De vijf beste tv-series van 2021
Peter Breedveld
Het is eindlijstjestijd en veel mensen in mijn bubbel haten eindlijstjes maar ik ben er dol op. Ik vind het wel altijd veel werk. Daarom ga ik top-vijfs maken in plaats van de gebruikelijke top-tiens. Misschien kan ik het volgend jaar beter voorbereiden zodat ik niet alles in de laatste week van het jaar hoef te doen, dan maak ik weer top-tiens.
En verder schrijf ik dit voor het eerst in het Nederlands. Ik hoopte altijd, door in het Engels te schrijven over zaken als film, muziek, series en strips, een wat groter, internationaler publiek aan te spreken. Want Nederlanders, hoewel er 17 miljoen van zijn, zijn bijzonder eenvormig en mijn smaak is nogal nichematig, dus ik trek met mijn eindlijstjes een paar honderd lezers, niet meer. Ik heb evenwel niet het idee dat ik, door in het Engels te schrijven, heel veel niet-Nederlands sprekend publiek trek, eerder dat ik er potentiëel Nederlands publiek mee afstoot. Je blijft als Nederlander op Twitter, hoe internationaal het medium ook is, toch gevangen in het Nederlandse dorp en dat vind ik best jammer. Just when you think you’re out, they pull you back in.
Goed, hier volgen mijn favoriete series van het jaar. Ik heb natuurlijk meer goede series gezien, zoals Kate Winslets Mare of Easttown, die u allemaal de hemel in geprezen hebt, Alice in Borderland, een Japanse Netflix-serie over een groep jongeren die moeten zien te overleven in een soort real-life computer game die veel beter, frisser, energieker is dan het totaal gehypte maar nogal eentonige en onevenwichtige Squid Game, de Russische serie Dead Mountain: The Dyatlov Pass Incident, gebaseerd op een verbijsterend, waargebeurd verhaal dat recentelijk prachtig is beschreven in The New Yorker, ik heb voor het eerst de legendarisch anime-serie Cowboy Bebop gezien en de bizarre, gekmakend trage maar biologerende serie (uit 2019) Too Old To Die Young van Nicolas Winding Refn en Ed Brubaker, ik ben verknocht geraakt aan de gangster-serie Godfather of Harlem met Forest Withaker als de historische gangster Bumpy Johnson en Nigél Thatch als Malcolm X, waarmee van alles mis is maar die ik toch goed vind, en ik volg mijn vaste series zoals Curb Your Enthusiasm en The Great, maar dit hieronder vond ik echt het allerbeste.
5: Álex de la Iglesia: ‘30 Monedas‘
Een sinistere organisatie reist de hele wereld over om de dertig zilverlingen te verzamelen die Judas kreeg voor het verraden van Jezus Christus. De louche priester van een kleine Spaanse stad heeft, zonder het te beseffen, één van die munten in zijn bezit en daarom gebeuren er vreemde dingen, zoals de geboorte van een gehoornd kind uit een koe en de komst van een monster dat het midden houdt tussen het monster uit John Carpenters The Thing en een koningskrab. Wat blijkt? In het Vaticaan wordt de komst van de Antichrist voorbereid en het lot van de wereld hangt af van die priester, een sexy dierenarts en de sexy burgemeester van de Spaanse stad.
Of zoiets.
30 Monedas is een mix van horror en soap die de grenzen van die goede smaak opzoekt, zoals Lousewies van der Laan Frontaal Naakt eens omschreef, en in alles overdrijft. Dat kun je gerust aan regisseur Álex de la Iglesia overlaten, die zijn voorkeur voor pulp graag paart aan blasfemie en een mix van horror en platte humor, maar dat altijd met veel gevoel voor esthetiek en mooie cinematografie. Het stadje van die priester is in werkelijkheid het Middeleeuwse Pedraza in Segovia, en daar wil ik heen.
De serie is voor een groot deel een soap want de stad is gevuld met allerlei bijzondere types met een duister verleden, een geheim, een clandestiene seksuele verhouding of een combinatie van dat alles. Het is allemaal totaal ongeloofwaardig en grotesk, heerlijk Spaans en zonder enige kunstzinnige of intellectuele pretentie. Puur vermaak waar intellectuele snobs hun neus voor ophalen maar waarvoor je mij ’s nachts wakker kunt maken. Intvisringen erbij, genieten maar.
4: Ethan Hawke en Mark Richard: ‘The Good Lord Bird‘
Eigenlijk kwam deze serie uit in oktober 2020, maar fuck it, ik zag ‘m begin dit jaar, vind het één van de beste series die ik dit jaar zag, moet er steeds aan denken en ik doe wat ik wil op mijn eigen site.
The Good Lord Bird gaat over John Brown, die in 1859 werd opgehangen wegens hoogverraad, omdat hij een opstand tegen de slavernij leidde. Ethan Hawke, een wijn die met de jaren alsmaar beter wordt, speelt hem als een wat solipsistische excentriekeling met meer charisma dan goed is voor één mens en een gevaarlijk gebrek aan werkelijkheidszin, wat me dan wel weer goed lijkt voor The Cause. Hij voert een bende van abolitionisten aan en neemt een zwarte jongen, Henry Shackleford, op sleeptouw die zich als meisje heeft vermomd. Het wordt nooit helemaal duidelijk of hij zijn kameraden nou echt voor de gek houdt of dat ze het spel meespelen.
Het gaat om een fictief personage, overigens, innemend gespeeld door Joshua Caleb Johnson. De jongen is getuige van Browns pogingen om zijn strijd gefinancierd te krijgen, onder andere door Frederick Douglass, een soort zwarte Karl Marx (ik hoop dat ik hier niet voor op mijn donder krijg) die vindt dat Brown suïcidaal is en zich daarom niet bij hem aansluit. De aflevering waarin de impulsieve conservatief Brown clasht met de intellectuele vrijdenker Douglass (Daveed Diggs) is zeer gedenkwaardig.
Brown is diep-religieus en er heilig van overtuigd dat hij in opdracht van God handelt, en dat hij dus ook door God gesteund zal worden als hij met zijn bende toch wel wat labiele types ten oorlog trekt tegen het Amerikaanse leger. Onderweg schrikt hij ook niet terug voor wat moordpartijen en standrechtelijke executies hier en daar. Brown is een gevaarlijke gek, maar ook een held met een sterk rechtvaardigheidsgevoel, bereid zichzelf op te offeren voor een betere wereld.
Hoe dan ook, zeven afleveringen lang volgen we deze gek door de grote, onschuldige ogen van Schackleford, door Brown liefkozend “Onion” genoemd, en zijn we getuige van een reeks bizarre gebeurtenissen met zeer schilderachtige personages, uitmondend in de kansloze slag tussen Brown en zijn mannen en het leger. Ik vond het jammer toen de serie afgelopen was, mis Henry Shackleford en ben hierdoor voor altijd een toegewijd Ethan Hawke-fan geworden. Die vond ik vroeger een redelijk nietzeggende melkbrood, maar nu domineert hij elke scène waar hij inzit.
Het motto van deze serie spreekt me erg aan: “All of this is true, most of it happened‘.
3: Tony Basgallop en M. Night Shyamalan: ‘Servant‘
Horror-regisseur M. Night Shyamalan staat groot op de poster voor Servant, maar zijn rol is veel kleiner dan ik eerst dacht, hij heeft een aantal afleveringen geregisseerd en is één van de executive producers. De serie is geschreven door Tony Basgallop, Nina Braddock en Ishana Night Shyamalan, dat moet haast wel familie van M. zijn. Hoe dan ook, ik ben gaan kijken vanwege M. Night Shyamalan en daar heb ik geen spijt van. Servant is ge-ni-aal.
De serie wordt omschreven als “psychologische horror”, maar ik vind het meer een situational comedy, een klucht, waarbij mensen constant vertrekken in en uitlopen en allerlei misverstanden resulteren in een grote puinhoop. Maar eigenlijk is het een drama, want het draait allemaal om een dode baby.
Oei.
Ja, en er zijn zeker horror-elementen, maar echt griezelen doe je hier niet bij. Het verhaal: een jong, rijk stel in een statige brownstone in een rijke New Yorkse wijk kreeg een kindje, maar door nalatigheid van de postnataal gedeprimeerde moeder stierf dat kindje en bij wijze van therapie voor de getraumatiseerde moeder, die niet beseft dat haar kind dood is, is het dode kindje vervangen door een levensechte babypop, ik moet toegeven dat ik toch wel griezel, iedere keer als ik die pop zie.
De vader en zijn schoonbroer gaan zover dat ze de moeder zelfs toestaan een au-pair te laten komen om voor het nep-kindje te zorgen. De au-pair arriveert en dezelfde dag ligt er weer een echt, levend kind in het ledikantje van de overleden baby. De vader en zijn schoonbroer durven de moeder, die nog steeds niks in de gaten heeft niet te vertellen dat er iets goed mis is, en blijven het spel meespelen, maar ondertussen proberen ze er wel achter te komen wat de fuck hier aan de hand is. En dan blijkt de au-pair uit een enge sekte te zijn ontsnapt, die op een gegeven moment ook voor de deur staat, uiteraard en zo raakt het hele gezelschap steeds meer verdwaald in een spiegelpaleis van delirische waanzin.
Maar waar het echt over gaat, is mensen die niet met elkaar praten, die dingen niet uitspreken, zich verschuilen achter gebabbel, die hun pijn en angsten voor elkaar verbergen, elkaar niet durven te confronteren, elkaar proberen te beschermen maar in plaats daarvan de schade alleen maar groter maken. Een tragedie, maar gespeeld en geacteerd als een komedie. Met geestige dialogen en spannende situaties die steeds maar net goed aflopen en de ramp alleen maar erger maken.
De acteurs zijn allemaal weergaloos, met de mij onbekende Lauren Ambrose als absoluut hoogtepunt. Zij speelt de getraumatiseerde maar arrogant-betuttelende moeder, een psychische tijdbom die elk moment kan afgaan, op onweerstaanbaar grappige wijze, met met feilloze timing en hilarische gezichtsuitdrukkingen. Maar ze is geen karikatuur, ze is echt. Een echte, tragische vrouw die weigert de ondraaglijke werkelijkheid onder ogen te zien.
Ik ken verder niemand van de acteurs, behalve Rupert Grint, die de (schoon)broer speelt. Hij was Ron Wemel in de Harry Potter-films, waar ik zelf een trauma van heb want ik moest ze met mijn kinderen zien en ze waren zo ondraaglijk dat ze pijn deden. Je kan in zo’n bioscoop ook niet even op je telefoon kijken of een boek lezen. Afschuwelijk. Maar die Rupert Grint, die in die paar jaar wel een ontzettend ouwe kop heeft gekregen, heeft dus echt leren acteren! Zeer indrukwekkend.
Met een speciale rol ook, iemand op Twitter wees me erop, voor dat oude brownstone-huis.
2: Sterlin Harjo en Taika Waititi: ‘Reservation Dogs‘
Het gaat de goede kant op met films en series die zijn geschreven, geregisseerd en geacteerd door indigene Amerikanen. Reservation Dogs is zeker het beste dat ik tot nu toe heb gezien. De serie wordt omschreven als een teen comedy, maar verwacht geen bijdehandte cuties wier snaakse sneren worden onderstreept door een lachband. Dit gaat over de verschoppelingen van Amerika, weggestopt in reservaten, waar veel mensen hun uitzichtsloze bestaan proberen te vergeten met alcohol en drugs en waar (seksueel) geweld welig tiert. Veel kinderen komen uit gebroken gezinnen, of hebben ouders met een drinkprobleem of een drugsverslaving.
Niets voor te lachen dus. Maar de jeugdige hoofdpersonen in Reservoir Dogs maken er het beste van, geholpen door welwillende volwassenen die het zelf ook niet altijd beter weten, die zelf soms beschadigd zijn of een donker verleden hebben. De thema’s die hier worden aangesneden liegen er niet om, van armoede tot seksueel misbruik, zelfmoord en psychische nood. Ik zei al, je ligt niet hikkend van de lach voor de bank. Ik moest wel vaak grinniken, maar vaker werd ik oprecht geraakt en ontroerd. En er gaat een troostende gedachte schuil achter Reservation Dogs: je hoeft je niet te schamen dat je maar wat aankloot en dat het meeste mislukt, wat je onderneemt, want dan doen we werkelijk allemaal.
1: Barry Jenkins: ‘The Underground Railroad‘
Ik hoefde hier niet over na te denken en wist tijdens het kijken al: dit is het beste dat ik in lange tijd op televisie heb gezien. The Underground Railroad steekt ingenieus in elkaar en doet iets met je psyche, herverdeelt compartimenten in je brein, gooit je hele interne kledingkast overhoop, zeg maar. Het begint al met het surrealistische gegeven dat in de grimmige werkelijkheid van de slavernij in het zuiden van de VS een letterlijke ondergrondse spoortrein bestaat waarmee slaven naar het vrije noorden ontsnappen. Ik moet bekennen dat ik voor het eerst van die underground railroad hoorde toen ik al volwassen was en dat ik toen, door de manier waarop erover geschreven werd, een tijd heb gedacht dat het echt om een tunnel ging, onder verschillende Amerikaanse staten door, waar ongemerkt een trein door heen en weer reed.
Knap geschreven met fascinerende, levensechte personages, geen schematische rolverdelingen tussen zwarte slachtoffers en witte schurken maar een razend ingewikkelde hiërarchie waarbinnen mensen macht hebben over andere mensen. Ik bedoel niet dat Jenkins een Piet Emmer is die het onuitsprekelijke Kwaad relativeert dat de slavernij is, maar hij gaat wel veel dieper dan de vaststelling dat slavernij een misdaad tegen de menselijkheid is.
Vaak resulteert dat in prekerige leedporno waar dan een white saviour een einde aan maakt, The Underground Railroad laat zien hoe mensen zich tot elkaar verhouden bínnen die vastgestelde werkelijkheid. Hoe ze elkaar liefhebben en steunen, maar ook exploiteren en verraden, hoe ze overleven, hoe de white saviours bevrijde slaven blijven misbruiken voor hun eigen bevrediging. Hoe pervers en verknipt en cynisch de mensheid is, maar ook hoe taai en oprecht mensen kunnen zijn. Bovendien verstaat Jenkins de kunst van het weglaten als geen ander. Als je na het zien van een aflevering erover gaat nadenken, ontdek je dat veel gebeurtenissen zich afwikkelen in je hoofd, waarin Jenkins constant zaadjes plant.
Dit alles oogstrelend mooi gefilmd en weergaloos geacteerd door iedereen. Mijn favoriete personages zijn de witte slavenjager Arnold Ridgeway, gespeeld door Joel Edgerton, een man met onuitsprekelijke wreedheden op zijn naam, maar in wie je toch een volwaardig mens herkent, en zijn zwarte assistent Homer (Chase Dillon), die er uitziet als een jongen van acht met het getekende gezicht van iemand van dertig. De relatie tussen die twee is bevreemdend en exemplarisch tegelijk.
Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan, maar steunen via Patreon kan weer wel en sinds kort ook met een Tikkie. Wordt dat symbool van de Hollandse krenterigheid tenminste voor iets nuttigs ingezet. Adverteren? Mail mij.
Peter Breedveld, Television, 27.12.2021 @ 15:14
RSS