‘Empathie’ moet een kernvak worden op school
Theo Boon
Scène uit The Tale of Princess Kaguya.
Dat ik als linkse ridder te pas en te onpas aanloop tegen de ijskoude hardheid waarmee mensen elkaar vaker en vaker lijken tegemoet treden, heeft mij al eens tot de uitspraak verlokt dat ‘Empathie’ een kernvak zou moeten zijn op de basissschool. Een kernwaarde van waaruit we kunnen gaan bouwen aan een menselijker samenleving. Wat daar precies links aan is weet ik eigenlijk niet.
Door een passage uit ‘Grand Hotel Europa’ van Ilja Leonard Pfeijffer (wat kan die man schrijven!) werd dit idee weer even flink aangewakkerd. Die betreffende passage heb ik zo’n keer of drie moeten lezen aleer de relevantie ervan tot me doordrong, maar dan heb je ook wat. Dan ontstaat zo’n moment waarop je het gevoel krijgt dat er een hele jute zak aan kwartjes tegelijkertijd valt. Je wist het eigenlijk al maar door zijn manier van schrijven zie je het ineens veel helderder. Dat is kunst.
Gemeenschapszin
Het komt er in het kort op neer dat er niets mis is met de individuele vrijheden die in de afgelopen decennia verworven zijn, die vormen niet het probleem. Het verlangen naar de aloude gemeenschapszin, de natiestaat, staat een beknotting van die verworven vrijheden voor ogen. Een beetje dictator benadrukt tegenwoordig in zijn retorisch repertoire ook het belang van die gemeenschapszin.
Die individuele vrijheden vormen dus niet het probleem, maar zijn een verworvenheid van een moderne westerse samenleving. Die vrijheid wordt ten onrechte als een kernwaarde verkocht door de wereldwijde religie van het neo-liberalisme. Daar ligt het probleem en daar wringt de schoen. Het neo-liberalisme dat egoïsme als een deugd beschouwt en altruïsme als een zwakte.
Dat we nu een generatie kinderen hebben opgevoed met het idee dat het leven een concurrentiestrijd is, dat winnen een keuze is en dat er geen enkel mededogen mag bestaan met mensen die niet voor dit succes hebben gekozen of kunnen kiezen, dat baart zorgen. Dat empathie daarom een zeldzaamheid is geworden, daar hoeven we niet verbaasd over te zijn.
Gemeenschapszin
‘De Vreedzame School’ heeft een prachtige methode ontwikkeld waarin het begrip empathie ook zeker wel aan bod komt. De methode wordt echter mondjesmaat gebruikt in Nederland, één op de zes basisscholen doet mee aan De Vreedzame School. Ik ben er daarom een groot voorstander van dat ‘Empathie’ vanaf groep 4 een kernvak wordt en niet langer ergens als ondergeschoven kindje goed verstopt blijft in een of andere goedbedoelde doch zeldzaam gebruikte sociaal-emotionele methode.
Als dit links is dan ben ik maar links, geef maar door aan het meldpunt, zou ik zeggen. Vergeet er niet bij te vermelden dat het bovenal een mens was die dit schreef, een mens die graag ziet en gezien wil worden, een mens die een lans tracht te breken voor de medemens.
Theo Boon is werkzaam als leerkracht in het speciaal onderwijs, liefhebber van films, series, boeken, sport en oprechte, liefdevolle mensen.
Theo Boon, 05.04.2019 @ 07:28
RSS