploopt; het laatste wat Merkel behoeft, gezien de afnemende steun voor haar beleid.

De analyse is dus onvolledig en de afgeleide conclusie van ‘neo-liberale kokervisie’ is daarom niet van toepassing.

op 01 11 2011 at 03:54 schreef You On A Gin:

Nou, misschien heb ik het stuk niet helemaal goed begrepen, maar het is mij een brug te ver om te beweren dat men beleid moedwillig verkloot. Al in al blijft het allemaal mensenwerk.

op 01 11 2011 at 10:58 schreef Thomas Colignatus:

@You On A Gin: Hoe wil je op korte termijn de Italiaanse schuld van 120% GDP niet meer laten stijgen, zonder de dreiging van hogere rente ?

@Wazzup: Hoe willen jij en Merkel op lange termijn de Italiaanse schuld naar 60% terugbrengen ?

op 01 11 2011 at 12:23 schreef Wazzup:

Goede vraag. Ik ben geen voorstander van federalisering, on tal van redenen.

Jouw alternatief sluit de wereldmarkt en exporteurs als China, Japan en opkomende IBSA-landen buiten. Landen die nu (of in het recente verleden) hun munt kunstmatig laag houden en zo groeien dankzij een export surplus met relatief kleine binnenlandse vraag en investeringen. Deze landen zijn afhankelijk van de Europese markt en beschikken over grote monetaire reserves die kunnen worden aangewend voor een afwaardering van staatsobligaties. Want de Zuid-Europese landen lijden niet zozeer onder de hoogwaardige Duitse export maar meer onder het volume van de laagwaardige export uit Azië en Turkije met een kunstmatig lagere prijs.

Het idee van een economish hof dat wereldwijd eerlijke spelregels hanteert is charmant maar niet bepaald realistisch. Dus gewoon machtspolitiek: betaal mee of verlies je afzetmarkt.

op 01 11 2011 at 13:28 schreef Thomas Colignatus:

@wazzup: (1) Een Economisch Hof in ieder land dat macht bij eigen nationale politici wegneemt: dat lijkt me machtspolitiek. Machtspolitiek tussen landen is tegenwoordig gelukkig vooral economie, hoewel ik natuurlijk ook kijk naar de militaire dimensie maar daar gaat dit niet over. (2) Het grootste deel van het exportoverschot van BRD en NL is wel degelijk naar EU landen. (3) China, Japan en BRIC landen zijn niet afhankelijk van export naar EU en USA. Ook zij kunnen de binnenlandse markt tot ontwikkeling te brengen. Het verhoogt je welvaart wanneer je dat doet. Voor China zouden er politieke motieven kunnen zijn dat niet te doen, maar het lijkt me eerder dat zij het ook niet begrijpen. Er zijn heel veel mensen die mijn analyse negeren, ook +/- 1,3 miljard Chinezen.

op 01 11 2011 at 14:42 schreef Wazzup:

(1) China constateert zelf dat het te afhankelijk is van export zoals anderen recentelijk doen tot Bloomberg aan toe.

(2) Het exportoverschot van BRD en NL is niet verantwoordelijk voor het verdwijnen van de traditionele industrie in Zuid-Europa zoals bijvoorbeeld de schoenen- en textielindustrie. Productie met lage toegevoegde waarde wordt als eerste door opkomende economieën met lage loonkosten beconcurreerd. Het verdwijnen van deze arbeidsplaatsen werd een decennium lang gemaskeerd door de investeringen die samenvielen met de euro-zone.

(3) Nieuwe spelregels alleen voldoen niet: ik vermoed dat dankzij robotica, nanotechnologie en andere ontwikkelingen loonkosten over 10/15 jaar niet meer relevant zijn. Denk maar aan de 3D of atoom printer: eigenlijk een doodvonnis op termijn voor het Chinese exportmodel. Produceren? Dat doe je straks lekker thuis.

op 01 11 2011 at 23:02 schreef Thomas Colignatus:

@wazzup: Stel dat dit een puzzle is waarvoor je alle 100 stukjes correct moet hebben. De meeste lezers snappen 99 stukjes, maar het ene stukje dat ze niet snappen is voor iedereen weer anders. Ik kan in een kort stukje niet alles behandelen. Allicht kun je allerlei punten aanwijzen die niet behandeld zijn, me een standpunt toedichten, en dan zeggen dat ik iets niet snap. Probeer het zuiver te houden en bekijk eventueel een boek van me: http://www.dataweb.nl/~cool/Papers/Drgtpe/Index.html Graag terug naar de vraag: hoe gaan jij en Merkel Italie tot de orde roepen, anders dan via de nu stijgende rente en een duurzame oplossing via grondwetsherziening ?

op 01 11 2011 at 23:09 schreef Sasha Berkman:

Wat is er eigenlijk tegen een sterk sociaal europa in het licht van de heersende verhoudingen in de wereld?

Ik begreep dat “Mijn” regering tegen de toetreding van het palestijnse volk tot de Unesco heeft gestemt.

Het lijkt me dat we het dan maar europees niveau moeten fixen. Onze regering is een stelletje NSBérs onder de regie van Bruine Geert.

op 02 11 2011 at 01:17 schreef Wazzup:

@Thomas: Ik denk niet dat de euro, als instrument voor stabiliteit, kan worden gered. Kan er straks naast de biljoenen voor het saneren van overheidsschulden ook nog fondsen worden aangeboord om de extreme werkloosheid in Zuid-Europa aan te pakken? Wat hebben jongeren aan een stabiele euro als het werkloosheidspercentage regionaal tot 55% oploopt? En blijft oplopen?
Deze regio’s scheppen dan weer werk indien de euro devalueert tot onder 20% van de dollar en yuan. Of simpelweg verdwijnt, ingeruild wordt voor de oude munt, zodat kostprijzen valutair gepositioneerd kunnen worden.

Een stabiele euro zal, denk ik, slechts voor regionalisme en opkomend nationalisme zorgen; ik las trouwens net dat Griekenland de gehele legertop heeft vervangen. Zijn die soms tegen een sterk en sociaal Europa?

op 02 11 2011 at 13:53 schreef Thomas Colignatus:

@Sasha Berkman: Wat versta je onder een “sterk sociaal europa”. Dat is nogal vaag. Versta jij Baskisch of Roemeens, en wie gaat wat controleren? De locale omstandigheden verschillen zo sterk, we begrijpen elkaar nauwelijks. De landsgrenzen zijn over honderden jaren gegroeid, laten we daar voorzichtig mee zijn. Het probleem zit daar ook niet. Het zit in het model voor democratie. Er ontbreekt een Economisch Hof. Zie het boek “De ontketende kiezer”:
http://www.dataweb.nl/~cool/SvHG/DOK/DOK-Aankondiging.html

@wazzup: (a) Het is goedkoper om GEEN werkloosheid te hebben. Werkenden maken wat. Werklozen eten alleen. (b) Het is dan een kwestie van het vinden van een juiste structuur om papier met getalletjes erop te laten rondstromen. Zie mijn “Economic plan for Europe” waarin de ECB wordt ingezet om schulden te neutraliseren: http://mpra.ub.uni-muenchen.de/33476/

op 02 11 2011 at 16:29 schreef Sasha Berkman:

Thomas: ik konstateer alleen maar dat onze nationale regering ons niet vertegenwoordigt maar meer gebrand lijkt te zijn op het behartigen van de belangen van USA. Ik persoonlijk ervaar deze regering als enorm bedreigend en denk dat Europa “de gewone man” kan beschermen tegen de neo-liberale, met de amerikanen collaborerende racisten die ons land naar de klote aan het helpen zijn.

op 02 11 2011 at 17:44 schreef Wazzup:

@Thomas:
(1) Ik heb al eerder kennis genomen van jouw alternatieven. Charmant, maar uitermate onrealistisch: verwacht je nu echt dat alle regeringsleiders gelijktijdig het laatste stukje autonomie aan een (nationaal) Economisch Hof overdragen dat i.s.m. de ECB een dergelijk plan uitvoert? En een export surplus inruilen voor (betwijfelbare) volledige werkgelegenheid? Een theorie met een hoog ‘Zeitgeist’-gehalte. Sasha zou meteen zijn aluhoedje opzetten als hij ook maar iets van de onderliggende principes en terminologie naast neo-liberalisme zou begrijpen.

(2) Het opwerpen van fiscale drempels om ‘exportoverschotten’ te reduceren zou ons GDP eerst fors doen dalen voordat ‘volledige werkgelegenheid’ ontstaat. De vereiste mentaliteitsverandering kost veel tijd. Maar met minder geld voor uitkeringen wordt de maatschappelijke solidariteit ernstig aangetast. Je zult dan niet kunnen voorkomen dat Sasha je de komende 10 jaar voor neo-liberaal uitmaakt:)

op 03 11 2011 at 17:59 schreef Thomas Colignatus:

@wazzup en sasha: Nou ja, zelfs collega economen hebben al moeite om me te volgen. Ik heb flink wat terreinen in de economische theorie bestudeerd en op allerlei plaatsen wat verbeterd en misverstanden weggewerkt om tot een verantwoord geheel te komen. Het is aan weinig economische collegae gegeven om buiten het specialisme te denken en ook alles na te lopen. Dat betekent dat een presentatie voor niet-economen zoals bij Frontaal Naakt sowieso een vrijwel onmogelijke exercitie is. Maar het is een aardige poging om duidelijk te maken dat er wel degelijk een alternatief is. Verder is alles het een kwestie van de kwaliteit van onze democratie.

Federaal Europa

LINKS