Eeuw der Continenten
Frans Smeets
Illustratie: Gil Elvgren
Volgens Alexander Pechtold wordt de 21ste eeuw de “eeuw van de continenten” en is er “geen weg terug”.
Ik deel zijn meningen niet. Continenten zullen in de toekomst geen rol van betekenis meer spelen. De EU zal verder imploderen, net als de meeste natiestaten en dat is een goede zaak.
Afstand van een kanonskogel
Ik heb niets met Nederland als natie. Voetbal, een vadsige koning en een afgezaagd volkslied als bindmiddel. Je zult je zoon er maar in een oorlog voor opgeofferd hebben.
Als je geboren bent langs de Maas, is het verschil tussen een agressor en een verzetsheld niets meer dan de afstand van een kanonskogel (Op het congres van Wenen in 1815 werd de grens tussen Nederland en Pruisen bepaald door de afstand van een kanonschot vanaf de Maas).
En net zomin als ik een traantje ga wegpinken voor volk, vlag en vaderland bij een of andere over het schild getilde sporter, heb ik behoefte om op te schalen naar een groter geheel. Ik zie de “eeuw van de continenten” en daarmee de Europese integratiegedachte als een voortzetting van de 20ste-eeuwse klassieke natiestaat. Alleen dan wat groter. Concurrerende machtsblokken, machtsevenwicht, een angstscenario om onder de voet gelopen te worden, vlaggen, maakbaarheid, centralisme en veel bureaucratie.
Kijken wie de grootste heeft
Pechtold heeft het over “de macht van de aantallen”, de schaal. Het doet me denken aan de obsessieve jacht op koloniën uit angst om de boot te missen. Kijken wie de grootste heeft. De eeuw van de continenten van Pechtold is een achterhaald en oerconservatief idee. We leven niet in de tijd van de continentalisering, maar in de tijd van de globalisering. Ik voel me net zoveel verbonden met een Chinees, Ghanees, Braziliaan als met een Italiaan. Who cares?
Zelf denk ik dat politieke schaalverkleining de toekomst heeft. Een wereld van regio’s en stadstaten. In alle soorten en maten. Gewoon, omdat de politieke schaal er door het internet niet langer toe doet.
Het lijkt op papier heel aantrekkelijk en effectief om grote zaken als milieu, energie en privacy in groot verband te regelen. De praktijk is altijd een verwaterd compromis waar niemand iets mee opschiet.
Paar families opblazen
Het is niet een EU dat de transformatie naar duurzame energie organiseert, maar het zijn toch vooral lokale initiatieven die leidend zijn. De VS en grote bedrijven weten dat ze, wat betreft de aantasting van de privacy, niets te vrezen hebben van de verdeelde EU. Ze vrezen juist aan de voorwaarden van de duizenden afzonderlijke waardengemeenschappen te moeten voldoen.
Zelfs het argument van “vrede en veiligheid” gaat niet langer op. De ongebreidelde toegang tot kennis en de mondialisering van contacten heeft elke staat impotent gemaakt om oorlog te voeren. Het is leuk om een paar tot op de tanden gewapende militairen in een hectare woestijn een paar maanden te laten bivakkeren of op afstand met wat drones een paar families op te blazen, maar dan houdt het ook wel op.
Repressie en onderdrukking
Het verzet tegen Europese integratie komt veel minder voort uit nationalisme, populisme of bekrompenheid dan de voorstanders ons doen laten geloven. Het nieuwe “nationalisme” is eerder een reactie op de politieke schaalvergroting en de vervreemding die dat met zich meebrengt, maar heeft verder weinig voedingsbodem. De maatschappelijke revolte tegen politieke instituten geldt namelijk niet alleen voor Europese instituties, maar ook voor nationale instituties. De globalisering en de opkomst van het internet maakt de klassieke natiestaat overbodig. Wie heeft er nog een land nodig?
Net als de afgelopen eeuwen zullen er zich nieuwe grenzen ontwikkelen waarbinnen mensen als een groep gaan leven. Het is nooit anders geweest en we zouden daar niet zo spastisch op moeten reageren. Helaas zullen de huidige staten niet in staat zijn zich aan de nieuwe tijd aan te passen en zich daarom met hand en tand verzetten met repressie en onderdrukking. Zoals bij alle grote historische ontwikkelingen zal dat met bloedvergieten gepaard gaan.
Ongewisse uitkomst
Ook in een land als Nederland zie je dat de ooit emancipatorische stromingen als het liberalisme en de sociaal-democratie verworden zijn tot saaie conservatieve bestuurderspartijen voor wie behoud-van-het-bestaande het hoogste ideologische doel is. Ze zijn onmachtig om veranderingen te sturen en bang voor de eigen kiezer. Daarom is repressie en controle de enige optie voor ze om te overleven.
De 21ste eeuw zal zich niet kenmerken door een strijd tussen continenten, maar een strijd van het individu die los probeert te komen van de groep waarin hij toevalligerwijs geboren is, vrij van staatsdwang of religieuze conventies. Het wordt een mens die zelf kiest tot welke groep hij wil behoren en net zo snel en gemakkelijk van land wisselt als van onderbroek.
Een keerpunt in de menselijke geschiedenis. Een mooie ontwikkeling met een ongewisse uitkomst.
Frans Smeets heeft de vreemde opvatting dat hedendaagse kunst behalve oeverloos gezwets en geld ook nog schoonheid in zich mag herbergen. Smeets zit ook op Twitter.
Frans Smeets, 12.07.2013 @ 09:31
13 Reacties
op 12 07 2013 at 10:38 schreef Pyt van der Galiën:
Boeiend betoog. Het pleidooi voor kleinschaligheid is me uit het hart gegrepen.
Het lijkt me echter dat Frans de kracht van internet overschat. Er is veel te doen geweest over de Facebook revolutions, maar daar is nogal wat kritiek op mogelijk. Zie in dit verband ook het fascinerende werk van Evgeny Morozov over onze neiging de impact van internet en sociale media te overschatten.
In de voorlaatste alinea gaat Frans voor mijn gevoel wat zweven. Voor emancipatie en ‘bevrijding’ is collectieve actie nodig. Dat geldt niet alleen in Bangladesj, maar ook in Nederland. Individuen bevrijden zich nergens van – zeker niet van economische uitbuiting of politieke onderdrukking – zónder collectieve actie.
Er zijn wel meer punten waar ik kritiek op heb, maar het is een sterk betoog en het pleidooi voor kleinschaligheid in politiek en economie onderschrijf ik volledig.
op 12 07 2013 at 10:48 schreef MNb:
Welnee, er is helemaal geen keerpunt. Schaalverkleining is leuk en moet aangemoedigd worden, maar is niets nieuws. In de goede oude tijd van de overgang van nomadische jagers in stamverband naar boerendorpen was de schaal al klein. In de Middeleeuwen, zodra er even een zwakke koning was, vond er machtsoverdracht van boven naar beneden plaats – schaalverkleining dus. Deze leidt gegarandeerd tot conflicten tussen de vele eenheden op die kleine schaal. En grote problemen als milieu en energie worden er niet mee aangepakt; noch verdwijnen ze ermee.
Zeer onvolledige analyse dus.
De vraag is natuurlijk precies hetzelfde als in de Oudheid – in de Chinese, Indiase, Perzische en Romeinse Rijken: wat is de verhouding tussen de machthebbers op grote schaal en die op kleine schaal? De vraag is hoe een werkbaar evenwicht te vinden.
Voor die vraag hebben noch Pechtold noch Smeets oog. Daarom is Smeets irrelevant.
op 12 07 2013 at 11:06 schreef Joachim Stolzer:
Een stuk met uitstekende ideeën, maar aan de andere kant wel tamelijk speculatief en gebrekkig onderbouwd. Waar ziet de schrijver de eerste tekenen van een ophanden zijnde politieke schaalverkleining? Vooralsnog is de weerstand tegen de steeds verdergaande machtsuitbreiding van “Europa” nogal ongeorganiseerd en ineffectief. Onderschat nooit de politieke en economische inertie van een log gevaarte als de EU. “Een lichaam in beweging…” enz. Zelf vrees ik daarom dat het bij klagen zal blijven en dat de EU uiteindelijk in alles behalve naam de traditionele natiestaten zal opslokken.
op 12 07 2013 at 11:26 schreef Erfeo:
Dit klinkt allemaal wel heel leuk en aardig maar ik vraag me af wat we hier in de praktijk mee aan moeten.
Neem bijvoorbeeld het auteursrecht, hoe gaan deze ‘stadstaten’ het auteursrecht aanpakken in de 21ste eeuw? Elke stad zijn eigen rechten? Juist omdat wij in de tijd van globalisatie leven is dat compleet onwerkbaar. Idealiter zouden we hier globale afspraken over maken. Maar hoe hard we ook roepen dat we ons genegen voelen met de Ghanees en de Chinees, feit blijft dat zij op dat gebied compleet andere prioriteiten hebben. Een continentaal/trans-Atlantisch akkoord is misschien niet ideaal maar wat is het alternatief?
En hoe gaan die ‘stadstaten’ de macht van multinationals in perken? Met welke munt gaan zij betalen? Hoe treden ze op tegen internationale criminaliteit?
Ik ben het er mee eens dat het preferabel is om zoveel mogelijk zaken lokaal te regelen. Maar ik geloof ook dat dat nou eenmaal niet altijd mogelijk is. Voorlopig blijft nationale en supranationale samenwerking een noodzaak. En dan is het wel zo handig dat de EU niet de warboel van nu is.
op 12 07 2013 at 12:22 schreef Leo Schmit:
Frans schrijft visionair, niet speculatief. Frans heeft het niet over individualisme maar over individuele keuze voor kleinschaliger verbanden. Dus wel collectieve actie maar dan op kleine schaal.
Ik heb niet de indruk dat Frans de facebook revoluties op het oog had bij zijn opmerkingen over het internet, maar veeleer de grote reikwijdte er van, waardoor landsgrenzen overbodig worden.
op 12 07 2013 at 12:39 schreef Ralph van der Geest:
Ik sluit me van harte bij Pyt van der Galiën aan.
Goed stuk, wel doordacht en bruisend van optimisme in een sombere tijd.
Natuurlijk is het zo dat je kunt discussieren over de invloed van internet en social media, ook is de planeet Aarde en al het leven dat er is meer dan de som van een kleinschalige gemeenschappen welke vraagt om de oplossing van een aantal zeer nijpende problemen.
Maar met de essentie van het stuk ben ik het van harte eens en het optimisme dat uit dit stuk spreekt doet goed.
op 12 07 2013 at 13:31 schreef sjaak:
Ik zou er bijna optimistisch van worden, maar ik ben bang dat de onderdrukking kei hard en blijvend is.
op 12 07 2013 at 20:31 schreef Sev:
Misschien kunnen we Nederland opdelen over de breedte.
Dit zal racisme doen verdwijnen of voor groot deel.
Na stemronde de blanke die etnostate willen krijgen % breedte van gebied na % voor etnostate en * populatiepercentage.Dus bij 20% blanken voor is 1*0.2*0.86(% blanken van populatie) is 17.6% van de breedte.Ditzelfde doe je voor andere minderheden( die nog een gebied willen hebben naast land van herkomst, Groote naar % voor en degene die kiezen voor multicultuur hetzelfde.
op 12 07 2013 at 20:52 schreef Waldo van Dungen:
Sev: Ik kom uit Lapland en ik ben de enigste Lap in Nederland, kan je voor mij ook een berekening maken in vierkante meters?
op 12 07 2013 at 23:10 schreef dewanand:
Wauw Sev,
Mijn hindoe kat, Wieroe miauwde luid net toen hij je posting las, ja Wieroe heeft al mijn hele woonkamer veroverd voor zichzelf in Nederland, een hele etage op de vierde verdieping van mijn zelfmoordflat in delft en het ergste is dat hij illegaal is en dakloos, dus hij is kraker katje in mijn huis en betaalt niet eens huur. Echt parasitair he en profiteur als hindoe kat, dus je zou Wieroe moeten haten als niet nederlandse kat.
check deze tekst ivm verdeling nederland en zeg iets erover aub.
WEBpublication BOOK WART0223 / EPAGE 36 of 57
Moord op allochtonen
32. Allochtoon oorlogsblok tegen apartheid in Nederland
http://www.dewanand.com/moord36.htm
op 13 07 2013 at 00:11 schreef dewanand:
namaste Waldo van Dungen,
Mijn hindoe kat, Wieroe heeft net berekend voor jou als enige Lappenman in Nederland dat jij recht hebt op 33 procent van het hele Biesbosch gebied, zoals Sev het voorstelde he, alles maar etnisch verdelen in Nederland, kippenhokjes bouwen met leuke etnische vlaggetjes, en kleurtjes, mijnen eromheen of hoge muren en dan maar tienduizend jaar laten wegrotten op deze zieke vervloekte apen planeet, dat toch gewoon een straf planeet is voor zondige zielen (atma) die door die miljoenen blote hindoe goden en godinnen (ook die Allah, Jehovah, altecrea, thor, jezus, mozes, boeddha, krishna enz) naar hier worden verbannen, om te lijden en te boeten.
Nou je kan je deel opeisen morgen ochtend al bij griffie Tweede Kamer he, Wieroe regelde net telefonisch dat jij als superieure Lappenman je eigen harem krijgt he van tien hete hindoemeiden voor je stukje Biesbosch. Met goed koelievoer fok je zo je eigen Lappenleger hier he, dus je zal die Kama Sutra zeker moeten lezen nu. Wist je niet dat seks een uitvinding is van Hindoes uit het oude India van 10.000 jaar geleden? Men vond al stenen dildo’s daar voor de hete hindoemeiden uit Aryawart.
dewanand en wieroe
op 13 07 2013 at 09:25 schreef Leo Schmit:
Als ik kijk naar de laatste bijdragen in deze discussie heeft het weinig zin om de discussie voort te zetten, wat jammer is want Frans snijdt een belangrijk onderwerp aan. Hoe gaat de toekomst eruit zien?
Overigens is Frans niet alleen optimistisch. Hij geeft duidelijk aan dat de staat de door hem geschetste schaalverkleining met veel geweld zal proberen te verhinderen. Het is dan ook niet zo dat de staat (en staatgrenzen) ieder nut verloren hebben. Staatsinstellingen blijven voorlopig nog wel de aangewezen partijen om de vrijdenkende burger van Frans onder de duim te houden in het belang van de elites die de globalisering doordrukken. Daarvoor worden politie, security firma’s, werkeloze straathandhavers en desnoods het leger ingezet met gebruikmaking van gas en waterkannonen en andere middelen. Dus maak je borst maar nat. En vergeet ook niet de verregaande surveillance infrastructuren om de handel en wandel van de aspirant vrijbuiter te volgen.
op 13 07 2013 at 13:05 schreef Thomas E:
Heerlijk om de nostalgie van het kleinschalige, overzichtelijke in dit stuk te herkennen. Ik hou ervan. Maar ben bang dat we gewoon naar de geschiedenis moeten kijken en dan zien we een constante herhaling van zetten als in de ouderwetse kaleidoscoop. Prachtige patronen, die telkens weer uiteenvallen in talloze kleine stukjes. Om vervolgens weer samen te gaan tot grotere eenheden. Ad infinitum.
RSS