De dag dat God uit de Wageningse proefschriften verdween (en de moslims weer eens de schuld kregen)
Jona Lendering
Illustratie: Fred de Heij
Ik schreef al eerder over die malle kwestie in Wageningen, waar een promovendus in zijn proefschrift God niet mocht noemen. Ik meende in eerste instantie dat het ging om anticonfessionele scherpslijperij; in tweede instantie dacht ik eerder aan een decaan die, toen er eenmaal grote woorden als “scheiding van wetenschap en religie” waren gebruikt, overreageerde.
Moslims voor het hoofd stoten
Een tweet van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout maakt de zaak pas goed merkwaardig. Naar aanleiding van de rubriek ‘Twistgesprek‘ in de Volkskrant (waarin het gaat over scherpslijperij) twittert Van Calmthout:
Zou het werkelijk? Bij mij gaan alarmbellen af. Ik heb al een kwart eeuw professioneel redelijk vaak met moslims te maken en heb in al die jaren één keer meegemaakt dat een Nederlandse moslim zich beklaagde over een christelijke geloofsuiting. Dat was in de brochure die de moskee bij mij om de hoek, de Tawheed, in de wijk verspreidde om de dialoog met de buurt te openen. Daarin legde men uit dat Jezus ook in de Koran werd genoemd en dat er dus veel gemeenschappelijks was tussen christenen en moslims. In een voetnoot viel te lezen dat christenen eens moesten ophouden met hun rare idee dat Jezus wijn zou hebben gedronken, want dat kon natuurlijk niet waar zijn.
Intolerant islamitisch gedrag
Dit is het enige mij bekende voorbeeld van een Nederlandse moslim die aanstoot nam aan een christelijke geloofsuiting. Mijn ervaring is dat moslims meer moeite hebben met atheïsme dan met andere godsdiensten. Zelfs de Tawheedmoskee ziet meer overeenkomsten dan verschillen met het christendom. Daarom geloof ik niet dat de Wageningse universiteit werkelijk problemen ondervindt met moslims.
Nu heeft mijn “het is niet zo want ik geloof het niet” vanzelfsprekend een hoog Elmer Sterken-gehalte, en omdat ik niet alles kan overzien, besloot ik navraag te doen bij iemand die er meer van weet dan ik, mijn goede vriend Richard. Die wees op intolerant islamitisch gedrag ten opzichte van christenen in diverse buitenlanden en kende literatuur waarin theologen elkaars lever proefden, maar kende evenmin een voorbeeld uit Nederland van moslims die protest aantekenden tegen christelijke geloofsuitingen.
Academische vrijheid
Ik moet inmiddels heel sterk denken aan de Affaire-Van der Horst in Utrecht. Deze hoogleraar wilde een afscheidscollege wijden aan de islamisering van het antisemitisme. Iemand vond zijn verhaal onwetenschappelijk, hij moest zich verantwoorden en bewees – na interventies van Hans Jansen (de theoloog) en Hans Jansen (de arabist) – dat zijn verhaal uitstekend was gedocumenteerd, waarna Van der Horst werd gedwongen een afgezwakte versie uit te spreken omdat de universiteit zijn veiligheid anders niet kon garanderen. Later bleek dat er niet één islamitische klacht was. Met bestuurders die de academische vrijheid van medewerkers inperken, hebben de geesteswetenschappen geen vijanden meer nodig.
Misschien heb ik teveel boeken over Watergate gelezen en ken ik de verkeerde gevallen academisch wanbestuur, maar ik heb over Wageningen een sceptische eigen theorie. Er is iets verkeerd gegaan en hoge bestuurders zien dat er een probleem ligt. In plaats van te erkennen dat er een fout is gemaakt, zoekt men een reden waarom het eigenlijk geen fout was. Verhalen over boze moslims klinken dan altijd geloofwaardig. Utrecht kwam ermee weg, nu probeert Wageningen het.
Te eenzijdige visie
Ik kan me vergissen. Misschien heeft Wageningen echt eens een klacht gehad nadat een christelijke promovendus God in zijn proefschrift had bedankt. Uit de aard der zaak zal dat niet bekend worden gemaakt. Ook kan het goed zijn dat Richard en ik een te eenzijdige visie hebben op de islam. Misschien kennen de lezers van dit stukje voorbeelden die wij negeerden. Martijn van Calmthout zal, tot slot, zijn informatie hebben van iemand die hij vertrouwde.
Ik wil dus niet al te absoluut klinken, maar zou graag willen dat Wageningen bekend maakte hoeveel concrete klachten er zijn geweest. In ieder geval bij mij rijst het vermoeden dat men bestuurlijk falen probeert toe te dekken door een stereotype over de islam te bevestigen.
Eerder gepubliceerd op Lenderings blog Mainzer Beobachter. Jona Lendering is als historicus werkzaam bij Livius Onderwijs, wanhoopt aan de toekomst van de geesteswetenschappen en schrijft daarom, of desondanks, een boek over het ontstaan van het christendom en rabbijnse jodendom. Tegenwoordig is hij ook columnist bij Sargasso.
Jona Lendering, 13.03.2014 @ 07:37
14 Reacties
op 13 03 2014 at 08:19 schreef Natasha Gerson:
Maar het is toch al jaren duidelijk dat aan de zaken die door auto-dhimmies gecensureerd worden omdat ze in de beleving daarvan aanstoot aan moslims zouden KUNNEN geven, nooit een moslim te pas komt? Altijd zo. Spaarvarkentjes van de bank, kunst in het gemeentehuis, iets met rookworst of alcohol..terwijl de reaguurders elke keer loeien over wat “ze” ons nu weer afnemen en als ze er niet tegenkunnen maar op moeten rotten, maar nooit ligt er een werkelijke klacht van moslims aan ten grondslag….
op 13 03 2014 at 08:21 schreef Natasha Gerson:
Het is toch niet zo heel moeilijk te snappen? Je moet Mohammed niey belasteren, beledigen of afbeelden. Klaar. That’s it.
op 13 03 2014 at 09:16 schreef D.J.:
Nu lijkt het mij dat in dit verhaal alleen Martijn v Calmthout in zijn tweet suggereert dat moslims de achterliggende reden zijn voor dit verbod.
Uit de originele VK tekst blijkt dat nergens.
Dus als we nu even die tweet uit de hele vergelijking halen, wat zou er dan achter dit plotsklapse besluit van de Uni kunnen liggen?
Zij zelf zeggen dat ze in het algemeen de wildgroei aan vage bedankjes willen inperken (de kroeg, de voetbalclub, de kat etc); hun primaat ligt dus niet bij een verbod op godsbedankjes.
Maar stel nou dat het bij de Uni wel degelijk -a priori- om die godsbedankjes zou gaan. Wat zou daaraan ten grondslag kunnen liggen?
Stel nou dat in dat geval zo’n Uni denkt: Als we nú die christelijke godsbedankjes toestaan, dan zitten we over tien jaar met allerlei moslimpromovenda die ook hun god lopen te bedanken. En komen we vervolgens onder vuur van de anti-Islam posse te liggen vanwege Islamisering van de Uni.
Maar stel dat de motieven van de Uni werkelijk anders liggen en dat zij nog één keer de scheiding van godsdienst en wetenschap helder willen stellen.
Kunnen we niet gewoon de Uni op hun woord geloven dat het hen sec om de wildgroei aan vage bedankjes gaat?
op 13 03 2014 at 09:16 schreef Thomas E:
Ik denk ook dat het overdreven angsthazerij van de universiteiten is, en dat moslims verbaasd zullen zijn over de commotie. Hoe zouden zij dergelijke dankbetuigingen kunnen afwijzen als dissertaties, scripties en papers in islamitische landen vol staan met dankbare en lovende referenties aan Allah en de Profeet.
op 13 03 2014 at 09:20 schreef Han van der Horst:
Ik denk dat dit niks te maken heeft met de Islam. Een of andere rare decaan aan Wageningen Universiteit heeft een punt gemaakt van het danken des Heren omdat het niet wetenschappelijk was of zo en niemand durfde hem te vragen of hij geen belangrijker dingen te doen had. Daarna liep de zaak uit de hand.
Ik had een twitterdiscussie met Simon Vink van Wageningen, die het verbieden van het god danken verdedigde maar ik kreeg toch de indruk dat ze aan die universiteit nog eens na gingen denken over die regel.
Dat is heel verstandig. Ongodsdienstigheid is een nogal Europees verschijnsel. Dat vind je elders op de wereld niet zo en de Universiteit van Wageningen die in heel slecht Nederlanders Wageningen Universiteit heet, draagt een zeer internationaal karakter. Er zijn nogal wat buitenlandse promovendi en die zullen het vaak heel vanzelfsprekend vinden om God in het voorwoord van hun proefschrift te danken. En – mensen – waarom zouden ze dat in jezusnaam niet mogen doen? Zolang de onderzoeksresultaten niet zijn vervalst is er niks aan de hand.
Je kunt de zaak eenvoudig oplossen door het dankwoord buiten de regels te stellen die gelden voor de rest van het proefschrift.
op 13 03 2014 at 10:09 schreef wiske:
Het is tijd om te constateren dat het verhulde creationisme een deel van de beschikbare herseninhoud der nederlanders, zelfs die, die menen niet christen te zijn, heeft overspoeld.
Er zijn wel bezorgde christenen te vinden, maar het verschijnsel wordt in niet gelovende kringen genegeerd. Maar laten we vooral naar moslims kijken/wijzen.
op 13 03 2014 at 11:19 schreef D.J.:
@Han vd Horst
“En – mensen – waarom zouden ze dat in jezusnaam niet mogen doen? Zolang de onderzoeksresultaten niet zijn vervalst is er niks aan de hand”
Tja, en op dat laatste kun je natuurlijk vergif innemen dat het ’n keer gaat gebeuren.
Gewoon alle vage bedankjes afschaffen, dat scheelt later weer allerhande discussies over waar precies de grens moet liggen etc. Dan zijn de regels gewoon glashelder, en ook voor de buitenlandse promovenda, zonder dat zij zich gekwetst hoeven te voelen in hun religieuze identiteit..
Ik persoonlijk zou een dankwoord aan God in een onderzoek naar evolutie, abortus of euthanasie al ’n veeg teken vinden. Probeer dan als onderzoeker nog maar ‘ns hoog te houden dat je werk echt elke toets der kritiek kan doorstaan.
op 13 03 2014 at 13:06 schreef Abdel:
Ik kan mij een voorbeeld herinneren van enkele jaren terug. De precieze details staan mij niet meer helder bij maar het speelde rond kersttijd en een hogeschool verbood het optuigen van een kerstboom omdat het moslims voor het hoofd zou stoten, en allerlei onfrisse randfiguren gebruikten dit natuurlijk. Ik heb destijds navraag gedaan bij de desbetreffende hogeschool en er was niets van een klacht van ´moslimzijde´ bekend. Nu zie ik misschien spoken maar na meerdere van dit soort voorvallen kun je mijns inziens spreken van een patroon om de moslim/islam in een kwaad(aardig) daglicht te stellen. Het heeft helemaal niets te maken met een overijverig bestuur om de overgevoelige moslim te ontzien, wat ook erg kwalijk zou zijn overigens.
op 13 03 2014 at 17:19 schreef MNb:
Nee Abdel, je ziet geen spoken. Je ziet een voorspelling uitkomen die ik dik 15 jaar geleden al heb gedaan, toen Fortuyn nog stukjes in Elsevier schreef.
op 14 03 2014 at 11:26 schreef Natasha Gerson:
Abdel, zie mijn eerste post, ik monitor dit soort dingen al jaren, sinds de spaarpotjes, en nog nooit 1 werkelijke betrokkenheid of klacht van n moslim gevonden.
op 14 03 2014 at 14:40 schreef cRR Kampen:
Weer een bevestiging ervan dat de VK sinds ergens deze eeuw extreemrechts is geworden. Wat een foute schrijvers hebben ze daar tegenwoordig zeg. Die Baudet is er ook zoeentje.
op 14 03 2014 at 16:38 schreef Herbert:
Wat een ongelooflijk kleingeestige gedachte van die Landbouwschool.
Het dankwoord heeft niets met wetenschap te maken maar het is wat het is, een dankwoord. Een persoonlijke noot van de promovendus. De enige eis die ik me voor kan stellen is de lengte van het dankwoord, maar dat is het dan ook wel.
op 14 03 2014 at 16:39 schreef Herbert:
En speciaal voor Natahsa Gerson, http://www.communicatieonline.nl/nieuws/fortis-bant-onrein-spaarvarkentje
Overigens gaf mijn bank, de Bondsspaarbank, een bijenkorf weg met een gleuf en een slotje waarvan alleen de bank een sleutel had.
op 14 03 2014 at 21:07 schreef Erik Tjallinks:
Ik las het in Trouw en was er verbaasd over. Zelfs een agnost en scheider van kerk, staat en wetenschap als ik, vond het muggenzifterij om een dankwoord aan God in een proefschrift te verbieden. Men kan heel goed wetenschap bedrijven en menen dit aan God te danken te hebben, zonder godsdienst en wetenschap met elkaar te vermengen.
RSS