Alle Chinezen lijken op elkaar
Ed Caffin
Foto: Squirm
Als kind dacht ik dat alle Chinezen op elkaar leken. Ik kende er geen, en al stroomde er Chinees bloed door de aderen van mijn Indische voorouders, het beeld dat ik had van een Chinees was het standaardbeeld dat ik in tekenfilms zag.
Ik moest hier afgelopen week ineens aan terug denken toen we in een klein en afgelegen Portugees dorpje een Chinees winkeltje tegenkwamen. De derde al in een paar dagen en het leek weer dezelfde karikatuur van een Chinese winkel met lampionnen aan de gevel, die overal had kunnen staan. Ook het gezin die de winkel runde, leek er in eerste instantie hetzelfde uit te zien. Maar natuurlijk leek dat alleen maar zo. Ik merkte de verschillen simpelweg niet op.
Cross-race effect
Op de middelbare school maakte een leraar een keer de opmerking dat “Chinezen voor ons misschien wel allemaal op elkaar leken, maar dat zij dat ook van alle blanke westerlingen vonden”. Hoe dat kwam, legde hij niet uit. Het kwam wat raar op me over. Bovendien vond ik het jammer dat hij de enige Chinese jongen in de klas niet om zijn mening vroeg.
Toch had die leraar op de middelbare school een beetje gelijk. Tenminste, psychologisch onderzoek laat zien dat iedereen moeite heeft met het herkennen van gezichten van iemand van een andere etniciteit. Dat wordt ook wel het cross-race effect genoemd en komt waarschijnlijk omdat er een soort stereotype karikatuur of prototype van de etnische categorie wordt geactiveerd, waardoor je de unieke kenmerken van dat individu moeilijker ziet. En dit gebeurt niet alleen bij uiterlijkheden, ook bij andere eigenschappen.
Karikaturale prototypes
Die karikaturale prototypes van de Chinees, de Eskimo en de zwarte worden ons al vroeg aangereikt, bijvoorbeeld in Disneyfilms of Kuifjestrips, en vormen een goede voedingsbodem voor allerlei vooroordelen die, als je niet uitkijkt, hardnekkig blijven bestaan.
Maar wist ik veel. In het dorp waar ik toen woonde, bestond de wereld nog grotendeels uit vooroordelen. Zo werd ik door de buurvrouw van een vriendje Webster genoemd, naar de hoofdpersoon uit de gelijknamige televisieserie uit de jaren ‘80. Ik was het enige donker gekleurde jongetje uit de buurt, en Indisch en Afro-Amerikaans leken voor haar blijkbaar hetzelfde.
De Chinese manier
Ik raakte bevriend met de Chinese jongen uit mijn klas en ging ik werken in het restaurant van zijn ouders. Dat heette (natuurlijk) ‘Restaurant China‘ en had, net als het enige andere Chinese restaurant in het dorp dat (uiteraard) ‘De Lange Muur‘ heette, ook lampionnen aan de gevel.
Door het contact met hem en zijn familie leerde ik de Chinese gemeenschap in Nederland kennen. Dat alle Chinezen op elkaar leken, vond ik al gauw niet meer. Oké, in bepaalde opzichten wel. Maar niet zozeer qua uiterlijk als wel qua doen en laten. Zo vond ik de meesten vrij traditioneel en conservatief. Mijn vriend zou bijvoorbeeld nooit voor een Nederlands meisje kiezen. In zijn familie moesten dingen op een bepaalde manier gebeuren, legde hij me uit: de Chinese manier.
Zijn ouders, die in de jaren zeventig vanuit China in het kleine Noord-Hollandse dorp neerstreken, hielden namelijk stevig vast aan hun cultuur. Ook hij moest trouw zijn aan z’n afkomst, een Chinees meisje vinden en net als hen hard werken. Zelf vond hij vooral de ondernemersgeest typisch Chinees. “Chinezen zijn gokkers, handelaars en ondernemers, je komt toch niet voor niets overal Chinezen tegen?” zei hij me eens. Hij had gelijk: al is het Lesotho, Belize of een Portugees bergdorpje, Chinezen vind je overal.
Pindachinees
Of hij alle blanken op elkaar vond lijken, zoals onze leraar beweerde, heb ik hem nooit gevraagd. Mij noemde hij in die tijd ‘pinda’. Ironisch genoeg is dat afkomstig van pindachinees, zoals vooroorlogse Chinese pindaverkopers ‘liefkozend’ werden genoemd. Maar die scheldnaam kregen Indo’s bij aankomst in Nederland voor het gemak ook. Voor de Hollander was werkelijk alles wat van ver kwam één pot nat. Maar daarover een andere keer misschien meer.
Ed Caffin is psycholoog-trainer en verwoed reiziger. Daarnaast schrijft hij verhalen en artikelen in onder andere Indonesia Magazine, Moesson, Archipel, East! en Jakarta Expat.
Ed Caffin, 12.08.2013 @ 07:08
13 Reacties
op 12 08 2013 at 10:19 schreef Thomas E:
Ik had ook een Chinees vriendje. Op een keer toen we sneeuwballen gooiden naar een fietser, werd mijn vriendje uitgescholden voor kutchinees. Tot mijn verbazing moest hij er hard om lachen. Toen ik vroeg wat er zo leuk aan was, zei hij dat hij ‘kipchinees’ een leuke uitdrukking vond. Maar toen ik zei dat de fietser ‘kutchinees’ had geroepen, werd hij woedend. Waarom? Nou simpel: kip was lekker en kut was vies. Hij is er later vast wel achter gekomen dat dat andere ‘vleeswaar’ minstens zo lekker is.
op 12 08 2013 at 11:13 schreef MNb:
“Als kind dacht ik dat alle Chinezen op elkaar leken.”
Dan was ik blijkbaar een slim kind.
“iedereen moeite heeft”
Nee. Nooit problemen mee gehad. Toch heb ik jarenlang de Donald Duck gelezen.
“vond ik al gauw niet meer”
Waar dat aan ligt staat in de eerste twee regels van je link: “they code the race first and then don’t explore …”. Dat laatste is razendsnel aan te leren voor wie dat wil.
In Suriname zijn er veel Chinese winkels en nauwelijks één met lampionnen aan de gevels. Die hangen wel aan het Chinese cultureel centrum in Par’bo.
op 12 08 2013 at 11:28 schreef dewanand:
namaste Ed Caffin,
Jij vergeet toch een ding:
ook wij, niet blanken, n soorten en rassen geloven in vooroordelen mbt het lelijke, witte, duivelse, egoistische, decadente blanke ras. Dus hoog tijd om je data files te updaten, surf naar mijn site http://www.dewanand.com en download de racistische visies en vooroordelen van de fascistische Hindoe kat, Wieroe uit Delft Kennisstad, zo gewoon naast de Schie he, de hindoe katten SS Jugend hier in jou blanke natie. Gevaarlijk idee, dus kijk voortaan wel anders naar de straatkatten want Wieroe vertelde mij dat al 40 procent van hen al geheim lid is van de Hindoe SS katten Jugend en ze willen hier een katten kalifaat, de eerste kattenstaat op aarde, wel absoluut mensenvrij maken, en de blanken in hun staat krijgen de eer om als eersten een ontluizingsbad te nemen.
Ook wij, niet ariers en de chinezen kunnen racistisch zijn, dus denk niet dat jij zo superieur bent met je blank kleurtje, nou je kleurloze uiterlijk dan maar, lees 50 tinten wit, en hoe je het lekker bruin kan bakken in BBQ schotels en kan voeren aan rijke Chinese honden in 2040. Lekker hoor dat fijne, malse blanken vlees, kostprijs ruim 11.500 euro per kg, even sparen he chinezen.
op 12 08 2013 at 11:51 schreef cRR Kampen:
“Ook wij, niet ariers en de chinezen kunnen racistisch zijn” – Die hebben tenminste reden :)
op 12 08 2013 at 12:15 schreef Bigpete:
Dat alle Chinezen op elkaar lijken is natuurlijk onzin, maar dat de meeste blanken het verschil niet of nauwelijks zien (en ook niet zien of het een Chinees , een Japanner of een Koreaan is) is een waarheid als een koe.
Andersom is het ook zo. Mijn -Chinese- vrouw noemt alle blanken blond. Voor een Chinees zijn alle blanken blond en hebben blauwe ogen.Terwijl blond en blauwe ogen een minderheid is. Ook maakt het nog al wat uit of je een zuid Europeaan van 1.65 meter voor je hebt of een noord Europeaan van 2 meter, volgens de gemiddelde Chinees zien ze er allemaal hetzelfde uit.
Ik heb in mijn werk veel te maken met getuigen van misdrijven en het is opvallend dat de gemiddelde autochtoon de verdachte veel beter kan beschrijven wanneer die autochtoon dan wel blank is dan wanneer die (wat nogal vaak voorkomt) noord afrikaans of zwart is.
Kennelijk zien we bij de eigen etnische groep veel meer details en onthouden die ook beter.
op 12 08 2013 at 12:21 schreef Ben:
Chinezen hebben erg vaak dezelfde oog en haarkleur en ook haarstructuur.Dit word bedoeld met het op mekaar lijken denk ik.Deze eignschappen vallen snel op in fenotype.
op 12 08 2013 at 13:06 schreef Rob:
De meeste volkeren kun je indelen in lekkere wijven en de rest.
*tongue uit cheek verwijdert*
Er is in mijn ervaring maar heel weinig contact met andere etniciteiten voor nodig om te zien dat “ze” niet allemaal op elkaar lijken. Maar het is waar – wat we als eerste registreren, is het meest herkenbare deel van de etnische achtergrond. Daarom heten Bob Marley, Barack Obama en Colin Powell ook zwart, terwijl ze alledrie een blanke ouder hebben.
op 13 08 2013 at 08:38 schreef J.E.Christ:
Inderdaad, chinese ouders zien hun kinderen het liefst trouwen met een andere chinees.
Maar nu een interessant verschijnsel: als je een leuk chinees meisje ziet heeft ze altijd een nederlandse boyfriend! En waarom zal dat wel nu wezen????
Ik weet het antwoord, u ook????
op 13 08 2013 at 13:37 schreef Max Goedblick:
“Ik weet het antwoord, u ook????”
Nee, meneer christus. Ik laat het antwoord graag over aan dat leuke Chinese meisje zelf. Zo voorkom ik dat ik ga generaliseren op basis van mijn of andermans vooroordelen en dan per abuis zou kunnen gaan denken dat alle mensen die anders zijn dan ik allemaal hetzelfde zijn, want dan zit je voor je het weet in de PVV de hele dag met elkaar je eigen en elkanders vooroordelen te bevestigen. En dit laatste is geen vooroordeel, maar ondervinding.
op 13 08 2013 at 14:57 schreef dewanand:
namaste Fnaakters en Peter,
Uiterlijk is bedrieglijk en nietszeggend.
Bijna 24 jaar geleden bij een vergadering in rotterdam zag ik een pure neger, die econoom was, hele leuke man, superintelligent, keurig pak, ik stapte op hem af en zei raak: jij komt uit nigeria, en hij keek mij verbaasd aan, hoe kon ik dat nou zo precies weten, en voelen? Toch kan ik vaak voelen uit welk land of cultuur gebied iemand komt gewoon door het voelen, uiterlijk is dan niet echt allesbepalend.
Een amerikaanse hollander, met wit kleurtje is toch totaal anders, geestelijk, qua gedrag, accent en seksueel (homo?) dan een gewone lekkere hollandse verse gay kaaskopje met kaas op zijn witte patat eikel.
Probleem met chinezen is dat ze verdomd introvert zijn, binnenvreters, geven geen kik, verrekken geen spier op hun geile gezicht, geen haartje staat scheef, dus identificatie is wel moeilijk, puur met alleen visuele data, ook voor mij, als multilander soort. Indonesiers kan je wel snel idenitificeren en zij zijn wel opener, idem Japanners, filippijnen, enz. Surinaamse chinezen zijn apart volk en erg surinaams in sociaal opzicht, no span mentaliteit, neem je fatoe met djogo (suri bier, parbo).
op 13 08 2013 at 23:10 schreef dewanand:
effe extra post peter als het mag:
toch interessant, chinese meisjes voor en na wat chinese make up en restyling zonder chirurgische ingrepen. Ik zou mijn Wieroe naar china moeten sturen voor een leuke chinese katten look, kan hij mooier, en geiler worden als mijn delta lover uit Bilar ka Loka (Spirituele planeet van de katten).
http://www.chinasmack.com/2012/pictures/chinese-girls-before-and-after-makeup.html
herkenningspunten van een ander onbekend rastype is lastig, ons geheugen moet hiervoor apart getraind worden om deze visuele data op te slaan en te gebruiken in de praktijk. Beste is gewoon elke blanke verplichten om jaartje in een niet blank land te gaan wonen, leven, seksen, eten, integreren, enz dus een
Europese staats dictatuur van Frontaal Naakters. Wie stemt alvast voor Peter en Hassnae als de nieuwe naakte leiders (met kippe-ei) of stem je op hen als echte LIJDERS?
Dewanand
op 14 08 2013 at 08:36 schreef Lorenz:
Liep ooit met een studievriend naar mijn huis. Hij heeft een Chinese achtergrond. Ik was in die tijd verslaafd aan tafeltennis en ik vroeg dus ook aan hem of hij wilde spelen. Hij: ‘Zeker omdat ik Chinees ben.’ En wilde vervolgens bijna niet geloven dat ik daar niet aan gedacht had..
op 15 08 2013 at 15:06 schreef Ed Caffin:
@Mnb
Waren we, kinderen en volwassenen, allemaal maar zoals jij: slim en geheel ongevoelig voor de invloed van alle vooroordelen en stereotypen waar we dag in dag uit mee zijn omringd.
RSS