Dood aan de Rivièra
Johannes Bongers
In de opwinding rond Trumps “Gaza Rivièra”-voorstel schoot me een citaat van Félix Guattari uit De Drie Ecologieën te binnen. In dit baanbrekende werk, al in 1989 geschreven, ontvouwt de Franse filosoof, psychoanalyticus en activist een visie waarin de menselijke psyche, het sociale leven en het milieu onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn – en alle drie onder hetzelfde destructieve regime vallen. Guattari gebruikt daarbij de metafoor van vastgoedmagnaat Trump, wiens wreedheid en vernietigingsdrang destijds al werden herkend als symptomen van een dieperliggend systeem:
“Net zoals monsterlijke en gemuteerde algen de lagune van Venetië binnendringen, worden onze televisieschermen overspoeld en verzadigd met ‘ontaarde’ beelden en uitspraken. In het veld van de sociale ecologie krijgen mannen als Donald Trump de vrije hand om zich ongeremd te vermenigvuldigen, als een andere soort algen, die hele stadsdelen van New York en Atlantic City overnemen. Hij ‘herontwikkelt’ door de huren op te drijven, waardoor tienduizenden arme gezinnen worden verdreven en veroordeeld tot dakloosheid, en zo het sociale equivalent worden van de dode vissen in de ecologische crisis.”
Trumps voorstel voor een “Gaza-Riviera” – waarin Palestijnen als dode vissen worden verdreven om op de ruïnes van oorlog en verdriet luxe Trump-hotels te bouwen – is geen pervertering van het kapitalisme, maar de puurste uitdrukking van wat ik doods-techniek noem. Trump is een ‘necrotechnicus’ die vernietiging verheft tot speculatief kapitaal. Maar hij is niet de architect van dit systeem. De vernietiging die hij belichaamt, betreft de afbraak van psychische, sociale en ecologische verbanden, en de gelijkschakeling die massamedia en sociale technologieën afdwingen: “onze televisieschermen worden overspoeld en verzadigd met ‘ontaarde’ beelden en uitspraken”. Trump is het product van die cultuur, niet de oorzaak.
Dichter bij huis zie ik doods-techniek in ministers die als zombies door dierstallen lopen, die vooral niets doen, of die melden hoezeer collega’s “menselijk blijken” wanneer je ze beter leert kennen. Op de achtergrond worden zij aangestuurd door iemand die alleen communiceert viaeen digitale megafoon, en die in directe verbinding staat met de oorlogsmisdadiger Netanyahu – hij belde hem als eerste in de nacht tijdens de Amsterdamse “pek en veren”-actie tegen Israëlische hooligans. Netanyahu, die net als Trump premier is om gevangenisstraf te ontlopen.
We zijn beland in een psycho-criminele inrichting, niets ten nadele van hen die er noodgedwongen in moeten verblijven. Félix Guattari heeft er zijn hele leven in gewerkt – La Borde – en ontwikkelde er nieuwe therapieën.
Alles is er vandaag op gericht om de menselijke geest te bewerken en te kapitaliseren. Maar juist over de menselijke geest heeft niemand het – deze is totaal afwezig in de politiek en in de media, terwijl het er tegelijkertijd het centrale middelpunt van is. Daarom roep ik op tot een breuk: bevrijd jezelf van alles wat jouw geest bewerkt en gelijkschakelt. Daarom: wees verschillend, ontwijk groepsdruk, verlaat de platforms en zet ’s avonds de tv niet aan. Ben lief, ervaar de lente en het leven, en spreek je uit tegen onrecht. Alleen door ons te onttrekken aan de logica van de doods-techniek is verzet ertegen mogelijk.
Johannes Bongers is kunstenaar-onderzoeker Boolean Works (sinds 1991). Werk op snijvlak van kunst, kritische theorie/filosofie en wetenschap. Oprichter van Technotlogy.com
Gastschrijver, 06.02.2025 @ 08:52
RSS