Droomwerkelijkheid
Jasper Mekkes
Scène uit Tetsuo the Iron Man (Tsukamoto Shinya, 1989).
Een paar dagen geleden had ik een droom waarbij droom en werkelijkheid op een wat ongebruikelijke manier door elkaar heen liepen. Ik droomde iets wat ik de afgelopen 20 jaar wel vaker droom; namelijk dat ik iemand vermoord zou hebben. Maar doordat mijn hoofd deze keer als een soort knipperlicht van droom naar werkelijkheid schakelde, dacht ik ook in wakkere toestand telkens eventjes dat ik iemand vermoord had.
Een nogal angstaanjagende gedachte, kan ik u vertellen. En er was deze keer nog iets geks aan de hand met mijn nachtmerrie. Ik had namelijk nu ook het idee dat ik in mijn hersens precies de locatie kon aanwijzen van droom en werkelijkheid. Twee locaties die dicht bij elkaar lagen trouwens; in het midden van mijn hoofd.
Terwijl ik voor de zoveelste keer de afgelopen 20 jaar uit alle macht probeerde na te gaan of ik misschien was vergeten dat ik iemand had vermoord, werd ik wakker.
Een soortgelijke nachtmerrie, dat ik nog niet geslaagd zou zijn voor mijn studie omdat ik een wiskunde tentamen vergeten was, droom ik trouwens ook regelmatig.
Onbeschaafde vlerk
Maar hoe zou het eigenlijk komen dat ik opeens op zo’n andere manier droomde? Zou er een oorzaak zijn voor het feit dat ik zo snel schakelde van droom naar werkelijkheid, en de fysieke locatie van dit denkproces meende te kunnen aanwijzen in mijn hoofd? Was er wellicht iets mis met mijn hersens?
Zou het gedrag van de onbeschaafde vlerk, een paar dagen geleden, en de ongezonde stress die er het gevolg van was, dit misschien hebben veroorzaakt? Was gezonde stress misschien de trigger voor de nachtmerrie en iets minder gezonde stress de trigger voor het effect dat je als een knipperlicht schakelt van droom naar werkelijkheid terwijl je ondertussen de locatie van de droomwerkelijkheid in je hersens denkt te kunnen aanwijzen?
Misschien was deze jaarlijks terugkerende variant van een nachtmerrie inderdaad een gevolg van ongezonde stress; mijn theorie is dan ook dat je niet alleen depressief maar zelfs schizofreen kan worden van teveel ongezonde stress. Het had immers zomaar gekund dat iemand met dezelfde droom-ervaring als ik in paniek naar een politiebureau was gewandeld om zichzelf aan te geven voor een moord die hij nooit gepleegd had. Een beetje alcohol en/of drugs erbij en ik zou dat niet voor onmogelijk houden. En een bezoekje aan een politiebureau is dan nog maar één van de mildere varianten van mogelijke gevolgen van ongezonde stress. Hoe het ook zij, wat mij vooral verbaast aan deze nachtmerrie, is dat je hoofd zo met je aan de haal kan gaan.
Angelsaksische cultuur
Een bepaalde minimum hoeveelheid hersentraining (en niet teveel alcohol, laat staan drugs) lijkt me daarom erg belangrijk voor ieder mens. Zeker in deze tijd. Om te voorkomen dat je hersens er in galop vandoor gaan – met jezelf.
Mijn matige talent voor wiskunde, gecombineerd met het belang dat we in de (Noordwest-)Europese cultuur hechten aan kennis, regels, afspraken en structuren, is een stress-bom die mijn brein denk ik niet snel zal vergeten.
Een checklist en die alom tegenwoordige zelfingenomen, barbaarse vorm van directheid gaan in Nederland vrijwel altijd boven inzicht, gevoel, ironie en toon – in een inmiddels overwegend Angelsaksische cultuur.
Maar ik ben wel nieuwsgierig geworden hoe mijn hersens er eigenlijk toe komen zich al jarenlang met een nooit gepleegde moord bezig te houden. Het enige strafbare feit dat ik op mijn kerfstok heb staan is nota bene 40 jaar oud; het stelen van een pak Bounties in de plaatselijke supermarkt. En niet eens om de Bounties, maar gewoon om ook eens een keer iets spannends mee te maken in de ‘achterste Achterhoek’ van mijn jeugd.
De verzinsels van Freud
Zo, dat is er uit. Mijn eerste en enige strafbare feit eindelijk opgebiecht. Wie weet kom ik daarmee wel van mijn schuldgevoel – en mijn nachtmerries? – af.
En dat allemaal zonder de duurbetaalde analyse voor de portemonnee van een freudiaanse psychotherapeut. Schrijven is gratis therapie: je schrijft ermee in je brein. ‘het vormt en bewerkt de geest, ordent het leven, geeft richtlijnen aan voor ons handelen, laat zien wat wij moeten doen en laten, neemt plaats aan het roer en houdt vaste koers door verraderlijke golfstromen.’
Freud was dan ook een flessentrekker – en bovendien een epigoon van het Christendom. Zijn schuld-en-boete-theorie werkt ook in onze tijd nog steeds door; ook al is het aantoonbare flauwekul. De gelovigen in Freud, psychotherapeuten overal ter wereld, leefden jarenlang in een droomwerkelijkheid – om er zelf beter van te worden. En hun uurtarieven waren niet mals.
Liberale oligarchie
Liberalen zijn natuurlijk de Freudiaanse psychotherapeuten van nu. Een deel van de (vaak ‘progressieve’, Groen Links-stemmende) liberalen denkt ook nu nog dat we in ons onderbewuste een schuld met ons meedragen vanwege wat onze voorouders hebben gedaan. Vandaar dat ze liever niet met de misstanden van de liberale oligarchie bezig zijn, maar met ideologie; het omver halen van beelden, in een droomwerkelijkheid.
‘De intelligente mens herken je aan zijn domheid’ zei Menno ter Braak daar al eens over.
Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof en heeft net een boek gepubliceerd: Wil tot Waarheid; een materialistische ontologie van de mens en zijn natuur.
Jasper Mekkes, 19.10.2021 @ 06:35
RSS