De Armeense genocide (5)
Tayfun Balçik
Illustratie: Suehiro Maruo
Nederland laat zich de laatste tijd van haar gaarste kant zien tegen minderheden. De manier waarop DENK op dit moment door de gevestigde orde wordt aangevallen is bijzonder schadelijk voor de interetnische verhoudingen. Vanaf het eerste moment in 2014 worden Kuzu en Öztürk met niets anders dan wantrouwen benaderd. We kennen de frames en beschuldigingen: ‘lange arm van Ankara’, ‘islamitische agenda’, ‘vijfde colonne’. Een paar dagen terug zat Sylvana Simons bij Mathijs van Nieuwkerk aan tafel. Ik heb niets anders dan respect voor de manier waarop Simons, Kuzu en Azarkan zich staande hebben gehouden. Van Nieuwkerk was op jacht. En in die jacht om DENK als foute club te diskwalificeren werd alles zonder enige bescheidenheid gebruikt.
Zo ook een bijzonder gevoelige kwestie als de Armeense genocide. De systematische massamoord op meer dan een miljoen Osmaanse burgers was onderdeel van een afvinklijst. Hoe respectloos kun je zo’n onderwerp behandelen? Bijna nooit worden initiatieven gesteund om dit probleem binnen de Turkse gemeenschap bespreekbaar te maken. De gevestigde orde denkt alleen aan Armeniërs als ‘strategische middel’, om de ‘ondankbare allochtonen’ van DENK een pak slaag te geven. Met alle respect, maar dan ben je wat mij betreft net zo fout bezig als de mensen die deze geschiedenis ontkennen.
Eurocentrische blik
Ik wou hier niks over schrijven, omdat ik geen tijd wil verkwisten aan de instrumentalisering van de geschiedenis. Ik doe juist onderzoek naar dit probleem. Voornamelijk in Turkse bronnen. Maar NRC-columnist Tom Jan Meeus was de druppel. In de Volkskrant wordt hij geciteerd: ‘DENK benadrukt het belang van verbinding. Alleen dus niet met Umar. Niet met nabestaanden van de Armeense genocide. Niet met Erdogan-critici.’
Ik flipte zowat. Hoeveel heeft de Nederlandse staat eigenlijk geinvesteerd in verbinding met allochtone jongeren? Hoeveel verbindende dialoogtafels zijn er georganiseerd? Hoeveel Turken, die dit verhaal in al haar complexiteit kunnen vertellen, werken er bij NRC? Terwijl we elke dag de Holocaust ademen, ‘branden we onze vingers’ aan de Armeense genocide alleen als er een Turk een kopje kleiner moet.
Mijn geschiedenis wordt tegen mij gebruikt zonder dat ik als volwaardig onderdeel van het debat word ERKEND. En dan klaag je omdat Turken de Armeense genocide ontkennen? Hoe kan je erkenning verwachten van iemand die je met dagelijkse beledigingen en islamofobie minacht? Als je werkelijk geinteresseerd bent in verbinding van Turken met nabestaanden van de Armeense genocide, dan zou je wat meer aandacht kunnen geven aan de journalist Hasan Cemal. Hè? Wat? Van Hasan heb je met je eurocentrische blik nooit van gehoord hè?
Armeniërs afgeslacht
Hasan Cemal is de kleinzoon van de Cemal Pasa en heeft in 2012 een boek uitgebracht: 1915, de Armeense genocide. Zijn eigen worsteling komt aan bod. De familie praatte er nooit over, terwijl opa Cemal aan de touwtjes trok toen de Armeniërs werden afgeslacht. In Turkse media kregen de Armeniërs pas aandacht toen wereldwijd Turkse diplomaten werden doodgeschoten. Interessant is ook de eerste kennismaking van Baskin Oran:
‘Over 1915 had ik voor het eerst gehoord toen ik 18 jaar was in Amerika. Ik hoorde het van mijn vriend Bob Harabeciyan. Echt een grappige jongen. We reden wat rond in onze auto’s. We zijn nog scholieren. Bij de stoplicht zei hij gekscherend: ‘Ey vieze Turk, je hebt mijn oma en opa vermoord’ Ik zei: ‘opgerot man’ en we reden verder. Natuurlijk was ik het die dag weer vergeten. Dit was in 1964.1
Vele Turken weten nog steeds geen ene moer over hun eigen geschiedenis. Ze zijn volgepropt met Turks-nationalisitsche propaganda. We zijn opgegroeid met één grote leugen over 1915. Dat los je niet zomaar op. En al helemaal niet als afvinkonderwerp bij De Wereld Draait Door om Turken de grond in te boren.
Racisme in Turkije
Het is tijd voor vrije platformen. Plekken waar ruimte is voor alle meningen. Dat is ook wat de Armeens-Turkse journalist Hrant Dink zei. Die wijze man, die in 2007 in Istanbul is vermoord door de 17-jarige Ogün Samast:
‘Dit is mijn boodschap aan de diaspora-Armeniërs. Vraag van Turkije of enig ander land niet om de genocide te erkennen. Dit is het lijden van mijn volk. Ik draag deze pijn met eer tot in de eeuwigheid. Als mensen deze pijn met mij willen delen is dat iets wat zij zelf moeten weten. Dat is dan hun democratische positie. Als Turkije wil dat de genocide geen probleem meer is, dan moet het onderwerp in Turkije bespreekbaar worden gemaakt. Oplegging van buiten zal alleen maar het fanatisme, nationalisme en racisme in Turkije aanwakkeren. Het versterkt alleen maar de hand van mensen die bang zijn van democratie.’2
Schaamteloze Turkenschoppers
Hrant was een kritische denker. Ook tegen zijn ‘eigen soort’. De Matthijsjes van deze wereld zijn alles behalve dat. Zij zijn schaamteloze Turkenschoppers. De Armeense genocide is daarbij een een stok in hun handen.
Dit gezegd hebbende, wil ik nog het volgende kwijt aan Turks-Nederlandse burgers. Als je niet meer door spoken uit het verleden achtervolgd wil worden, ga het gesprek dan aan. Informeer je over dit onderwerp. Zoals ieder volk zijn wij ook niet heilig. Niets menselijks is ons vreemd. Ook niet de bereidheid onze medemensen af te slachten. Het zou racistisch zijn om het tegenovergestelde te beweren.
Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West. Hij heeft een Facebook-pagina. Op Frontaal Naakt heeft hij inmiddels vier stukken over de Armeense genocide gepubliceerd. Ook zet hij zich in voor verzoening tussen Turken en Koerden. Dat is heel wat meer dan Tom Jan Meeus heeft gedaan, namelijk niets.
1. [Hasan Cemal, 1915: Ermeni Soykirimi (Istanbul 2012), blz 25]↩
2. [Cemal, 1915: Ermeni.., blz 87]↩
Tayfun Balçik, 21.05.2016 @ 12:39
19 Reacties
op 21 05 2016 at 12:58 schreef F.:
Wat een schot in de roos.
op 21 05 2016 at 13:01 schreef Murat:
Mooi gesproken Tayfun.
Ik ben hem al lang gepeerd uit Nederland en heb een topbaan heel ergens anders in de wereld.
Nederland K-A-N er gewoon niet aan dat er 2 miljoen niet witte Nederlanders zijn die als gelijke behandeld willen worden.
Dat kleine kikkerlandje aan de Noordzee kan het gewoon AB-SO-LUUT niet behapstukken dat de er getornd wordt aan de bevoorrechte positie van de witte meerderheidsgroep.
Het is een in en in en in en in racistisch land dat alle en iedere bruine man of vrouw met een stel hersenen kapot moet maken (tenzij hij/zij de kont kust van de witte meester uiteraard).
op 21 05 2016 at 13:07 schreef Thomas E:
Wéér een uitstekend, zorgvuldig afgewogen stuk van Tayfun! Gênant zoals de talkshow hosts elkaar gemakzuchtig nakakelen zonder zich in de complexe materie en gevoeligheden te hebben verdiept. Ook de balk in eigen oog voor de vaderlandse ‘schaamtepagina’s’ is inderdaad tenenkrommend.
op 21 05 2016 at 13:13 schreef Laurent Bruning:
Mooi artikel
op 21 05 2016 at 14:23 schreef Azi Azimullah:
Dank Tayfun voor je heldere bijdrage en rake analyse.
De Armeense genocide kan alleen langs de weg van vredige dialoog, erkenning van elkaars lijden en verlies van menselijke waardigheid, leiden tot een daad van verrijkende verzoening. De manier waarop Kuzu, Öztürk en Sylvana van DENK worden bejegend is ronduit “onbeschaafd”. Ergens in de recente geschiedenis heeft onbeschaafdheid het gewonnen van beschaving. Zeggen wat je denkt is niet meer per definitie een beschaafde vorm van vrije meningsuiting met respect voor de menselijke waardigheid van de ander. Het is een verzoek en opdracht aan de ander op te houden te zijn wie ze persoonlijk in vrijheid mogen zijn. En zich te presenteren als een evenbeeld van degene die onbeschaafd en respectloos gedrag vertoont en gebruikt om dominantie te claimen.
Nederland is na ruim 70 jaar recente migratiegeschiedenis nog steeds niet in staat een “collectieve geschiedenis met gedeelde referenties voor haar maatschappelijke realiteit te maken”. Waarom niet? Omdat men in de kern in meerderheid assimileren prefereert, zonder voortbestaan van de referenties van migranten, wat in feite het ontkennen van een deel van hun persoonlijke werkelijkheid is
op 21 05 2016 at 14:30 schreef Sasha Berkman:
respect Tayfun!
op 21 05 2016 at 16:17 schreef MNb:
“Mijn geschiedenis wordt tegen mij gebruikt”
Dat is om achterlijk van te worden. Jij bent net zo min verantwoordelijk voor wat je landgenoten voor je geboorte hebben uitgespookt als ik voor de mijne. Kijk, als leden van DENK geroyeerd worden omdat ze de term Armeense genocide in de mond nemen steiger ik. Maar daar heb ik nog niks van gemerkt. De Armeense genocide als toetssteen voor integratie in Nld – mag ik een teiltje?
op 21 05 2016 at 16:31 schreef Ralph van der Geest:
Goed stuk Tayfun: je slaat de spijker op zijn kop. Ik merk overigens op dat het met de erkenning door Nederland van de schuld en verantwoordelijkheid van Nederland voor de plundering van Indonesië, Suriname, de Antillen en de systematische oorlogsmisdaden met name in Indonesië ook niet echt wil vlotten. En zo zien we weer eens met het ouwehoeren over het één en het zwijgen over het andere een voorbeeld van hoe Nederlanders een hopeloos verkeerd beeld van zichzelf en de rest van hun omgeving hebben daar waar diezelfde wereld al lang door heeft hoe hypocriet of Nederland is.
op 21 05 2016 at 18:02 schreef Olav Meijer:
Prima artikel. Dat het niet zo gemakkelijk gaat een minder fraaie eigen rol in de geschiedenis eerlijk onder ogen te zien, heeft ook “autochtoon” Nederland meer dan eens bewezen. Zo herinner ik me b.v. nog de enorme heisa begin 1969 toen voor het eerst openlijk door de psycholoog Joop E. Hueting op TV werd gezegd dat Nederlanders OORLOGSmisdaden hadden begaan in “Nederlandsch Oost-Indië”. (En dat tijdens “POLITIONELE acties”. Jaja).
op 22 05 2016 at 08:17 schreef Wim Raven:
Dank je wel. Prachtig stuk.
op 22 05 2016 at 11:20 schreef Paul Hoekveld:
De Armeense genocide als een stok om mee te slaan. Klopt als een bus
op 22 05 2016 at 11:39 schreef Sophie Redmond:
De Nederlander heeft een gezonde desinteresse voor het buitenland, behalve als het over Israël of de Armeense genocide gaat.
op 22 05 2016 at 12:32 schreef cRR Kampen:
Vind ik top.
op 22 05 2016 at 23:13 schreef dewanand:
REf Cit:
Tayfun Balçik schrijft:
‘Nederland laat zich de laatste tijd van haar gaarste kant zien tegen minderheden. De manier waarop DENK op dit moment door de gevestigde orde wordt aangevallen is bijzonder schadelijk voor de interetnische verhoudingen. Vanaf het eerste moment in 2014 worden Kuzu en Öztürk met niets anders dan wantrouwen benaderd.’
———- antw wieroe en dewa aapje:
N1: Kan je een tekst schrijven over evt oorlogen en bloedige afrekeningen van buitenlandse legers op het turkse grondgebied zelfs, sedert Rome?? Die Turkmeense stammen kenden zelf vele oorlogen en genocides, maar jij weet dit beter als historicus.
N2: Geschiedenis schrijven is iets anders dan een murw gebalkte politieke stellingname, die erg zielig gaat klinken en bekrompen, maar vergeet niet dat de Nederlandse regering en koningshuis nooit en te nimmer echt spijt betuigden jegens het slavernij verleden vd negers en indonesiers, en geen enkele zwarte nazaat ooit schadeloos stelde.
N3: ja je schrijft het mooi:
‘bijzonder schadelijk voor de interetnische verhoudingen.’ Ok ok, maar hoe gaat het verhaal verder….. eindigt het in sociale werkkampen op de wadden 2040/ 2083 met continu rokende ovens
op 23 05 2016 at 18:25 schreef Hans Naaktloper:
Dank je voor dit artikel Tayfun, we kunnen zien dat nationalisme de oorzaak is van het verschijnsel om je eigen fouten niet te kunnen erkennen. Vergelijk nedelandse schuld naar indonesië en suriname.
Je oproep tot dialoog is de enige hoop op enig inzicht en daardoor erkenning.
op 27 05 2016 at 00:05 schreef Sasha Berkman:
The Horror https://www.youtube.com/watch?v=uTA0xqTkyCo
op 29 05 2016 at 14:38 schreef Wilma Pieters-van den Berg:
Wanneer er over de Armeense genocide gesproken wordt, dan wordt nooit verteld dat er een grote Armeense opstand was. Er wordt nooit verteld dat Armeniers op grote schaal Turkse dorpen en steden aan het uitroeien waren. Armeniers waren zelf namelijk bezig met een genocide. Op geen van de pro-Armeense sites kan je lezen dat Armeniers op grote schaal Turkse burgers aan het uitroeien waren. Volgens Ton Zwaan was er zelfs geen Armeense opstand van betekenis. Laten we naar de bronnen uit die tijd kijken. Allereerst het artikel ‘De Armenisch-Turksche kwestie’ uit het Nederlands Handelsblad van 25-05-1920. Over de schrijver van het artikel wordt het volgende gezegd: “Wij stellen in de objectiviteit van dezen medewerker het grootste vertrouwen. – Zijn betoogtrant bevat het bewijs dat hij dit verdient – en drukken daarom zijn correspondentie ongewijzigd en zonder commentaar af. “. Lees nu onderstaand stuk. Dit wordt door een Franciscaner monnik aan de schrijver van het artikel verteld.
“”Ik heb mijn rapporten van missies, uitgezonden door mijn orde in Beyazıt, Van, Erzurum, Erzincan; uit de rapporten weet ik, dat in 1915 toen de oorlog met Rusland begon, het de Armeniers waren, die achte
op 29 05 2016 at 15:21 schreef Wilma Pieters-van den Berg:
Vervolg —-
“”Ik heb mijn rapporten van missies, uitgezonden door mijn orde in Beyazıt, Van, Erzurum, Erzincan; uit de rapporten weet ik, dat in 1915 toen de oorlog met Rusland begon, het de Armeniers waren, die achter het Turkse leger de revolutie aanwakkarden en de Turksche dorpen en nederzettingen ontvolkten en met den grond gelijk maakten. De verdere gebeurtenissen, die daarna in Turkije voorvielen, waren alleen de gevolgen van deze eerste vijandelijke houding der Armeniers.””
In dit stuk is te lezen dat Armeniers waren begonnen met het uitroeien van Turkse dorpen en nederzettingen. Nog een ander citaat uit hetzelfde artikel:
“”Toen waren de Armeensche verwachtingen nog hoog gespannen. Hun plannen reikten ver, omspanden het geheele Turksche rijk. En zij hoopten dat zij met den erfvijand zouden kunnen afrekenen tot den laatsten man, de laatste vrouw, het laatste kind. Ik heb in Erzincan ruines gezien, waar honderden lijken van gewurgde Turken lagen tusschen de puinhoopen. Ik heb licht laten schijnen in putten, die vol lijken waren. Ik heb met eigen ogen gezien, dat graven open gemakt werden, waarin mannen-en vrouwenlijken overelkaar lagen, bij honderden. Wie hadden dit geda
op 29 05 2016 at 16:50 schreef Peter:
Wilma, ik laat dit één keer toe, maar voortaan mag je maar één reactie tegelijk plaatsen. Daarna pas weer als iemand anders gereageerd heeft. Huisregels, sorry.
RSS