De beste games van 2022
Tom Breedveld
Illustratie: Douglas Crockwell
Het valt me op dat videogames steeds meer in de cultural zeitgeist terechtkomen, en niet langer automatisch worden afgeschreven als loser-nerd-entertainment (of misschien hebben we door dat we allemaal loser-nerds zijn, want we staan allemaal in de rij voor Marvel-films en de nieuwste streaming-hype). Een fijne vooruitgang wat mij betreft, want ik heb altijd al volgehouden dat games cultureel erfgoed zijn met maatschappelijke waarde en een unieke manier van verhalen vertellen – of nee, verhalen laten meemaken.
Dat is het thema van de lijst van dit jaar dan ook – de interactiviteit van games, hun mogelijkheid je letterlijk in het verhaal te zuigen, nu VR-brillen en drones de hot item zijn waarmee we vrij letterlijk in de digitale wereld stappen en de afstand tussen ons en de elektronische werkelijkheid steeds kleiner wordt (denk ook aan de enorme vooruitgang in A.I. zoals grafische kaarten met RTX die in real-time reflecties en weerkaatsingen vertonen dankzij NASA-waardige algoritmes, alle voor de Turing-test slagende chatbots die gewoon gratis op het internet te vinden zijn, of OpenAI’s chatGPT, waarmee je hele essays kunt schrijven die professors niet van het ‘echte’ werk kunnen onderscheiden).
Veel Hollywood-blockbustergames stonden dit jaar op het menu, maar ik laat die meestal aan me voorbij gaan: Horizon Forbidden West (van een Nederlandse studio), God Of War Ragnarök, de buggy nieuwe Pokémon-game, en From Software’s nieuwe exercitie in zelfkastijding Elden Ring – ik heb nooit begrepen waarom een veel te moeilijk spel nou zo leuk is en niet gewoon heel frustrerend.
Nee, voor mij zit de lol hem in verhalen meemaken vanuit het oogpunt van een personage waar ik me anders nooit mee zou kunnen vereenzelvigen, en waarvan het besturen dankzij de precisie van de gameïndustrie een genot en een unieke (en leuke!) ervaring wordt. Vijf games, want vijf is voldoende als je met elke game zo’n twintig uur bezig bent.
5. Kirby and The Forgotten Land – HAL Laboratory, Nintendo Switch
Ik ben altijd een fan geweest van Kirby, een roze balletje rubber met de geest van een kind van drie en de avonturen van een personage uit een Lovecraft-verhaal. In dit nieuwste verhaal wordt Kirby door een zwart gat naar een wereld gezogen die verdacht veel op een postapocalyptische versie van de onze lijkt, waar hij zijn aapachtige vriendjes moet redden van mythologische monsters.
Het spel zit vol detail en laat zien hoe je een game voor kids maakt – met zoveel oog voor de wereld waar je speler zich in bevindt, dat de hele omgeving gaat leven. Als Kirby over zand loopt, worden zijn voeten geel en laat hij voetsporen achter. Als hij in het water valt, krijgt hij een zwemband om. Als de speler niks doet, gaat hij een dutje doen of met zijn voeten spelen. In elke hoek van elk level kunnen geheimen worden ontdekt of nieuwe oplossingen worden gevonden – elk nieuw gebied is kleurrijk en overzichtelijk.
Kirby slurpt al jaren figuurtjes op met zijn grote bakkes om hun krachten over te nemen, en nu kan hij met de nieuwe ‘mondvol’-modus ook veranderen in spullen uit de wereld: auto’s, pylonen, raketten, gloeilampen, achtbanen – hetgeen leidt tot allerlei nieuwe vormen van speelplezier en een bijzonder intense endgame.
Kortom, een ideaal spel om uw jongste kinderen verknocht aan te zien raken op de handheld Switch, en leuk genoeg om dan zelf ook mee te gaan doen.
(48,95 op bol.com)
4. Ghostwire: Tokyo – Tango Gameworks, PC and PS5
Ik dacht in eerste instantie dat Shinji Mikami dit spel zou regisseren, en ik ben een groot fan van hem – hij heeft ook Resident Evil gecreëerd en kwam laatst met The Evil Within. Hij blijkt echter alleen executive producer te zijn van Ghostwire: Tokyo.
De regisseur die hem heeft vervangen heeft het wel heel goed gedaan, want de sfeer en stijl van het spel zijn filmisch perfect. Je loop écht door Tokyo (wordt me verteld, ik ben er nooit geweest, maar in de Yakuza-games wordt Tokyo ook perfect nagebootst en het komt overeen), en de Japanse nightlife ziet er geweldig uit.
Japan heeft iets met geesten, want ze hebben er zo’n 3470 mythen en sagen over, en ze komen allemaal langs in Ghostwire. Om terug te vechten gebruikt de player character speciale krachten die iets martial arts-achtigs hebben en er gelikt uitzien. De missies worden soms wat repetitief en de controls zijn niet altijd even vanzelfsprekend, maar rondlopen in de cinematische omgevingen en leren over Japanse folklore geeft lol genoeg. Lekker spelletje.
(Tot 5 januari 23,99 op Steam)
3. Stray – BlueTwelve Studios, PS4, PS5, PC
In Stray speel je een katje dat tijdens een expeditie door een scheur in de aarde valt en terechtkomt in een ondergrondse favela bewoond door robots. De stad is gebaseerd op de ‘Kowloon Walled City’ die zich in de jaren negentig echt in Hong Kong bevond en waarvan de geschiedenis echt een heel stuk bekender zou moeten zijn dan hij is (de Japanse game Kowloon Walled City uit 1997 is heel erg goed maar helaas nooit vertaald, en is bij lange na niet de enige Japanse game die zich afspeelt in de bizarre stad).
De gameplay is redelijk briljant, omdat je écht als kat door het leven gaat. Je klimt, je blaast tegen monsters die groter zijn dan jij, je kruipt door gaten en hoekjes, je slaapt op warme plekjes en je duwt spullen van tafels af als ze te dicht bij de rand staan. Dat je met robots in plaats van mensen communiceert, geeft het geheel een scifi-laagje dat ervoor zorgt dat het verhaal wordt uitgebreid met fantastische elementen en interessant blijft. En de belichting is perfect, met hoe de neonlichten door de scheuren van de stad vallen en hoe de warme lampen van de gebouwen alles dan weer geel, dan weer rood, dan weer blauw belichten. Oh, en het is kjoet.
(Tot 7 januari 23,99 op de Playstation Store)
2. Half-Life 2 VR Mod – Fanmade, PC
Steeds meer spellen worden naar VR ‘vertaald’, en vaak genoeg wordt dit gedaan door fans en amateur-game developers. Het resultaat is zonder overdrijven fantastisch.
De geweldige Half-Life 2 game-ervaring uit 2004 wordt nieuw leven ingeblazen (niet dat dat nodig was, want de game is nog altijd grensverleggend en heel erg leuk) op een unieke manier. Nu kun je door alle bekende locaties lopen, zelf wapens oppakken, herladen en gebruiken, zelf ladders beklimmen en achter covers schuilen, zelf schrikken van alle aliens en lachen als je weer een gevecht hebt gewonnen.
De controls heb je ontzettend snel onder de knie en spreken knap genoeg voor zichzelf. Je wordt kotsmisselijk van de levels waarin je in de auto moet rijden, dat wel, maar ze zijn druk bezig dit op te lossen, hoor ik. Een ultiem bewijs van wat VR (en haar fans!) kunnen bereiken, en hoe intuïtief het allemaal kan zijn. Take note, developers.
(Gratis te downloaden op Steam)
Honorable Mention: Fears To Fathom 2: Norwood Hitchhike – Indie developer Rayll, PC
De tweede episode van de horrorserie Fears To Fathom zet voort wat het eerste deel zo briljant maakt: de VHS-aesthetics waarmee een ontzettend eng verhaal wordt verteld dat waargebeurd zou zijn, de isolatie, de enge edoch realistische omgevingen (een gezinswoning in een Vinex-wijk in Episode 1, een tankstation langs een verlaten landweg in Episode 2), de gebrekkige communicatie via sms’jes en videocalls, en het idee dat je als jong persoon echt heel erg kwetsbaar bent in je eentje. En de belichting is perfect – van het okergele licht van straatlantaarns om één uur ’s ochtends tot de harde tl-buizen van een krakkemikkig motel. Zet je nekharen als geen ander overeind.
(2,39 op Steam)
1. The Mortuary Assistant – Darkside Digital, PC
Heb ik dit spel verzonnen ofzo? Het staat niet op Wikipedia en ik zie het in geen enkele ‘Best of’-lijst van games terugkomen. Zou wel passen, natuurlijk, als onderdeel van de horror; it was all in my head.
In The Mortuary Assistant speel je een mortuarium-assistent (goh) die door haar baas wordt verteld dat het laatste lijk dat ze heeft geprepareerd een demon met zich meedroeg, die haar lichaam nu wil overnemen. Ze moet de demon identificeren, zijn naam in runen op het juiste lichaam schrijven, en het geheel in de verbrandingsoven schuiven. Dat laat de demon echter niet gebeuren, en dan ontstaat echt een heel eng kat-en-muisspel.
Wat ik zo knap vind, is dat je van dit spel echt heel claustrofobisch wordt. Er zijn geen goedkope jumpscares, maar slechts nare, enge, gekmakende gebeurtenissen die met elke playthrough worden afgewisseld en je helemaal paranoïde maken met hoe ze zich op je laten wachten. Je ziet dingen in de hoek van je scherm gebeuren (of juist niet), je moet soms door donkere gangen lopen en wie weet wat er dan gebeurt, soms gaan deuren niet meer open en dan weet je wat er achter je staat. De herinneringen van de hoofdpersoon worden tegen haar gebruikt en je kunt meer leren over de hele achtergrond van personages en de wereld als je op onderzoek uitgaat – als je durft, want dat brengt wel risico’s met zich mee.
Het spel kauwt geen dingen voor, en je moet goed opletten als je wilt dat het goed afloopt. Op een gegeven moment merkte ik dat ik wel erg veel over demonologie aan het leren was toen ik er een hele (fictieve) encyclopedie op aan het naslaan was die te vinden is op de krakkemikkige pc van je baas.
Maar dat is worldbuilding, en dat zuigt je in de ervaring. Je kan ook proberen aan je lot te ontsnappen door het gebouw uit te lopen en in de auto te stappen, maar ik denk niet dat ik iets verklap als ik zeg dat dat consequenties heeft. Niet enkel horrorgame, maar horrorervaring van het jaar.
(Tot 5 januari 16,99 op Steam)
Mag ik u dan nog wijzen op:
Don’t Hug Me .I’m Scared – Becky Sloan & Joe Pelling, Channel 4
Hij stond niet in mijn vaders lijst van beste series van het jaar, maar had er wel bijgemogen: Don’t Hug Me .I’m Scared, een zesdelige stop motion-puppetry-claymation-CGI-live action-cartoonserie (elke vorm van visuele expressie komt wel een keer aan bod), gebaseerd op de gelijknamige zesdelige YouTube-serie van performance group This Is It. Beide ‘seizoenen’ zijn prachtig en doorspekt met meesterlijke details en kunstzinnigheid, van beeld tot verhaal tot geluid.
Beide series volgen een groep poppen (cynische Red Guy, sardonische Duck Guy, en onschuldige Yellow Guy) die in een soort Sesamstraat-wereld zogenaamd lessen geleerd krijgen over het leven van verscheidene leraren, wat altijd uitloopt op pure horror en (vaak) marteling.
De webserie is in totaal slechts zo’n halfuur lang, en lijkt iets te willen zeggen over de manier waarop men goedschiks of kwaadschiks in de mal der conformiteit wordt getrapt, en voor afwijkende ervaringen is niet alleen geen ruimte, maar zelfs straf weggelegd.
De tv-serie bestaat à la Britse sitcom uit zes afleveringen, en focust meer op (Kafkaëske) humor, maar is niet minder geniaal. De drie hoofdpersonen gaan op zoek naar een baan, leren over de dood, en krijgen les over vriendschap, maar het klopt nooit helemaal (of juist heel erg): werk is geestdodend, sterfte toont alleen maar aan dat je leven niets uitmaakt, en vrienden zijn veelal toxic en egocentrisch.
Het geheel eindigt met een verrassend diepe conclusie met betrekking tot zeggenschap over eigen geest: ‘They don’t seem happy that I’m like this. But perhaps they are not in control of me anymore. Perhaps they never were.’
Tom Breedveld co-regisseerde (en – schreef, en -monteerde) zijn eerste speelfilm, Callback. Soon at a film festival near you. Onlangs won hij de verhalenwedstrijd van het weekblad Mare met het fraai geconstrueerde en aangrijpende verhaal ‘Burenruzie’.
Games, Tom Breedveld, 04.01.2023 @ 17:29
RSS