De Veer van Geert
Marcel Hulspas
Geert Mak is een snotneus. Je geeft hem de Gouden Ganzenveer, en vervolgens gaat hij je eens lekker beledigen.
Dat Geert afgelopen donderdag die Veer ontving, stelt an sich natuurlijk niks voor. Dat soort prijzen uitreiken aan schrijvers die allang binnen zijn, dat zijn slechts excuusjes om weer eens lekker elitair samen te klonteren. Met Geert Mak in zijn nette pak! En dat Geert de bijeenkomst een elitefeestje noemde (‘laten we eerlijk zijn..’), dat was alleen maar een wederzijds compliment.
Niet trots maar schuw
Maar vervolgens beweert hij dat die elitefeestjes in de zeventiende eeuw veel leuker waren. Hij vertelt iets over de Muiderkring rond de dichter P.C. Hooft, toen men meende (denkt Geert) dat de elite ‘iets universeels’ moest hebben. En hoe zit dat nu?
‘Waarom is dat niet meer zo? Waarom is het feestje rond de Gouden Ganzenveer zo heel anders? Waarom is de elite niet meer trots, maar schuw?’
Zie je wel, ze waren dus nog wel de elite, daar samen aan de witte wijn.
Na deze hartekreet citeert Geert een rapportje van het SCP, mijmert hij wat over de snelheid waarmee alles tegenwoordig verandert (ach gut ach gut) en komt dan ter zake:
‘We hebben, meent cultuurfilosoof René Cuperus, op dit moment te maken “pseudoleiders zonder troepen en zonder kompas.” Het probleem van de elite is in zijn visie dat deze niet meer geworteld is in de nationale gemeenschap. Daardoor ontstaat een gedesoriënteerde en weifelende elite die niet meer vertrouwt op de eigen politieke intuïtie en het eigen kwaliteitsgevoel. Dit in schril contract met de oude “gebildete” elite, een elite met een bepaalde visie en met bepaalde uitgangspunten, zoals die tot voor kort bestond. Cuperus heeft absoluut een punt….’
Daar stonden ze dan, de Gouden Veertjes. Met net een toastje met zalm achter de kiezen. Ze hadden geen visie, geen intuïtie, geen kwaliteitsgevoel. En dat is schril contrast! Het was, kortom, een heerlijk donderderpreekje dat ze over zich heen kregen. Daar houden Nederlanders van: een kwartiertje hel en verdoemenis. The Passion van Geert. Het kan niet anders: gelouterd ging iedereen weer naar huis.
Moreel en cultureel superieur
Was de elite vroeger echt zo geweldig, zo visionair? Ik ga niet eens op zoek naar tegenvoorbeelden – het hele idee is te belachelijk voor woorden. Elites hebben maar één doel in het leven: de elite blijven. Tactiek: zelfbescherming door afsluiting. En dat door net te doen alsof ze moreel en cultureel superieur zijn aan ‘het volk’.
De oude elite wist van nature hoe het heurt, wat kunst is, wat kwaliteit is, kortom wat het volk moest doen. Als zij sprak, moest het volk zwijgen en luisteren. De elite zou het volk leiden. Via vlijtige arbeid, veel bescheidenheid en een middagje Rijksmuseum naar een nederig en gelukkig bestaan. Die botte elite van toen, die nog veel botter was dan de elite van nu, die stelt Mak ons hier als lichtend voorbeeld.
Eclatante onzin
De man is niet goed snik, of hij had gewoon zin om eens lekker heel lang een hele hoop eclatante onzin te verkondigen.
Ach ja, P.C. Hooft, wie kent hem niet? En zijn ‘iets universeels’! En inderdaad, wat was de elite vroeger toch voortreffelijk, en visionair… en zo vol van goede smaak. En wat was ze geworteld in de nationale gemeenschap! (nee, niet meer besmet, die term.) Wat voelden ze zich toch ‘nationaal’ verbonden met de grommende massa, en de miljoenen straatarme, stinkende boeren. En wat waren ze toch prettig gebildet, met dat ouwe Grieks en Latijn! En welk een visie: God, Vaderland, Oranje! Weg met de socialisten! En die Hitler was niets eens zo slecht bezig! Ja, wat missen we toch een hoop visie tegenwoordig!
Bestaat er iets dommers dan het ophemelen van de arrogante elite van weleer? Is er iets oppervlakkiger dan cultuurpessimisme? Waar, denkt u, mag deze extreem oppervlakkige denker van mij zijn Gouden Ganzeveer steken?
Marcel Hulspas (1960) studeerde natuur- en sterrenkunde te Nijmegen en Utrecht. Hij publiceerde vele boeken, waaronder enkele titels over UFO-onderzoek, ‘Tussen Waarheid en Waanzin‘, een encyclopedie van de pseudowetenschappen, en ‘En de zee spleet in tweeën‘, over de historische bronnen achter het Oude Testament. Zijn nieuwste boek, over Mohammed en het ontstaan van de islam, verschijnt over enkele maanden bij Athaeneum, Polak en Van Gennep.
Marcel Hulspas, 22.04.2015 @ 06:37
16 Reacties
op 22 04 2015 at 10:34 schreef seije:
Vreemd, je laatste zin geeft aan dat je Geert Mak juist te gek vindt.
op 22 04 2015 at 13:41 schreef Thomas E:
Wat een non-discussie: Mak die als historicus de oude elite boven de huidige stelt en Hulspas die het hele begrip elite diskwalificeert.
Mak vergeet dat een elite evenzeer gecreëerd wordt door het gemene volk als door die bovenlaag zelf. Die elite van vroeger heeft zijn ‘universele’ voornaamheid voor een groot deel te danken aan geromantiseerde overlevering en idoliserende beeldvorming. Wat dat betreft is er trouwens weinig veranderd. Als wij niet massaal met vlaggetjes langs de kant gaan staan en geen bladen vol schrijven over Maximá en de prinsesjes, was het koningshuis niet meer geweest dan een louter staatkundige elite.
En Hulspas lijkt te ontkennen dat een groepje toppers op welk gebied ook vanzelf een elite vormt, of dit nu in de wetenschap, de kunsten, politiek of sport is. Alleen als hij met elite de vergane glorie van ‘hoe heurt het’ bedoelt, snap ik de diskwalificatie.
op 22 04 2015 at 15:37 schreef Anoniem:
Geert Mak is geen historicus, dat weet Marcel Hulspas ook wel.
op 22 04 2015 at 15:59 schreef Thomas E:
Dank, Anoniem. Weer wat geleerd. Heb gewoon aangenomen dat iemand die historische boeken schrijft en uitgeroepen werd tot Historicus van het jaar, historicus is.
op 22 04 2015 at 16:13 schreef cRR Kampen:
Ik vind dat Geert Mak wel een historicus is, en een goede ook.
Met mij: het Historisch Nieuwsblad dat ‘m tweemaal tot ‘historicus van het jaar’ uitriep, eredoctoraat OU voor z’n geschiedschrijving, idem van Münster.
Commentaar van Thomas E. hierboven vind ik heel goed. Het komt áltijd, inderdaad, van twee kanten en het één draagt het ander en vv.
op 22 04 2015 at 17:55 schreef Anoniem:
Dat mag je vinden kampen, feit blijft dat hij geen historicus is zoals bijv. Ian Kershaw of Auke van der Woud.
op 22 04 2015 at 20:17 schreef Sasha Berkman:
‘We hebben, meent cultuurfilosoof René Cuperus, op dit moment te maken “pseudoleiders zonder troepen en zonder kompas.” Het probleem van de elite is in zijn visie dat deze niet meer geworteld is in de nationale gemeenschap. Daardoor ontstaat een gedesoriënteerde en weifelende elite die niet meer vertrouwt op de eigen politieke intuïtie en het eigen kwaliteitsgevoel. Dit in schril contract met de oude “gebildete” elite, een elite met een bepaalde visie en met bepaalde uitgangspunten, zoals die tot voor kort bestond. Cuperus heeft absoluut een punt….’
Geert Mak zegt dus dat Cuperus een punt heeft.
op 22 04 2015 at 20:38 schreef babs:
Vroeger zat de elite in de kunst en de politiek, tegenwoordig in de besturen van multinationals. De omslag ligt ergens bij Van Agt en Wiegel.
De politiek is nu hooguit een stap naar de elite, zoals Zalm en Kok goed laten.zien. Rutte doet er ook alles aan om over een.paar jaar in de RvB van Unilever te komen.
op 22 04 2015 at 20:52 schreef Anoniem:
Grenzen open,loketten dicht.
Denk daar maar eens over na Herr Sasha.
op 23 04 2015 at 10:10 schreef cRR Kampen:
Okee, Anonymous. Geert Mak is dus historicus. Een papiertje meer of minder speelt daar helemaal geen rol in.
op 23 04 2015 at 14:21 schreef Renzo:
zucht, een debat over wie historicus is. Menig goed journalist deed geen officiele opleiding tot journalist. En menig typje dat de laatste jaren van de school voor journalistiek afkwam, kan amper schrijven. Maar ga rustig verder met papiertjes-voor-alles hoor.
op 23 04 2015 at 16:29 schreef Anoniem:
Zucht, daar gaat het mij niet om.
Daniel Jonah Goldhagen: een morele afrekening, Peter Edel: in de schaduw van de ster, Geert Mak: in europa.
Ze lullen maar wat, aantoonbaar infantiel gebazel, papiertje of niet.
op 24 04 2015 at 09:17 schreef cRR Kampen:
Goldhagen doet ook absoluut excellent werk, inderdaad. Is natuurlijk vaak misbegrepen, dat hoort erbij.
Geert Mak, ‘In Europa’ – ik heb daar stukken van gefietst en dus gecontroleerd… Detail over Spanje, daar kan je controleren wat Mak natuurlijk al uitgebreid wist: dat de sporen van de Burgeroorlog daar zo totaal uitgewist zijn. Enz.
Anonymousje pas toch op met spiegeltjes.
op 24 04 2015 at 16:02 schreef Anoniem:
Dat denigrerende “pas toch op met spiegeltjes”.
Alsof cRR Kampen in het telefoonboek te vinden is.
Stamgasten?
op 28 04 2015 at 14:01 schreef cRR Kampen:
Gaat ie in het telefoonboek zoeken, dat anonymousje toch!
‘Pas op met spiegeltjes’ is helemaal niet denigrerend, doe toch iets aan je zelfvertrouwen. Het betekende hier eenvoudig ‘wat je zegt ben je zelf’, in casu je lult maar wat.
‘aantoonbaar infantiel gebazel’ – je toont dus niks aan behalve iets over je eigen praatjes. Je hebt ws nooit een letter van Mak of Goldhagen gelezen, laat staan dat je er ooit wat van bent nagegaan. En dat leest mij de les, wat een lachertje weer.
op 29 05 2015 at 16:20 schreef Anoniem:
Behalve wanneer je jezelf arabist noemt, zoals Hans Jansen ‘met inmiddels een tuintje op zijn buik’. Dan gaat de goegemeente hier helemaal los. Zelfbenoemd.
Triest volk die stamgasten.
RSS