De mythe van Alexander Doegin

Dirk Janssen

Vorige week is bij een bomaanslag in Moskou Darya Doegina omgekomen. Het lijkt er op dat het echte doelwit van de aanslag haar vader was: De neofascist Alexander Doegin. Doegin steekt om de zoveel tijd de kop op in de media, waar hij dan altijd wordt aangehaald als de ideoloog van het Kremlin, Poetins brein of inspirator van extreemrechtse intellectuelen (of wat daarvoor door moet gaan).

Maar Doegin is geen belangrijke intellectueel. Hij is een charlatan die er in het Westen in is geslaagd om een mythe te creëren. En het Kremlin gebruikt deze mythe om extreemrechtse partijen te groomen tot pro-Russische actoren.

Wie Doegin is

Doegin was een van de oprichters van de Nationaal Bolsjewistische Partij in de jaren ‘90 van de vorige eeuw. Dit was een allegaartje van anti-sovjet punkers, hooligans en hele en halve nazi’s die vooral heel veel lawaai maakten, maar verder vrij weinig bereikten. Waar punk in de jaren ‘80 van de vorige eeuw in West-europa schopte tegen de heersende ideologie van het neoliberalisme en flirtte met radicaal linkse ideeën, ging het in de sovjetunie vooral tekeer tegen het communisme. Hier flirtte punk ook met extreemrechts.

De moskovitische punkscene ging in de jaren 90 over in het nationaal-bolsjewistische partij. De nationaal bolsjewieken voerden in de jaren ‘90 van de vorige eeuw een nazivlag waarbij de swastika was vervangen door de hamer en sikkel. Dat stukje design geeft extreemrechts heden ten dagen altijd weer munitie om te claimen dat het fascisme een linkse stroming is. Maar het was dus Doegin die als een van de eersten met deze vlag stond te zwaaien.

Hoewel Doegin tegenwoordig volhoudt dat hij een trouwe volgeling van Vladimir Poetin is, was hij in het eerste decennium van Poetins presidentschap vooral een obsessief compulsieve relschopper wiens partij door Poetin is verboden. Het gerucht gaat dat hij in deze tijd een relatie had met wijlen Eduard Limonov, de Leider van de Nationaal Bolsjewieken en schrijver van nihilistische romans vol drank, drugs, seks, geweld en stront. Tenminste, dat schrijft Limonov, maar die schrijft wel meer onzin. Doegin was wel korte tijd getrouwd met Evgenia Debryanskaya, die zich na haar scheiding ontpopte als lesbische voorvechtster van homorechten. Sindsdien is Doegin een devoot orthodox christen en haat hij homo’s en vrouwen.

Doegins ideeën

Alexander Doegin heeft wat boeken geschreven waarin hij zijn eigen ideologie probeert te pushen. Hij maakt er geen geheim van dat hij hiermee teruggrijpt op fascistische denkers als René Guénon en Julius Evola. Kortweg komt dit gedachtegoed er op neer dat het gepeupel altijd behoefte heeft aan een illusie van grandeur. Een verhaal waar ze zich achter kunnen scharen. Guénon en Evola besteedden hun tijd aan het zoeken naar een mythe die in staat was om de domme massa’s voor zich te mobiliseren. Daarin grepen ze terug op occulte mystiek, runen en geheime genootschappen die in het begin de vorige eeuw populair waren onder verveelde rijkeluiskinderen.

Evola kwam uiteindelijk tot het lumineuze inzicht dat er geen kern van waarheid nodig was, maar dat je het volk vooral heroïsche beloften moet maken. Met overwinningen op een vijand die niet bestaat, welvaart in een onbereikbare toekomst of een niet-bestaand verleden. Het geloof in heroïsche mythologie is een doel op zichzelf en een plicht van de elite. Als de elite het spelletje niet meespeelt, is ze decadent en raakt de natie in verval. Normale mensen zouden decadentie uitleggen als een elite die in dingen gelooft die aantoonbaar onjuist zijn. Evola vindt precies het tegenovergestelde. Daarmee werd Evola een inspiratiebron voor Mussolini, die het Romeinse Rijk een doorstart wilde geven. Guénon werd moslim.

Doegin blaast dit Italiaans fascisme een kleine eeuw later opnieuw leven in. Gewoon omdat het kan. Hij beweert dat hij een “vierde ideologie” heeft gevonden naast de drie klassieke ideologieën van het fascisme, het communisme en het liberalisme. Maar het is dus eigenlijk gewoon weer die eerste ideologie. Doegins ideologie gaat gepaard met grote verhalen over verwantschappen tussen alle boreale rassen, die samen in een euraziatische unie (zeg maar de Russische Federatie met daarbij de EU ingelijfd) heel groot, machtig en vooral heroïsch worden. De euraziatische identiteit is gebaseerd op christelijke rituelen, vrouwen die hun mond houden en homo’s die in de kast blijven.

Afhankelijk van wie Doegin tegenover zich heeft, blaast hij de rol van plaatselijke fascisten in het euraziatische rijk op. In Nederland voelt hij de verwantschap met het FVD en ziet hij een belangrijke rol weggelegd voor het Nederlandse volk in de euraziatische unie. Met uiteraard een Groot Nederland dat zich uitstrekt van Oost-Friesland tot Calais (Kales voor de volksnationalisten). In Frankrijk is hij dat weer vergeten en kunnen de Fransen aanspraak maken op heel Wallonië, inclusief Brusselse randgemeenten. Zo toert hij Europa door en overal waar hij komt laat hij zich fêteren door de plaatselijke fascisten.

‘Ideoloog van het Kremlin’

Doegin heeft een tijdje aan het hoofd van de faculteit politieke en sociale wetenschappen van de staatsuniversiteit van Moskou gestaan. In de Sovjet-Unie was dit de plaats waar een klein leger schriftgeleerden zich verdiepte in het werk van mannen met baarden die toen al meer dan een eeuw dood waren. Elk vijfjarenplan wisten ze weer in het verlengde van de marxistisch-leninistische geschriften te lullen, want ideologie was heel belangrijk in de Sovjetunie. De staatsuniversiteit van Moskou levert ook de schoolboeken voor het vak maatschappijleer op de middelbare school. Hier stond de naam van Doegin op als auteur. Op deze merites baseert Doegin zijn eigen claim dat hij nu de belangrijkste intellectueel van het Kremlin is. Hij heeft er ook een bijpassende baard bij laten groeien.

Maar de Sovjetunie bestaat al een tijdje niet meer. Er is al dik dertig jaar geen behoefte meer aan Marxistisch-Leninistische schriftgeleerden die het dagelijks bestuur in het verlengde van het pad van de revolutie praten. Het staatshoofd dat twintig jaar geleden de marxistisch-leninistische leer bij het grof vuil zette was Vladimir Poetin.

Daar komt nog eens bij dat het Russische volk collectief een bloedhekel heeft aan ideologische vergezichten. In de afgelopen 100 jaar is elke belofte van elke Russische politicus uitgelopen op een deceptie. Er is nooit iets gelukt. En dat heeft de hedendaagse Russen tot het meest sceptische volk in de wereldgeschiedenis gemaakt. Poetin is een cynisch bestuurder, maar hij is geen lid van de communistische partij. Alles wat hij doet motiveert hij vanuit pragmatisme.

Doegin en de oorlog

Vanaf de Maidanrevolutie in Oekraïne begon Doegin te pleiten voor militair ingrijpen aldaar. De aanvankelijke volksrepublieken in Oost-Oekraïne konden vanaf het begin op Doegins steun rekenen. Niet op die van het Kremlin, overigens. Doegins steun aan de volksrepublieken van Donetsk en Luhansk heeft hem zijn baan aan de universiteit gekost.

De officiële motivatie van het Kremlin voor de oorlog in Oekraïne is dat in het geval van een NAVO-lidmaatschap, Oekraïne het hele bondgenootschap zou kunnen inzetten om de Krim terug te veroveren. Daarmee zou Rusland officieel in oorlog met de NAVO komen. En als het Kremlin moet kiezen tussen een oorlog met Oekraïne of een wereldoorlog met de gehele Westerse wereld is de keuze snel gemaakt.

Van die argumentatie kun je vinden wat je wil, maar het is opvallend dat je deze pragmatisch-berekenende motivatie nergens terug ziet in Westerse media. In plaats daarvan lees je hoe het Kremlin steeds verder in de ban komt van de neofascistische ideologie van Alexander Doegin (hier nog zo’n link).

En dit is weer koren op de molen van Doegin. Het enorme belang dat de Westerse media aan zijn persoon toekennen, stelt hem al jaren in staat om extreemrechts overal te wereld te groomen als vrienden van Rusland. Het Kremlin gaat daar op haar beurt vooral pragmatisch mee om. Het Front National in Frankrijk, de Lega in in Italië, de AFD in Duitsland, de Gouden Dageraad in Griekenland, het FVD in Nederland, overal is Doegin een graag geziene gast die sympathie wekt voor het Kremlin, zonder dat het Kremlin daar ooit iets voor terug hoeft te doen.

Doegin is er in zijn eentje in geslaagd om een imago te cultiveren als de intellectuele Gandalf van de masculiene dictator waar de alt-right een nat broekje van krijgt. Doegin is inmiddels met elke extreemrechtse leider op de foto geweest. Alleen nog nooit met zijn grote vriend Poetin. In gezaghebbende kranten staan nooit artikelen van Doegin. Omdat het niemand interesseert wat hij vindt. Zijn hele carrière is één grote leugen. Maar wel een heel heroïsche.

Dirk Janssen geeft kinderen de macht over de productiemiddelen door natuurkundeles te geven, heeft een studieschuld en een huurcontract en is in daarom niet ontvankelijk voor tax rulings.

Tweet

Dirk Janssen, 29.08.2022 @ 12:31

[Home]