Economische gebedsgenezers

Thomas Colignatus

Illustratie: Norman Lindsay

2013-07-22

Adriaan Groen (1948) ging als arts naar Tanzania en zag dat de traditionele medicijnmannen de kunst van de westerse geneeskunde afkeken en ook de injectienaald waren gaan gebruiken, maar dan wel met hun eigen brouwsels. Ook in Europa is het magisch denken nog lang niet verdwenen.

Sylvia Millecam (1956-2001) was een Nederlands comédienne, actrice, zangeres en presentatrice. Twee keer werd ze gekozen tot populairste televisiepersoonlijkheid. In 1999/2000 werd een (vermoeden van) kanker vastgesteld maar Millecam wees reguliere behandeling af. Ze geloofde dat er alleen maar sprake was van een bacteriële infectie en zocht haar heil in alternatieve geneeswijzen, onder andere bij Jomanda. In augustus 2001 overleed ze. Volgens de inspectie hebben de drie “alternatieve artsen” Millecam misleid. De vereniging tegen kwakzalverij wordt door de nabestaanden van Sylvia Millecam verweten een strijd te voeren tegen de alternatieve geneeswijzen ten koste van de nagedachtenis aan Sylvia Millecam. (Teksten overgenomen van wikipedia.)

Kind blootstellen aan mazelen

Mensen die in magie geloven, zijn niet tegen te houden, blijkt steeds maar weer. We leven in een vrij land en wanneer iemand voor “alternatieve genezers” (mooie term) kiest dan moet men dat zelf weten. Wanneer de overheid gaat voorschrijven wat je moet doen, is dit het einde van de vrijheid. Sylvia Millecam had dus het gelijk van de wereld dat zij zelf haar eigen keuzes mocht maken, ook al bleek ze niet het gelijk te hebben waardoor ze langer had kunnen leven.

De situatie ligt iets anders bij ouders die hun kind blootstellen aan mazelen. Misschien moet je ouders die verantwoordelijkheid laten maar wel de kinderbijslag terugvragen. Je kunt inderdaad ook “genezers” vervolgen die misleidende teksten geven.

Het ligt weer anders bij een overheid die het land blootstelt aan de toverspreuken van een geloof in schuld en boete. In Den Haag zijn regering en parlement bevangen door de “alternatieve genezers” van neoliberale economen die eerst de kredietcrisis veroorzaakten en die nu hun machtsposities handhaven door schuld en boete te prediken.

economische gebedsgenezers

Het huidige economisch beleid heeft met wetenschap weinig te maken. De euro is erdoor gejast met politieke manipulatie. De vormgeving als een gouden standaard druist in tegen de leerboeken. Zie bijvoorbeeld Bernard Connolly, The rotten heart of Europe,1996, of het boekje De prijs van de euro uit 1998. Dat die crisis in Europa zo groot is, weerlegt de neoliberale prietpraat en bewijst reeds dat wetenschappelijk advies al jaren wordt verwaarloosd. Maar de politiek is verslaafd aan zijn economische gebedsgenezers, en de journalistiek is geen haar beter, want wil vooral kranten en zendtijd verkopen.

Helaas kent de economische wetenschap geen tuchtcollege en helaas besteedt de televisie liever drie volle weken aan het fietsen in Frankrijk dan het nauwgezet uiteenzetten van economische analyses. Ik heb al gewaarschuwd dat dit een gigantische crisis kan worden (zie hier). Nu gebruik ik de analogie van Sylvia Millicam om te aan te geven waartoe waandenkbeelden kunnen leiden, niet alleen voor een persoon maar ook voor een land en zelfs voor een continent.

Paal van de drieprocentsnorm

De regering houdt vast aan de drieprocentsnorm omdat dit in Europa is afgesproken. Nederland en ook de PvdA van destijds – financieel woordvoerder Ronald Plasterk – drongen erop aan dat Zuid-Europa zich aan die norm zou houden. Nederland en de norm zouden iedere geloofwaardigheid verliezen wanneer Nederland zich niet aan die norm zou houden.

Bovendien is Nederland een van de grote schuldigen in het Europees drama, want met onze lage lonen concurreren Duitsland en Nederland Zuid Europa de tent uit. Waar Spanje en Griekenland een werkloosheid boven de vijfentwintig procent hebben, moet Nederland niet panisch doen over acht procent of wanneer het over twee jaar hoger dan tien procent staat (CBS-cijfers, altijd hoger dan CPB-cijfers, nog zonder ZZP-ers). In Zuid-Europa zou het bloed gaan koken wanneer Nederland pas gaat nadenken nu het eigen land wordt getroffen. Rutte en Samsom maar ook de oppositiepartijen van het Lenteakkoord hebben zich derhalve aan de paal van de drieprocentsnorm vastgeklonken.

Bezuinigingsbeleid verlaten

Ik verbaas me daarom over de uitspraken van Bas Jacobs zowel in het blad Maarten! als bij Knevel & Van den Brink (uitzending 19 juli) dat de drieprocentsnorm en het bezuinigingsbeleid verlaten moeten worden. Terwijl hij weet dat Sylvia Millicam niet luistert, spreekt hij haar toe vanuit zijn ivoren toren. Jacobs is geen volle neoliberaal en geen totale studeerkamergeleerde, maar klaarblijkelijk nog voldoende wereldvreemd. Het pijnlijke punt is dat hij klaarblijkelijk nog onvoldoende thuis is in de economische wetenschap van de staathuishoudkunde waarin al duurzaam is vastgesteld dat ons model van democratie niet werkt en dat het geen zin heeft tegen dovemansoren te praten.

Veel beter was de vraag van Jort Kelder in diezelfde uitzending wat er ten behoeve van de marktsector kon worden gedaan. Eigenlijk hadden Jacobs en Kelder elkaar hier kunnen vinden, maar nu was het Jacobs die niet luisterde. Want Jacobs pleitte juist voor sanering van de balansen in de marktsector en dat past precies bij de vraag van Kelder. Hier lag de bal voor open doel en had Jacobs sierlijk kunnen intikken. Misschien is het een gebrek aan mediatraining.

Geld bijdrukken

Mijn eigen bescheiden maar wetenschappelijk onderbouwde advies is om voorlopig dan vast te houden aan die drieprocentsnorm maar daarvan investeringen af te zonderen. Dit is geen geweldige oplossing, omdat politici plotseling allerlei projecten als “investering” kunnen opvoeren. Bijvoorbeeld zou Griekenland dagelijkse feestpartijen kunnen opvoeren als investeringen in het nationale imago als vakantieland. Om dit misbruik te voorkomen, is mijn voorstel derhalve om dit vooral te doen in de vorm van nationale investeringsbanken (zie de aangehaalde column).

Voor het saneren van de balansen in de marktsector alsmede landen met een staatsschuld van meer dan honderd procent adviseer ik bovendien het monetaire instrument, zie het Engelstalige artikel Money as gold versus money as water, RWER juli 2013. Bas Jacobs is vooralsnog mordicus tegen het gebruik van de geldpers maar die aanpak is wel op zijn plaats juist omdat het om balansen gaat. Hier is Jacobs nog steeds gevoelig voor de toverspreuken van schuld & boete, in zijn wonderlijke cocktail van radicale en neo-conservatieve analyses.

Onvoldoende denkkracht in het kabinet

Sinds de uitbraak van de crisis in augustus 2007 bij Bear Stearns in Amerika, hebben we zo een festival van geloofsfanaten en dovemansoren, met nauwelijks aandacht voor serieuze wetenschap. Bas Jacobs foetert: “Er zit gewoon onvoldoende denkkracht in het kabinet en de Tweede Kamer. Heel weinig Nederlandse politici hebben economie gestudeerd – dat geldt trouwens ook voor journalisten.” (Maarten! p74).

Logisch klopt dit niet, want wanneer je het parlement vult met economen, gaan ze zich als politici gedragen. En hoe zit het met de denkkracht in de andere landen of andere tijden, met de Grote Depressie in de jaren ’30 van de vorige eeuw? Over tijd en ruimte gaat het fout, en het kernprobleem is de structuur van onze democratie, het model van de Trias Politica, waardoor democratieën zich steeds maar weer als Sylvia Millecam kunnen gedragen. Het enige goede advies is hier een parlementaire enquête zodat de Tweede Kamer kan vaststellen dat een Economisch Hof nodig is, ter veiligstelling van de rol van de economische wetenschap voor het overheidsbeleid.

Toverspreuken ontgroeid

Wanneer Nederland ooit eindelijk zijn Economisch Hof heeft dan mag het beeld van Sylvia Millecam misschien van Boxmeer naar de hoofdingang van het Hof worden verplaatst, ten teken dat het economisch beleid zijn toverspreuken is ontgroeid en als waarschuwing daar niet toe terug te vallen.

Thomas Colignatus is econometrist en leraar wiskunde te Scheveningen, en verbaast zich over de wereld en Nederland in het bijzonder.

Tweet

Thomas Cool/Colignatus, 01.08.2013 @ 09:05

[Home]
 

Δ