De gok van Maliki
Jona Lendering
Het verhaal is in de islamitische wereld overbekend. De profeet Mohammed had gezegd dat als hij moest worden opgevolgd, zijn opvolger vooral een goede moslim moest zijn en presenteerde tijdens zijn afscheidsbedevaart zijn schoonzoon Ali als opvolger. Hierover zijn, als ik het wel heb, alle moslims het eens.
Na de dood van de profeet (in 632) werd echter Abu Bakr aangewezen als eerste kalief, “plaatsbekleder”. Hij werd opgevolgd door Omar en die werd weer opgevolgd door Othman, tot uiteindelijk Ali kalief werd.
Twee soorten moslims
Zijn regering werd geteisterd door interne problemen en Ali stemde ermee in dat een daarvan werd opgelost door arbitrage. Sommige moslims vonden het echter schandalig dat hij een Godgegeven ambt ondergeschikt maakte aan een menselijk oordeel. Ali werd tijdens het gebed vermoord en sindsdien zijn er, om het simpel samen te vatten, twee soorten moslims.
De ene groep meent dat de macht daarna legitiem behoorde aan Othmans familie; dit zijn de soennieten. De andere groep meent dat de legitieme macht eigenlijk behoorde aan de afstammelingen van Ali, zoals zijn zonen Hasan en Huseyn. Deze laatste deed ook een gooi naar de macht, maar werd in 680 door de Umayyadische leider Yazid verslagen in de slag bij Kerbala. Sjiieten rouwen nog elk jaar om die gebeurtenis, bij een herdenking die Ashura heet.
Sjiieten bestrijden
“Kerbala” is nog altijd een woord waarmee sjiieten te mobiliseren zijn. Tijdens de Eerste Golfoorlog wierp Iran elk jaar weer soldaten in de strijd met operaties die werden aangeduid als Kerbala 1, Kerbala 2, Kerbala 3. Ik zag onlangs in Teheran een enorme poster waarin Obama en Yazid werden vergeleken – ik blogde er laatst over.
En nu is het dus weer raak. ISIS steekt niet onder stoelen of banken dat het de sjiieten wil bestrijden en rukte vorige maand een eind op in de richting van de sjiitische heiligdommen in Irak, Najaf en Kerbala. Als door een adder gebeten heeft het sjiitische Iran al aangekondigd die heiligdommen te zullen helpen verdedigen.
Gematigder toon
Ayatollah Sistani, de sjiitische leider in Irak, schijnt in zijn toon gematigder te zijn geweest: hij heeft zijn mensen weliswaar opgeroepen om dienst te nemen maar lijkt, als ik op de berichten mag afgaan, vooral de bestuurlijke integriteit van het land te hebben genoemd.
Ik kan me daarbij wel wat voorstellen, want de sjiieten zijn er in de nasleep van de recentste invasie van Irak in geslaagd de macht in het land over te nemen. (Anders dan de Amerikanen het presenteerden, was “the surge” geen succes; Irak kwam tot rust doordat de sjiieten hun doelen hadden bereikt.) Voor Sistani vallen sjiitische suprematie en het voortbestaan van Irak samen.
Amerikaanse hulp
De Irakese Premier Maliki is minder terughoudend: in plaats van op te roepen tot het bewaren van de territoriale integriteit van zijn land, zegt hij openlijk dat de strijd tegen ISIS die is van Husseyn tegen Yazid. Misschien hoopt hij dat de sjiieten nu zullen zijn geïnspireerd om de nederlaag van 680 uit te wissen, maar het lijkt mij een patent recept om te verhinderen dat hij de Amerikaanse hulp krijgt die hij heeft gevraagd. De vriendelijke interpretatie is dat Maliki een gok neemt, maar volgens mij is hij de val in gelopen die ISIS voor hem heeft gezet.
Het is niet mijn land, het is niet mijn religie. Maar zoals zo vaak moet ik denken aan Stephen Dedalus’ beroemde uitspraak dat geschiedenis de nachtmerrie was waaruit hij wilde ontsnappen. Je kunt teveel geschiedenis hebben, zoals in Irak, waar de tragedie van Kerbala nog altijd een schaduw werpt die oplossingen verhindert.
Eerder gepubliceerd op Lenderings blog Mainzer Beobachter. Jona Lendering is als historicus werkzaam bij Livius Onderwijs, wanhoopt aan de toekomst van de geesteswetenschappen en schrijft daarom, of desondanks, een boek over het ontstaan van het christendom en rabbijnse jodendom. Hij is ook columnist bij Sargasso.
Jona Lendering, 03.07.2014 @ 06:34
9 Reacties
op 03 07 2014 at 08:38 schreef jos:
Wat in de eerste alinea staat klopt niet. Niet alle moslims zijn het er over eens dat Ali als khalifa is gepresenteerd. Dat is de sji’itische traditie: Ali was duidelijk de aangewezen opvolger en Aboe Bakr en Omar hebben dat van hem afgepakt.
In de soennitische traditie heeft Mohammed geen duidelijke opvolger aangewezen. Toen hij op sterven lag wees hij Aboe Bakr aan om in zijn plaats het gebed te leiden, wat later opgevat werd als een voorkeur voor hem.
Dat soennieten de groep zijn die meent dat de macht bij Othman’s familie hoort te liggen klopt ook niet. De soennieten zijn oorspronkelijk de ‘restgroep’: de meerderheid die zich schikte aan de voldongen feiten en aan de opvolging van Mohammed zoals die zich had voorgedaan en geen speciale rol toebedeelden aan Ali en zijn familie (zoals de sji’ieten doen) en zich ook afkeerden van de extremisten die Ali vermoordden, de Kharidjieten.
op 03 07 2014 at 10:32 schreef MNb:
Zou Maliki wel Amerikaanse steun willen hebben? Dat is anno 2014 een snelle en zekere manier om jezelf impopulair te maken in het Midden Oosten. Zo nee, van wie moet hij dan hulp verwachten? Iran natuurlijk. En dan, zoals je zelf uitlegt, is Maliki in geen enkele val gelopen. Hij heeft er integendeel voor gezorgd dat het conflict lokaal blijft. Niemand die partij voor het recent uitgeroepen kalifaat zal trekken, omdat dat al zo vriendelijk is geweest de hele wereld de oorlog te verklaren. De grote winnaar, zoals ik in 2003 al voorzag, is Iran, dat eindelijk greep krijgt op de monding van de Tigris en de Eufraat. Winnaar nummer 2 – en dat kreeg ik pas de afgelopen maanden door – is Israel, dat voorlopig heel wat vijanden minder heeft te vrezen.
op 03 07 2014 at 13:49 schreef Marc:
Nu we toch godsdienst onderwijs volgen: Hoe zit het eigenlijk met de Hadj daar in Mekka? is dat een 100% Soennietische aangelegenheid of gaan Sjiieten ook vrolijk naar Mekka? Zoja, geeft dat dan geen problemen?
op 03 07 2014 at 17:04 schreef MNb:
Ja, Sjiieten gaan ook naar Mekka. Nee, dat geeft geen problemen, omdat mensen om hun hadj te doen slagen een heleboel regels in acht moeten nemen. Geweldloosheid is er één van. Vriendelijkheid en beleefdheid een ander. Het is allemaal erg ontspannen:
http://www.youtube.com/watch?v=c0TLv3ZwXc4
De problemen die er zijn rond de hadj worden veroorzaakt door een teveel mensen op een te klein oppervlak. Ook het ritueel der steniging is behoorlijk gevaarlijk.
http://en.wikipedia.org/wiki/Incidents_during_the_Hajj
De grote uitzondering was
http://en.wikipedia.org/wiki/1987_Mecca_incident
op 03 07 2014 at 18:39 schreef laarmans:
Volgens BBC News hebben de Koerden in Noord-Irak een referendum uitgeschreven voor een onafhankelijke Koerdische staat.Eindelijk een eigen staat voor één van de oudste volkeren in het Midden Oosten.Wanneer de piketpaaltjes opnieuw worden geslagen wordt het kunstmatige Irak opgedeeld langs etnische en religieuze lijnen.Een ander scenario is ook denkbaar: een burgeroorlog met verschrikkelijke gevolgen en vluchtelingen die meegaan met alle winden.Een horror scenario met alleen verliezers.
op 03 07 2014 at 20:28 schreef Olav:
Marc:
Hoe zit het eigenlijk met de Hadj daar in Mekka? is dat een 100% Soennietische aangelegenheid
Dat weet ik toevallig: nee.
of gaan Sjiieten ook vrolijk naar Mekka?
Ja.
Zoja, geeft dat dan geen problemen?
Er schijnen wel eens wat kleine incidentjes te zijn. Maar in het algemeen geen problemen.
Wat pas echt erg is, als ik daar toch eens wat van mag zeggen: megalomane bouwprojecten in Mekka.
Zelfs als ongelovige zeg ik: heiligschennis. Totaal geen respect voor cultuurhistorisch erfgoed.
op 03 07 2014 at 23:37 schreef Bertje:
Olav
Allah is groot
Zolang hij maar geld in het laatje brengt
Onlangs nog een doku gezien op de Duitse tv over de miljarden investeringen die er in Mekka worden gedaan.
Religie me neus, its money that makes Mekka goround.
op 04 07 2014 at 10:40 schreef dewanand:
mbt Mekka, Bertje:
Voor Wieroe is zijn kattenbak een heiligdom dat hij dagelijks met plezier bezoekt. In een speciaal yoga schijtstand doet hij biddend tot de Grote Moeder Kat zijn behoefte en dankt daarna alle blanke afgoden dat zij een lage kaste koelieaapje creeerden (ik dus) die het verse schijt van Wieroe opruimt.
Is jouw doorspoel toilet ook je heiligdom Bertje? Die natuurlijke anale massage op het toilet is toch hemels en goddelijk?
Tip:
eet eens een flinke pot bruine bonen met kip en rijst dan ga je genieten van de supergrote drollen die eruit floepen op je heiligdom, jou heerlijke goddelijke anale massage.
Dank de goden en godinnen dat je elke dag mag schijten in je heiligdom.
op 07 07 2014 at 13:28 schreef Jihad Joe:
Allah dit, religie zus en Khalif zo… blablabla
Iedere schaap dat denkt dat dit enkel een kwestie van religie is, zit er extreem ver naast…
It’s all about oil, gas, pipelines, petrodollar and Gazprom..
WAKE UP! Fucking Wallstreet zit hierachter…
RSS