De beste films van 2013

Peter Breedveld

Foto: Marilyn Monroe door Richard Avedon

Ik heb een shitload, echt een SHITLOAD aan Japanse films gekeken, het afgelopen jaar. Vooral oude films, van Kurasawa, Ozu, Oshima, Shindo, Suzuki, Imamura. Om mijn problemen te vergeten, maar ook om mijn krakkemikkige Japans te verbeteren, waar ik sinds het behalen van mijn graad in 1996 niks mee heb gedaan.

De meeste films uit 2013 die ik heb gezien, zijn eveneens Japans. De betoverende Hafsia Herzi heeft dit jaar drie of vier nieuwe films gemaakt, maar die heb ik nog niet gezien. Ik ben Hollywood een beetje beu, het meeste heb ik aan me voorbij laten gaan. Ik ga wel altijd naar superheldenfilms. Dit is een mooie tijd voor Marvel-fans, want vanwege de technische vooruitgang kan alles op het doek wat op papier en in het hoofd van Jack Kirby ook kan (DC-verfilmingen zijn, behalve Batman, zelden interessant).

Dat is niet de echte Pa Kent!

Niet dat dit altijd een geslaagd produkt oplevert. The Wolverine was een boring piece of shit, op een spectaculaire actiescene op een hogesnelheidstrein na. Zelfde geldt voor Man of Steel: ik kon mijn aandacht er maar niet bij houden. Het enige intrigerende was Supermans pleegvader, gespeeld door Kevin Costner, die het de jonge Clark Kent – I KID YOU NOT – verwijt dat hij een bus vol schoolkinderen van de verdrinkingsdood heeft gered, omdat hij daarmee het risico liep DAT ZIJN GEHEIMPJE UITKWAM!

Wat is dat voor fucked up psycho-versie van Jonathan Kent! Wij willen de échte Jonathan Kent! Je weet wel, die Superman zijn respect voor de heiligheid van al het menselijke leven bijbracht? Sickos!

Feest voor Jack Kirby-fans

Wel geslaagd was Iron Man 3, die was dan ook gebaseerd op een verhaal van de nihilistische Brit Warren Ellis (het mierzoete chauvinisme van de Hollywoodscenaristen heb ik maar voor lief genomen) en nóg beter was Thor: The Dark World. Dat had ik echt niet verwacht, dat ik me zó zou vermaken met een vervolg op een film over Thor, niet de boeiendste superheld uit de Marvel-stal. Ik was een beetje bang dat de Marvel-films wat sleets zouden raken, maar deze Thor-film is precies zoals het hoort, mooi gefilmd popcornvermaak van begin tot eind. Een feest voor fans van de grote dode Jack Kirby, die de beste Thor-verhalen tekende. Nu kijk ik uit naar de nieuwe Captain America-film!

Kick-Ass 2 kickt ass!

Het vervolg op Kick-Ass, met de passende titel Kick-Ass 2, is geloof ik door alle critici afgebrand, maar ik vond hem geweldig. Ja, meer van hetzelfde inderdaad, maar hetzelfde was dan ook subliem! Over-the-top geweld, zwarte humor, bizarre superschurken en Über-cutey Chloë Grace Moretz als Hit Girl. Wie hier zuur over doet, weet gewoon niet meer wat het is om plezier te hebben in de bios.

Ik ben een groot Tarantino-fan en Django Unchained vind ik één van de beste films van deze regisseur. Een meeslepende wraakfantasie waarin vooral door Christoph Waltz, Samuel Jackson en Leonardo DiCaprio weergaloos wordt geschmierd.

Totaal genegeerd: The Canyons, van één van mijn favoriete scriptschrijvers/regisseurs Paul Schrader (schrijver van Taxi Driver en regisseur van American Gigolo). The Canyons is geschreven door Brett Easton Ellis en bevat alle bekende Schrader-thema’s: hoogmoed voor de val, verraad, seks en zonde, zonde, veel zonde en loutering door de vlammen van het hellevuur en dat wurgende calvinisme van de man. De film bevat veel vrij letterlijke citaten uit American Gigolo (bijvoorbeeld een achtervolging door een winkelcentrum die eindigt met de ontmaskering en vernedering van de achtervolger) en is qua sfeer identiek.

Zomerse vakantiefilm

De nieuwe Almodóvar heeft ook niet veel gedaan en dat vind ik onbegrijpelijk, want ik vond het een heerlijke film. Een echte zomerse vakantiefilm. Ik heb ‘m hier besproken.

De teleurstelling van het jaar was voor mij de nieuwe Miike Takashi, Wara no tate. Iedereen kent wel zijn Murakami-verfilming Audition en ik kan geen genoeg krijgen van zijn Ichi the Killer, Like a Yakuza en 13 Assassins, waar de adrenaline, het absurdisme en het ongelofelijke sadisme vanaf druipen. Wara no Tata is echter een brave formulefilm met saaie actiescenes en veel zeurdialogen. Jammer.

Zou ik de kans hebben gehad om de nieuwe film van Hirokazu Kore-Eda te gaan zien, Like Father, like Son, dan zou die vast op één zijn geëindigd in mijn top-5, want Kore-eda is mijn favoriete regisseur op dit moment. De terloopse, onderkoelde manier waarop hij het geluk en het leed van alledaagse mensen boeiend weet te maken, vind ik aangrijpend. Zonder morele oordelen, zonder dik opgelegde sentimentaliteit. Nooit expliciet en toch onontkoombaar. Een must.

Interessantdoenerige edelkitsch

Laat ik aan me voorbijgaan: La Grande Belezza. Elk jaar is er een filmhuishit die IEDEREEN geniaal vindt en ontroerend en prachtig en briljant en alles, en dat is voor mij ALTIJD de domper van het jaar. Een documentaire over een geduldige onderwijzer, een sentimentele film over een nobele wilde en een rijke invalide, het is allemaal interessantdoenerige edelkitsch en het bewijs dat die snobistische filmhuisbezoekers eigenlijk ook gewoon liever naar een moralistisch Hollywooddrama kijken, maar ze eten liever glas dan dat ze naar de nieuwe Nicole Kidman gaan. Gelukkig zijn er zat Italianen, Fransen en Chinezen die in hun behoefte naar goedkoop sentiment (en, maar dat mag je niet zeggen: veel gratuit naakt vrouwenvlees!) voorziet.

Mijn conclusie luidt dus: Like Father Like Son, ongezien geniaal! La Grande Belezza: ongezien kut! En ja, ik ben nu totaal ongeloofwaardig als filmbespreker maar who cares. Het is maar film en dit is maar een blogje.

 

5: Abdellatif Kechiche: ‘La Vie d’Adèle‘

Eigenlijk ben ik een beetje dubbel over deze film. Zo vind ik het onbegrijpelijk dat de regisseur de botsing van de lesbische Adèle met haar kleinburgerlijke ouders, zoals in het stripboek waar La Vie d’Adèle op is gebaseerd, uit de film heeft gelaten. Want nu maakt het helemaal niet zoveel uit dat Adèle lesbisch is, dit had over elke liefdesrelatie kunnen gaan, homoseksueel, heteroseksueel en wat niet al. Het lesbische zit ‘m vooral in de expliciete, lang uitgesponnen en overbodige seksscènes waarin wordt gelikt, gebeft, gevingerd en geschaard dat het een aard heeft.

Ik las een interview met één van de hoofdrolspelers, Léa Seydoux, die ons verzekert dat we niet haar echte vagina in de film zien, maar een nepvagina. Ik vraag me echt af what the hell dat uitmaakt als je toch al helemaal naakt bent en je tegenspeler beft en vingert, dat je dan wel je vagina bedekt met een levensechte nepvagina omdat je niet wilt dat de mensen je vagina zien. Het ziet eruit als jouw vagina, waarom in een interview vertellen dat het niet echt jouw vagina is? Maakt dat de boel betamelijker? Mensen zijn raar.

De show wordt in deze film gestolen door hoofdrolspeelster Adèle Exarchopoulos, een prachtig naturel acterende jonge vrouw, die een heel verhaal vertelt door alleen maar in de camera te kijken. De hele film lang zien we haar door gangen en over straat lopen, zwemmen in zee, lesgeven aan kinderen, zingen en dansen op een protestdemonstratie, spaghetti eten als een boerin, praten met mensen op feestjes, genot veinzen met een jongen in bed (de enige seksscene die er wél toe doet). Er is een lange, beklemmende scène waarin ze door haar ‘vriendinnen’ op school wordt vernederd omdat ze lesbisch is. Drie uur lang leef je mee met een kwetsbare, sympathieke jongedame die zich door het leven slaat met alle tegenslagen en momenten van klein geluk, de ontmoetingen met interessante mensen, de misstappen, het verdriet, de pijn.

Biologerende film.

 

 

4: David Lowery: ‘Ain’t Them Bodies Saints‘

Eén van de verrassingen van het jaar. Wie van de films van Robert Altman en van Terence Malick houdt, vooral Days of Heaven, móet deze zien. Ain’t Them Bodies Saints’ heeft dezelfde landerige sfeer en hetzelfde broeierige acteerwerk, terwijl het tegelijkertijd een bloedspannend verhaal is. De hoofdrolspeelster, Ruth Guthrie, heeft dezelfde donkere schoonheid als Brooke Adams in Days of Heaven. Ze speelt de moeder van een jong meisje, die op haar man (de altijd goede Casey Affleck) wacht die een gevangenisstraf moet uitzitten voor een roofoverval die uit de hand is gelopen, en die ondertussen het hof wordt gemaakt door de plaatselijke sheriff, dezelfde die zij bij die overval heeft neergeschoten. Als Affleck uit de gevangenis ontsnapt, gaat de boel natuurlijk escaleren. Ook met de mooie acteur Keith Carradine.

 

 

3: Makoto Shinkai: ‘Koto no Ha no Niwa‘

Prachtige animatiefilm over een jongeman die verliefd wordt op een charmant geklede vrouw die hij ontmoet in het Shinjuku-park in Tokyo. Ze drinkt daar bier (’s morgens!) en eet chocola. Bij hun eerste ontmoeting spreekt ze tijdens haar vertrek een tanka uit waarna hij uiteraard volledig in haar ban is. Alleen blijkt ze een docent te zijn op zijn school en dat is dan weer minder.

Ik heb met open bek zitten kijken, want ik heb afgelopen voorjaar vaak in precies dat park gezeten, en het ziet er exact zo uit! Elk bankje klopt, volgens mij is zelfs elke boom authentiek. De decors in Koto no Ha no Niwa (‘De Tuin van Woorden’) zijn levensecht en de film bulkt van de sfeer. Nooit zag ik zulke mooie regen in een film en nou wordt er in Japanse films toch al erg mooi geregend, vaak.

Mijn enige klacht is dat deze film veels te kort is. Nog niet eens een uur, ze is zomaar opeens afgelopen. Rena mag Koto no Ha no Niwa zeker niet missen, want schoenen spelen er een grote rol in. U kunt de film hieronder helemaal bekijken:

 

 

2: Hiroshi Ishikawa: ‘Petaru Dansu (Petal Dance)‘

Deze film lijkt wel een beetje op La Vie d’Adèle, minus de lesbische sekscènes. Ze gaat over drie vrouwen die een vierde gaan bezoeken die een zelfmoordpoging heeft gedaan, of zou hebben gedaan, dat is me niet helemaal duidelijk. Ook hier weer prachtig naturel acteerwerk van de vier hoofdpersonen, die zich gedragen zoals je Japanse vrouwen zich echt ziet gedragen. De steelse, zijdelingse blikken, de verraste gezichtsuitdrukkingen als iemand iets onverwachts doet, de stilzijgende blijken van genegenheid, de stiltes die vallen, de duffe grapjes, het gegiechel.

Vooral hoofdrolspeelster Shiori Kutsuna vind ik fascinerend. Zij speelt iemand die een stil verdriet met zich meedraagt, om een vriendin die heel terloops uit haar leven is gestapt, en die tijdens de reis bezig is dat te verwerken. Ik vind dit zo’n mooie, warme, fragiele film die je eens in de zoveel tijd kijkt voor de sfeer, om te zien hoe mensen zijn. Geen heftige dingen, geen seks, geen explosies en levensgevaarlijke situaties, intriges, haat en nijd en jaloezie of dronken mannen met losse handjes. Gewoon vier vrouwen, vier sympathieke jonge vrouwen.

 

 

1: Yôji Yamada: ‘Tokyo Kazoku‘

Ik zat in het vliegtuig terug naar dat ellendige Nederland en had alle Japanse films op het inflight entertainment system, die me de moeite waard leken, al gezien, dus besloot ik toch maar Tokyo Kazoku te kijken, een remake van Yasujiro Ozu’s klassieke meesterwerk Tokyo Monogatari. Heiligschennis vond ik dat, en je moet behoorlijk arrogant zijn als je denkt iets te kunnen maken dat Tokyo Monogatari overtreft of er zelfs maar iets aan toevoegt. De rol van schoondochter, die zichzelf wegcijfert voor het geluk van anderen, wordt in Tokyo Monogatari bovendien nog gespeeld door Setsuko Hara, de mooiste, de geweldigste, verbluffendste actrice uit de hele Japanse filmgeschiedenis en er is niets, helemaal nada, dat wie dan ook kan doen om zelfs maar in de buurt van Setsuko Hara te komen. Setsuko Hara, daar blijf je gewoon vanaf, al heb je dan wel het vuile lef om met Tokyo Monogatari te gaan zitten kutten.

Maar ik was een kwartier aan het kijken en toen ging het van hook, line and sinker. Ik moest mijn tranen bedwingen, ik was zó ontroerd! Nee, deze film doet Tokyo Monogatari niet vergeten, en dat is ook duidelijk de bedoeling niet. Het is eerder een eerbiedige ode aan de film en de regisseur ervan, Ozu. Het verhaal, over een bejaard echtpaar dat naar Tokyo komt om zijn kinderen te bezoeken, die echter veel te druk zijn met zichzelf om zich om hun ouders te bekommeren, verschilt nauwelijks van het origineel, maar de verplaatsing van het thema, dat nog steeds alarmerend actueel is, van het Tokyo van vlak na de Tweede Wereldoorlog naar dat van nu, maakt alles natuurlijk wel anders, want toen was Tokyo een kapotgeschoten, armoedige teringbende en nu één van de rijkste metropolen ter wereld.

Verder is er in Tokyo Kazoku geen sprake van een gesneuvelde zoon, wiens weduwe in Tokyo Monogatari (en dat is dus de onovertroffen Setsuko Hara) de enige is die zich over de oudjes ontfermt, maar van een rebels nakomertje dat zijn eigen weg heeft gekozen, uiteraard zeer tegen de zin in van zijn autoritaire, nukkige vader. Hij heeft een vriendin en die neemt de rol van altruïstische schoondochter op zich. Ze wordt gespeeld door de lieflijke Yu Aoi, die de vader helemaal inpakt. De rest van de familie behandelt de ouders zoals wij ook allemaal doen: een uitje kan niet doorgaan vanwege een onverwachte ontwikkeling op het werk, broers en zussen vinden van elkaar dat zij zich maar met de ouders bezig moeten houden en uiteindelijk worden de oudjes in een luxe hotel gestopt, zodat ze niet meer in de weg lopen. En dan beginnen de problemen pas echt.

Nogmaals, Tokyo Monogatari it ain’t, maar Tokyo Kazoku is voor mij wel de mooiste film van 2013.

 

 

Tweet

Peter Breedveld, 03.01.2014 @ 14:02

[Home]
 

Δ