De bijbel, Homerus en Dylan Dog
Peter Breedveld
Italië heeft een massa internationaal zeer vermaarde striptekenaars, zoals Hugo Pratt, Lorenzo Mattotti, Milo Manara en Guido Crepax. Miljoenen Italianen lezen zelf echter liever de maandelijkse avonturen van ‘nachtmerrie-detective’ Dylan Dog, die zich op het eerste gezicht tot Pratt en Mattotti verhoudt als die typisch Italiaanse avonturenfilms van het C-garnituur zoals ‘Ercole contro Moloch’ tot de films van Frederico Fellini en Luchino Visconti.
Gratuit naakt
Dylan Dog is een ex-politieman van Scotland Yard die zich als privédetective heeft gespecialiseerd in bovennatuurlijke zaken als weerwolven, zombies, duivels en spoken. De strip biedt een mix van expliciet geweld, gratuit naakt, onveilige seks, flinterdunne personages en vaak verbijsterend flauwe grappen, dit alles in het kader van een mager plotje met een dikwijls nogal teleurstellende ontknoping waarin de slechterik onschadelijk wordt gemaakt door een paar rake klappen of het opblazen van zijn laboratorium.
Maar de avonturen van Dylan Dog zijn met veel flair en in stemmig zwart-wit getekend en altijd op een meesterlijke manier verteld. In het verhaal De schoonheid van de Duivel, één van de zeven verhalen die tot nu toe door uitgeverij Silvester in het Nederlands zijn uitgebracht, zit een prachtige, hallucinatoire scène waarin Dylan Dog door het luchtledige zweeft, door een demon wordt gegrepen die door een spiegel heenbreekt, waarbij honderden scherven rondvliegen met enge ogen erin. De demon legt Dylan Dog in een ziekenhuisbed en vliegt weer weg door het gat in de spiegel, waarbij de losse scherven zich weer samenvoegen tot één geheel. Dan wordt Dylan Dog gewekt door zijn voormalige chef, inspecteur Bloch, om te worden ondervraagd.
Umberto Eco
De strips van Dylan Dog zijn een aaneenrijging van dergelijke filmische, vloeiend verlopende sequenties. De schrijver, Tiziano Sclavi (de tekenaars wisselen), maakt ook geen geheim van zijn liefde voor film. Dylan Dog zit tjokvol verwijzingen naar klassieke horrorfilms, met name die van Hammer Film Productions, bekend van titels als Taste the Blood of Dracula, maar ook naar de sjiekere cinematografie als Ingmar Bergmans Het Zevende Zegel.
Daarnaast laat Sclavi zich inspireren door de literatuur. Het verhaal De Schemerzone wordt bijvoorbeeld onderbroken door een stripversie van Edgar Allan Poe’s The Facts in the Case of M. Valdemar en veel personages in Dylan Dog komen rechtstreeks uit de Griekse en joods-christelijke mythologie. Dylan Dogs gewoonte om zijn geest te klaren door klarinet te spelen is een eerbetoon aan Sherlock Holmes (die viool speelt).
Kortom, een feest van herkenning voor wie op school wèl goed heeft opgelet en nog wel eens een boek leest, en misschien is het daarom dat hyperintellectueel Umberto Eco, in een gesprek met Sclavi (opgenomen in een bundel intellectuele beschouwingen over strips en Dylan Dog in het bijzonder), zei dat hij de bijbel, Homerus én Dylan Dog dagen achtereen kan lezen zonder zich te vervelen.
Ongetwijfeld komt dat ook door de onweerstaanbare charme van de strip en van de hoofdpersoon. Dylan Dog is geen superheld zoals Hellboy (die is gebaseerd op Dylan Dog) en een stuk minder zwaar op de hand dan magiër John Constantine uit de strip Hellblazer. Dat hij zijn hachelijke avonturen steeds overleeft, mag een wonder heten, want een plan van aanpak heeft hij zelden en hij wordt gehinderd door talloze handicaps, zoals hoogtevrees, claustrofobie, angst voor vleermuizen en een chronisch gebrek aan contant geld. Dat laatste is niet vreemd, want hij rekent zijn cliënten een schamele vijftig pond dagvergoeding, die overigens zelden wordt voldaan.
Duivels complot
Verder zit Dylan Dog vol sardonische, maatschappijkritische commentaren. ‘In de USA, daar heb je wel echte vrijheid, anders zouden ze er geen standbeeld voor hebben, toch?’ zegt een cliënt tegen Dylan Dog in De schoonheid van de Duivel. In De Moordenaars zijn leden van het House of Lords betrokken bij een duivels complot om brave burgers aan te zetten tot moord, zodat de lords de democratie kunnen afschaffen en aan het begin van De Schoonheid van de Duivel mijmert een huurmoordenaar aan het eind van de Tweede Wereldoorlog dat er naar zijn ‘ambacht’ geen vraag meer is nu de staat heeft laten zien zo efficiënt, op grote schaal en tegen aanzienlijk lagere kosten te kunnen moorden. De Schemerzone is een filosofische beschouwing over mensen die zichzelf onsterfelijk hebben gemaakt maar zich niet weten te bevrijden van de dagelijkse sleur van het moderne leven.
Onder de oppervlakte van goedkoop effectbejag, clichés en platte lolligheid van Dylan Dog ligt dus een rijke goudmijn van filosofisch getinte tongue-in-cheek. De strips zijn knap getekende, strak geregisseerde tussendoortjes die een beetje verslavend zijn en die je intelligentie niet beledigen. Af en toe moet je eens wat anders dan de bijbel of Homerus. Wel jammer, kwalijk zelfs, dat de uitgever nauwelijks informatie geeft over de herkomst van de verhalen, het jaar van oorspronkelijke publicatie of zelfs wie de tekenaar is.
Dylan Dog is voor intellectuelen die nog in staat zijn om gewoon lol te hebben. Dit najaar beleeft de eerste Dylan Dog-verfilming zijn première.
Eerder gepubliceerd in Vrij Nederland
Peter Breedveld, strips, 22.10.2010 @ 10:45
4 Reacties
op 22 10 2010 at 22:49 schreef Tjerk:
Hij leest weer lekker weg!
op 23 10 2010 at 02:55 schreef Marco Knol:
En wat belangrijker is, er schijnt meer aan te komen.
op 24 10 2010 at 15:49 schreef Sean:
Marco: echt waar? ik had begrepen dat de eerste jaargang hier nogal slecht verkocht heeft… niet verwonderlijk: boekjes waren eigenlijk te duur (waarom niet softcover voor de helft van de prijs? zodat ze net als in Italië lekker bij elke kiosk kunnen liggen?) en ook de selectie van de verhalen/tekenaars vond ik niet al te best (dan heeft Dark Horse het toch beter gedaan met die zes verhalen die zij destijds hebben uitgebracht. ze hadden in ieder geval verhalen met betere tekenaars gekozen.)
op 26 10 2010 at 13:29 schreef yurp:
Een Italiaanse vriendin van me had ooit twee Dylan Dog boekjes voor me gekocht om mijn Italiaans te verbeteren. Erg leuk hoewel de taalgrapjes van sidekick Groucho mij altijd behoorlijk boven de pet gingen :)
RSS