Anarchisme is broodnodig
Jasper Mekkes
Ik heb er nooit een geheim van gemaakt dat ik mezelf beschouw als libertair socialist. Ik denk dat het positief anarchisme van Proudhon de beste manier is om af te komen van het hardnekkige misverstand dat iedereen altijd iemand nodig zou hebben die voor hem bepaalt wat hij moet denken en doen. Ik ben tegen hiërarchie; letterlijk vertaald de macht van het heilige, en overigens niet tegen autoriteit; de macht van talent en vakmanschap.
Het misverstand dat we hiërarchie nodig zouden hebben, innig omarmd door menig journalist, politicus en miljardair, is nauw verbonden met het Christendom. Het heeft te maken met het feit dat volgens de heersende ideologie iedereen zijn eigen heilige, zijn eigen Jezus nodig heeft om te kunnen leven. De verzonnen figuur Jezus, op aarde gekomen als zoon van God, met zijn apostelen, aartsengelen, paus, pastoor en aanverwante figuren.
Want iets vergelijkbaars zien we in de rest van de samenleving gebeuren. Neem bijvoorbeeld de politiek; iedere VVD-er wandelt als een mak schaap achter grote leider Rutte aan. En hoe groot de onzin ook is die Rutte te berde brengt, hij blijft de messias – dat wil zeggen: voor krap 13 procent van de kiesgerechtigden.
Volgzame consumenten
Dit fenomeen zie je natuurlijk bij iedere politieke partij terug, het enige verschil is de catechismus van dienst. Het geloof in de heilige boven ons gestelden is hardnekkig, en alleen een positieve vorm van anarchisme kan de kudde bij zinnen brengen, kan de mens zichzelf weer laten ontdekken. En de mens is helemaal geen kuddedier, dat is slechts wat de liberale oligarchie ons wil doen geloven zodat die zoveel mogelijk massameuk kan verkopen aan eenvormige, volgzame consumenten.
Want het is allesbehalve onmogelijk om een andere politiek te voeren, een lokale politiek; van burgers in regio’s, met een democratie van, door en voor het volk, in plaats van een democratie met de uit de hemel neergedaalde homme provididentiel, de Jakobijn van dienst, die er wel voor zal zorgen dat alles goedkomt, met mooie beloften die sterven voordat we ons überhaupt bewust zijn van onze zonden.
Een lokale democratie van de regio, met echte democratie in de hele samenleving, dus niet alleen in de politiek – maar bijvoorbeeld ook op je werk. Want waarom mag je als medewerker eigenlijk niet meebeslissen met de belangrijke besluiten; wie waarvan vanwege welk talent en welke kennis de autoriteit wordt, bijvoorbeeld, welke investeringen er gedaan worden, welk salaris en welk pensioen gelijkaardige functies mogen genieten, etc.
Surrogaat-Jezus
Een democratie ook met rechtstreeks gekozen politieke vertegenwoordigers die een imperatief mandaat krijgen – een mandaat dat bij wanprestatie direct per DigiD weer teruggenomen kan worden door een meerderheid van de kiezers – en met referenda bij alle belangrijke besluiten. Zwitserland laat zien dat het kan, en dat is nu niet bepaald een mislukte staat. Nee, dat we kuddedieren zouden zijn die een ondemocratisch boven ons gestelde surrogaat-Jezus nodig hebben, hebben we ons wijs laten maken door het Christendom en de in het westen allesoverheersende liberale ideologie.
Ook al regeren de liberalen over de westerse wereld, sommigen besluiten ondanks hun geloof in de liberale ideologie toch na te gaan denken. Sander Schimmelpenninck is een voorbeeld van zo’n liberaal. Een zeldzaam voorbeeld, want als geld iets lijkt te doen, is het wel dat het geestelijk lui maakt. Ik was dan ook een beetje teleurgesteld toen Sander een nogal opzichtige denkfout leek te maken in zijn stukje voor de Volkskrant ‘De nieuwe regering moet handhaven, of ze nu wil of niet’.
Positief anarchisme
Want anarchisme is natuurlijk helemaal geen ‘extreem linkse folklore’. Het anarchisme van Proudhon is niet alleen broodnodig, het is bijvoorbeeld in Frankrijk ook springlevend. Er is zelfs een presidentskandidaat die haar in de praktijk wil brengen: Georges Kuzmanovic.
Hoe dat komt? Doordat Kuzmanovic iets doet waar ik Sander in de toekomst ook wel voor aan zie: links, rechts en anderen verbinden met thema’s van het positief anarchisme in de stijl van Proudhon. Thema’s die ieder mens belangrijk vindt: vrijheid, onafhankelijkheid, soevereiniteit, behoud van de eigen waardigheid en cultuur, zelfsturing en democratische invloed, onder andere op de vraag wie hem hoe politiek mag vertegenwoordigen.
Chaos creëren
Dat degenen die de burger mogen vertegenwoordigen straks geen deel meer uit zullen maken van de kleine liberale minderheid, zal Sander met het oog op de vooruitgang naar een hoger beschavingsniveau vermoedelijk op de koop toe nemen. Want een verbetering van de democratie, waardoor de meerderheid nu eindelijk eens echt de dienst gaat uitmaken, heeft al veel te lang op zich laten wachten.
Een meerderheid die uiteraard rekening houdt met minderheden die nu nog door Sander ‘bruinrechts’ worden genoemd. Minderheden die slechts chaos lijken te willen creëren ter ere van hun eigen ego. Maar die over een tijdje, als Sander opstaat om links, rechts en anderen te verbinden omdat hij daarvoor de hersens en het podium heeft, genoemd worden wat ze eigenlijk zijn: gewone Nederlanders die graag vrij en onafhankelijk willen zijn. Want niemand heeft een messias nodig die voor hem bepaalt wie de macht moeten hebben in de democratie van de toekomst.
Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof en heeft net een boek gepubliceerd: Wil tot Waarheid; een materialistische ontologie van de mens en zijn natuur.
Jasper Mekkes, 13.01.2022 @ 12:35
RSS