Afval
Frans Smeets
Toen ik een kind was, slenterde ik vaak langs de Molenbeek, een licht stromend beekje dat uitmondt in het Julianakanaal. De naastgelegen vervallen bakstenenfabriek, met zijn kapotgeslagen raampjes, was een ruige speeltuin voor elk kind dat graag de gevaren opzocht. Eén ding deed je echter nooit, in het water van de beek spelen.
De beek was een open riool, een drassige grijze massa, dat gestaag richting weg-van-hier stroomde. In de stroomstille hoekjes verzamelden zich klodders stront en de rotspartijen waren versierd met verweekt wc-papier en maandverband. Buiten bacteriën leefde er niets. Op verborgen plekjes langs de oever lagen de gebruikersresten van de nieuwe welvaart in de vorm van roestige wasmachines en ijskasten. Op honderd meter afstand zat ik op een katholieke jongensschool.
Bereid te betalen
Als je nu naar de Molenbeek gaat, zie je een beek met helder water, een mooi wandelpad en veel flora en fauna. Je beseft hoe belangrijk de kerntaak van de overheid is om vuil op te halen en een goed rioolstelsel in stand te houden.
Er is ook veel draagvlak voor een goede verwerking van afvalstromen en mensen zijn over het algemeen bereid hiervoor te betalen en zelf een handje mee te helpen (bijvoorbeeld door afval te scheiden).
Sinds een aantal jaren wordt het ophalen van vuil echter steeds meer gezien als een middel om afvalstromen te minderen en wordt er een rigide systeem ingevoerd van ‘de vervuiler betaalt’, met een hoop geleuter over kostendekkendheid. Dat laatste klinkt aantrekkelijk, maar werkt averechts en leidt slechts tot hogere kosten en meer vervuiling. Ook de decentralisatie waarin iedere gemeente zijn eigen systeem meent te moeten hebben, leidt tot verwarring en vreemde toestanden.
Stinkend afval
Zo heb ik (gezinssituatie met vier personen) een grijze container voor een periode van twee weken, die ik dan op maandag voor acht uur buiten moet zetten. En natuurlijk vergeet ik dat wel eens, waarna ik met een hoop stinkend afval blijf zitten, dat ik vervolgens niet kwijt kan. De volgende keer een extra vuilniszakje naast de volle grijze container zetten of de container te vol proppen is er niet bij, want dan heb ik een boze chauffeur, omdat hij moet uitstappen.
Hij is niet boos omdat hij de extra vuilniszak moet pakken. Dat is hem verboden – maar omdat hij mij, letterlijk, een rode of gele kaart moet geven. Deze kaart moet hij aan mijn grijze container hangen!
Stoer beroep
Ooit was vuilnisman een stoer beroep, nu verzuren de spieren van het remmen en gas geven en wordt de overvette gehaktbal omgezet in buikvet.
Mijn bejaarde ouders, die weinig afval aanbieden, hebben het probleem dat het afval gewogen wordt en dat ze per kilo afval moeten betalen. De overtollige ruimte in hun container wordt door gezinnen met jonge kinderen in de nacht opgevuld met zakken vol natte luiers. Dat tikt lekker aan.
Een vriend van me moet honderdvijftig meter met een vuilniszak naar de hoek van de straat lopen, alwaar hij met een pasje een schuif naar een ondergrondse container opent, waar hij vervolgens zijn vuilniszak moet deponeren. Die dingen zijn natuurlijk zo ontworpen, dat als er een stokje uit je vuilniszak steekt, je een probleem hebt. Iedereen die zijn pas vergeten is of een niet passende volle vuilniszak heeft, pleurt dat ding gewoon naast de toegangsschuif, hetgeen weer een werkgelegenheidsproject wordt voor stadswachten en camera-installatiebedrijven.
Schillen en dozen
Een tijdlang zijn de parkeerplaatsen langs de autosnelwegen als alternatieve vuilstort gebruikt en Verkeer en Waterstaat werd de vuilophaaldienst. Verkeer en Waterstaat heeft toen in al haar wijsheid besloten op enkele parkeerplaatsen de vuilnisbakken in zijn geheel te verwijderen, of de vuilnisbak een brievenbusopening te geven. Verbaasde internationale chauffeurs zetten vervolgens hun vuil langst de kant van de weg of kieperden het uit het raam.
Door intensieve controles en natuurlijk het alom bekende cameratoezicht zie je dat de rol van vuilophaaldienst overgenomen wordt door Staatsbosbeheer. Het illegaal storten van afval in de Nederlandse natuur is helemaal terug van weggeweest.
Nu is deze vorm van afvaldumping nog vrij onschuldig, maar er zijn ook ernstiger varianten. Zo is het dumpen van chemisch bedrijfsafval zo duur en lastig geworden, dat bijna elke schip, dat de Rotterdamse haven uitvaart, zijn stookolie vermengd heeft met chemisch afval. De schepen fungeren als verbrandingsinstallaties zonder filters. De zware metalen gaan zo de lucht in.
Kerntaak van de overheid
Het aanbieden van asbest is zo duur of lastig geworden, dat menige boer maar weer een kuil in zijn land graaft om het daarin te dumpen.
Veel gevaarlijke troep gaat naar ontwikkelingslanden, om onder mensonterende omstandigheden verwerkt te worden of gewoon gedumpt te worden.
Het verwerken van afval is een kerntaak van de overheid en moet gratis zijn. Extra barrières moeten daarbij niet worden opgeworpen. Het beleid van het afknijpen van afvalstromen werkt averechts. Het is een illusie te denken dat afvalstromen verminderen, je hebt er alleen geen zicht meer op en je komt het op een ongewenste plek toch weer tegen.
Frans Smeets heeft de vreemde opvatting dat hedendaagse kunst behalve oeverloos gezwets en geld ook nog schoonheid in zich mag herbergen. Smeets zit ook op Twitter.
Frans Smeets, 12.06.2013 @ 06:50
24 Reacties
op 12 06 2013 at 07:35 schreef Bigpete:
Ik ben het niet vaak met je eens Frans, maar in dit geval wel. In mijn gemeente hebben we jaren een duobak gehad. Zo’n kreng met een tussenschot waardoor er vaak dingen bleven steken en de container dus halfvol weer werd teruggezet. Gelukkig zijn ze daar van afgestapt en hebben we al weer een tijd een gewone container die ook nog eens wekelijks geleegd wordt. Daarover geen klagen. Maar we hebben tevens een kleinere container voor GFT afval en een voor papier. Die worden tweewekelijks geleegd. Voor het papier is dat ok, maar in de zomer 2 weken een GFT bak voor je deur is geen feest. Waardoor de meeste mensen hun GFT afval gewoon in de grijze bak gooien, want die wordt wekelijks geleegd.
PS als je niet voor 8 uur je bed uit komt kun je de container dan niet voor het slapen buiten zetten? Of lopen er bij jou ’s nachts afvalcontroleurs rond?
op 12 06 2013 at 08:14 schreef sjaak:
Het afval systeem is verre van ideaal en in sommige gemeente s veel te duur. Maar je hebt zelf ook verantwoordelijkheid. Zo is het vergeten van je bak aanbieden niet de schuld van de gemeente, ik vergeet het nooit doordat ik het op de kalender schrijf. Dan hoef je ook de volgende keer geen extra vuilniszak naast de container te zetten, en maar goed dat de gemeente daar streng in blijkt, want iedereen zal maar vergeten en vervolgens extra vuilniszakken naast de container zetten, dan heb je echt een probleem. Als je vriend 150 meter moet lopen (nou nou wat een eind) en er steekt een stokje uit zijn vuilniszak dan is dat ook zijn eigen schuld. Hij zou moeten weten hoe de zakken wel passen, en ook dit is niet de gemeente die daar iets fout doet. En als je je pasje vergeet pleur je hem zo naast de container , dat is echt a-sociaal. Als je je portemonnee vergeet ga je ook niet automatisch stelen, dan haal je hem thuis op. De chauffeur zat vroeger ook al achter het stuur, geen enkel verschil met nu, alleen de jongens achterop zijn verdwenen, dat is een automatiserings probleem. Al met al ligt er een grote verantwoordelijkheid bij de burger, een zorg maatschappij bestaat al lang niet meer!
op 12 06 2013 at 10:02 schreef okto:
Hm, mijn gemeente heeft gelukkig wel diftar: je betaalt een vast standaardtarief, en daarnaast een bedrag per kilo. Eerlijk, want ik heb eens uitgerekend dat ik voor de invoering hiervan destijds zo’n 300 gulden per aangeboden vuilniszak betaalde. Bespottelijk natuurlijk. Ik bood ongeveer een (1) vuilniszak per jaar aan.
Ik zie niet in waarom ik, die zuinig omgaat met grondstoffen, en een afvalmijdend koopgedrag heb, moet betalen voor de rotzooi die anderen bij de deur zetten. Want dat moet ik als er niet per kilo betaald wordt. Volstrekt onrechtvaardige, absurde prijzen betaal ik dan.
op 12 06 2013 at 11:28 schreef MNb:
Tja, het is lastig om het oneens te zijn met feiten. Natuurlijk ben ik een oude zeur, maar ik heb het idee dat vroeger nog wel eens geëvalueerd werd of maatregelen werkten. Is dat idee voor wat betreft de Nederlandse overheid achterhaald?
op 12 06 2013 at 13:24 schreef yezkilim:
Afval in de natuur voorkom je door gewoon alle afval gratis op laten halen en desnoods zelfs geld toe te geven, klopt, maar dat bedenkt toch iedereen die ergens afval ziet liggen?
Kortom, wat een open deur, en dan ook nog eens zo’n lang verhaal…
Het invoeren van betalen voor het op laten halen of aanbieden van afval was/is gewoon alweer eens een gevalletje van politici die geen zet vooruit kunnen denken. Op sancties volgt nu eenmaal ontduiking. Altijd. Raar he.
op 12 06 2013 at 13:45 schreef Bigpete:
Over dat laatste: de duobak in mijn gemeente is na vele jaren ergernis wel weer afgeschaft. Kennelijk heeft de gemeente uiteindelijk naar de burger geluisterd…
op 12 06 2013 at 13:56 schreef Gert-Jan:
In de binnenstad Amsterdam rijden elk uur 5 tot 10 verschillende Vuilniswagens van 3 – 5 verschillende bedrijven.
Dat komt door die horecabedrijven met verschillende afvalcontracten. A heeft met icova een deal, zijn buurman met ganzenwinkel.
Maar komt ook door elk stadsdeel dat zijn eigen beleid op afval moet voeren. Totaal geen samenhang.
Of bewoners die maar 1x per week vuil op straat mogen zetten, terwijl de horeca in hetzelfde pand dat meerdere keren per dag laten afhalen.
Resultaat voor de bewoners is een hele week met je afval binnenshuis, terwijl je van de stank-,geluid-, en luchtvervuiling je deur niet uit wilt.
op 12 06 2013 at 15:04 schreef babs:
Tegenwoordig lijkt wel of er bij de overheid alleen nog mensen als sjaak werken. Mensen die beleid baseren op hoe dingen zouden moeten gaan en niet hoe dingen gaan.
op 12 06 2013 at 16:02 schreef Herbert:
@Gert-jan, wettelijk is bepaald dat de overheid er voor moet zorgen dat het afval van de burger moet worden opgehaald. Voor bedrijven geldt dat zij een contract moeten sluiten met een afvalophaler. Dat in het stadsdeel Centrum je maar eenmaal per week je vuilnis op straat kan zetten klopt ook niet. Daar waar mogelijk is zijn er ondergrondse en bovengrondse containers.
op 12 06 2013 at 16:09 schreef sjaak:
@babs : Je moet niet zeuren over dingen die je zelf kunt voorkomen, pasje vergeten, stok over dwars in de zak, container vergeten buiten te zetten, allemaal gezwets waar je zelf iets aan kunt doen, dat is mijn punt en als mensen zoals jij dat zien word het een stuk beter.
op 12 06 2013 at 20:57 schreef PS:
Zoals zoveel zaken die eigenlijk door de overheid gedaan moeten worden heeft men de afval ook geprivatiseerd en is ons afval booming business geworden en zijn bedrijven als Van Ganzewinkel, Rova, Sita enz. beursgenoteerde bedrijven geworden die kreunen en steunen dat het eigenlijk niet uit kan en dat het niet kostendekkend is. De overheid en wij dus ook trappen er in en maken deze zakkenvullers nog rijker
op 13 06 2013 at 00:07 schreef MNb:
Oho, Sjaak, jij hebt geen flauw idee hoe Babs met zijn afval omspringt. Flatertje, Sjaak. Maar geef zelf het goede voorbeeld, zou ik zeggen. Je moet niet zeuren over zoiets raars als verantwoordelijkheden. Doe iets aan al die sufferds die hun pasje vergeten, stok overdwars in de zak zetten, container vergeten buiten te zetten, babyluiers in andermans containers gooien. Hup, van FN af en aan de slag!
op 13 06 2013 at 09:52 schreef yurp:
In Utrecht betaal je als eenpersoonshuishouden 237 euro per jaar voor je afval, toen ik nog alleen woonde en een vuilniszak per twee weken buiten zette betaalde ik hier dus meer dan negen euro per zak voor. Niet bepaald een incentive om mijn afval te scheiden. Nu als samenwonend betalen we 281 euro pj voor een zak per week. Nog steeds bijna vijf en een halve euro per grijze vuilniszak. Nu eten wij eigenlijk alleen maar vers en geen pakjes, zakjes en potjes en hebben dus maar weinig vuilnis. Als ik niet alle GFT in de zak erbij zou pleuren zou ik niet eens een zak per week hebben. Je wordt echter op geen enkele manier aangespoord om minder afval aan te bieden of dit te scheiden.
op 13 06 2013 at 11:45 schreef sjaak:
@ Mnb, je hebt gelijk hoor ik heb geen flauw benul hoe babs dat doet. Jij gelukkig wel wat ik allemaal doe!
op 13 06 2013 at 14:51 schreef babs:
Ja Sjaak, als iedereen op het gebied van afvalbehandeling handelt zoals jij, zou de wereld een betere plek zijn.
Mijn enige punt is: niet iedereen is zoals jij. Dan kun je nog proberen mensen op te voeden of te straffen ed, maar als je er van uit gaat dat mensen uit het niets gaan zijn zoals jij, krijg je een hoop vervuiling en ben je nog een hoop geld kwijt ook.
Ik gooi mijn afval elke avond na 21.00 in de container. Wordt elke nacht rond 1.00 opgehaald, 7 dagen per week, 365 dagen per jaar. Ik weet niet precies wat dat kost, maar het zou me sterk verbazen als het duurder is dan in Nederland.
op 13 06 2013 at 15:50 schreef G!:
Wat Sjaak ook wil beweren over hoe het bedoeld is, die containers hebben weldegelijk vervelende nadelen. Zo woon ik twee hoog in een wijk waar ze nogal eens vol (of verstopt) zitten. En dan is het gewoon wèl vervelend dat ik terug naar huis moet met m’n vuilniszakken, want mijn enige uitwijkmogelijkheid is m’n balkon. Heb je toch algauw een halve kilometer en vier trappen met je troep gezeuld en kun je niet meer buitenzitten. Zelf het probleem met zo’n container fiksen kan niet en als je de gemeente belt geven ze niet thuis – met als gevolg nogal wat vergeefse wandelingen met de vuilniszakken. Geen wonder dat het vaak een stinkende puinhoop rond die dingen is.
De ellende lost de gemeente niet op door vaker de containers te legen of vaker grofvuil op te halen, nee ze lost het op met stickers. Dreigende rood-witte verbodsborderige stickers op de stortcontainers met daarop het bedrag van de boete die voor het dumpen van je troep naast de container.
op 13 06 2013 at 15:56 schreef okto:
@yurp:
Inderdaad. Toen in mijn gemeente nog niet betaald werd per gewicht, betaalde ik zo’n 300 gulden per aangeboden vuilniszak. Dat komt omdat ik destijds ongeveer 1 zak per jaar aanbood. Met diftar (dus betalen per kilo) betaal ik nu minder dan 100 euro per aangeboden vuilniszak. Dat is nog steeds absurd veel, maar dat komt omdat je niet alleen per kilo betaalt, maar er ook een deel vastrecht bij zit. Dat vind ik op zich redelijk (vuilniswagens moeten nou eenmaal aangeschaft worden, ook als iedereen weinig afval produceert), maar ik betaal nog steeds absurde bedragen per zak.
De situatie is echter wel aanzienlijk verbeterd in vergelijking met voor de invoering van “betalen per aangeboden kilo”. En er gaat een stimulans van uit om minder aan te bieden, al heb ik niet het idee dat er een hond is die die stimulans oppikt, als ik kijk naar mijn medeburgers hier.
op 13 06 2013 at 21:57 schreef betwister:
het betalen per kilo werkt alleen:
– als er alleen maar nette burgers wonen
of
– als dumpen van afval onmogelijk is.
Het zou mooi zijn als alleen de vervuilers betalen, maar als dit leidt tot illegala vuilstort, is het beter dat de onschuldigen meebetalen aan de rekening.
Want de rekening voor het opruimen van illegaal gestort vuil is nog hoger, en die wordt ook door onschuldigen betaald.
op 13 06 2013 at 22:00 schreef betwister:
Op sterk vervuilende stoffen (bijvoorbeeld batterijen) zou er statiegeld moeten worden geheven.
Als je de batterijen dan inlevert, krijg je het statiegeld terug.
En om te voorkomen dat mensen batterijen uit België in gaan leveren, kun je batterijen met statiegeld een individuële streepjescode (of QR-code) te geven.
op 14 06 2013 at 09:16 schreef okto:
@betwister:
[het betalen per kilo werkt alleen:
– als er alleen maar nette burgers wonen
of
– als dumpen van afval onmogelijk is.]
Hmm, Volgens mij valt dat in praktijk allemaal best mee. Het moet in elk geval wel uit te zoeken zijn. Er bestaan gemeentes (zoals de mijne) waar je per kilo betaalt, en er bestaan gemeentes waar je alleen een vast bedrag betaalt.
Ik heb niet de indruk dat in mijn gemeente afvaltoerisme of illegale dump nou een groot probleem is (maar afvaltoerisme zou natuurlijk vooral een probleem voor omliggende gemeentes zijn). Maar ook dat is niet meer dan een indruk. Er moet wel onderzoek naar te doen zijn hoe het nou werkelijk zit, en ongetwijfeld is dat onderzoek ook al gedaan..???
op 14 06 2013 at 09:29 schreef sjaak:
@ Babs, Ik ben het werkelijk helemaal met je eens. Op 1 ding verschillen wij waarschijnlijk enorm van mening en visie: Zoals ik bij vele problemen zeg: Het komt nooit meer goed. Mensen worden a-socialer, en het is een uit dijend en niet op te lossen probleem. Ik denk dat jij nog enige hoop hebt dat de wereld beter wordt en dat oplossingen geboden kunnen worden, ik zou die hoop willen hebben maar heb dat niet. Nog 1 keer dan: Het is één grote rotzooi en het komt nooit meer goed.
op 14 06 2013 at 15:33 schreef babs:
Sjaak,
Jammer dat je er zo negatief in staat. Ik denk dat heel veel dingen steeds beter gaan. Zo herken ik helemaal in het bovenstaande stuk dat je vroeger overal zwerfvuil zag en dat dat een stuk minder is geworden. Er schijnt steeds minder armoede te zijn, elke generatie komen minder mensen door geweld om het leven.
Geen rede om te juichen, er is ellende genoeg en bovendien heeft de mensheid pas sinds een jaar of 50 de capaciteit zichzelf te vernietigen (dus vroeg of laat zal dat wel gaan gebeuren), maar ook geen rede om alle hoop te verliezen.
op 15 06 2013 at 15:35 schreef wil:
Babs op 15:04,
uw geweldige opmerking:
“Tegenwoordig lijkt wel of er bij de overheid alleen nog mensen werken, die beleid baseren op hoe dingen zouden moeten gaan, en niet hoe dingen gaan”.
Probleem van NL in een notendop, nog nooit zo kernachtig verwoord. dank daarvoor.
op 30 06 2013 at 18:23 schreef Juni 2013 in 13 afvallinks | AFVALZAKEN:
[…] moeite moet doen om van zijn afval af te komen. Of daar duurder voor uit is. Er komen steeds meer signalen (of is het aandacht?) van afval op straat, in de buurt. Maar laten we het positief bekijken, de […]
RSS