Ankara (2)
Tayfun Balçik
Al tien dagen in het ‘probleemloze’ Ankara. Hier was ik toch niet voor gekomen? Een beetje luilekkeren met familie. Nee, ik zou naar de Turks-Syrische grens gaan, de vluchtelingenkampen bezoeken en een stem geven aan het lijdende volk door hun verhalen op te tekenen.
Tenminste, dat is wat ik vrienden en kennissen in Nederland had verteld. “Ben je gek geworden? Ze zullen je ontvoeren. Het stikt daar van de jihadisten!”, schreeuwde mijn oom me toe bij de bekendmaking van deze plannen. – “Ik ga de grens niet over. Ik ga naar Gaziantep, Turkije. Het grenst aan Syrië, maar dat is wat anders”, probeerde ik nog. Hierop een nog veelzeggender reactie: “Ha Suriye, ha Antep. Ikiside ayni. Adam kesiyorlar orda“: Syrië of Antep, het is allemaal een pot nat. Ze slachten mensen daar.
Loyale burgers van de Turkse staat
Ik wilde nog vragen of hij daarmee doelde op de aanwezigheid van de Koerden of de Arabieren, maar soms is het beter om dingen te laten gaan. Het is een vrij algemene reactie van mensen hier over “wat er daar allemaal gebeurt”.
De eerste paar dagen kon ik toch niet weg. Het was immers offerfeest, een neef stapte in het huwelijksbootje en een andere neef was met verlof van dienst in het oosten van het land. We besloten zijn laatste vrije dag goed te benutten en bezochten in een dag vrijwel alle historische bezienswaardigheden die Ankara te bieden had (met uitzondering van het Mausoleum van Atatürk en andere bolwerken van het kemalisme. Dıe hadden we namelijk als loyale burgers van de Turkse staat al meerdere malen bezocht in onze jongere jaren).
Islamitische ‘cultuurbarbaren
In de ochtend pakten we de dolmus. Letterlijk propvol of ‘proppa‘: kleine bussen waarvan de chauffeur gedurende de hele rit loert en toetert naar potentiële passagiers op straat.
Van het religieus-conservatieve Keçiören reden we naar het centrum van Ankara. Eerste stop: de Hacı Bayram-i Veli Moskee in Ulus. Tot mijn grote verbazing/enthousiasme troffen we – pal naast de plek waar de islamgeleerde uit de 14de eeuw ligt begraven – ook nog de ruïne van een onvervalste Romeinse tempel aan, de Keizer Augustus-tempel.
Wat direct opvalt, is dat het niet echt duidelijk is waar de moskee nou eindigt en de tempel begint. Erg handig trouwens, dat aan beide kanten van waar de gebouwen bij elkaar komen, het zicht wordt geblokkeerd (een boom aan de ene kant en aangebouwde muurtjes aan de andere kant).
Islamitische geleerden zouden in de 15de eeuw een deel van de tempel in gebruik hebben genomen. Hadden ze misschien meegedaan aan de antieke heiligenverering? Waarschijnlijk is dat wensdenken. Maar toch wel goed van die islamitische ‘cultuurbarbaren’ dat ze het artefact niet met de grond gelijk hebben gemaakt.
Armeense holocaust
De pre-islamitische geschiedenis van Ankara doet me aan de christenen denken. Zijn er geen oude kerken in de buurt? Ik vraag het aan mijn neef. “De beveiliging weet het vast wel, maar ga jij het maar vragen.”
Zo gezegd, zo gedaan. De beveiliging wees naar de andere kant. ‘Daar is de oude Rum mahallesi (Griekse wijk, Grieken in Turkije worden ‘Rum‘ genoemd, van Rome). We daalden tevergeefs af. Geen kerk te bekennen.
Ik weet van studie dat er eens katholieke Armeniërs in Ankara waren. Zij spraken Turks, maar dat was niet voldoende om te ontsnappen aan de holocaust van 1915. Maar goed, dan maar weer iets uit de Oudheid.
Hamam
Het is surreëel om temidden van al die lelijke gebouwen en uitlaatgassen van Ulus een openluchtmuseum van een Romeins stoombad aan te treffen. We stonden perplex te kijken naar zo’n oud en groot complex. Hoe Turks was een Turks stoombad nog?
Toen belde een andere neef. “Wat doen jullie?” – “We bezoeken een Romeins stoombad”. “We zijn in Haymana toch al naar een hamam geweest?!”
Tijd voor een biertje.
Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West.
Reizen, Tayfun Balçik, 08.11.2013 @ 09:53
6 Reacties
op 08 11 2013 at 10:45 schreef MNb:
“Grieken in Turkije worden ‘Rum‘ genoemd, van Rome”
Dat komt vast omdat de Byzantijnen hun keizerrijk altijd het Romeinse Rijk hebben genoemd.
Er is zelfs een Turks sultanaat geweest genaamd Rhum.
op 08 11 2013 at 12:16 schreef Jona:
Totaal niet ter zake, maar ik wijs er toch graag op: op de muren van de Augustustempel staat een van de allerbelangrijkste inscripties uit de Oudheid.
http://www.livius.org/ra-rn/res_gestae/res_gestae01.html
op 08 11 2013 at 12:41 schreef Jan Fré Boven:
In het nederlands is bovenstaande, niet ter zake doende, hier te lezen: http://www.stilus.nl/augustus/aug-rg-v.htm
op 09 11 2013 at 15:11 schreef Els Willems:
Indrukwekkend! toen ik in de jaren 70 in Ankara woonde, lag dit alles nog bedolven onder diepe lagen aarde. Ik was ook heel verrast deze opgraving te ontdekken toen ik zo’n 15 jaar geleden weer eens in Ankara was, en nu zijn ze dus al weer een heel stuk verder.
op 09 11 2013 at 16:52 schreef Olav:
Ik kan hier misschien wel om toeristisch advies vragen. Ik weet namelijk eerlijk gezegd bijna niets van Turkije. Mijn vriendin en ik zijn jaren geleden eens een week in Istanboel geweest, dat was wel relaxt, maar we weten dat het land veel meer te bieden moet hebben. We willen volgend jaar misschien gewoon als simpele toeristen eens op vakantie naar Turkije om het een klein beetje beter te leren kennen.
We zijn niet van de extreme sporten of ruige expedities. We houden ook niet van strandliggen of nachtleven. Wel van: bezienswaardigheden bezichtigen, mooie wandelingen maken, van het landschap genieten, sfeer en lekkernijen proeven, onze eigen gang gaan, uitrusten. Zoals gezegd, simpele toeristen.
Is Ankara dan eigenlijk wel aan te raden? Of misschien toch te druk? We hebben bijvoorbeeld ook positieve dingen gelezen over Trabzon, aan de Zwarte Zee.
op 11 11 2013 at 06:09 schreef Tayfun Balçik:
Dank voor de reacties. Turkije is zeker een bezoek waard. Bijna iedere stad heeft een scala aan historische bezienswaardigheden te bieden. Zoveel verschillende volken hebben er wat achtergelaten. Ik was laatst in Erzurum. Daar was er een zeldzaam moskee met motieven en figuren van dieren. In latere islamitische bouwwerken is dat er niet meer. Ik heb positieve verhalen over Trabzon gehoord, erg groen en antieke grotten waar de heilige maagd Maria werd/wordt vereerd.
RSS