De Armeense genocide (3)

Tayfun Balçik

In het debat over de Armeense genocide is het Turkse verzet tegen het feit dat Armeniërs en andere christelijke minderheden zijn uitgemoord schandalig en welhaast uniek omdat het al zo lang voortduurt. Maar de ontkenning an sich is geen typisch Turks verschijnsel. Het verzwijgen van onwelgevallige informatie over de ‘eigen’ groep komt vaker voor.

Als je bijvoorbeeld kijkt naar de geschiedenis van wat je nu de alomtegenwoordigheid van de Holocaust in de Nederlandse media kunt noemen, dan is het haast ondenkbaar dat er in Nederland een periode was dat er juist niet over de Holocaust werd gesproken. Er ging een hele tijd van verdringing aan vooraf. Nederlanders hadden geen boodschap aan het feit dat Joden hadden geleden. De Nederlanders hadden zelf geleden! De bezettingstijd was voor hun al erg genoeg. Dat ze zich ook nog schuldig moesten voelen over het lot van hun Joodse landgenoten… Nee, in de wederopbouw was daar geen tijd voor. Pas na de 21-delige serie De Bezetting van de historicus Lou de Jong, in de jaren zestig, ontstond er enige discussie over de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over het koloniale verleden, waarbij de Nederlandse staat en de Nederlanders in algemene zin gecategoriseerd kunnen worden tot de dadergroep.

Fascistische viering

Maar goed. Two wrongs dont make a right. En al helemaal niet als je die relatief korte periode van Hollands doodzwijgen over de Holocaust vergelijkt met de 100-jarige ontkenning – en af en toe zelfs fascistische viering – van de Armeense genocide in Turkije.

Toch begrijp ik waar de Turkse ontkenning vandaan komt en wil ik hierbij mensen oproepen om de kalmte bewaren, de dialoog te blijven aangaan en ‘de Turk’ niet al bij voorbaat te veroordelen tot die conservatieve barbaar.

Volgens mij zijn er twee soorten ontkenningen. Ten eerste de cynische variant: je doet iets verkeerds, je weet dat daar een straf tegenover staat en om die straf te ontlopen, ontken je dat je er iets mee te maken hebt. Dit is de ontkenning van Talat, Enver en al die andere unionistische Jong-Turken met bloed aan hun handen.

De memoires (A. Kabacali: Talat Pasa’nin Anilari, Istanbul 1986) van de politicus Mehmet Talat Paşa stikt er van. Deze sluwe, berekenende moordenaar was zich terdege bewust van de misdadige politiek die hij en z’n vrienden bedreven.

Islamitische vergrijpen

Zo probeert hij, als voortvluchtige in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog, alle verantwoordelijkheid op het ministerie van oorlog, onder leiding van Enver Pasa, te schuiven. Hij zegt bijvoorbeeld dat hij niet aan zelfverrijking heeft gedaan, want ‘achter de linies werd misbruik gemaakt van de oorlogstoestand door militaire officieren’¹.

Over de deportatiewetgeving: ‘vanwege ongeregeldheden in de oostelijke provincies is in de Algemene Raad de wet van de Armeense migratie geformuleerd en in werking gesteld. Ik was al vanaf het begin tegen dit beleid’².

Hij vervolgt: ‘na de gebeurtenissen in Van, waar moslims zijn vermoord en onze vrouwen zijn verkracht, heeft het leger er weer op aangedrongen om de migratiewet uit te voeren, maar ik was er weer op tegen, omdat het een gebruik was geworden dat de minste islamitische vergrijpen ten aanzien van een christen overdreven werden uitvergroot in Europa. Ze zouden zoiets in ons nadeel kunnen gebruiken’³.

Vervolgens ontstaan er volgens Talat overal opstanden en worden er wapendepots gevonden, waardoor de situatie in Anatolië lijkt op een burgeroorlog. De ‘verhuizingspolitiek’ moest, zo betoogt hij, vanwege deze chaos in het hele land ten uitvoer gebracht worden⁴.

Uiteindelijk komen, in verbloemende termen, de Armeniërs ter sprake: ‘Ik heb verschrikkelijke dingen gehoord, waarop ik direct inspecteurs naar de plaatsen van onheil heb gestuurd om de misbruiken een halt toe te roepen. Het moet opgebiecht worden dat vele Armeniërs zijn omgekomen tijdens de migratie en opstanden, maar het is een feit dat een gelijk aantal moslims in die provincies zijn omgekomen’⁵.

‘Het was een militaire maatregel die in de handen van wrede en karakterloze officieren rampzalig is uitgevoerd, maar om de hele regering hiervan verantwoordelijk te houden is niet juist’⁶.

Eigen kant van het verhaal

Talat Pasa erkent dat er moordpartijen zijn gepleegd, die hij overigens onterecht relativeert met ‘een gelijk aantal’ moslimdoden, omdat de meeste moslims als soldaat op de slagvelden zijn gestorven. Dit terwijl het leeuwendeel van de Armeense slachtoffers onschuldige onderdanen/burgers waren. Talat erkent het, maar zegt dat hij er zelf niks mee te maken.

We weten uit meerdere bronnen dat hij ook andere dingen heeft gezegd. Maar het gaat mij om het volgende: als je alleen dit ego-document, of soortgelijke dingen, leest of hebt gehoord over 1915-16, dan is het niet zo gek dat je dit als goede burger van de Turkse staat herhaalt. En dit is precies wat vele Turken, lang nadat de republiek in 1923 gesticht was, voorgeschoteld hebben gekregen. Ze hebben alleen maar ‘hun eigen kant’ van het verhaal.

En dat is waar de cynische ontkenning van Talat en zijn moordenaarsbende vermengd raakt met ontkenning uit onwetendheid. De meeste Turken identificeren zich als Turk met het ontkenningsverhaal van mensen waar je goedbeschouwd eigenlijk nooit iets mee te maken wil hebben. Dat is wat nationalisme doet met mensen. De individiuele identiteit wordt gedomineerd door de collectieve Turkse identiteit, die alleen goede eigenschappen zou bezitten.

Plaatsvervangende schaamte

En zolang er niet geinvesteerd wordt in onderwijs, onderzoek, collectieve therapeutische sessies op tv, zal dat ook zo blijven. Ook in Nederland. In het debat hier is er ook iets grondigs mis.

Niet zo lang geleden zag ik bij Pauw een groep Turkse en Armeense Nederlanders met elkaar ‘discussieren’. Het was zo bedroevend, dat ik geen plaatsvervangende schaamte meer voelde en spontaan begon te lachen. Ik keek naar die aflevering van Pauw en dacht aan wat de vermoorde Armeens-Turkse journalist Hrant Dink in een interview ooit zei.

In een emotionele oproep aan de Armeniers zei hij: ‘In de felle ontkenning van Turken van de gebeurtenissen in 1915-16 kan je ook iets eerbaars zien. Probeer in die ontkenning een eervolle positie te zien. Wat is die eervolle positie? Dat is: “dat ik als Turk tegen genocide en racisme ben. Genocide is iets goddeloos. Mijn voorvaderen kunnen zoiets niet doen, want ik zou zoiets niet doen. Kijk, dit is dus die eervolle positie’. Dat zegt hij in een interview die je hier op Youtube kunt bekijken.

Werkloze Turk

Dit is volgens mij de manier hoe je gevoelige materie moet bespreken. Er de tijd voor nemen. Een Jeroen Pauw, die namen van jongeren opnoemt voor een korte reactie en dan weer snel naar het volgende onderwerp gaat, dat is niet de manier.

Want ik kan me heel goed inleven in een werkloze jonge Turk in Nederland. Na de zoveelste sollicitatiebrief ploft hij op de bank, zet de tv aan en hoort dat zijn voorouders nazi’s waren. Wil je weten hoe dat voelt? Dat voelt alsof er in je gezicht wordt gedrold, terwijl je piekert over hoe je de volgende rekening moet betalen.

Lees de vorige afleveringen hier en hier. Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West. Hij heeft een Facebook-pagina.

^{1. [A. Kabacali, Talat Pasa’nin Anilari (Istanbul 1986) 53.]↩}

^{2. [Kabacali, Talat Pasa’nin, 82.]↩}

^{3. [Ibidem, 82.]↩}

^{4. [Ibidem, 93.]↩}

^{5. [Ibidem, 94.]↩}

^{6. [Ibidem, 95.]↩}

Tayfun Balçik, 23.04.2015 @ 06:33

[Home]

27 Reacties

op 23 04 2015 at 08:03 schreef Dennis:

Eerlijk? Ik merk dat het hele gedoe rondom de Armeense genocide eigenlijk alleen leeft binnen bepaalde groepen op het internet. En dat zijn vooral de groepen die als echte moraalridders paraderen op hun paard en eigenlijk vooral bezig zijn met het laten zien hoe fatsoenlijk ze wel niet zijn. Dode Armeniers zijn vooral een middel om het eigen gelijk over de ander te bevestigen.

Ik geloof oprecht niet dat het een item is wat leeft bij de meeste Nederlanders.

Overigens zou ik, indien ik een Turk was, ook niet meer in gesprek gaan hierover. Het is het verre verleden. Je hebt er part noch deel aan gehad. Bekvechten over het verleden moet je overlaten aan historici.

op 23 04 2015 at 08:15 schreef ruben:

Ik probeer er geen ‘eervolle positie’ in te zien. De ontkenning van de genocide gaat altijd gepaard met een betoog over hoe wij tegenstanders waren van de Turken en het allemaal een noodzakelijkheid was. Stel je voor dat ze hier in Nederland ineens de slavernij gingen ontkennen? Zou dat dan ook als ‘eervol’ gezien moeten worden?
Jeugdwerkloosheid heeft er ook niks mee te maken. Of zijn ze in Turkije zelf ook allemaal werkloos?
als je doel is dat nationalistische Turken ‘begrepen’ worden, dan is dat vierkant mislukt.

op 23 04 2015 at 08:53 schreef Thomas E:

Iemand hoeft zich niet te schamen over wat zijn volk 100 jaar geleden deed. Dat hij zich er bewust van is en het met voortgeschreden inzicht veroordeelt, is m.i. voldoende.

Het zou alleen zo prettig zijn als dit inzicht zich eens definitief settelde in het brein van de mensen. Opdat we niet telkens opnieuw in de dezelfde fouten vervallen.

op 23 04 2015 at 11:16 schreef WARZAZAT:

Europa moet zich meer zorgen gaan maken over de genocides aan haar poorten die NU gebeuren en ook al 100 jaar bezig zijn…De ooms van IS en Alqaida en met medewerking van Frankrijk,die de Armeense zaak zo heeft geadopteert, zijn daar bezig alles aan het arabiseren…straks als de klus allang geklaart is gaat men weer janken en elkaar de haren invliegen over of er wel of niet een Berberse genocide was of niet!!!

op 23 04 2015 at 12:18 schreef cRR Kampen:

Oei, ze zijn de Arabische wereld aan het arabiseren!!

op 23 04 2015 at 13:03 schreef Mojo:

Zou de genocide zijn plaatsgevonden als Frankrijk, Engeland, Rusland en andere Westerse landen niet hadden getracht Turkije te kolonialiseren? Of zeg ik nu iets geks?

op 23 04 2015 at 14:13 schreef Hans van der Neut:

Natuurlijk moeten we de mensen die nu leven niet verantwoordelijk stellen voor wat er toen gebeurd is, maar dat staat los van de waarneming dat het moord was, die ‘volksverhuizing’. Tayfun, jouw redenatie doet me denken aan de reacties die ik ontvang bij OSL-Stavast, als ik daar pleit rehabilitatie voor Pocke Princen.

op 23 04 2015 at 15:13 schreef cRR Kampen:

Eigenlijk is zo’n soort vraag bijna niet te beantwoorden, Mojo. De fenomenologie van conflict is enorm complex, kent nooit enkelvoudige oorzaken en zit ahw vol ‘vlindereffect’, die uitpakken als toeval.

Er is zeker wel verband tussen het instorten van een imperium en genocide, maar de causaliteit is niet zo eenvoudig hard te maken: immers soms gebeurt het (Derde Rijk is ook een vb), meestal niet; omgekeerd vonden veel genocides plaats die niets met staats- of imperiumvorming/-verval te maken hadden (bijv de genocide van Rwanda en de nog grotere tegengenocide).

Feit is dat het Turkse islamitisch nationalisme (formeel een oxymoron) inderdaad in opkomst geraakte tezamen met de Europese omgang met wat in de negentiende eeuw bekend stond als ‘De Oosterse Kwestie’, nadat in 1851 tsaar Nicolaas I Turkije ‘de zieke man van Europa’ noemde’ en stelde dat ’t alleen nog maar de vraag was ‘hoe de erfenis verdeeld moet worden’.
De Armeense/Assyrische genocides hebben trouwens reeds voorgangers in 1894-96 en 1909 gehad.

op 23 04 2015 at 17:24 schreef WARZAZAT:

@cRR Kampen:

Laat maar…je hebt gelijk…we zijn toch allemaal Afrikaanse apen uit de savana.

op 23 04 2015 at 18:36 schreef cRR Kampen:

“.. we zijn toch allemaal Afrikaanse apen..”, het scheelt niet zoveel als we denken, hopen of mss wel kunnen. Het is een feit dat je het meeste van menselijk conflict, en ook politiek, wel hebt gezien als je een paar jaar naar een chimpanseegroep gekeken hebt.

Chimpansees zijn weliswaar nooit aan landbouw en dus stedenbouw en dus polissen- en statenvorming begonnen, dus we hebben helaas geen empirisch bewijs voor hun genocidale aandriften. Maar de jarenlange oorlog tussen de Noordelijken en de Zuidelijken (begonnen als twist binnen één groep) die Jane Goodall ergens gezien en beschreven eindigde met de finale uitroeiing van de Zuidelijken.

op 23 04 2015 at 22:05 schreef su:

Tayfun. Goed stuk! Wat kan je ons vertellen over de christelijke genocide op de Çerkez, oftewel de Circadiers?

op 24 04 2015 at 12:00 schreef Nrosa:

De paus was lekker bezig, ook fout bezig, feiten meneertje! De eerste genocide in de twintigste eeuw was niet op de Armeniërs, maar vond plaats in het huidige Namibië, op de Herero en de Nama-bevolking. De Duitsers hebben daar het de meerderheid van deze volkeren uitgeroeid. Dit vond plaats tussen 1904-1908. Deze periode werd aangeduid als de ‘opstand’ van de Herero en de hottentotten, (de Nama). Zou de paus dit werkelijk niet weten??

op 24 04 2015 at 12:20 schreef cRR Kampen:

“Zou de paus dit werkelijk niet weten??” – Lijkt mij eigenlijk ook stug. Dat geval in Namibië is als het ware één van de ‘kanonieken’, elke introductietext over het onderwerp genocide heeft er een hoofdstuk over.

Zelfs of dit de eerste was waag ik te betwijfelen, maar laat eerst maar.
http://www.theguardian.com/commentisfree/2015/apr/18/pope-francis-armenian-genocide-first-20th-century-namibia

op 24 04 2015 at 19:52 schreef WARZAZAT:

@cRR Kampen:

Je kan zeggen wat je wil maar deze Afrikaanse apen maken geen deel uit van de ‘Arabische wereld’…wherever that planet may be..

https://www.youtube.com/watch?v=CfzJJadT8gw

op 25 04 2015 at 06:20 schreef Peter:

Maak jij nou Noord-Afrikanen uit voor ‘apen’, Warzawat?

op 25 04 2015 at 08:10 schreef vraagteken:

@peter hij schreef daarvoor dat alle mensen apen waren

op 25 04 2015 at 09:27 schreef WARZAZAT:

Deze Berberaap heet WARZAZAT geen Warzawat peter….hoevvel keren moet ik je daar op attenderen?!…hahahha..

Maar dat Armeense genocide is zwaar shit aan het worden. Gisteren was Hollande en Puttin en zelfs de Duitsers daar bij de herdenking….het lijkt er wel op dat ze die papierenleeuw Erdogan op zijn plek willen zitten en misschien wel de kaart van Turkije willen herbekijken door uiteindelijk de Kurden hun vrijheid te gunnen….ff kijken of de Turken zo ver kunnen bukken als de Arabieren omdat te voorkomen.

En trouwens die hypocriete geniepige Fransen hadden alleen in de Algerijnse oorlog van de jaren 50/60 meer dan anderhalf miljoen Berbers en wat Arabieren uitgeroeid om maar te zwijgen over de slachtoffers van de 50-jarige bezittingsoorlog van Marokko….De Armeniers verloren alleen anderhalf miljoen…stel je voor dat het geen christenen waren maar moslims?!

op 25 04 2015 at 12:03 schreef dewanand:

REF cit:
op 23 04 2015 at 17:24 schreef WARZAZAT:

‘@cRR Kampen:

Laat maar…je hebt gelijk…we zijn toch allemaal Afrikaanse apen uit de savana.’

Ja Warzazat,

feitelijk is de geschiedenis van ons, DOMintelligente, grootgeschapen, wijd uitgerekte, oversekste ( omlaag gevallen afrikaanse) mensapen niet moeilijk te begrijpen, in een zin:

Food, Fight, Fuck.

Ook peter is hiermee bezig. En Ik, Wilders, Erdogan, Obama, enz, een simpele formule die het mensapen gedrag totaal verklaart.

Hoog tijd dat wij op de Wadden een free fighters, and fuck zone instellen waar iedereen naar hartelust kan beesten. Ajax hooligans kunnen zich daar dan uitleven, net als Grijze wolven, PVVer, Duindorpers, Isis fans, gelovige Salafisten, Hindoe fascisten, enz.

dan de boel filmen en commercieel uitbuiten. hele miljarden industrie kan dit worden, internationale bendes kunnen op de wadden hun beesten shows geven en elkaar doodmeppen, daarna lijken voeren aan haaien in de noordzee, de mensapen in engere zin, elkaar doodmeppen, verkrachten en opvreten.

Ja een rel, en beestzone op de wadden, idee van Wieroe die net miaauwde omdat hij honger heeft en duitse nazi brokjes lust uit diepvries.

dewa en wieroe

op 25 04 2015 at 14:34 schreef WARZAZAT:

@dewanand:

Waarom naar de Wadden en niet gewoon terug naar de Savanna?….laat die zeehondjes met rust.

op 25 04 2015 at 16:19 schreef marten:

Ik vind het een goed stuk, op de laatste twee alineas na. Iedereen is van mening dat zijn groep/volk eigenlijk in het diepste goedaardig is. Een genocide-verleden past daar niet bij, dus om dat te verhelpen wordt die genocide ontkent (cognitive dissonance reduction). Tayfun ziet in dat de genocide niet redelijk ontkent kan worden, maar nu zit hij met het probleem dat veel Turken de genocide wél ontkennen. Om vol te kunnen houden dat Turken in het diepst van hun hart goedaardig zijn, geeft hij een externe reden aan voor die ontkenning: racisme door Nederlanders. Maar hij heeft verder geen enkel bewijs voor die stelling. Bovendien wordt de genocide-ontkenning voornamelijk in Turkije beleden en gepropageerd, en daar hebben Nederlanders geen enkele invloed op. Hiermee zeg ik niet dat er geen racisme is: ik beweer alleen dat het onwaarschijnlijk is dat het de oorzaak is van genocide-ontkenning.

op 25 04 2015 at 17:06 schreef In Turkije stinken Turken niet!:

Ik kan me goed herinneren dat mijn geschiedenisdocente op de middelbare school de Turken in de klas persoonlijk verantwoordelijk hield voor de verwoesting van het Parthenon, in 1687, in Athene.

Zoals zo vaak het geval is in Nederland gebruiken we voorvallen uit het verleden om verdeeldheid te zaaien en een groep mensen te vernederen en buiten te sluiten.

Maar wat het hilarisch maakt is dat we in een modern, democratisch en seculier land leven dat bestuurd word door een middeleeuwse institutie die zijn legimitatie ontleent aan god, de christelijke, en een directe verband heeft met de toenmalige en huidige kolonisatie van allerlei volkeren. Maar dat is koel man.

op 25 04 2015 at 17:43 schreef Thomas E:

Sorry Marten, maar ik lees nergens dat Tayfun beweert dat de Turkse ontkenning van de genocide door Nederlands racisme komt. Ik lees wél dat hij vindt dat Nederland boter op het hoofd heeft, omdat wij hier ook van alles langdurig ontkend hebben.

op 25 04 2015 at 18:53 schreef marten:

@Thomas E. Volgens mij is dat wel de strekking van de laatste alinea. Hij spreekt in de eerste alinea wel over de naoorlogse ontkenning van de holocaust door NL’ers, maar dat speelt geen rol voor de (Neder)Turken van nu. Kan me niet voorstellen dat die zich druk maken om wat Nederlanders in de jaren 60 vonden.

op 25 04 2015 at 18:59 schreef dewanand:

REf cit:
op 25 04 2015 at 14:34 schreef WARZAZAT:

@dewanand:

‘Waarom naar de Wadden en niet gewoon terug naar de Savanna?….laat die zeehondjes met rust.’

Ja he Warzazat,

het commerciele aspect hiervan is het mooiste, net als free cage fighting festivals. Ok in principe kunnen wij in Nederland een grote ommuurde Arena bouwen, ergens ver in Drenthe, waar alle bendes ter wereld hun geschillen legaal kunnen uitvechten met alle wapens die zij kunnen dragen, muv tanks, vliegtuigen, bazookas en helicopter, dus fist to fist fights.

Ook voetbal wedstrijden hier houden en daarna de twee partijen elkaar laten doodknokken in de arena. Politie komt dan 24 uur later om de lijken op te ruimen en gewonden af te voeren, scheelt hoop belastinggeld.

Ach Hindoes zeggen, O lala, het is Kali Yuga, dus vieszwarte, geile benen wijd meiden voor de lange, grootgeschapen, superieure blanke duivels, met heerlijke lange liktongetjes.

Genocides zijn wel lekker handig he bij overbevolking, goed dat er alvast een blikje turken (toch snel 300.000 he) zijn in nederland, vd ‘Hollandse genocide 2040’.

Ja, even vergeten dat er zeehondjes zijn op de wadden, sorry.

dewa en wieroe

op 26 04 2015 at 10:24 schreef cRR Kampen:

“hij schreef daarvoor dat alle mensen apen waren” – of insecten, of wormen (waar de gewrichtsgeledingen vooral van de ruggengraat nog van afstammen).
Verwantschap, of gelijkenis is nog geen gelijkheid, WARZAZAT. Het is wel iets waar je wat van kan leren, bijvoorbeeld hoe iets functioneert en hoe je ’t dus anders zou kunnen doen dan ‘die apen’ (ik bedoel, bijvoorbeeld, naaste verwanten zoals chimpansees).

“op 25 04 2015 at 09:27 schreef WARZAZAT” het nodige waar ik het in hoge mate mee eens ben. Het neemt niet weg dat de Armeense/Assyrische genocides als zodanig erkend moeten worden, maar Frankrijk hoeft zich niet bepaald als voortrekker daarvoor op te werpen. Duitsland mag van mij wel.

op 27 04 2015 at 18:54 schreef dewanand:

Verse Kokosnoot v Crr kampen, Warzazat, peter ea:

Voor historici is het een ramp en pijnlijke realiteit dat 99,999 procent van de barbaarse geschiedenis der tweepotige Mensapen nooit gedocumenteerd is sedert hun voorouders uit de boomtoppen klommen om op de grond te gaan ‘Food, Fight, Fuck’-en. En ze zijn hier nog steeds druk mee bezig, hun geslachtsorganen zijn ontzettend gegroeid en hun favoriete bezigheid op hun moderne internet is: XXX xxx(Hindoe Hard Porno).

al die mensapen zijn gewoon even ziek en even DOMintelligent en alles draait om EGOISTISCHE PRIMAIRE SEKSUELE BEHOEFTEN.

Ok wie kan even meerekenen:
sommeer alle slachtoffers van de Hollandse Koloniale Terreur tijd eens, en je komt uit op een getal van 7 cijfers. Denk er dan aan waarom niemand deze genocides herdenkt in suriname, indonesie, antillen, enz. Het aantal slachtoffers wordt nog steeds geheim gehouden door het HOllandse koningshuis en het kabinet en alle koloniale archieven zijn weggestopt in diepe kelders.

bye

dewa en wieroe
NIET BLANKE hindoe fundamentalisten

op 28 04 2015 at 10:07 schreef cRR Kampen:

“Denk er dan aan waarom niemand deze genocides herdenkt in suriname, indonesie, antillen, enz.”

The dead don’t speak.