De Turkenhaat van de media
Tayfun Balçik
Illustratie: Joseph Hémard
De tweede en derde generatie Turkse Nederlanders roeren zich. Recente uitspraken van witte politici – superioriteitsclaims, loyaliteitsbevragingen en ordinaire taal – hebben diepe indruk gemaakt. Jonge Turken zijn niet van plan zonder slag of stoot hun bestaansrecht op te geven. Integendeel, ze eisen juist als Turkse Nederlander hun plek op. Gezien het racistische klimaat in Nederland én strubbelingen tussen Turken onderling is er nog een lange weg te gaan. Toch lijken Nedertoerkoes met horten en stoten vooruitgang te boeken.
Zo had denktank Turkish Dutch Council (TDC) en studentenvereniging National Assembly of Turkish Dutch Students (NATDS) professor Dries Lesage, zeer geliefd onder vele Turken, uitgenodigd voor een interactieve lezing met de titel ‘De hiaten in de Turkije-berichtgeving’. Journalist-onderzoeker Froukje Santing, sociaal-wetenschapper Cemil Yilmaz en docent maatschappijleer Haci Tekinerdogan waren ook van de partij.
Weerbarstige werkelijkheid
Het debat werd geleid door de voortvarende Selim Kandemir van TDC. Hij gaf, na wat reclame te hebben gemaakt voor TDC, snel het woord aan de hoofdgast van vanavond, professor Lesage.
“‘Sinds de Gezi-protesten is een explosieve toename van simpel Turkije-nieuws. De frame is bijna altijd AKP versus seculieren of Erdogan tegen Koerden. Er zijn veel meer breuklijnen. Maar in het Westen wordt de ene groep obsessief en op systematische wijze gedemoniseerd en de andere geromantiseerd. Het gaat hier om beeldvorming die weinig correspondeert met de weerbarstige werkelijkheid die meerdere dimensies kent.”
Lesage praat snel, beheerst en komt met nuances die je in Nederland weinig hoort. Het jonge publiek luistert aandachtig. Bijna alle pijnpunten passeren de revue. Zo ook de berichtgeving over de P(artiya) K(arkeren) K(urdistan): “In Nederland hebben we te maken met een pers die duidelijk sympathiseert en weinig kritisch is over de PKK. Dit terwijl de PKK terreuraanslagen pleegt en veel Koerden juist op de AKP stemmen. De PKK-propaganda leidt tot demonisering van Turken. Over de Koerdische HDP heerst dezelfde hype in het westen. Terwijl er toch sprake is van een organische link tussen de PKK en de HDP. Cemil Bayik (de tweede man van de PKK) heeft dat zelf gezegd. Zo duiken HDP-leden vaak op bij begrafenissen van terroristen en zelfs zelfmoordterroristen van de PKK-afsplitsing TAK. Nederlandse media schrijven dit niet op.”
Turkse repressie
Lesage erkent dat er sprake is van wat hij “Turkse repressie” noemt. Dat keurt hij niet goed en heeft ie ook nooit gedaan, meldt hij. “Maar wat ik nu zeg over de PKK zeg hoor je niet in Nederlandse media. Dat is niet eerlijk.”
De professor laat van de Gülen-adoratie ook niks heel. “Ah, de gematigde imam die voor een westerse islam zou staan” vertelt hij sarcastisch. “Is die dan zoveel anders dan de normale islam?”, vraagt hij zich af. Dat doet Lesage vaker, (1) het poneren van suggestieve vragen, (2) aangeven wat niet wordt gedaan in het Westen: “Maar weinig woorden over de politieke agenda van Gülen, terwijl overduidelijk mensen onrecht is aangedaan in bijvoorbeeld de Balyoz en Ergenekon-zaken door Gülenistische aanklagers en rechters”, om vervolgens af te sluiten met (3) zuinige kritiek op de regering: “Al het onrecht tegen militairen gebeurde overigens met de medeplichtigheid van Erdogan.”
Die drietrapsstructuur zit er dik in, hier alweer: (1) “De sluiting van de krant Zaman in Turkije, is dit alleen maar een persvrijheidkwestie?” (2) “Zaman heeft de opsluiting van zoveel onschuldigen verdedigd. Ze hebben de publieke opinie in hun eigen voordeel gemanipuleerd. Precies hetzelfde verhaal bij de berichtgeving over 15 juli, de gevoelloosheid in westerse media over de couppoging was opvallend. Er waren weinig grafische beelden. Terwijl in Turkije zo veel werd uitgezonden. Alle aandacht ging gelijk naar de repressie in de nasleep. Dit kan niet. Het gaat niet om iets kleins..”
En dan toch een een zacht-kritische noot (3): “Kijk, er worden veel fouten gemaakt wat betreft de democratie en mensenrechten. Erdogan is onduidelijk over de nieuwe grondwet. De Koerdische kwestie is een splijtzwam. Dit zorgt voor aanhoudende spanningen en wantrouwen. De oppositie geef ik hierin gelijk.”
Zoete broodjes bakken met PKK-symphatisanten
Lesage gaat pas echt los over het Westen: “Er zijn hier ook politiek-ideologische agenda’s. Een heel oriëntalistische, waarbij het beeld over Turkije wordt gereduceerd tot propaganda van de Turkse oppositie. Er lijkt een consensus te zijn over de nood van regime change in Turkije, niet noodzakelijkerwijs via verkiezingen.”
Met verve articuleert hij het overwegende Turkse perspectief met betrekking tot “terreur”: “Turkije zit in een gevaarlijke regio, De Turken voelen zich belaagd en daardoor stijgt de vraag naar een autoritaire leider. Veel Turkse politieagenten, van wie we verwachten jihadisten van Daesh op te pakken, zodat die mensen geen aanslagen kunnen plegen in Europa, veel van deze Turkse politiemannen en vrouwen zijn doelwit van de PKK. Is het daarom nog wel gepast om zoete broodjes te bakken met PKK-symphatisanten. De dubbele maat is zo evident. Erdogan-aanhangers worden uit fracties gezet, terwijl CHP, HDP of Gülen-aanhangers buiten schot blijven.”
Koerdisch probleem
Lesage biedt de volgende oplossingen aan:
1. “Evenwichtige berichtgeving, met kritiek naar alle richtingen. Turkse Nederlanders zullen zich minder gefrustreerd en machteloos voelen als de media objectiever en diverser wordt.”
2. “Iedereen moet de rechtsstaat respecteren. Eenvoudige Gülen-aanhangers zijn het probleem niet, hun moet je met rust laten.”
3. “Ondemocratische structuren binnen Turkse organisaties moet men aan de orde stellen.”
4. “Het Koerdische probleem dient op een democratische manier opgelost te worden.”
Hij krijgt een daverend applaus. Tijd voor ronde twee, het panel met Santing, Yilmaz, Tekinerdogan en Lesage.
Turkse staatsterreur
Stelling 1: “Door zo weinig kritisch, en zelfs vriendelijk te zijn voor groepen als Gülen, HDP en PKK, dragen de Nederlandse media bij aan de spanningen in onze samenleving hier en die in Turkije.”
De hele zaal, met hier en daar een uitzondering, is het hiermee eens. Alleen Santing, meer voor het debat, is tegen. “Bij NRC heb ik ook een hele discussie gevoerd. Bij elk verhaal over Turkije is er een foto van Erdogan. Daar heb ik problemen mee. Maar ik ben altijd Gülen-kritisch geweest. Verder is het voor veel Turken ook een heel ingewikkeld verhaal geworden.”
Dan is de zaal eindelijk aan de beurt. Heel typisch worden hele betogen voorgedragen en komen er weinig concrete vragen. Velen vallen in herhaling over de dubbele moraal en is er weinig zelfreflectie. Een enkeling daargelaten, waaronder ondergetekende: “Professor, u had het in de lezing de hele tijd over de PKK en dat zij terreuraanslagen plegen. Maar wat vindt u van wat de gedode Koerdische mensenrechtenadvocaat Tahir Elçi vorig jaar zei bij CNN TURK. Dus dat hij de PKK ziet als een gewapende Koerdische organisatie, die ook terreuraanslagen pleegt, terwijl aanslagen door het Turkse leger de Turkse staat geen terreurstaat maken. Met andere woorden, moeten we ook niet Turkse staatsterreur benoemen als we het over PKK-terreur hebben?”
Negatieve beeldvorming
Lesage neemt een momentje en zegt: “Ik heb er geen problemen mee om terreur gepleegd door Turkse veiligheidsdiensten als terreur te bestempelen. Er zijn hier veel beweringen over in de media. Maar in tegenstelling tot daden van de PKK, wat heel duidelijk terreuraanslagen zijn, ontbreekt het bij de daden van de Turkse staat nog aan bewijs. Ik moet meer bewijs zien om het over staatsterreur te hebben.”
Dan zijn we bij Stelling 2: “Turkse Nederlanders zijn zelf veroorzakers van de negatieve beeldvorming over hen en doen te weinig om de spanningen hier in Nederland tegen te gaan.”
De zaal is nu meer verdeeld. Maar eerst het panel weer. Lesage is het hier niet mee eens: “Turkse Nederlanders zijn de onderliggende partij in Nederland. De gevestigde orde is hiervoor verantwoordelijk.” Santing benadrukt dat Turkse Nederlanders ook een positieve kracht zijn in de samenleving. Yilmaz is skeptischer. Hij vindt dat de Turkse gemeenschap zich veels te vaak in de eigen voet schiet. Terwijl het vijf voor twaalf is.
Onderlinge verdeeldheid
Santing is het daarmee eens. “Het Turks Nederlandse Tegengeluid was heel interessant. Voor de eerste keer kwamen Turkse jongeren bijeen en zeiden hoho wij zijn er ook nog. De denktank is een goed initiatief. Nu moeten jullie het waarmaken. De Turkse onderlinge verdeeldheid wordt vaak als een zwakte gezien, maar het kan ook je kracht zijn.”
Allemaal interessante zaken waar in alle vrijheid over wordt gediscussieerd. Nog te vaak in kleine debatzaaltjes, maar de Turken komen eraan. Maar we zijn er nog niet.
Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West. Hij heeft een Facebook-pagina.
Tayfun Balçik, 29.09.2016 @ 07:10
25 Reacties
op 29 09 2016 at 07:32 schreef Murat:
Als de Turken nou de handen ineen slaan met andere gestigmatiseerde groepen dan maken ze als collectief een veel krachtiger geluid.
op 29 09 2016 at 08:32 schreef Martijn:
Een soort Denk, als het ware. ;) (Ik ben er nog niet uit met die partij hoor, moet me meer inlezen.)
Maar goed, ik zou willen dat het wat soepeler ging maar ik denk dat het Turkenbashen in ieder geval een groep mensen (hardwerkende Nederlanders met een tintje, zeg maar) wakker schudt van “ik accepik ’t niet meer”. That said, sommige van die processen duren nu al decennia. :(
op 29 09 2016 at 09:58 schreef Sasha Berkman:
Die Koerden vechten wel voor hun bestaan tegen een fascistische staat. Het is een groot taboe klaarblijkelijk om gewoon te erkennen dat de Koerden het slachtoffer zijn en de Turkse staat de misdadigers. De PKK verdedigt haar volk.
op 29 09 2016 at 12:32 schreef MNb:
En daarmee bevestigt Sasha precies wat Lesage beweert: “De frame is bijna altijd ….. Erdogan tegen Koerden. …. wordt de ene groep obsessief en op systematische wijze gedemoniseerd en de andere geromantiseerd.”
Sasha is geen haar beter dan de Nldse media.
Let vooral hier op: “De PKK verdedigt haar volk.”
Dat doet de PVV ook.
Voorspelling: Sasha reageert met nog meer propaganda en eenzijdige retoriek – zoals PVVers ook altijd reageren.
Nederkoerdoes zijn beter af zonder vrienden als Sasha. Heil aan de Koerdische zege, toch Sasha?
op 29 09 2016 at 13:38 schreef Sasha Berkman:
MnB: een volk dat onderdrukt wordt heeft het recht zich te verdedigen. Je vergelijking met de PVV-fascisten is of heel laag bij de gronds of heel onozel.
Het maakt voor Koerden niet uit in welk land ze geboren worden het zijn altijd, al of niet potentiele terroristen. De VN doet helemaal niets voor hen. Ik neem aan dat jij vroeger het ANC ook met fascisten vergeleek?
Zoek het verder maar uit, je bent te kwaadaardig en te dom om een zinnige discussie te voeren.
op 29 09 2016 at 13:46 schreef Martijn:
Echt niet elke Koerd wil per sé een eigen land. Als de regering een zeker respect toont en er ruimte is voor wat eigen identiteit kan dat allemaal best binnen de grenzen van Turkije (of Iran, etc). Er zullen altijd wel mensen blijven voor wie dat niet genoeg is, maar dat zullen er betrekkelijk weinig zijn als die bovenstaande voorwaarden is voldaan. Als je je Turk én Koerd mag voelen is er nog maar weinig reden om jezelf op te blazen.
Dit soort conflicten (zie ook Armenië) worden altijd vreselijk politiek geëxploiteerd.
op 29 09 2016 at 14:47 schreef Sasha Berkman:
“Lesage neemt een momentje en zegt: “Ik heb er geen problemen mee om terreur gepleegd door Turkse veiligheidsdiensten als terreur te bestempelen. Er zijn hier veel beweringen over in de media. Maar in tegenstelling tot daden van de PKK, wat heel duidelijk terreuraanslagen zijn, ontbreekt het bij de daden van de Turkse staat nog aan bewijs. Ik moet meer bewijs zien om het over staatsterreur te hebben.””
Die Lesage is nogal blind!
op 29 09 2016 at 15:11 schreef Pyt van der Galiën:
Grotendeels met Sasha eens. Dat Turkije zich niet schuldig zou maken aan terrorisme jegens de Koerden is het lachertje van het jaar. De gewelddadige Turkse onderdrukking van de Koerden dateert al van ver voor de Tweede Wereldoorlog en is uitstekend gedocumenteerd. Vergeleken met de slachtingen die het Turkse leger onder Koerden heeft aangericht (en nog steeds aanricht), zijn de aanslagen van de PKK een gezellige picknick.
Nederlanders en Amerikanen zijn niet de enigen die moeite hebben hun eigen positie in de wereld onder ogen te zien: blijkens het artikel hierboven kunnen Turken er ook wat van.
Net als Sasha zie ik niet in waarom de Koerden zich niet zouden mogen verdedigen, want nog niet wil zeggen dat de PKK boven alle kritiek zou staan.
En inderdaad: Sasha’s opmerkingen vergelijken met het fascistoïde geleuter van de PVV is laag-bij-de-gronds. Valt me zwaar van je tegen, MNb.
op 29 09 2016 at 15:23 schreef Bertje Knor:
“Maar in tegenstelling tot daden van de PKK, wat heel duidelijk terreuraanslagen zijn, ontbreekt het bij de daden van de Turkse staat nog aan bewijs. Ik moet meer bewijs zien om het over staatsterreur te hebben.”
Ha ha zo dan ben ik wel klaar met Professor Distelbloem tot Havengort. Een niet serieus te nemen Prof. dus. NEXT!
Verder toch echt wat Sacha en Pyt zeggen.
(sorry Sascha ik ben het met je eens zal niet meer gebeuren hoor….)
op 29 09 2016 at 15:44 schreef Sasha Berkman:
Lol@bertje.
Aanvullend op Pyt wil ik ook nog wijzen op het feit dat de PKK zich voornamelijk beperkt tot militaire en justitiële doelwitten terwijl de Turkse staat hele steden bijna met de grond gelijk maakt.
op 29 09 2016 at 17:05 schreef MNb:
Je aanname is fout, Sasha – en doet mijn voorspelling uitkomen: je reageert met propaganda en holle retoriek.
Als tiener was ik in Nld. actief voor het ANC. Waarom vraag je ernaar als ik het toch mag uitzoeken? Ach, natuurlijk – holle retoriek.
Je argumenten zijn dezelfde als die van de PVV. Dat dat laag bij de gronds zegt dus iets over jou, niet over mij. Voor mij is het simpel. Ik moet jouw Koerdisch nationalisme by proxy net zo min als PVV nationalism. En nee – ik rechtvaardig de misdaden van het Turkse leger niet door de wandaden van de PKK, laat staan dat ik ze ontken. Jij doet het omgekeerde – je rechtvaardigt de wandaden van de PKK middels de misdaden van het Turkse leger. Dat gaat erbij niet in.
Het zal me aan mijn reet roesten of ik je tegen val, PvdG. Ik heb de schurft aan alle nationalisme en de argumenten van Sasha zijn Koerdisch-nationalistisch.
Tayfun is degene die dat probeert te doorbreken, niet Sasha met zijn Koerden uber alles.
op 29 09 2016 at 18:31 schreef leo schmit:
Goed verslag van Tayfun van een lastige discussie. Op de commentaren, daar neem ik nog maar een slokje wijn op.
op 29 09 2016 at 19:57 schreef Sasha Berkman:
Zolang er geen Koerden aanwezig zijn bij dit soort avonden – dat die er niet waren concludeer ik omdat klaarblijkelijk alle aanwezigen achter de zinsnede over de PKK stonden – is het niets meer dan een soort Turkse hasbarah avondje.
Vooral ook het feit dat zelfs de HDP op een lijn werd gesteld met “terrorisme” sterkt dit vermoeden.
Ik begreep uit dit stuk dat Tayfun een van de weinige aanwezigen was die hierover vragen stelde.
Ook het feit dat de MHP (grijze wolfen) tegenwoordig nauw samenwerkt met de AKP lijkt niet ter sprake te zijn gekomen.
Simpele zielen als MNb trappen daar natuurlijk met open ogen in. Hij is in feite in deze een AKPer en een Grijze Wolf “by proxy”.
Triest figuur die blij is als “zijn voorspellingen” uitkomen.
Ik raad iedereen om Frederike Geerdink te volgen: https://twitter.com/fgeerdink
op 29 09 2016 at 22:07 schreef MNb:
Nee Sasha, ik ben niet blij dat mijn voorspellingen uitkomen. Dus nu ben je gewoon een ordinaire leugenaar geworden. Je had natuurlijk ook gewoon kunnen toegeven dat je het fout had met je bewering dat ik het ANC vroeger fascistisch noemde. Maar ja, Sasha een fout toegeven schaadt de goede zaak en dat kun je natuurlijk niet hebben. Dan liever vierkant liegen.
Tav AKP en Grijze Wolven trap ik nergens in. Ik heb de schurft aan alle nationalism, zo schreef ik boven – dus ook aan dat van de AKP en de Grijze Wolven, leugenaar.
op 30 09 2016 at 08:24 schreef babs:
MNb, je weet hoop ik dat Koerden etnisch geregistreerd worden en op basis van hun Koerd-zijn minder kansen hebben? (geregistreerd als Berg-Turken of Oost-Turken, Koerden bestaan natuurlijk niet echt.)
Daar staat tegenover dat de behandeling van Koerden in Turkije niet te vergelijken is met de behandeling van zwarten in Zuid-Afrika tijdens apartheid. Integratie werd aangemoedigd en een Koerd die gezellig meedeed kon ver komen.
Het lijkt allemaal nog het meest op de behandeling van Basken onder Franco en ook wel wat op de behandeling van Bretagne in Frankrijk (taal kapot, hoofdstad (Nantes) buiten de regio ingedeeld.)
Koerdisch nationalisme is dus wat minder stom dan ander nationalisme, ze zijn er min of meer toe gedwongen.
op 30 09 2016 at 09:44 schreef Pyt van der Galiën:
@MNb
Ik heb de schurft aan alle nationalisme en de argumenten van Sasha zijn Koerdisch-nationalistisch
Bollocks. Een gediscrimeerde etnische minderheid heeft het volste recht te streven naar autonomie of zelfs een eigen staat. Natuurlijk is het ene nationalisme het andere niet. Het streven naar nationale zelfbeschikking van Ieren en Indiërs was van een totaal ander niveau dan het jingoïstische gebral van de fans van het Britse Empire. Bij Ieren en Indiërs ging het om een onderdrukte minderheid, bij de Britten om een dominante groep die haar positie niet prijs wilde geven. Idem met Turkije en de Koerden. Of Indonesië vs Nederland in de jaren ’40.
Verder moet je natuurlijk niet zeuren wanneer je hele wijken in Koerdische steden in de as legt. Op een dag ontploft er dan óók in jouw achtertuin een bom. You asked for it, you got it.
op 30 09 2016 at 09:51 schreef Sasha Berkman:
Samenvattend betwijfel ik het nut van dit soort avonden zolang de Koerden worden buitengesloten.
op 30 09 2016 at 12:56 schreef MNb:
“Een gediscrimeerde etnische minderheid heeft het volste recht te streven naar autonomie of zelfs een eigen staat.”
Valt heel goed te combineren met de schurft aan nationalisme. En ik heb me nooit tegen dat recht uitgesproken. Nadat je lekker deze stropop hebt geneukt heb ik de moeite niet genomen verder te lezen.
Nog één observatie: twee principes hebben de afgelopen 200, 250 jaar voor de grootst mogelijke ellende gezorgd. Het ene is de integriteit van de natie-staat, het andere het zelfbeschikkingsrecht der volkeren.
Babs, je begrijpt hopelijk dat een mens heel goed tegelijkertijd een afkeer van nationalisme kan hebben (dus ook van de PKK) en een menswaardig bestaan voor iedereen (dus ook voor de Koerden) kan ondersteunen? Of zijn het tegenwoordig allemaal een stelletje zwart-wit denkers hier? Turk slecht dus PKK goed? Bij mij werkt dat niet zo.
De vergelijking met de Basken is spot on. De ETA (de IRA trouwens ook) begon als een antifascistische verzetsbeweging en eindigde als een verzameling criminelen. Stellen dat de ETA het Baskische volk verdedigt en de IRA het Ierse volk is net zo stompzinnig.
Sasha schrijft trouwens weer eens iets verstandigs. Moet hij het wel even bewijze
op 30 09 2016 at 13:43 schreef babs:
Verschil is, MNb, dat fascisme nog leeft in Turkije en al een tijdje dood is in Spanje. PKK is vergelijkbaar met ETA in de jaren 70. Daar is ook best wat op aan te merken, maar is niet alleen maar stompzinnig nationalisme.
op 30 09 2016 at 14:36 schreef MNb:
Als de PKK vergelijkbaar is met ETA in de jaren 70 kunnen we een aardige voorspelling doen wat de PKK zal worden zodra men probeert een vreedzame oplossing te vinden. Die voorspelling wordt ondersteund door de misdaden die de PKK nu pleegt.
Alle nationalisme is stompzinnig. Nationalisme, net als de integriteit van de natiestaat, is het product van de Romantiek. Ook jij bevestigt Lesage: “Maar in het Westen wordt de ene groep obsessief en op systematische wijze gedemoniseerd en de andere geromantiseerd.”
Stompzinnigheid leidt meestal tot meer stompzinnigheid. Zie PvdG met zijn Indiaas nationalisme – India is een pannationale staat dat enkele honderden volkeren omvat. Had Ghandi zijn zin gekregen dan waren het er nog tientallen meer geweest. Niet alle anti-imperialisme en anti-onderdrukking is nationalistisch.
En dan schijn ik de simpele ziel te zijn.
op 30 09 2016 at 14:40 schreef Sasha Berkman:
natuurlijk is de PKk geen stompzinnig nationalisme. Ze hebben de eis tot oprichting van een eigen staat ook al een decenia lang geleden laten vallen.
Het is een bevrijdingsbeweging, heel goed te vergelijken met het ANC.
ze strijden tegen een fascistisch regime dat hun identiteit niet erkent en wat 10.000den koerden over de kling heeft gejaagd, hele regio’s met koerden heeft ontvolkt en complete steden in de as heeft gelegt.
https://www.hrw.org/news/2016/07/11/turkey-state-blocks-probes-southeast-killings
op 30 09 2016 at 19:38 schreef Sasha Berkman:
Nee joh! Je bent veel slimmer dan de rest. Dat heb je toch altijd al geweten?!
hahahaha
op 30 09 2016 at 20:56 schreef Sasha Berkman:
OK, mijn laatste post over MNb was niet echt construktief te noemen, dat wil ik toegeven. Ter vergoeilijking wil toch stellen dat zijn vergelijking met de PVV met de PKK gewoon vals is, het slaat nergens op.
Peter: Of je het plaatst of niet omdat je geen zin hebt in dit soort gezeik, no problem.
op 30 09 2016 at 22:49 schreef Sasha Berkman:
“Het ene is de integriteit van de natie-staat, het andere het zelfbeschikkingsrecht der volkeren.””
Turkije en Koerden deugen beide niet?
op 01 10 2016 at 02:15 schreef amri:
Ik heb het idee dat hier een andere mnb spreekt. Hij zou nooit “stropop heeft geneukt” schrijven, toch?