Een onzalig idee
Jona Lendering
Scène uit l’Aube du Monde
Een katholieke heilige is, simpel gezegd, iemand van wie we zeker weten dat die in de hemel is en die daarom navolging verdient. Nu kunnen we menselijkerwijs niet weten wie er in de hemel is, en daarom laat het Vaticaan niets aan het toeval over. Het is net een rechtszaak, zij het nog formeler en met nog striktere regels voor de bewijsvoering. Claims dat er wonderen op voorspraak van de heilige zijn gebeurd, worden serieus getoetst, want niemand wil dat een zieke een lichte verbetering in zijn gezondheid aangrijpt om zijn medicijnen te laten staan, en dan alsnog doodziek wordt.
Bij het proces worden zowel de voor- als tegenstanders van de heiligverklaring gehoord, er zijn regels om te verhinderen dat besluiten ‘in the heat of the moment’ worden genomen, en tot voor kort was er zelfs een geestelijke, de advocatus diaboli, wiens taak het was argumenten aan te voeren tegen de heiligverklaring, en de argumenten vóór de heiligverklaring zo’n ‘spin’ te geven dat zelfs de duivel er blij mee kon zijn.
Ik schrijf ‘tot voor kort’, want de procedure is sterk vereenvoudigd door de vorige paus, Karol Wojtyla ofwel Johannes Paulus de Tweede. Dat was wel nodig ook, want hij canoniseerde dat het een aard had. Gemiddeld heeft hij elke negen dagen wel iemand tot eer der altaren uitgeroepen. De huidige paus heeft een vrij radicaal einde gemaakt aan deze devaluatie van de heiligheid.
Maar ook Benedictus XVI kan zich er niet helemaal aan onttrekken, en vandaag verklaart hij zijn voorganger zalig. (Een zaligverklaring is de eerste stap op weg naar een heiligverklaring; het Vaticaan meent dan bijna zeker weten te weten dat de gelukkige in de hemel is.) Benedictus zal het misschien niet van harte doen, maar hij moet: Johannes Paulus II was populair in Italië, en aangezien de huidige dienaar der dienaren Gods zijn carrière heeft te danken aan zijn voorganger, kan het geen kwaad zijn eigen positie wat te versterken met een zaligverklaring.
De meeste heiligen zijn brave borsten waarvan je geen aanstoot kunt nemen. Maar Johannes Paulus? Ik zou er nog even over hebben nagedacht.
Laat vooropstaan dat Gods Atleet een formidabele figuur is geweest. Hij gaf de Polen het zelfvertrouwen dat leidde tot de stakingen in Danzig en tot openlijke kritiek op het communisme. Niemand trekt in twijfel dat de pauselijke oproepen tot hervorming de instorting van het Oostblok hebben bespoedigd. Hij heeft ook goede dingen geschreven tegen het kapitalisme, die, als ze serieuzer waren genomen, de huidige malaise hadden kunnen verhinderen of althans verminderen.
Maar er staat nogal wat tegenover deze verdiensten, en nu de functie van advocatus diaboli is afgeschaft, zal ik de argumenten maar noemen.
Om te beginnen een standaardargument: het hardnekkig vasthouden aan het onberaden standpunt over voorbehoedsmiddelen. Nu zou dat in zeker zin tot daar aan toe zijn; de paus adviseert het een en de gelovige mag het advies naast zich neerleggen. Het is immers geen dogma; de beruchte encycliek Humanae Vitae was precies dat – een encycliek.
Maar Johannes Paulus II ging een stap verder: hij beschouwde andersdenkenden als onkatholiek en gebruikte truuks om mensen tot zijn standpunt te bewegen. In het Heilige Jaar 2000 diende de gelovige die een volledige aflaat wilde krijgen, te bidden voor de pauselijke misintenties, en daaronder was ook een gebed tegen euthanasie, abortus en de pil. Dat getuigt niet van respect voor het geweten van de gelovigen en is gewoon tiranniek.
In het verlengde daarvan: vaagheid over de pauselijke onfeilbaarheid. De paus kan, nadat hij alle bisschoppen heeft gehoord en er een officiële zitting (ex cathedra) van maakt, uitspraken doen over de dogmatiek en de zeden: hij kan op die manier dus zeggen dat Maria al ten hemel is opgenomen. En dat is dan ook meteen het enige voorbeeld. Nooit heeft een paus ex cathedra de Pil verboden, maar het Vaticaan zegt dat er zelden bij.
Op een andere manier in het verlengde van de pauselijke bemoeienis met voorbehoedsmiddelen: de paus begreep weinig van seksualiteit. Iedereen kon al sinds de jaren zestig weten dat het celibaat mannen aantrok met twijfels over hun seksualiteit, maar Johannes Paulus II heeft allerlei signalen genegeerd over seksueel misbruik door geestelijken. Sterker nog, hij gaf expliciet opdracht dat dit soort zaken intern moesten worden opgelost. Dat alleen al diskwalificeert hem voor zaligverklaring.
Een ander punt: het Opus Dei. Traditioneel waren de jezuïeten ‘de stoottroepen van de paus’. De vorige pontifex steunde vooral op rechtse organisaties als het Opus, dat zich nooit afdoende heeft gedistantieerd van zijn steun aan Franco en zich uitsprak tegen bepaalde vernieuwingen van het Tweede Vaticaanse Concilie. Wojtyla verklaarde de grondlegger van de organisatie, Jozefmaria Escrivá, heilig.
Sowieso had de paus een blinde vlek voor rechts: hij bezocht Videla en Pinochet. ‘Petrus zit naast Nero te kijken hoe de christenen voor de leeuwen werden gegooid,’ zoals journalist Arie Kuiper het destijds mooi verwoordde. Wojtyla verklaarde ook de Kroatische aartsbisschop Stepinac zalig, die zich prijzend had uitgelaten over de fascistische massamoordenaar Ante Pavelic. Wie hij niet zalig verklaarde, was Oscar Romero, de vermoorde aartsbisschop van El Salvador. Met diens ideeën, die op enige afstand die van de Bevrijdingstheologen volgden, had Wojtyla echter weinig op. Het opgegeven argument was dat religie zoveel meer is dan politiek – zeker waar, maar onthoud je dan ook van kritiek op het communisme.
Verder: de katholicering van de Holocaust. Het begon met de zaligverklaring van Maximilian Kolbe. Nu is dat inderdaad een bewonderenswaardige man, maar de zaligverklaring bleek slechts Wojtyla’s eerste zet in een proces om steeds meer te benadrukken dat er ook katholieken door de Nazi’s zijn gedood. Edith Stein, een katholiek geworden jodin die echt niet is gedood voor haar katholicisme, werd erkend als martelares. Nonnen mochten in Auschwitz een kruisbeeld plaatsen, alsof het in de eerste plaats een plek was waar christenen zijn gedood. Begrijp me niet verkeerd: Kolbe en Stein hadden in leven moeten blijven en verdienen dat we hun nagedachtenis met liefde bewaren; maar de Holocaust was géén strijd tegen het katholicisme.
Het is op dit punt zinvol te wijzen op het Derde Geheim van Fatima: een visioen van een paus die wordt doodgeschoten, te midden van grote groepen lijken. De paus betrok het op de Holocaust en op zichzelf – hoewel hij de aanslag op hemzelf overleefde en er niets is dat het visioen met de verschrikkingen van het Derde Rijk verbindt. Maar de Holocaust móest gekatholiseerd.
O ja, de aanslag op de paus. Zou ik die toch bijna vergeten. Johannes Paulus meende dat Maria de kogel had afgeweerd en liet een afbeelding van de moedermaagd aanbrengen op het Sint-Pietersplein. Hoe arrogant kun je zijn, te denken dat de hemelse machten speciaal jou beschermen? Het lijkt me een schoolvoorbeeld van het ijdel gebruik van Zijn naam.
En tot slot: de devaluatie van de heiligheid. Duizend heiligverklaringen in zesentwintig jaar is excessief, maar er is meer aan de hand. Door zich bezig te houden met allerlei morele zaken, door voor zichzelf de speciale zorg van Maria te claimen, en door zijn naakte machtspolitiek, verloor de paus de kern van het geloof uit het oog: de ervaring van het goddelijke, van iets dat deze wereld overstijgt. Wie werkelijk gelooft, onthoudt zich van politiek, maakt geen speciale claims en schrijft anderen geen ethische voorschriften voor.
Wojtyla was een machtspoliticus.
Hij was zeker geen heilige.
Hij was zelfs geen gelovige.
Historicus Jona Lendering won in 2010 de Oikos Publieksprijs. Lees zijn boeken. Meld u aan voor een cursus op Lenderings onderwijsinstituut Livius. Uw leven wordt erdoor verrijkt.
Jona Lendering, 01.05.2011 @ 11:13
27 Reacties
op 01 05 2011 at 11:45 schreef Hans Langbroek:
Goed verhaal, belazeraars moeten ontmaskerd worden. Er is in dat opzicht nog een lange weg te gaan…
op 01 05 2011 at 11:51 schreef Rob:
Ik vind het altijd een beetje raar dat mensen van buiten een religieuze traditie menen te kunnen bepalen wat binnen die traditie wel en niet zou mogen en kunnen.
Is Jona Lendering zo iemand die op een terrasje tegen een moslim gaat beweren dat “jullie” helemaal geen bier mogen drinken?
Wat mij betreft verklaren ze morgen ook Ayatollah Khomeiny heilig in Rome. Hun dingetje, niet het mijne.
op 01 05 2011 at 12:00 schreef Hans Westerveld:
Correcte vaststelling. Ook bij het zoeken naar bewijzen voor een zalig verklaring van moeder Theresa werd alles uit de kast gehaald. Een Brits reportage team zocht haar op en maakte een interview en foto’s. De foto’s werden gemaakt in een donkere ruimte. Fotograaf vermoedde dat deze waren mislukt. Wat bleek de foto’s waren van voortreffelijk kwaliteit. Een wonder! Het feit dat de fotograaf nieuw foto materiaal van Kodak had gebruikt dat de betere kwaliteit kon verklaren moest worden doodgezwegen.
op 01 05 2011 at 12:30 schreef HansR:
Hun dingetje, niet het mijne.
Rob is al net zo dom als vele anderen in deze context en Jona Lendering vergeet eigenlijk ook te vermelden waarom het van belang is negatief te reageren op alles wat uit Rome komt en zeker op deze heiligverklaring.
Ja, wat boven staat heeft een hoog waarheidsgehalte en JPII was geen aardige man, maar een machtspoliticus. Maar er zijn wellicht ook boeddhisten en ayatollah’s die dat zijn. het probleem is dat meneer de paus hoofd is van een staat en op die manier op staatsbezoeken gaat en op gelijke voet kan praten met andere staatshoofden en dat ook doet.
En daar zit het echte probleem.
De RK kerk is een staat die haar doctrine met alle mogelijke middelen uitdraagt en dat op een ander niveau doet dan alle andere religies in de wereld. Het RK geloof is derhalve geen gewone religie. Het is een staatsdoctrine op het niveau van kapitalisme, marxisme en de RK kerk probeert zijn dominantie over de gehele wereld te plaatsen. Alle middelen zijn toegestaan. Dat heeft het verleden bewezen en wat ze nu ook propageren, kijk naar de geschiedenis en de rode draad in de RK kerk: vervolging ieder die anders is of anders denkt.
De leer van de RK kerk is verwerpelijk om (o.a.) de redenen die boven staan en daarom dient de RK kerk als staat bestreden te worden. En in het bestrijden van die staat is het verzet tegen heiligverklaring een stap.
En dus hebben niet-rooms katholieken er groot belang bij zich tegen deze kerk te verzetten.
op 01 05 2011 at 12:35 schreef Jona Lendering:
Ik vind het altijd een beetje raar dat mensen van buiten een religieuze traditie menen te kunnen bepalen wat binnen die traditie wel en niet zou mogen en kunnen.
Ik heb er geen herinneringen aan, maar ben katholiek gedoopt. Ik heb wel herinneringen aan communie, vormsel, het betalen van mijn kerkbijdrage en kom zojuist terug van de gezongen hoogmis.
op 01 05 2011 at 13:30 schreef Rob:
“het probleem is dat meneer de paus hoofd is van een staat en op die manier op staatsbezoeken gaat en op gelijke voet kan praten met andere staatshoofden en dat ook doet.
En daar zit het echte probleem.”
Daar ben ik het wel mee eens. Maar om dat nou aan een ritueel voor intern gebruik op te hangen… nee.
Ik ben overigens ook katholiek gedoopt. Maar ik noem mij zelf geen gelovige.
op 01 05 2011 at 13:44 schreef Smeets:
Hans R,
Je wordt ook dagelijks lastig gevallen door deze staat. Er is geen ontkomen aan.
Jona,
Ik ben het met je eens dat Johannes Paulus 2 een rechtse autoritaire machtswellusteling was.
Toch heeft Rob wel ergens een punt. Je hoeft het niet eens te zijn met standpunten over zaken als voorbehoedmiddelen, abortus of euthanisie, maar als binnen een geloofsgemeenschap een bepaalde opvatting van goed of slecht hierover heerst, gaan wij dan bepalen wanneer iets “goed” is. Doen we dan niet precies hetzelfde.
Het Katholicisme zit vol heiligen die volgens de huidige waarden en ethiek als slechte mensen weggezet zouden worden. Mensen als Johannus Paulus komen uit een andere tijd waarin de waarden die we nu verachten als positief werden ervaren: veel kinderen, geen homosexualiteit, trouwen binnen eigen geloof etc. etc.
Op het moment vind ik de “geloofs”dwang van over hoe je over zaken behoort te denken vooral aan seculaire zijde liggen. Zo hoort tegenwoordig iemand met veel kinderen zich te verantwoorden.
op 01 05 2011 at 13:47 schreef JohanK:
Als je er goed over nadenkt, is de diepe basis van alle religies: “Pure Arrogantie”. daarover is een zeer goede opinie geschreven hier http://www.mediaenkranten.nl/2011/05/01/zalig-verklaring-is-pure-onzin/ en gelijk hebben ze!
op 01 05 2011 at 13:59 schreef Jona Lendering:
de diepe basis van alle religies: “Pure Arrogantie”
Ik denk dat het de basis is van georganiseerde religie. De feitelijke basis is een mystieke ervaring. Daarvoor heeft een mens instinct of niet, het maakt verder weinig uit; als je het hebt, kun je er toch niet over spreken, dus ook anderen de wet niet voorschrijven.
Het zijn de mensen zonder die mystieke gevoelens, die het geloof moeten organiseren en daarom een uitgedokterde geloofsleer moeten hebben, die arrogant anderen de koopzondag onthouden en problemen trappen als er een vrouw topless in het Vondelpark ligt.
En met deze constatering ga ik eens lekker van mijn zondagmiddag genieten.
op 01 05 2011 at 14:15 schreef vander F:
Misschien niet helemaal ontopic,
maar Wilders en z’n gemopper op de ‘politieke Islam’ kan hier dus ook worden losgelaten op de Katholieke kerk.
Deze Kerk heeft zelfs een eigen staat, de enige kerk/geloof met een wereldlijke residentie,
als laatste nog levende restant van het Romeinse rijk, een kerk met een militaire structuur en door en door politiek.
De Katholieke kerk is in de wereld van de Heilige boekjes enig in z’n soort.
op 01 05 2011 at 14:34 schreef Edith:
Tien antwoorden en we zijn alweer bij Wilders.
op 01 05 2011 at 14:59 schreef vander F:
@Edith,
mea culpa, ik weet het, maar deze was te mooi om te laten liggen, vnml omdat ik deze overeenkomst tot nog toe over het hoofd had gezien.
Men is ook zo gewend aan die Romeinse strapatsen.
Dit was overigens ook de reden dat John Locke, bij wie vrijheid van religie hoog in het vaandel stond, zolang de vorst, de staat zich er maar verre van hield, een pesthekel aan Katholieken had, niet te vertrouwen daar zij 2 wereldlijke leiders dienden, de eigen vorst en de Paus.
Zeg maar een dubbelpaspoort dilemma avant la lettre.
op 01 05 2011 at 15:02 schreef Bakito:
Deze onfrisse, seniele en criminele sekte uit Vatikaanstad staat natuurlijk geheel op zichzelf.
Onbegrijpelijk dat de halve wereld zich wil associëren met deze poppenkast, die als doel heeft gezond verstand en een vrije geest de kop in te drukken.
op 01 05 2011 at 19:18 schreef Jan-Jaap:
Zat te prutsen aan een stukje, maar het schiet niet op, dus dan maar even commenten op wat losse punten. Vergeef me dat ik niet op elk los punt in kan gaan.
Allereerst: het leergezag van de Kerk valt niet samen met de onfeilbaarheid van de Kerk en die valt ook weer niet samen met de onfeilbaarheid van de Paus, dat zijn drie gerelateerde maar te onderscheiden zaken. De encycliek Humanae Vitae is een uitoefening van het leergezag van de Kerk en is bindend omdat zij de leer van de Kerk naspreekt. De encycliek bevat als zulks niet per sé uitspraken die ‘de fide’ zijn, of onfeilbaar maar een document hoeft geen onfeilbare waarheden te bevatten om bindend te zijn. Een ander voorbeeld zijn de uitspraken van het Tweede Vaticaanse Concilie. Dat concilie was geen ‘dogmatisch’ concilie, en heeft geen dogmatische uitspraken gedaan, toch ben ik in geloof verplicht om de uitspraken van het concilie in geloof te aanvaarden.
De Paus hoeft ‘de pil’, of wat dan ook, niet ex cathedra te veroordelen, wil zijn afkeuring bindend zijn voor individuele katholieken.
Ten tweede, over de zogenaamde devaluatie van de heiligheid door het enthousiasme waarmee JPII zalig- en heiligverklaarde. In zekere zin was dit een compensatie voor eeuwen waarin tijdens vele pontificaten er hooguit een handvol zalig- en heiligverklaringen uitgesproken werden. In het katholieke geloof kan iedereen zalig worden, en velen zijn het waarschijnlijk ook. Het mooie aan zaligheid, net als liefde, is dat je er meer van krijgt naarmate er meer zichtbaar van wordt. De Nobelprijs zou devalueren als we er twintig per jaar zouden uitdelen, maar St.Jan van het Kruis wordt er niet minder heilig om, omdat de zalige Paus JPII Titus Brandsma tot de eer der altaren verheven heeft.
Ten derde, JPII zou de verkeerde kandidaten hebben ‘geheiligd’, i.c. is het voorbeeld hier kardinaal-aartsbisschop Stepinac. Aartsbisschop Stepinac heeft zeker een paar minder gelukkige politieke keuzes gemaakt tijdens de tweede wereldoorlog – maar hij is niet zaligverklaard om zijn politieke keuzes, maar omdat hij zijn leven heeft gegeven onder communistische vervolging. Zelfs als verbannen parochiepriester onder huisarrest was Stepinac zo gevaarlijk voor de communisten dat deze hem in 1960 hebben vermoord. Hij is als martelaar gestorven en is als martelaar zaligverklaard. Stepinac’ mislukte poging tot een vergelijk te komen met het Ustasha-bewind is niet meer of minder verwerpelijk dan Paus Paulus VI’ poging om tot een soort overeenstemming met de communisten te komen.
Sowieso blijkt uit het verwijt een beperkt begrip van wat een heilige is, een heilige is geen übermensch of iemand die zonder zonde is, maar wel iemand die ondanks zijn (haar) zonden en fouten iets een kruis op zich neemt en iets laat zien van de liefde van God, ookal was de makkelijke uitweg voorhanden (in het geval van Stepinac, een comfortabel leven als balling in Rome)
Vierde, we vergeten makkelijk dat Edith Stein werd weggevoerd als directe consequentie van het verzet van de Nederlandse bisschoppen tegen de Nazi’s. En in Auschwitz zijn ook een miljoen Polen vermoord. Mogen die niet worden herdacht?
Leste, de bijzondere zorg van Maria. Staat niet iedereen onder God’s bijzondere zorg? Dat beseffen maakt niet arrogant, maar nederig. En dat was hij, volledig van haar, volledig van God, Totus Tuus.
op 01 05 2011 at 19:43 schreef HansR:
@Jan-Jaap
En in Auschwitz zijn ook een miljoen Polen vermoord. Mogen die niet worden herdacht?
Ja, ze mogen, moeten, worden herdacht.
Maar niet door katholieken. Want waarom vergeten die katholieken toch altijd zo makkelijk hun eigen rol in de jodenvervolging door de eeuwen heen?
En waarom moeten de katholieken, nadat ze eeuwen de joden hadden vervolgt, na WOII ineens kruisen bij de gaskamers plaatsen?
Wat is dit toch voor valse schuld?
Wat is dit voor een valse waarheid?
Staat niet iedereen onder God’s bijzondere zorg?
Deze vraag is de infantiliteit van religie ten voeten uit. De vraag stellen is haar beantwoorden, NEE dus. Kijk maar om je heen.
op 01 05 2011 at 20:25 schreef Smeets:
Hans R,
Als ik het goed begrijp mogen de in Auschwitz vermoorde katholieken niet door katholieken herdacht worden. Vreemde gedachte.
Wat je waarschijnlijk bedoelt is het religieus-politieke gebruik van slachtofferschap en martelaarschap. Op zich is dit niet zo,n vreemd verschijnsel. Ook in de Joodse gemeenschap zie je dit fenomeen, of het verwijt ervan, regelmatig de kop op tikken.
Je hebt nogal veel religiehaat. Erg dogmatisch. Je zou geen goede katholiek zijn.
op 01 05 2011 at 21:12 schreef Bakito:
Jezus Christus leidde een sober leven en propageerde naastenliefde en geweldloosheid.
Waarom de katholieke kerk en haar volgelingen zich christenen noemen is dan ook een compleet raadsel.
op 01 05 2011 at 22:10 schreef HansR:
@smeets
Religiehaat? Ach nee.
Het gebruik van religie staat me tegen.
De rest laat me koud.
op 01 05 2011 at 22:29 schreef Sasha Berkman:
op 01 05 2011 at 14:34 schreef Edith:
“Tien antwoorden en we zijn alweer bij Wilders.”
Ben jij onozel ofzo?
op 01 05 2011 at 23:49 schreef MNb:
Persoonlijk vind ik die hele heiligverklaring een lachtertje sinds ik weet dat Cyrillus van Alexandrië een heilige is.
http://en.wikipedia.org/wiki/Cyril_of_Alexandria
op 02 05 2011 at 01:21 schreef Hypatia:
Ach ja, gelovigen; voor atheïsten (zoals ik) vormen ze een fascinerend raadsel. En de zalig-/heiligverklaring bij de meest fascinerende sekte, de katholieken? Wat ik zeg: fascinerend. Je schijnt minimaal 1 erkend wonder verricht te moeten hebben, maar ik heb de indruk dat zo’n wonder nog sneller met een ‘voldoende’ wordt beoordeeld dan je eindscriptie bij sommige HBO instellingen.
“Een zaligverklaring is de eerste stap op weg naar een heiligverklaring; het Vaticaan meent dan bijna zeker weten te weten dat de gelukkige in de hemel is.”
Ja, zoiets had ik ook begrepen, maar komt het wel eens voor dat iemand zalig verklaard is, maar niet de eindstreep heeft gehaald, dus verder nooit een keer heilig verklaard is? Ik heb geen idee, maar komt dat voor, vaak, of nooit, of een enkele keer? Fascinerend.
“….want hij canoniseerde dat het een aard had. Gemiddeld heeft hij elke negen dagen wel iemand tot eer der altaren uitgeroepen. De huidige paus heeft een vrij radicaal einde gemaakt aan deze devaluatie van de heiligheid.”
schrijft Jona Lendering, en ik wil hem op voorhand geloven. Wojtyla was waarschijnlijk meer een kind/paus van zijn tijd, denk ik: hij streefde een ‘democratisering’ van de heiligverklaring na, ongeveer zoals wij hier in Nederland onze jaarlijkse ‘lintjesregen’ kennen, waar 3000 tot 4000 (zoiets toch?) medeburgers onderscheiden worden vanwege hun verdiensten voor de samenleving. Dat is leuk, zonder meer, en je maakt een hoop mensen blij, maar het leidt onvermijdelijk tot een ‘devaluatie’ van de ‘eer’, aangezien ‘iedereen’ die te beurt kan vallen. Ratzinger wil de teugels wat dat betreft weer aanhalen, kennelijk, en ik kan hem geen ongelijk geven, dwz als ik een gelovige katholiek was, wat ik niet ben, dus mijn deelname aan deze discussie slaat uiteindelijk nergens op. Niettemin, ik zou ook zeggen: we gaan geen volksstammen dooien zalig/heilig verklaren voor een of ander huis-tuin-en-keuken wondertje van lik-mijn-reet, want dan kunnen we inderdaad wel aan de gang blijven.
Toch heeft Ratzinger m.i. allang geschiedenis geschreven met zijn afschaffing van het ‘voorgeborchte’; dat was, zo omschrijf ik het als atheist dan maar, een soort antichambre tot de hel, waar ongedoopte babies en kinderen terecht kwamen (niet in de hemel, ze waren immers niet gedoopt; ook niet in de hel, want het was immers niet hun schuld dat ze niet gedoopt waren). Het voorgeborchte schijnt toch eeuwen bestaan te hebben, totdat bij Ratzinger dus plotseling een lampje ging branden en hij zei: “Ja jongens, ik heb er nog eens goed over nagedacht, maar dat voorgeborchte, dat is dus echt onzin, hè, dat bestaat dus helemaal niet.” …..Fascinerend.
Ook fascinerend: de zg Paasbrief van Antoine Bodar vorige week zaterdag in de Volkskrant. Ik vind Antoine Bodar een fascinerende man. Had ik het woord fascinerend al eerder gebruikt? Ja sorry, hoor, maar ik meen het wel. Ik ken Antoine Bodar van eind jaren 70, eerste helft jaren 80, schat ik, als een tv persoonlijkheid (tegenwoordig zou je zeggen BNer), die mensen interviewde, en regelmatig zelf te gast was in talkshows (bij Sonja op Zaterdag, etc), en die uiterst scherpzinnig, erudiet, en humorvol was, zeg maar het slimme neefje van Jos Brink. Toen was hij een hele tijd afwezig, om terug te keren als ‘volwassen man’, maar in een priestergewaad. Wat is hier gebeurd, vraag je je dan af? En in die Paasbrief blijkt hij echt, nee niet symbolisch of zo, maar echt, net als Andries Knevel twee jaar geleden, dus echt, te geloven in de ‘herrijzenis’ (na de ‘klinische dood’ dus, hè) van Jezus. Ik kan dan eigenlijk alleen nog maar mijn schouders ophalen, en denken: hoe bestaat het? Ook nog voerde hij de bekende non sequitur van de gelovigen maar weer eens ten tonele: “Wij kunnen het bestaan van god niet bewijzen, maar jullie (atheïsten) kunnen ook niet bewijzen dat hij niet bestaat.” Alsof de bewijslast niet ligt bij degene die beweert dat er zoiets is als een almachtige (of kabouters, of zeemeerminnen, of de paashaas, of de voorzienigheid, of een ‘inside job’ mbt nine/eleven, of buitenaards leven, etc)
Nou ja, zoiets.
op 02 05 2011 at 02:27 schreef Strotgrondel:
Ik vind dit soort discussies van te voren al vermoeiend. De kneep zit ‘m hierin; er bestaat natuurlijk geen god. Wij gaan dood en rotten in de grond; meer is het niet. Dat is eng en confronterend, maar meer zit er niet in. En over een paar miljard onploft de zon, lang nadat de laatste mens tot zijn god gebeden heeft.
Basta
op 02 05 2011 at 08:25 schreef Sandro:
Vanaf vandaag heeft de extremistische Islam er weer een martelaar (heilige) bij, de heer Bin Laden.
Heiligverklaringen wekken altijd mijn weerzin, zeker als het een terrorist betreft.
op 02 05 2011 at 09:57 schreef Jan-Jaap:
Het voorgeborchte was een theologische opinie, en nooit meer dan dat. Het was een tijdje een niet impopulair idee maar speelt geen rol meer in het denken over het hiernamaals. De “leer” is er in ieder geval niet door veranderd. Overigens kwam de notitie over het voorgeborchte van de Internationale Theologische Commissie, en niet van de Paus zelf.
op 02 05 2011 at 10:33 schreef André Richard:
Ik heb ooit begrepen dat JPII met zijn tsunami aan zalig- en heiligverklaringen vooral het evenwicht tussen de westerse wereld en de rest heeft willen herstellen: er schijnen vooral heel veel niet-westerse heiligen bij gekomen te zijn.
Dat lijkt niet meer dan logisch in een kerk die voornamelijk uit niet-westerse gelovigen bestaat.
op 02 05 2011 at 19:54 schreef leo schmit:
Jona heeft weer eens een mooi en goed stuk gemaakt. Maar als historicus, klassiek nog wel, kan hij toch niet menen dat het pausdom geen machtsfactor zou mogen zijn. Dat is het altijd geweest en wellicht nog steeds.
Jona schrijft: ‘Wie werkelijk gelooft, onthoudt zich van politiek, maakt geen speciale claims en schrijft anderen geen ethische voorschriften voor.’
Dat mag zo zijn, maar wat valt de goede man dan aan te merken? Opus Dei? Altijd goed om te noemen, deze ‘duistere’ organisatie. Maar in machtspolitieke zin voor de kerk een nuttige organisatie (en dan niet zoals door de Davinci Code voorgesteld). OD is zeer actief in de seculiere wereld en niet in de laatste plaats in de Europese politiek. Dus buiten de kerk, maar wel namens de kerk.
‘Hij heeft ook goede dingen geschreven tegen het kapitalisme, die, als ze serieuzer waren genomen, de huidige malaise hadden kunnen verhinderen of althans verminderen.’
Goed punt Jona, hij heeft ook (rond ’97) een goed stuk geschreven over ‘Fide en Ratio’, de eeuwige controverse tussen geloof en rede en ik vind dat hij daarmee goed uit de hoek kwam. Ga ik nou niet uitleggen hier, ik ben geen historicus, of filosoof.
Wat we niet uit het oog mogen verliezen is zijn appel aan alle volken op aarde. Hoeveel vieze asfaltvloeren op vliegvelden heeft hij niet gekust?
Nu we het er toch over hebben, is het kroningscircus in Engeland en de Oranje koek happerij in Nederland dan soms wel het juiste ‘opium voor het volk’?
Naief en in strijd met alle literatuur over het pauselijke gezag in de laatste 20 eeuwen.
op 04 05 2011 at 19:15 schreef Ton Biesemaat:
@Jan-jaap
Zeker vergeten dat het Vaticaan en in het bijzonder de Kroatische geestelijken de beruchte ‘ratlines’, de ontsnappingslijnen voor nazi’s naar Zuid-Amerika, organiseerden. Om de hand in oranje boezem te steken: ook de nationale trots KLM verdiende lekker aan het wegsluizen van deze oorlogsmisdadigers. Maar het Vaticaan versloeg de KLM met gemak. Daar hebben we deze zalige Pool nooit over gehoord.
RSS