Blade Runner en de vrouwtjes
Peter Breedveld
Scène uit Häxan (Benjamin Christensen, 1922)
Vandaag bespreek ik de film Blade Runner 2049 op Aicha Qandisha, helemaal spoiler-vrij. Hier wil ik het hebben over de kritiek op het seksisme in de film, en specifiek een bespreking daarvan door Anna Smith in The Guardian: ‘Is Blade Runner 2049 sexist – or a fair depiction of a dystopian future?’
Er is van alles te zeggen over de weinig diverse cast van Blade Runner 2049 en inderdaad staat de witte man weer centraal in de film – op het eerste gezicht. Ik kan er weinig over zeggen zonder allerlei geheimen te verklappen en veel van het plezier van de film te bederven, en een goede film is het zonder meer, maar de vrouw komt er minder bekaaid vanaf in Blade Runner 2049 dan menigeen u wil doen geloven.
Traditionele huisvrouw
Smith ergert zich in het bijzonder één personage, Joi, een virtuele huisgenoot van de hoofdpersoon, gespeeld door Ryan Gosling. Ze is een computerprogramma met een bewustzijn, die de vorm aanneemt van inderdaad een nogal traditionele huisvrouw uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ze presenteert een nieuw filosofisch dilemma in de film, maar dat lijkt aan Smith totaal voorbij te gaan. Zij schrijft:
‘How are we supposed to admire a hero whose key relationship is with a woman of his own creation who will submit to his every demand and can be switched on and off as he pleases?‘
Hoe worden we verondersteld een held te bewonderen die een voor het verhaal belangrijke relatie heeft met een zelfgemaakte vrouw die alles doet wat hij wil en die aan- en uitgezet kan worden wanneer hij maar wil?
Tja, dat is het lot van een machine, I guess, dat-ie kan worden aan- en uitgezet wanneer het zijn eigenaar uitkomt. Je kunt de discussie gemist hebben die gaande is over kunstmatige intelligentie en hoe wenselijk het is om robots te creëren die hun eigen autonome beslissingen nemen. Wie bepaalt op een gegeven moment wat het verschil is tussen een robot en een mens, niet waar?
Glutenvrije brave borst
Maar wat mij dan weer stoort, is dat social justice warriors, om maar eens een afschuwelijk Wierd Duk-begrip te gebruiken, niet alleen onze realiteit willen aanpassen, waar natuurlijk niks mis mee is want een wereld zonder racisme en seksisme willen we tenslotte allemaal (nou ja behalve Jan Dijkgraaf dan), maar onze kunst moet van hen ook per se racisme-, seksisme-, ziekte- en misdaadvrij. Helden zijn het in hun ogen alleen waard om bewonderd te worden als ze voldoen aan alle criteria van de onbevooroordeelde, genderfluïde, glutenvrije brave borst die immer met twee woorden spreekt en oude vrouwtjes helpt bij het oversteken.
Hetzelfde zie je met de controverse rond Robert Vuijsjes Alleen Maar Nette Mensen: een hoofdpersoon die racistische vooroordelen koestert? Die omringd wordt door personages die ook allemaal opgesloten zitten in hun eigen vooroordelen?! Op de brandstapel ermee!
Social Justice Warriors willen hun kunst graag zoals in de Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland: een representatie van hun ideale mens. Propaganda moet het zijn. Wij leven in een wereld waarin de witte man heerst, gekleurde mensen een bijrol vervullen en vrouwen worden onderdrukt, wee de kunstenaar die zijn werk een weerspiegeling laat zijn van díe realiteit. Een man die vrouwen begeert? Seksistisch! Een naakte vrouw? The male gaze!
Verderfelijke gevoelens
In hun ideale Blade Runner 2049 wordt Ryan Gosling wakker met onbestemde erotische verlangens naar een wezen met borsten, ronde billen en een vagina. Hij haast zich naar het medicijnkastje, haalt daar een spuit uit om zich te injecteren met een medicijn dat dit soort verderfelijke gevoelens onderdrukt. Daarna gaat hij straathondjes redden.
Ergens hilarisch dat Smith niet klaagt: hoe worden we verondersteld een held te bewonderen die mensen doodschiet voor geld, kunstmatige mensen weliswaar, maar mensen met een bewustzijn, met verlangens en angsten, die hunkeren naar contact met andere mensen? Nope, no problem. In de ideale wereld van de social justice warriors is dat precies wat ze zelf ook zouden doen: de wereld zuiveren van witte seksisten die vrouwen begeren. “Ochtend. Erectie. Gedetecteerd. Bij. Burger. WTZ3465. Bereid. Je. Voor. Op. Annihilatie.” ZAP! Je witte scharminkelige reet tot poeder geblast. Yeah! Dáár krijgt Sander Philipse een stijve van!
Bechdel-test
Helden die altijd het juiste doen, zijn saai. Kijk in welke bochten de makers van Superman zich steeds moeten wringen om die interessant te houden. Batman is veel makkelijker. Normale mensen hebben hun helden graag met een paar karakterfouten, net als zijzelf. Ryan Gosling is eenzaam, man! Mag hij misschien twee seconden troost in de vorm die hij zelf wil, moet zelfs in de privacy van zijn eigen huis de Bechdel-test worden doorstaan?
Blade Runner 2049 gaat niet écht over onze wereld in 2049. Blade Runner 2049 gaat over onze wereld in het heden. Over ons.
En dat geldt voor alle kunst: die gaat over ons. Kom niet tussen mij en mijn kunst, social justice warriors. Doe je best om de wereld beter te maken, met uitgestrekte velden vol goudgeel wuivend ongemodificeerd graan, maar blijf godverdomme van de kunst af.
Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Deze website wordt elke dag bedreigd door de virtuele knokploegen van Domrechts, malafide Nederlandse journalisten en zelfs door de vicepremier. Steun Frontaal Naakt. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke site van Nederland. Stort wat u missen kunt op rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U o.v.v. ‘Frontaal Naakt’. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan. Nog liever heb ik dat u op Frontaal Naakt adverteert of mij inhuurt. Mail mij.
Peter Breedveld, 10.10.2017 @ 07:45
6 Reacties
op 10 10 2017 at 08:30 schreef Martijn:
Iemand op m’n tijdlijn – iemand die vrijwel uitsluitend te keer gaat over gender issues, dieren en tegen kinderen – klaagde dat het seksisme bestond uit het feit dat de vrouwen mooi en jong waren en de mannen gegroefd en vies. Dat wil ik wel geloven.
Sarkeesian (van Gamer”ugh…”Gate) klaagde over Deckard die Rachael aanrandt in de oude. Ook daar denk je: ja, duh! Hij respecteert haar niet want hij beschouwt haar als minder (waarmee hij zichzelf feitelijk verlaagt). Je schijnt in sommige cuts Deckard nog wel als held te kunnen zien maar ook daar gaat het natuurlijk om z’n flaws.
op 10 10 2017 at 09:54 schreef babs:
Gisteren de oude Blade Runner voor het eerst gezien (final director cut 3.1 geloof ik). Prima film. Was al van plan naar de nieuwe te gaan en na het lezen van Peter’s recensie al helemaal. Niemand anders schrijft positieve recensies zo wervend, ze zouden je moeten betalen, Peter. Al voordat je het zelf zei dacht ik, die beeldtaal, daar is hij gevoeliger voor door al die strips. Dat is meteen het grootste risico voor mezelf, want ik heb niet heel veel met strips.
op 10 10 2017 at 12:06 schreef Chakir:
Weet niet of iemand dat gevoel kent, dat je bang bent dat de nieuwe film van die ene regisseur of het vervolg op die ene film gaat tegenvallen dat je er zowat niet durft er naar toe te gaan. Bedankt Peter, je hebt dat gevoel totaal weggeblazen met die recensie. Zin in!
op 11 10 2017 at 08:22 schreef Johnson:
Het begrip kunst is voor de SJW onbegrijpbaar, voor hen bestaat er enkel correct en incorrect, daarom heeft hun filmkritiek ook maar één dimensie; wat is de feministische propaganda waarde van deze film? Dit getuigd van een intense geestelijke armoede, een overactief superego dat alle andere banen van perceptie heeft verstopt met zieltogend neuroticisme.
De normalisering van dit totalitaire gedachtegoed weergeeft zijn ironie, een zelfbeeld bestaande uit totale machteloosheid, en tegelijk een oordelende de positie hebben als geen ander. Als enig ander ideologische groepering dit doet worden ze versleten voor paranoïde aanstellers die een stuitende onzekerheid projecteren.
op 11 10 2017 at 23:06 schreef Martijn:
Ik vond hem geweldig en seksisme volstrekt besides the argument. Met een vrouwelijke Odin (wellicht) zelfs nog wel een beetje feministisch. :)
op 16 10 2017 at 14:59 schreef Poligraf Poligrafovich Sharikov:
Iets soortgelijks is Margaret Atwood overkomen met Oryx and Crake. Als je de recensies op goodreads of zo leest staat het vol met boze reacties op het personage Oryx: Ze heeft geen karaktereigenschappen anders dat ze volgzaam en mooi is, is niet in staat tot enige emotie, wordt door iedereen gebruikt en uiteindelijk als een stuk afval afgedankt. Hoe bestaat het dat een hardcore feministe als Margaret Atwood gewoon een ordinaire bondgirl in haar werk durft op te voeren!? Hebben al die jaren van strijd dan nooit iets betekend?
Volgens mij is het precies het punt van dergelijke personages dat ze zo pijnlijk zijn.
RSS