Afsterven
Peter Breedveld
“De oude media zullen afsterven en plaatsmaken voor virtuele nieuwsplatformen op het Internet”, zegt journalist Joris Luyendijk. En: “Juist deze tijd is het leuk om journalist te zijn, omdat er van alles aan het veranderen is.”
Luyendijk was afgelopen donderdag op de Amsterdamse Vrije Universiteit om een masterclass journalistiek te geven. Het zou gaan over een ‘meer in het alledaagse leven gewortelde journalistiek’, zoals door Luyendijk bepleit in zijn boek Het Zijn Net Mensen. Daarin bekritiseert Luyendijk, voormalig NRC-correspondent in het Midden-Oosten, de rigide redacties van de gevestigde media, die vooral zijn geïnteresseerd in de Palestijnse stenengooiers die alle actualiteitenprogramma’s en dagbladen domineren, in plaats van de dagelijkse beslommeringen van de gewone Palestijnse man en vrouw.
Maar het ging in Luyendijks masterclass uiteindelijk vooral over Internet. Luyendijk vindt dat de gevestigde media dat verkeerd gebruiken, door er simpelweg dezelfde stukken op te publiceren als in de krant, of op televisie. Hij vergelijkt dat met de automobiel, die aanvankelijk werd geproduceerd door koetsfabrikanten, die simpelweg gemotoriseerde koetsen maakten. “Niet één van die fabrikanten heeft het gered”, zei Luyendijk, en zo zullen volgens hem ook de oude media achter het net vissen.
Luyendijk ziet een soort Second Life van de nieuws- en informatievoorziening voor zich. Een virtuele gemeenschap waar journalisten zich laten aanvullen en corrigeren door deskundigen en andere geïnteresseerden.
Ik heb twee bezwaren tegen zijn verhaal. Ten eerste beschrijft Luyendijk het Internet zoals dat nu al is: een gestaag groeiend lezerspubliek haalt inmiddels zijn nieuws en informatie over van alles en nog wat van het Internet, vooral van de websites van in de concrete wereld gevestigde media. Die informatie wordt aangevuld met informatie en meningen van tal van alternatieve media. Op populaire weblogs en discussiefora schieten betrokkenen gaten in elkaars betogen en ze vullen elkaar aan. Autoriteiten worden tegengesproken, dissidenten tot autoriteit verheven. Daar heeft niemand Joris Luyendijk nog voor nodig.
Ten tweede is Luyendijk opvallend afwezig op het Internet, voor iemand die zegt daar al zijn geld op te zetten. Hij verdient de kost als freelancer voor de door hem afgeschreven oude media, zoals NRC Handelsblad, de VPRO en Libelle. Hij heeft wel een persoonlijke website, maar die ziet eruit alsof die in 1997 z’n laatste update heeft gehad (alleen die aanhef al: ‘Beste Surfer’). Hij is vooral actief als blogger op een plekje op het Internet dat hem ter beschikking is gesteld door ‘oud medium’ NRC Handelsblad.
Als Luyendijk dus echt gelooft dat de oude media gaan afsterven, dan in elk geval niet binnen afzienbare tijd. En het ziet er ook niet naar uit dat hij dat Second Life van de nieuwsvoorziening zelf gaat opzetten. Die revolutie moet iemand anders voor hem doen.
Tegenwoordig schrijft hij over elektrische auto’s. Daar is hij zo in geïnteresseerd vanwege de islam, zo vertelde hij desgevraagd tijdens zijn masterclass. De islam is volgens hem namelijk aan hervorming toe, maar daar komt het niet van omdat er geen open discussie over de islam mogelijk is. Dat komt weer omdat de meeste moslims in landen wonen waar ze worden onderdrukt door mensen die door ‘ons’ in het zadel gehouden worden vanwege de oliebelangen. Elektrische auto’s helpen ons van onze olieverslaving af te komen, daardoor worden we minder afhankelijk van Arabische dictators en dat zal dan uiteindelijk leiden tot de door Luyendijk gewenste open discussie en islamitische reformatie.
Daarom probeert Luyendijk de Libellelezeressen de elektrische auto op te dringen – om de islam te hervormen. Met GroenLinkse duurzaamheid heeft hij niks: “GroenLinks wil dat we zuiniger zijn met het flesje water, waarmee we de woestijn zijn ingegaan, zodat het langer duurt voordat we sterven van de dorst. Ik vind dat zó calvinistisch.”
Peter Breedveld moest vijf euro in een schoenendoos doen om Luyendijks masterclass te mogen volgen. Luyendijk meent dat zijn toehoorders hem serieuzer nemen als ze hebben betaald. – Nope.
Peter Breedveld, 10.04.2010 @ 10:08
13 Reacties
op 10 04 2010 at 12:05 schreef Kwoot: 10 april | Bert Brussen:
[…] Zomergasten-presentator Joris Luyendijk is na al zijn successen behoorlijk in de war geraakt en is tegenwoordig op zoek naar zijn knikkers in de wereld van duurzaamheidsfascisten. Onlangs gaf hij een masterclass journalistiek op de VU maar hij was vergeten dat Peter Breedveld dat soort masterclasses graag recenseert. Hilarisch stuk op FrontaalNaakt.nl. […]
op 10 04 2010 at 12:30 schreef Snebbert:
Hallo surfers, mooi stukje hoor over die gekke Joris.
op 10 04 2010 at 13:48 schreef Jimmy:
Peter,
Het is wat vergezocht, maar dit soort kleine, schijnbaar ongerelateerde ontwikkelingen kunnen grote gevolgen hebben. De Indiase minister Ghulam Nabi Azad stelde vorig jaar (1 augustus 2009) voor om avondtelevisie beschikbaar te maken voor alle Indiërs en zo de bevolkingsgroei in toom te houden. Wie immers tv kijkt op de late avond zal geen (minder) sex hebben. Meer (late night) tv -> minder kinderen.
Als goed marketeer heeft Luyendijk begrepen dat je menselijke behoeftes kunt manipuleren; of ik nu vervoerd door een auto die op elektriciteit of olie rijdt, maakt niet uit. Zo lang ik maar kom waar ik moet zijn. Gevolg zal zijn dat er minder vraag naar olie is en dus minder inkomsten (en machtsbasis) voor dictators. En onderschat de invloed van Libelle-lezeressen niet. Zij hebben immers weer invloed op hun partners. Zonder hen had niemand Jan, Jans en de Kinderen gekend — nu een begrip.
Het is wellicht ook mogelijk dat de Midden-Oosten problematiek wat complexer en structureler is dan de aanwezigheid van dictators alleen — al zal zoiets niet meehelpen. Irak en Afghanistan zijn al een tijdje ‘bevrijd’, zoals dat heet, verrijkt met democratie, enz. Maar echt lekker loopt het allemaal nogniet. Maar goed, Luyendijk is de MO-deskundige, niet ik. Zijn boeken zijn overigens best aardig (en niet te lang).
op 10 04 2010 at 14:33 schreef vetklep:
Diezelfde gedachte heb ik ook al vaak gehad.
Ik denk dat veel mensen met plezier in zo’n invalidenwagentje zouden gaan rijden om niet langer de islam te sponsoren. Terwijl het woord milieu al een jaar of tien alleen nog maar allergische reacties veroorzaakt.
Kom maar op met die kerncentrales. Hoewel ik eerlijk gezegd niet weet wie je met die grondstoffen sponsort.
op 10 04 2010 at 15:13 schreef vander F:
Oh jee,
al die elektriciteit die opgewekt gaat worden door krachtige zonne-centrales in de zonovergoten en van dictators doortrokken zandwoestijnen.
http://www.depers.nl/economie/315185/Zonne-energie-uit-woestijn-in-Afrika.html
Je kunt veel van Joris zeggen,
maar niet dat hij visionaire gaven heeft.
Maar dat was al op te maken uit z’n conservatieve opstelling wat betreft ‘nieuwe media’en zo.
op 11 04 2010 at 09:17 schreef Vasti:
Voor degene die geinteresseerd is in ontwikkeling electrische auto.
op 11 04 2010 at 13:53 schreef Peter:
Jimmy, het zijn niet de Libelle-lezeressen die ik onderschat – al was mijn leven heus compleet geweest zonder Jan, Jans en de Kinderen – het is de zelfoverschatting van Luyendijk die ik hilarisch vind, en zijn groteske inconsequentheid. Hij gaat wel even ons consumptiepatroon veranderen en in één adem door de islam hervormen. Niet via het Internet, maar via een oud medium, ook nog, dat volgens hem op ‘afsterven’ staat.
Veder valt me Luyendijks versimpeling van het islamprobleem tegen, voor iemand die zolang in het Midden-Oosten is geweest. Het zijn zelden de Arabische dictators die hameren op de ‘zuivere islam’ en dergelijke. De leiders van de Golfstaten zijn eerder wars van kritiek op hun eigen persoontje dan op de conservatieve islam. Die wordt in stand gehouden door een conservatieve geestelijkheid die zonder de huidige politieke elite ook wel blijft bestaan – waarschijnlijk zelfs machtiger wordt.
Hervorming van de islam zal wel verlopen via de vrouwen, maar niet via de Libellelezeressen. Vrouwen in moslimlanden gaan de boel openbreken. Daarvoor moeten ze worden opgeleid en voor al die opleiding is oliegeld nodig, veel oliegeld.
Ik ga dus een SUV aanschaffen om moslima’s te emanciperen.
op 11 04 2010 at 20:48 schreef vetklep:
als we Peters redenatie zouden geloven, zouden we voor Mevrouw Klep onmiddellijk ook een roffelende veelcilinder aanschaffen.
op 12 04 2010 at 00:50 schreef hj:
Tsja eh, dat internet is natuurlijk allemaal leuk, maar er valt nog steeds geen flikker aan te verdienen en bij de oude media wel.
Dus waarom Joris daar nog rondhangt lijkt me niet zo’n moeilijke vraag.
op 12 04 2010 at 10:55 schreef babs:
VanderF,
Hoe gaat die energie getransporteerd worden?
op 12 04 2010 at 21:22 schreef Jimmy:
“Hervorming van de islam zal wel verlopen via de vrouwen”
Dat lijkt me ook. Zodra vrouwen naar school gaan, studeren of werken, beginnen traditionele culturen langzaam te slijten.
PS
Je neemt Luyendijk knap de maat met dat internet-gelul. Er is eeuwig geschreven dat alles zou veranderen met de nieuwe media. Het zijn media als Wall Street Journal, Financial Times en Bloomberg die geld vragen voor hun waardevolle online content, die winst maken. Media die dat niet doen en alles online aanbieden, verliezen inderdaad terrein aan anonieme bloggers; bloggers zijn vaak eerlijker, vermakelijker en sneller met hun nieuwtjes.
op 13 04 2010 at 01:19 schreef khalil:
Call me stupid, maar het verband tussen elektrische auto’s en hervorming van “de Islam” ontgaat mij totaal, veel van die Arabische dictators hebben zelf weinig te maken met een geloof, het gaat voornamelijk om macht en machtbehoud, dus kletskoek
op 16 04 2010 at 13:54 schreef frans Smeets:
http://www.youtube.com/watch?v=f4foWm-AiqI&feature=channel_page
RSS