De witte man is een inheems kwaad in Leslie Marmon Silko’s Ceremony
Peter Breedveld
Scène uit Horse Feathers.
De roman Ceremony van Leslie Marmon Silko, die opgroeide in een Laguna Pueblo-reservaat in New Mexico, verscheen voor het eerst in 1978, maar is actueler dan ooit. In deze tijd van globalisering, waarin iedereen bang lijkt zijn eigenheid te verliezen, geeft Ceremony een aantal handvatten, en veel om over na te denken.
De hoofdpersoon, Tayo, die net als Silko deels wit en deels Indiaan is, heeft als soldaat gevochten tegen de Japanners (op wie hij uiterlijk meer lijkt dan op zijn witte landgenoten, observeert hij ergens) en probeert zijn oorlogstrauma te verwerken met alcohol. Op aandringen van zijn grootmoeder gaat hij in therapie bij een traditionele medicijnman, maar die kan hem niet helpen en uiteindelijk komt hij terecht bij iemand die de traditionele rituelen een moderne draai geeft.
In de hele roman wordt traditie afgewisseld met moderniteit. Dat begint al bij de vorm, een mix van Indiaanse poëzie en modern proza, waarmee Silko de oude Indiaanse legendes in het heden integreert. Tayo ontmoet Indianen die de tradities helemaal achter zich hebben gelaten maar worden uitgebuit en gediscrimineerd en zich verliezen in alcohol. Hij trekt een tijdje op met andere Indiaanse oorlogsveteranen, populair bij witte vrouwen en geaccepteerd als volwaardige Amerikanen toen ze nog in uniform waren, maar na de oorlog meteen weer teruggestopt in hun reservaat, om te worden geminacht en versmaad.
Witte man
De witte man is de hoofdschuldige in de ogen van alle Indianen in Tayo’s omgeving en hij ondervindt daar, omdat hij zelf deels wit is, de kwalijke gevolgen van. Hij wordt gediscrimineerd en in de ogen van zijn tante is hij de verpersoonlijking van de schande van haar familie, want hij bestaat omdat zijn moeder zich heeft weggegeven aan een witte man.
Maar de medicijnman die hem uiteindelijk helpt, Betonie, ziet de witte man vanuit een heel ander perspectief. Hij maakt hem deel van de Indiaanse legenden, een creatie van de Indianen zelf, door god gestuurd om zijn rol te spelen in de gebeurtenissen, de traditionele vernietiger die noodzakelijk ruimte maakt voor het nieuwe, een inheems kwaad dat op een pragmatische manier bezworen moet worden.
Het reservaat waar Tayo woont, wordt geteisterd door de vervuiling van een nabijgelegen uraniummijn en kampt met mislukte oogsten omdat de Laguna-Indianen blijven vasthouden aan hun traditionele landbouwmethodes. Degenen die de moderne, wetenschappelijke inzichten van de witte Amerikanen integreren in de Laguna-methode, slagen er wel in de kost op ene fatsoenlijke manier te verdienen. Een oom van Tayo kruist twee koeienrassen en fokt, in samenwerking met een Mexicaanse vrouw (eveneens versmaad door de Laguna-gemeenschap), uiteindelijk een koeiensoort die goed gedijt in het harde, droge landschap van New Mexico.
Vrouwelijke personages
Wie wil overleven, is de boodschap, moet zich aanpassen aan de veranderingen om hem heen. Maar om je eigenheid te bewaren, moet je de tradities niet vergeten, en de verhalen die je hebben gevormd. Alleen is het belangrijk ervoor te zorgen dat die verhalen niet alleen over het verleden gaan, maar dat ze zeggingskracht blijven houden in het heden, dat ze blijven gaan over de wereld waarin we leven.
Ceremony doet erg denken aan bepaalde landerige films uit de jaren zeventig, zoals Badlands van Terence Malick en Scarecrow met Al Pacino en Gene Hackman. Het boek is knap omdat het een soort sociaal-realistisch portret is van het leven van Indianen in New Mexico, een documentaire eigenlijk, met zeer sterke sfeerbeschrijvingen, maar met een strak plot en duidelijke motieven. Die liggen er niet allemaal dik bovenop, ze zijn op een heel organische manier verwerkt in het verhaal. Dat verhaal meandert zich een weg naar het einde, waarbij Tayo en de lezer bijna terloops hun nieuwe inzichten verwerven.
Ook opvallend is dat Silko, een vrouw, haar verhaal helemaal vanuit een mannelijk perspectief vertelt. Haar mannen zijn echt, de vrouwelijke personages zien we zoals mannen vrouwen zien. Haar empathie is totaal en imponerend.
Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Deze website wordt elke dag bedreigd door de virtuele knokploegen van Domrechts, malafide Nederlandse journalisten en zelfs door de vicepremier. Vorig jaar werd ik door het Openbaar Ministerie vervolgd wegens belediging van een racistische troll! Steun Frontaal Naakt. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke site van Nederland. Stort wat u missen kunt op rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U o.v.v. ‘Frontaal Naakt’. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan, maar steunen via Patreon kan weer wel. Nog liever heb ik dat u op Frontaal Naakt adverteert of mij inhuurt. Mail mij.
boeken, Peter Breedveld, 12.03.2020 @ 08:39
RSS