De stilte uit Brussel weegt zwaar in Pyongyang
Remco Breuker
We hebben er als Europese Unie een handje van om onszelf als machteloos te zien als het gaat om de grote internationale conflicten. Het vermogen om buitenlands beleid te maken en uit te voeren ligt immers bij de individuele lidstaten. En waar deze lidstaten onderling verdeeld zijn over hoe te handelen, is de EU de facto verlamd. Noord-Korea is hier een goed voorbeeld van.
Na een vijftiental jaar van zogeheten critical engagement ten opzichte van Noord-Korea, dat zowel faalde kritisch te zijn als constructieve toenadering te verwezenlijken, is het mij nog steeds niet duidelijk waar de EU nu precies staat. Aan de ene kant zijn er de strenger wordende sancties die Pyongyang worden opgelegd en heeft de EU meerdere malen het voortouw genomen om mensenrechtenschendingen aan de kaak te stellen. Aan de andere kant zijn de uitwisselingsprogramma’s (onder Noord-Koreaanse voorwaarden) lang doorgegaan en heeft de diplomatieke tak van de EU, de EEAS, lange tijd onoorbaar aangeschurkt tegen het regime en zijn Europese fellow travelers. Om nog maar te zwijgen van de consistente weigering van de EU-commissie om het mensenrechtelijke (en arbeidsrechtelijke, strafrechtelijke, et cetera) probleem van de overzeese arbeid door Noord-Koreaanse arbeiders (moderne slaven eigenlijk) aan te pakken.
Het moet gezegd worden dat Brussel niet dezelfde invloed heeft in Pyongyang als Peking, niet dezelfde angst teweegbrengt als Washington, niet dezelfde hoop als Moskou, niet dezelfde vreugde als Phnom Penh, niet dezelfde woede als Tokio, niet dezelfde complexe mix van emoties als Seoel.
Onschuld verloren
In een eerder stadium had de EU hiervan kunnen gebruikmaken om een bemiddelaar met onbesmet blazoen naar het schiereiland te sturen. Dat is nooit gebeurd en nu is het te laat. De doorontwikkeling van kernwapens en langeafstandsraketten in Noord-Korea heeft de toestand op het schiereiland zoveel dichter bij een oorlogssituatie gebracht, dat diplomatie van de lange adem nu even geen realistische optie meer is. Daarnaast heeft de EU aan onschuld verloren toen bleek dat lidstaten zich langdurig en op grote schaal aan uitbuiting schuldig hebben gemaakt. Op scheepswerven en bouwputten in bijvoorbeeld Polen werken nog steeds honderden Noord-Koreaanse arbeiders die met medeweten van de individuele lidstaten en van de EU uitgebuit worden en in hun fundamentele vrijheden beknot worden, al is hun tewerkstelling volledig wettelijk. Deze praktijken zijn al jaren aan de gang.
Het weifelende optreden van de Europese Commissie in dit dossier is er de facto debet aan dat de EU nu in alle kampen een kwade reuk heeft opgedaan.
Toch is er iets wat de EU nu kan doen om de ernstiger wordende dreiging op het Koreaanse schiereiland in toom te houden. Het is verleidelijk om Trump de schuld te geven van de huidige crisis. Het is duidelijk dat zijn ondoordachtheid en volledig gebrek aan dossierkennis de crisis op negatieve wijze beïnvloedt, maar de oorsprong van de crisis ligt in Pyongyang en niet in Washington.
Grenzen gesteld
Dit erkennen is niet alleen historisch juist, er zit ook een strategische component aan. Het is immers vrij vreemd dat de EU zich niet duidelijker laat horen op het moment dat haar wellicht trouwste bondgenoot – ondanks de opstootjes en relletjes van de laatste zes maanden – met kernwapens wordt bedreigd. Zuid-Korea, dat Noord-Koreaanse dreigementen meestal met een tikkeltje zout neemt en zich zeker onder deze regering niet makkelijk laat provoceren, heeft vandaag Pyongyang in niet mis te verstane bewoordingen te kennen gegeven dat nucleaire dreigementen aan het adres van de VS niet geaccepteerd worden in Seoel. Hoewel er meteen kritiek kwam op deze actie (“laten we de Noord-Koreanen vooral niet provoceren”) heeft Seoel gelijk: er moeten grenzen worden gesteld aan het gedrag van het Noord-Koreaanse regime en dat is niet alleen aan de VS of de VN. Dat is net zo goed een zaak van de bondgenoten van de VS of andere lidstaten van de VN.
Het is bekend dat Pyongyang er goed op let wie wat zegt om te kunnen inschatten hoever het kan gaan met provocaties. De Zuid-Koreaanse boodschap zal niet in dovemansoren zijn gevallen. Maar vanuit Brussel, die andere trouwe bondgenoot van de VS (zeker zolang er nog geen formeel brexit is geweest) blijft het stil. Dat wordt opgevat in Pyongyang als een teken vanuit Brussel dat Noord-Korea nog ruimte heeft om verdere provocaties uit te voeren zonder dat daar oorlog van komt. Een voormalig lid van het Noord-Koreaanse corps diplomatique was hier heel duidelijk in. De stilte uit Brussel weegt zwaar in Pyongyang.
Stilzwijgend goedkeuren
Nu is dit probleem gelukkig makkelijker opgelost dan de Noord-Koreaanse crisis, om van de mensenrechtensituatie maar niet te spreken. De EU-commissie moet de Noord-Koreaanse dreigementen onverbloemd, duidelijk en eensgezind veroordelen. Dit zou meteen ook een goed moment zijn de nieuwste VS- en VN-sancties over te nemen of soortgelijke, op economisch gewin gerichte sancties uit te vaardigen.
Als de kanarie in de koolmijn, die Brussel is als het gaat om hoe Noord-Koreaanse dreigementen internationaal worden ontvangen, het loodje legt, geeft dat een duidelijk signaal af aan Pyongyang. De stilte uit Brussel wordt in Pyongyang gezien als een stilzwijgend goedkeuren of in ieder geval tolereren van het Noord-Koreaanse gedrag. Spreekt Brussel zich uit, dan ziet Pyongyang zich geconfronteerd met een eensgezind blok van democratische landen dat Noord-Koreaanse dreigementen en provocaties niet accepteert. Dan is de streep in het zand die Pyongyang voor zichzelf getrokken heeft (“tot hier en niet verder”) in zicht gekomen.
Versnellende escalatie
Het verbreken van de stilte in Brussel biedt natuurlijk geen soelaas in structurele zin. Het zal de zich versnellende escalatie echter wel afremmen, waardoor er wat ruimte ontstaat die hard nodig is om structureel beleid te gaan voeren dat erop gericht is Noord-Korea te denucleariseren en Noord-Koreanen kansen geeft om hun eigen land te democratiseren. Er is niet veel nodig om die eerste stap te zetten. Brussel hoeft slechts luid en duidelijk aan te geven waar het staat. Dat moet toch mogelijk zijn, zeker gezien hoeveel er nu op het spel staat?
Eerder gepubliceerd in De Morgen. Remco Breuker is hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden en te volgen op Twitter via @koryoinleiden.
Remco Breuker, 13.08.2017 @ 13:39
14 Reacties
op 13 08 2017 at 14:46 schreef Stephen:
Breuker verwart de EU met de NAVO.
“Het is immers vrij vreemd dat de EU zich niet duidelijker laat horen op het moment dat haar wellicht trouwste bondgenoot – ondanks de opstootjes en relletjes van de laatste zes maanden – met kernwapens wordt bedreigd.”
Bondgenoten van de EU heten lidstaten. Voor de EU zijn de VS eerder een concurrent dan een bondgenoot. En de EU is geen partij in het conflict tussen NK en de VS, dus waarom moeten ze er zich over uitlaten?
Dat betekent niet dat de EU niets doet, Breuker kent zijn feiten niet. Als de VN (dus niet de VS!) handelssancties oplegt gaat de EU daarin mee. En de EU kwam na de lancering in juli wel degelijk met een statement: https://eeas.europa.eu/delegations/canada/30517/statement-spokesperson-launch-ballistic-missile-democratic-peoples-republic-korea_en Je kan de EU ook niet kwalijk nemen dat ze eerst nadenken voordat ze zoals Trump onmiddelijk leeglopen op Twitter.
Ik geloof er trouwens niets van dat Breuker een Noord Korea-deskundige is. Zuid Korea weet een beetje wat zich in NK afspeelt en Breuker heeft contacten in ZK; meer is het niet. (En zijn persoonlijke aanval op ex-MIVD’er Cobelens in zijn reactie op de uitzending van Nieuws&Co was ronduit laf.)
op 13 08 2017 at 17:40 schreef Chris:
Geheel eens met Stephen.
Voor de rest is de EU ook gewoon machteloos. Die zooi nakko’s krijgen niets voor elkaar behalve hun portemonnee.
En die gek in Pyongyang geeft er volgens mij ook geen ruk meer om. Als puntje bij paaltje komt, en hij heeft zoiets van “meh”, schiet hij z’n paar raketjes af en gaat rustig op bed liggen met z’n duim in z’n mond in de foetushouding. Mission accomplished.
op 13 08 2017 at 19:51 schreef Thomas E:
Och Chris, wat een simplistisch en studentikoos geleuter. Natúúrlijk weet dat opgeschoren kereltje met z’n verrekijker precies welke ellende hij over zijn land zal afroepen. Hij schoffeert aartsvijand USA door telkens met één stapje een grens over te gaan, maar hij weet heus wel dat hij nu even pas op de plaats moet maken. Vriend China heeft dit maar al te duidelijk gemaakt.
op 14 08 2017 at 07:37 schreef Peter:
Stephen blaast nogal hoog van de toren, niemand weerspreekt zijn gebazel, dus doe ik het maar weer.
De VS en de EU zijn geen ‘concurrenten’, Stephen, in elk geval niet op het vlak van de geopolitiek. De Navo is geen EU en dat de EU geen partij zou zijn in een conflict waarin een bondgenoot met kernwapens wordt bedreigd, moet één van de meest wereldvreemde dingen zijn die iemand hier ooit heeft geschreven.
Dat EU-statement waar je naar linkt, een nogal balloos ding, gaat over de lancering van een kruisraket, niet over het expliciete dreigement een eiland te nuken.
En ik weet niet wie jij bent, want je durft niet meer prijs te geven dan je voornaam, maar Remco spreekt de taal, praat met Noord-Koreanen en onderzoekt de beide Korea’s al tientallen jaren. Dat maakt hem in mijn ogen deskundiger dan jou, met alleen maar een hele grote mond.
op 14 08 2017 at 10:45 schreef cRR Kampen:
Laten we even wel wezen, Korea is verkracht, het noorden gedraagt zich dus als verkrachtingsslachtoffer, en de USA doet maar 1 enkel ding sindsdien: het landje daarin bevestigen met constante bedreigingen en boycots.
En Guam hoort bij Micronesie, niet bij de VS dat het in 1898 stal van Spanje dat het in de zeventiende eeuw stal van de oorspronkelijke bevolking daar. Dat ‘gekerstend’ werd, lees: afgemaakt.
op 14 08 2017 at 12:15 schreef Hans Naaktloper:
@Peter
Remco is deskundig zoals éénoog in het land der blinden. Maar daarnaast is hij zo bevooroordeeld dat dit geen analyse maar een propagandastuk is.
Democratische Volksrepubliek Korea heet regime, wij heten democratie. Wij hebben kernwapens maar zij mogen die niet hebben want onze agenda is zuiver en de hunne niet. Trump en Rutte zijn gevaarlijke idioten maar zij mogen hun idioot niet hebben. Wij hebben Poolse slaven, gerekruteerd o.a. door Otto Workforce, zij mogen die niet hebben, enz. enz.
In stiekume stilte bewieroken onze (westerse) corrupte meesters de Grote Leider Kim, want wat hij heeft bereikt willen zij ook: Eén volk, één leider, één gedachte, en al het andere afdoen als staatsgevaarlijk en subversief.
Het politiek-economische spectrum is geen lineair ding maar een cirkel. Noord Korea bevind zich op het raakvlak van extreem links en extreem rechts, daar waar de cirkel zich sluit. Noord Korea is ultiem doorgevoerd kapitalisme en machtsmisbruik, alles voor één kliek, de bevolking gereduceerd tot een mank lichaam, dat door de leiders onbegrensd mag worden bereden en verkracht. Precies dát wat wij hier ook gaan krijgen!
op 14 08 2017 at 14:34 schreef Peter:
Dank voor je delirische geleuter weer, Hans.
op 14 08 2017 at 17:37 schreef marco meijer:
Hoe wreed en verachtelijk het regime in Noord-Korea ook is, we moeten toch de vraag stellen waarom zij geen kernwapens mogen hebben en de USA wel. Welk criterium geldt hiervoor ?
op 14 08 2017 at 19:00 schreef Peter:
Inderdaad Marco. Als de politie bewapend is, waarom mogen de boeven dat dan niet? Beetje oneerlijk.
op 15 08 2017 at 10:38 schreef MNb:
Van mij mogen de VS ook geen kernwapens hebben, MM.
Nog ietsje anders gezegd: noch Kampen noch jij mogen van mij een Kalashnikov bezitten. En als jij er toch eentje hebt betekent dat niet dat Kampen er ook één mag.
Dus je vraag is een beetje dom.
op 15 08 2017 at 16:05 schreef ikzelf:
De zoveelste variant van “maar hullie doen het ook”. Waarom, Marco?
op 15 08 2017 at 20:07 schreef marco meijer:
Is Noord-Korea de boef en Amerika de politie van deze wereld ? Gewoon bad guys en good guys ?
op 15 08 2017 at 20:19 schreef Peter:
Noord-Korea is de boef inderdaad. Of wat, ben je nou opeens een postmoderne relativist geworden?
op 16 08 2017 at 23:20 schreef Marco Meijer:
Ik mag weleens graag wat relativeren, inderdaad. Moord-Korea (geen typefout) is een bizar en wreed regime. Maar naar mijn beperkte kennis heeft Noord-Korea geen of weinig track record in het aanvallen van andere landen, of het vermoorden van niet welgevallige politieke leiders van andere landen. Amerika daarentegen ….
RSS