Alles is digitaal, maar niemand snapt er iets van

Tom Breedveld

Ik word een beetje naar van het idee van de digitalisering van de samenleving. Dat klinkt dan automatisch heel ‘Boomer’, maar Boomer zijn is een mind-set, en we hebben allemaal een ‘vroeger was altijd beter’-mening in ons zitten (Ik hoor vaak dat ‘mijn’ generatie niet wil telefoneren, en ik heb leeftijdsgenoten die misselijk worden van het idee dat je de dokter moet bellen. Ik zie de moeilijkheid niet).

Maar er zitten nu eenmaal nadelen aan een overkoepelend systeem, zoals er altijd nadelen zitten aan systemen die worden goedgekeurd door digibeten in de Tweede Kamer en in elkaar gezet door wereldvreemde techneuten die het kapitalistisch systeem met plezier uitbuiten voor extra winstbejag. Oude mensen blijven achter in een wereld waar alles nu op de computer moet (en computers leren gebruiken is volgens academisch onderzoek net een taal leren – als je er niet mee opgroeit, blijf je altijd redelijk achter).

Sukkels en oudjes

Publieke websites en online systemen werken nooit, en hebben een User Interface van lik-m’n-vestje – nu ik Media Technology heb gestudeerd, is me duidelijk hoe extreem belangrijk creativiteit en alfa-denken is in de computerwereld. Als de hele wereld je programma gebruikt, kan het niet dom genoeg, anders wordt het onbegrijpelijk.

‘Maar Tom, moeten we dan rekening houden met alle sukkels en oudjes?’ Eh, ja. Ten eerste, lekker onempathisch van je. Ten tweede, nu is dat ineens een probleem, maar als ik niks heb met voetbal moet ik respect hebben voor wat de hoi-polloi wil? Ten derde, als al onze levensbehoeften en geldzaken via de computer gaan, kan het maar beter zo duidelijk mogelijk zijn. In de problemen komen omdat je iets niet kunt, heb ik altijd onaanvaardbaar gevonden, na die talloze gymlessen waar ik radeloos van werd en al die ruzies op het werk omdat men weigert uit te leggen waar de kink in de communicatie zit.

Straf en boete

Maar terug naar dat kapitalistische. Tegenwoordig hoort u misschien wel eens termen als SaaS en GaaS. Deze ietwat kronkelige afkortingen staan voor dingen als Software as a Service, Games as a Service, en meer van dat al. Simpel gezegd houdt dit in dat, wat aan elektronica aan de consument wordt verkocht, geen product is maar een dienst. Je hoeft geen product meer in huis te halen; je koopt ’t online en dan werkt ’t vanzelf.

‘Maar is dat niet heel mooi?’ roept u (hopelijk ben ik u, lezer, niet te veel aan het stropoppen).
Niet helemaal. Ook het internet kan stuk, en elektronische apparaten zijn altijd weer aan vervanging toe, zeker met de ontwikkeling van vandaag de dag. Na vijf jaar is je laptop een veredelde presse-papier, oude OS-programma’s worden niet meer ondersteund en zelfs onderuit gehaald door dat heerlijke fenomeen genaamd ‘planned obsolescense’ waar Apple in elk EU-land voor wordt aangeklaagd en toch gewoon mee wegkomt omdat het miljarden verdient en slechts miljoenen hoeft te betalen als straf. Remember kids, als de straf een boete is, bestaat de wet niet voor de rijken.

Een dienst is geen product

De EU stak een stokje voor het idee dat elke telefoon een andere oplader moet gebruiken, en alles moet zo snel mogelijk gaan werken op de usb-C (ben ik zelf ook groot fan van, die aansluiting kan alles, van opladen tot beeld projecteren tot data overzetten. Dat is het gemak waar ik dus naar zoek!). Ook dit is een trucje – you create a problem, you sell the solution. Daarom sloopt Apple steeds meer handige dingetjes uit hun telefoons om ze vervolgens als extensie te verkopen, daarom is het nu ineens duurder om een game console te kopen mét een cd-lade. Games kun je toch downloaden, is de respons, ook van gamers.

Maar wat je downloadt, is dus een dienst, niet een product, en het kan op elk moment aangepast worden. Ineens update je software van 12 jaar oud, en werkt de helft niet meer. Of je even 500 euro neertelt voor de nieuwe variant. Als het u niet overkomt, overkomt het de grote bedrijven, en drie keer raden op wie die de kosten verhalen. In veel gevallen heb je ook niet bepaald de luxe om te zeggen ‘dan maar niet’, je hebt ’t toch echt nodig.

Ik heb zo’n 800 games gedownload via Steam, dé gamewebshop. Nu is er een discussie gaande wat er gebeurt met die games als ik sterf, want blijkbaar is gewoon m’n accountgegevens doorgeven via erfenis geen optie. Als mijn kinderen verder willen spelen, mogen ze alles opnieuw kopen. Gabe Newell, CEO van Steam, is een goede gozer, maar hij blijft miljardair. Zelfs als hij dit oplost, gaat hij straks dood en neemt iemand de zaak over die alleen geïnteresseerd is in wat het de stakeholders oplevert.

Elon Musk

En wie herinnert zich niet dat Musk Oekraine een gratis internetservice aanbood die van zijn satellieten afhing (niet omdat hij een aardige gozer is, maar omdat hij een schlemiele narcist is die een makkelijke manier zag om een beetje goede PR te scoren), wat de Oekrainse vechters goed uitkwam en heel erg hielp in hun oorlogvoering. Toen Rusland wat te hard ging piepen en Elon Musk besefte dat hij niet als nieuwe verzetsheld zou worden gezien, was hij ineens ‘geen onderdeel van de oorlog’ en wilde hij geen problemen veroorzaken. Je bent er al, lul, en dat doe je al. Jij hoort inderdaad met je vieze fikken van dit soort situaties af te blijven.

Maar zo werkt de wereld nou eenmaal – omdat iemand weet hoe een computer werkt, is hij een genie en staat hij boven de rest (en Musk heeft alles van anderen afgepikt en weten te verkopen, net als antisemiet Edison, honderd jaar geleden).

Toms kafkaiaanse avontuur met de belastingdienst

Ik lig letterlijk al twee jaar in de clinch met de Belastingdienst. Die gaf me ten onrechte geld, hamerde erop dat ik het mocht houden, gaf me maandenlang stress en rompslomp, en startte toen een onderzoek. Herhaling: de Belastingdienst besloot zelf een onderzoek naar haar eigen falen te starten. Meer rompslomp en stress, en of ik alle gegevens tevoorschijn wilde halen. De helft stond in hun persoonlijke Berichtenbox en had ik niet als brief ontvangen, en dan telde het ineens niet (als ik het al terug kon vinden).

Wild word je ervan. Plus, deze hele fout was een vergissing in het systeem waar de Belastingdiens zich bewust van was (!) maar waarvan ze simpelweg te dom was om het enigszins tijdig op te lossen. Je zult het allemaal maar niet snappen. Ik ben in hoger beroep gegaan, en nu komt het bij een (hopelijk) objectieve rechter terecht. Laatst kreeg ik een enorme stapel papier op de deurmat met alle informatie en correspondentie die ooit hierover had plaatsgevonden, verzameld voor de rechtszaak. Ze kunnen het dus gewoon wel (en ik had ook nooit anders verwacht).

Insulair

Alles is digitaal. Niemand snapt er wat van, er zijn geen regels voor, de kapitalisten verslinden erop los, de kwaliteit gaat achteruit, er zitten gigantische gaten in de veiligheid, je geld ben je gewoon kwijt en je krijgt er niet eens echt iets voor terug, en we worden er allemaal insulair en racistisch van (en wordt u het niet, dan zucht u nog altijd onder het door de echte racisten verkozen fascistische kabinet). Uiteraard is alleen het hoi-polloi slachtoffer.

Heel Boomer van me, ik weet het, maar ga het eerst maar beter doen, en dan houd ik op met zeuren.

Tom Breedveld is eindelijk zijn universiteitsopleiding aan het afronden, en is bezig met een roman en een tweede filmproject. Hij geeft graag les en heeft als goede voornemen een videospel in elkaar te knutselen.

Tweet

Tom Breedveld, 10.01.2025 @ 12:16

[Home]