Een mediagenieke schurkenstaat

Peter Breedveld

Ik zal eerst maar even openheid van zaken geven: ik ken Remco Breuker al heel erg lang. We zijn studievrienden, studeerden allebei Japans en vormden samen met twee andere heren een soort Nescio-achtig groepje, een mix tussen de Titaantjes en de Drie Musketiers. Zijn vrouw, die Koreaans studeerde, was toen al zijn vriendin. Later ging hij ook Koreaans studeren. Nu is hij een big shot Korea-deskundige, constant in de media, en van mij is weinig terechtgekomen, maar dat terzijde.

Als ik dus op een tekortkoming zou stuiten in zijn boek De B.V. Noord-Korea, of het boek zelfs niks zou vinden, zou ik dat dus niet in deze bespreking schrijven. Ik zou het boek aanprijzen als het beste sinds Arabieren Kijken, want Breuker is mijn vriend. Gelukkig is De B.V. Noord-Korea een geweldig boek, dus ik doe dit met een schoon geweten. Ik heb sinds Arabieren Kijken nooit meer iets gelezen dat zo goed is als De B.V. Noord-Korea. Op non-fictiegebied dan.

Noord-Korea spreekt tot ieders verbeelding omdat het land zeer gesloten is, een cartoonfiguur als staatshoofd heeft, een parodie op een James Bond-schurk die een dankbaar onderwerp vormt in komedies als South Park en The Interview, de Seth Rogen-film die leidde tot de spectaculaire Sony-hack en omdat er van die bizarre verhalen over in omloop zijn, die meestal klakkeloos worden verspreid door de persbureau’s. Zo zouden Noord-Koreaanse archeologen het nest van een eenhoorn hebben gevonden en zou Kim Jong-Il (Breuker hanteert een andere, correctere spelling van Koreaanse namen die de Koreaanse uitspraak dichter benadert, maar ik hou me voor dit stuk maar aan de gangbare spelling) zijn oom hebben laten executeren door hem door honden te laten verscheuren.

Fantaseren
Er is nou eenmaal weinig tot niks te verifiëren van wat er over het land wordt beweerd. Vrije pers is er niet, onafhankelijke correspondenten komen het land niet in en vrijwel niemand in Noord-Korea is aangesloten op het wereldwijde Internet dus er komt zelden iets naar buiten, behalve wat goedgelovige toeristen zich op de mouw laten spelden en wat operetteachtige-figuren van het kaliber Wierd Duk over het land vertellen, zoals de Spaanse zanger Alejandro Cao de Benós, koortsachtige propagandist voor het Noord-Koreaanse regime, twee jaar geleden opgepakt wegens wapenhandel voor zijn broodheren. Dat maakt Noord-Korea het laatste stukje onontdekte wereld waarover we naar hartelust kunnen fantaseren.

Breuker onderscheidt drie Noord-Korea’s in zijn boek: Het Noord-Korea van de officiële staatspropaganda van het land, het Noord-Korea in de verhalen van toeristen die veel geld betalen om het land te mogen bezoeken en werkelijk denken daar het echte Noord-Korea te zien en met de gewone Noord-Koreanen te spreken en het Noord-Korea in de media, vooral bij elkaar gespeculeerd door journalisten en Noord-Korea-deskundigen die meestal geen druppel Noord-Koreaans spreken maar vrij klakkeloos het Noord-Korea-beleid van hun eigen overheid volgen.

Hij voegt daar een vierde Noord-Korea aan toe: het Noord-Korea uit de verhalen van de Noord-Koreanen die er in geslaagd zijn het land te ontvluchten, sommige voormalige medewerkers van het regime, die toegang hadden tot zeer vertrouwelijke, zeer onthullende archiefbronnen. Zelf spreekt Breuker vloeiend Koreaans en hij beheerst de geschreven taal ook tot in de puntjes, wat hem toegang verschaft tot bronnen die gesloten blijven voor de meeste andere westerlingen die zich met Noord-Korea bezighouden.

Het zou best wel eens kunnen dat zijn beeld van Noord-Korea de werkelijkheid dichter benadert dan de samenstellers van die andere Noord-Korea’s. Hij bouwt in zijn boek in elk geval een overtuigende casus op en ontkracht heel wat populaire mythes, zoals dat Noord-Korea door één enkele dictator zou worden bestuurd.

Pulp-fictie
Nu is hij een academicus, maar niet zo één die zich als een hogepriester van de kennis in verbale nevelen van academisch jargon hult, zelfvoldaan glimlachend om al die onwetenden die afhankelijk zijn van zijn grote kennis. Breuker schrijft zeer gepassioneerd in kraakheldere en toegankelijke taal en komt meteen tot de kern van de zaak. Ik bedoel dit allerminst oneerbiedig, integendeel, maar De B.V. Noord-Korea leest lekker weg. Ik weet van Breuker dat hij van pulp-fictie houdt, ik heb er vaak genoeg ruzie met hem over gemaakt als we de film kozen die we samen zouden gaan zien, en ik hoop dat hij het me niet euvel duidt, maar zijn boek is een echte page-turner, een mix van James Bond, (spionnen die met stuwaandrijving vanaf een onderzeeër de kust bereiken, femmes fatales die spectaculaire huurmoorden plegen) Frederick Forsyth (geen land dat zulke brutale, spectaculaire aanslagen pleegt als Noord-Korea), Breaking Bad (staats-gesanctioneerde crystal meth-laboratoria!) en de historische epische films waar landen als China, Korea en Japan zo goed in zijn, met familie-intriges en valse troonpretendenten en list en verraad, the works.

En het is allemaal echt waar! Helaas is het allemaal niet zo vrolijk misdadig als ik hierboven misschien heb gesuggereerd. Rode draad in De B.V. Noord-Korea zijn de mensenrechtenschendingen die het regime op grote schaal pleegt door de bevolking uit te buiten, uit te hongeren, aan gevaren bloot te stellen door ze als gastarbeider naar het buitenland te sturen, Dubai, Polen, Syrië maar ook Nederland, waar ze te pletter vallen en overlijden aan andere afschuwelijke bedrijfsongevallen omdat niemand een ruk geeft om hun veiligheid. In het land zelf worden politieke dissidenten én hun familie naar vernietigingskampen gestuurd, gestript van hun naam, hun identiteit, hun hele menselijkheid, met het doel zich daar dood te werken zodat de staat aan ze kan verdienen.

Breuker vergelijkt Noord-Korea met Nazi-Duitsland. De overeenkomsten zijn treffend: de staatsideologie, de obsessie met raszuiverheid, het seksisme en de uitbuiting van het volk ten bate van een kleine elite, tot vernietigingskampen aan toe waar mensen worden ontmenselijkt en in leven gehouden totdat hun nut is verbruikt tot de laatste cent. Noord-Korea, betoogt Breuker, kán niet zonder die mensenrechtenschendingen. Ze zijn een belangrijke bron van inkomsten en het land zou ineenstorten zonder.

Onthullend rapport
Maar het bloedstollendst is eigenlijk nog dat er in het Westen weggekeken wordt van deze misdaden tegen de menselijkheid. NGO’s lopen weg van besprekingen als Breuker de kwestie aankaart en de Nederlandse overheid doet net alsof ze het schokkende en onthullende rapport niet kennen dat hij en zijn onderzoeksteam hebben geschreven over de Noord-Koreaanse dwangarbeiders in de EU. Hij krijgt dergelijke onderzoeken in de toekomst zelfs niet meer gefinancierd en wordt flink tegengewerkt door allerlei overheden en zelfs door instanties in de academische wereld zelf.

Dit omdat niemand Noord-Korea tegen het hoofd wil stoten. Het land heeft namelijk een kernwapenarsenaal, superieure raketten en het geldt als gevaarlijk en onberekenbaar. Het kan Zuid-Korea en Japan zo wegvagen en tientallen miljoenen doden veroorzaken in Europa en de Verenigde Staten.

Daar wegen die enkele tienduizenden Noord-Koreanen die worden gemarteld, uitgehongerd en die blootstaan aan mensonterende arbeidsomstandigheden in de EU natuurlijk niet tegenop. Het benoemen van het leed van de Noord-Koreanen brengt ons in een oncomfortabele positie, dus dat doen we maar liever niet, en we gaan achter de man aan die het gore lef heeft het wél te doen.

Daarom is De B.V. Noord-Korea ook een j’accuse tegen onze eigen regimes, en tegen de media en de toeristenindustrie, die flink verdienen aan het gruweltoerisme, de bizarre verhalen waar evenwel onmetelijk menselijk leed achter schuilt. Leed dat ook door ons, hier in het Vrije Westen, wordt geëxploiteerd en geconsumeerd. In zekere zin zijn we dus net zo schuldig als Kim Jong-Il en zijn bende.

‘De B.V. Noord-Korea’, uitgeverij Prometheus, kun je hier bestellen voor 19,99.

Tweet

boeken, Peter Breedveld, 23.08.2018 @ 06:41

[Home]