Borstkanker overwinnen
Anita Brus
De Linda publiceerde op Faceboek foto’s van de Finse Elina Halttunen, die volgens het blad laten zien dat ‘je ook met één borst kunt stralen op het strand’. Zij ontwierp badkleding voor vrouwen met één borst en ik moet toegeven dat het er stralend uitziet. Maar om nu meteen respect te roepen?
Je komt het woord vaak tegen op internet. Respect voor iedereen die wat durft. Een litteken laten zien bijvoorbeeld. Of een tampon uit je vagina trekken en dit fotograferen zoals Heleen van Royen zich ‘selfiede’ (hoewel dat, geloof ik, nou juist weer geen respect oplevert).
Borstkanker overwinnen
De extravagante badpakken met gaten die blootleggen waar ooit een borst zat, verdienen respect volgens de Linda-lezeressen (en een enkele lezer). Of eigenlijk de vrouwen in die badpakken die hun borstkanker hebben ‘overwonnen’ en laten zien wat je volgens een van de vele reacties niet hoort te laten zien. De Finse ontwerpster wordt door Linda geïntroduceerd als een vrouw die borstkanker heeft ‘overleefd’ en niet zozeer ‘overwonnen’ (Linda lijkt wijzer geworden).
De reacties op de foto’s staan echter behalve bol van respect ook bol van ‘borstkanker overwonnen’. Hoe vaak moet nog uitgelegd worden dat hier niets te overwinnen valt, dames? Borstkanker is botte pech die je treft en vervolgens ondergaat. Je kunt het lusteloos ondergaan, bij de pakken neerzittend of juist ‘stoer’ (nog zo’n woord) en de moed er in houdend, ook al lijkt de weg uitzichtloos en is de chemo nog zo afschuwelijk.
Potentiëel gezwel
Misschien verdient het respect als je gewoon doorleeft en de moed erin houdt. En wie weet voelt dat als iets ‘overwinnen’. Maar om dat nu alsmaar te roepen? Meestal zijn het ook niet de vrouwen met borstkanker die het zo noemen. Die weten wel beter. Ze zijn blij als ze weer een chemo verder zijn en kijken uit naar het einde van de therapie. Als dat alles achter je ligt weet je dat je iets hebt doorstaan, al dan niet kotsend en wat er verder allemaal nog met je gebeurt tijdens zo’n behandeling.
Na de borstamputatie en de chemo weet je dat het nog lang zal duren voordat je kunt zeggen dat je ‘schoon’ bent. Alweer zo’n woord! Schoon ben je namelijk nooit met kanker. De uitzaaiïngen kunnen zich al in een heel vroeg stadium verspreiden via het bloed of de lymfeklieren. De chemo bestrijdt die vroege uitzaaiïngen, maar een garantie dat alles weg is, heb je niet. Dit maakt dat je nog tijden onzeker blijft over je lichaam dat toch niet zo betrouwbaar is gebleken als je altijd dacht. Elk pijntje is niet meer zomaar een pijntje, maar een potentiëel gezwel! Voordat je dat idee los kunt laten, ben je jaren verder.
Illusie hoog houden
Dus hoezo overwinnen, hoezo stoer, hoezo respect? Wat misschien even een overwinning lijkt, kan zomaar omslaan in een nederlaag. En wees dan nog maar eens stoer in je borstloze badpak. Niemand heeft het dan meer over respect.
Dat is een woord dat het goed doet in de media en dat kraaien wij dan met zijn allen na om de illusie hoog te houden dat wij het leven zelf in de hand hebben.
Anita Brus is docent in de Spaanse taal/literatuur/kunst en schrijft over tango in het tijdschrift La Cadena. Zij publiceert ook teksten in het Spaans en in het Nederlands op haar eigen weblog. Lees het verbijsterende relaas over haar domrechtse date. Volg haar op Twitter.
Anita Brus, 26.05.2014 @ 07:07
10 Reacties
op 26 05 2014 at 07:35 schreef Thomas E:
Zeer terecht stuk!
Deze bijna exhibitionistische bezwering van de dood doet me denken aan herdenkingsbijeenkomsten, waarbij oud-strijders – behangen met medailles – hun geamputeerde ledematen zo pontificaal mogelijk in beeld brengen. ‘Kijk, zó overwin je de vijand’.
op 26 05 2014 at 07:46 schreef Christine Daaleman:
Prima artikel. … uit mijn hart gegrepen! Er heeft ooit een mooie, indringende fotoreportage van Karin Spaink in de Opzij gestaan om het zichtbaar maken van geamputeerde borsten bespreekbaar te maken.
op 26 05 2014 at 07:54 schreef wiske:
Goed stuk, mooi geschreven.
Een illustratie van het narcistische gezicht van de samenleving.
op 26 05 2014 at 08:15 schreef Yannick:
Goed verwoord. Er valt niets te overwinnen. Het houdt nooit meer op.
op 26 05 2014 at 13:44 schreef Brenda van der Veer:
Het is niet belangrijk dat je de ziekte overwint, het gaat er om dat je jezelf met de ziekte identificeert. Identificeren doe je onder andere door de door jou aangenomen identiteit zichtbaar te maken. Degene die zijn of haar identiteit zichtbaar maakt, verdient volgens velen respect omdat hij of zij zichzelf aan die identiteit ondergeschikt maakt. Dat wordt als het toonbeeld van sociaal gedrag gezien.
Het zichtbaar maken van identiteit en het identificeren met de ziekte hebben niets te maken met ‘het leven in eigen hand hebben’, identificeren betekent juist dat je een deel van jouw individualiteit opgeeft. Jouw ego wordt dan het product van krachten die boven jou staan.
op 26 05 2014 at 16:05 schreef Ana:
Het stuk gaat over clichés die voorbij gaan aan een bepaalde werkelijkheid (maar dat was wel duidelijk, toch?)
op 26 05 2014 at 17:39 schreef Miep van den Braber:
IK heb geen afbeelding: wel ’n reactie. Het woord *overwinnen* heeft me altijd gestoord. In 1995 kreeg ik borstkanker en dankzij de goede behandeling, en het *op tijd zijn* heb ik het overleefd. Ik deed zelf NIETS, wel trouw naar de bestralingen in het ziekenhuis gaan natuurlijk. Alle lof voor de dokters! Stel: ik had het niet overleefd: had ik dan niet genoeg gevochten? Kom nou…
op 26 05 2014 at 23:19 schreef Olav:
Miep:
Stel: ik had het niet overleefd: had ik dan niet genoeg gevochten?
Dat is wat sommigen je wijs willen maken, ja. Het is een vorm van magisch denken. Het zgn. vechten bestaat uit fervent wensen dat het overgaat, doorlopend en dwangmatig “positief denken”. Want als je het even niet meer zou zien zitten en het kopje laat hangen, dan rukt de kanker op en neemt verder bezit van je (als een soort boze geest die op zijn kans wacht). Optimistisch en strijdbaar blijven is dus een noodzaak en zelfs een plicht volgens deze gelovigen.
Als je door de ziekte heen komt (dankzij deskundige behandeling, zoals je zelf ook zegt) dan zullen ze zeggen: zie je wel, je hebt gevochten, daarom is de behandeling gelukt. Lukt het niet of krijg je een terugval dan kletsen ze achter je rug om: ze had er geen zin/geloof meer in, dan krijg je dat.
Karin Spaink werd hierboven al genoemd, zij heeft al in 1992 stevig stelling genomen tegen dit soort onzin.
op 27 05 2014 at 06:24 schreef Rob Z:
Buitengewoon knap stuk! Je beschrijft precies de weerzin die mijn vrouw (borstkanker in 2000) ook heeft tegen de wijze waarop men omgaat met kanker. “Borstkanker is botte pech” zijn woorden die ik dan ook vaker gehoord heb – van mijn vrouw, inderdaad.
Verder zoals Miep zegt: je ‘laat’ je behandelen, het voltrekt zich aan je.
Mag ik reclame maken? De strijdlust van mijn vrouw zit nu in het maken en mede-organiseren van meerdaagse bergtochten voor vrouwen die kanker hebben (gehad). Zie http://www.survivorsontop.nl
op 27 05 2014 at 09:07 schreef Ana:
Mooie reacties. Dank.
RSS