Eurofielen
Frans Smeets
Illustratie: Wilhelm von Gloeden
Op 4 juni worden de Europese verkiezingen gehouden. Ik heb niet het gevoel dat er veel mensen zijn die werkelijk opgewonden raken van dit democratisch huzarenstukje. En dat is niet zo verwonderlijk. Een Unie van 27 landen die uit nationale kieslijsten 724 parlementariërs kiest! Het aantal Nederlandse zetels bedraagt 24. Vraag iemand op straat om drie van deze Europese volksvertegenwoordigers’ te noemen en ik denk dat je heel lang moet zoeken. Wie vertegenwoordig je dan, als ook nog tweederde van de kiezers thuisblijft?
Het ideaal van een verenigd Europa, ooit door Churchill (uit eigen belang) op de kaart gezet, was een fantastisch ideaal voor een continent dat zichzelf in twee wereldoorlogen ten gronde had gericht. Het principe was eenvoudig. Als je economisch van elkaar afhankelijk bent, dan wordt oorlogsvoeren lastig. Dit heeft ons veel goeds gebracht en ik ken weinig mensen die de oude grenspalen weer van stal willen halen en de productie van spulletjes nog nationaal willen regelen.
Een economische afhankelijkheid is echter iets heel anders dan het opzetten van politieke structuren. Het eerste betekent het weghalen van barrières en grenzen om een proces van handel in gang te zetten, het tweede is niet maakbaar en kan slechts vanuit de haarvaten van de maatschappij tot stand gebracht worden. Het is een kwestie van volgorde waarom het nooit iets zal worden met het Europese Parlement en de Europese Commissie.
Een politieke structuur ontstaat vanuit een breed gedragen wil tot verandering vanuit de samenleving, niet vanuit de dromerige maakbaarheidsgedachte van een paar Eurofielen. Er wordt een parlement en commissie opgericht om vervolgens bij de Europese bevolking op zoek te gaan naar legitimiteit. De omgekeerde volgorde. Het Europees Parlement is een tekentafeldemocratie. Europa en democratie zijn een tegenstelling en vooralsnog onverenigbaar. Meer Europa betekent dan ook minder democratie. Door dit gebrek aan legitimiteit zal een toename van de macht van het parlement de afstand tussen Europa en haar bewoners alleen maar groter maken.
Eigenlijk is de pro-Europese elite te snel van stapel gelopen en had men het Europese integratieproject over een eeuw moeten uitstrijken. Door het geforceerd creëren van een Economische en Monetaire Unie (de Euro) hebben de nationale regeringen de touwtjes uit handen gegeven, zonder dat er verantwoording hoefde te worden afgelegd. Als doekje voor het bloeden voor dit democratisch tekort is het Europees Parlement opgericht als speeltuin waar de Eurofielen zich in hun eigen droom kunnen wentelen.
De uitbreiding met de Oost-Europese landen heeft de instituten verder ondermijnd. De Oost-Europese landen waren helemaal niet geïnteresseerd in dat fantastische’ Europese Parlement, maar slechts in welvaart en consumptie. Hun ervaring met macht-op-afstand maakt ze alleen maar wantrouwiger.
Het vergroten van de macht van het Europese Parlement om het democratisch tekort te compenseren werkt averechts. En dit is een dilemma dat de Eurofielen niet willen horen. Als een blind paard blijven ze geloven – volgens mij is het eerder wanhopen – dat het democratische tekort vanzelf oplost als je het Europese Parlement en de Europese Commissie meer bevoegdheden geeft. Het is elitair democratietje spelen, zonder basis bij de bevolking en bovendien levensgevaarlijk. Het gedram van de Eurofielen kan de hele Europese integratie opblazen en alles wat bereikt is vernietigen.
Ze snappen niet, dat ze zelf het probleem zijn geworden ter realisatie van hun eigen idealen en dat ze een flinke stap terug moeten doen. Elk woord dat het parlement en de commissie uitspreekt, ondermijnt de Europese samenwerking. Niet, omdat ze het niet goed bedoelen, maar omdat de bewoners van Europa hen wantrouwen.
Daarmee is het Europese ideaal vastgelopen in het zwaard van zijn eigen drammerigheid. Zelfs in de mantra’s van terrorisme, milieu en emigratie, geloven weinigen nog dat de Europese instituties werkelijk een toevoeging zijn.
De wetgeving uit Brussel wordt vooral als lastig, verspillend, intimiderend en dom gezien. Een fietspad in Brabant met een groot bord ‘Mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie’ of een school, waarbij de locale boekhandel wordt gepasseerd, omdat het schoolboek Europees aanbesteed moet worden. Europese wetgeving die er ineens is, zonder dat ooit iemand iets van de invoering heeft gemerkt of wil merken. En ook Mohammed B. en Volkert van der G. zouden eerder door een locale agent opgemerkt worden, dan door zoiets vaags als een Europese terrorismecoördinator. Je kunt je sowieso afvragen of schaalvergroting nog wel de oplossing is in de tijd van het internet.
Zelfs hun grote historische ideaal van ‘Nie wieder Krieg‘ van na de Tweede Wereldoorlog is door de Eurofielen verraden. Het doel heiligt schijnbaar de middelen. Ze gebruiken nu dezelfde argumentatie van de natiestaat om hun eigen Europese ideaal er doorheen te drukken met hun domme vlaggetjes, volksliedje en het willen hebben van een eigen president, leger en buitenlandse politiek. In feite streven ze een politieke schaalvergroting na van nationalisme naar continentalisme. De angst voor de gezamenlijke vijand (China en Amerika) wordt hierbij bewust gebruikt als poging een groepsidentiteit (Euronationalisme) te creëren. Op dat punt verschillen de Eurofielen weinig van de nationalisten die ze ooit bestreden.
Tja, en wat moet je nou met die verkiezingen voor die paar zeteltjes? Al zou Wilders honderd procent van de stemmen halen en 21 volblonde gekloonde goden neerzetten, of Marijnissen met honderd procent zijn hele familie in het Europese Parlement parkeren, dan nog zou de tanker Europa geen millimeter naar rechts of links opschuiven noch gas inhouden. Stemmen voor het Europese Parlement om ideologisch sturing te geven is de meest zinloze bezigheid die je maar kunt bedenken.
Europees stemmen gaat niet over ideologie, links of rechts, maar over de vraag of we als Europese ingezetenen bereid zijn legitimiteit te geven aan een onwerkbaar parlement en een arrogante commissie. En dat wil bijna niemand.
In feite is het Europese Parlement en de Europese Commissie als instituut morsdood en nooit tot leven gewekt. Ze is als een kerk vol bestuursleden op zoek naar gelovigen. Hoeveel stickers er ook gedrukt worden, fietspaden aangelegd, Eurocondooms uitgedeeld en Eurotomaten verspreid worden, er is helemaal niets dat het tij kan keren. Zelfs de fotomodellen van Berlusconi niet.
Laten we daarom dit instituut zo snel mogelijk uit zijn lijden verlossen en gewoonweg niet gaan stemmen voordat de narren ook nog de economische samenwerking onbedoeld opblazen. De niet-stem is de enige keuze waar de Europese politici bang voor zijn, omdat dit hen het recht (legitimiteit) ontneemt in onze naam parlementariërtje te spelen.
Stem niet voor Europa.
Frans Smeets heeft de vreemde opvatting dat hedendaagse kunst behalve oeverloos gezwets en geld ook nog schoonheid in zich mag herbergen.
Frans Smeets, 31.05.2009 @ 10:53
26 Reacties
op 31 05 2009 at 13:00 schreef Lehrer:
@Frans Sleets: ‘Nie mehr Krieg’ moet zijn ‘Nie wieder Krieg’.
op 31 05 2009 at 13:55 schreef herman van der helm:
op 31 05 2009 at 16:44 schreef Jerolimo:
Je zou toch ook kunnen uitzoeken wie al die bureaucratische rommel het beste aanpakt?
op 31 05 2009 at 19:23 schreef EH:
Hulde
op 01 06 2009 at 07:20 schreef Smeets:
@ Hj,
Klopt, maar de Republiek der Nederlanden was nu ook niet direkt een democratie. De legitimiteit bestond uit het hebben van militaire en economische macht. Er werd vooral gevochten door huursoldaten en als er niet betaald werd gingen ze net zo makkelijk voor de vijand vechten. Er was helemaal geen groepsidentiteit zoals we die nu kennen.
Kon ook niet anders vanwege de beschikbare techniek in die tijd. Er waren geen auto,s radio, Tv, internet, industrie,treinen, electra, aardappels etc etc.
Zoiets zou nu niet meer kunnen….. Hoop ik..
op 01 06 2009 at 10:13 schreef jerolimo:
Het grote probleem in de Gouden eeuw was ook het besluitvormingsproces. Het Nederlandse gezegde
"Op zijn elf en dertigst"
Spreekwoorden: (1914) Op zijn elf en dertigst,
d.w.z. langzaam, op zijn doode gemak. Sedert de 18de eeuw meent men, dat deze uitdr. ontleend is aan de langzame wijze, waarop de Staten van Friesland, bestaande uit de afgevaardigden van 11 steden en 30 grietenijen, beraadslaagden.1)
Geeft heel precies weer waar het in schort in Europa met al zijn veto’s en overleggen zonder mandaat.
op 01 06 2009 at 12:33 schreef hj:
Een economische afhankelijkheid is echter iets heel anders dan het opzetten van politieke structuren. Het eerste betekent het weghalen van barrières en grenzen om een proces van handel in gang te zetten, het tweede is niet maakbaar en kan slechts vanuit de haarvaten van de maatschappij tot stand gebracht worden.
De geschiedenis leert ons anders. De Republiek der Nederlanden bijvoorbeeld, is ook niet gegroeid vanuit ‘de haarvaten van de maatschappij’, maar was het project van een politieke elite. Zoals vrijwel elke staat zoals wij die nu kennen. Wellicht met uitzondering van de Verenigde Staten van Amerika.
op 01 06 2009 at 13:41 schreef Ozymandias:
Van Kooten en de Bie over Paashazen en de EU:
op 01 06 2009 at 16:16 schreef Jarich:
Ik denk dat dit land er heel wat beter uit zou zien als Van Kooten en de Bie er nog waren. Of kopspijkers, hoewel dat voor het einde ook wel minder begon te worden.
op 01 06 2009 at 20:19 schreef DeDon:
Onder eurosceptici is het sprookje nogal populair dat enkel economische samenwerking, zeg maar alleen de EEG, een veel mindere mate van Brusselse bemoeienis zou betekenen.
Echter, het is de economische samenwerking die driekwart van de EU ‘regelzucht’ vorm geeft. Alleen economische integratie houdt bijvoorbeeld ook in voedselveiligheid en merkbescherming. Oftewel welke product mag zich champagne noemen. De afspraken hierover maken het mogelijk dat producten vrij verhandelbaar zijn binnen de EU en dat een andere lidstaat Nederlandse tomaten niet kan weigeren omdat ze rood zijn, of een minder duidelijke protectionistische reden.
Deze regelgeving wekt irritaties op. Soms terecht, maar tenzij we helemaal geen Europese samenwerking willen komen we hier niet van af. Het lijkt me wel prettig als we hierover enige democratische controle kunnen uitoefenen. Het hervormingen van het Europarlement lijkt me hiervoor een betere oplossing dan afschaffen.
op 02 06 2009 at 02:48 schreef VVV:
@DeDon
Zou het dan niet veel eenvoudiger zijn simpelweg protectionisme af te schaffen. Daar hebben we toch geen leidertjes voor nodig, democratisch of niet?
Als vrijhandel werkt, laten we het dan wereldwijd doen. Laten we dan ook meteen persoonlijke vrijheid bevorderen. Zou wel eens net zo bevorderend kunnen werken voor de persoonlijke en sociale ontwikkeling in de EU….
Jij steunt de EU en wilt het hervormen. Je draagt dus je 275 Euroos per jaar bij. Ik steun de EU niet. Waarom moet ik dan toch betalen?
op 02 06 2009 at 02:50 schreef @DeDon:
Mocht je niet alleen 275, maar zelfs 550 Euro voor de EU over hebben, dan stuur ik mijn acceptgiro wel naar jou ;)
op 02 06 2009 at 02:59 schreef VVV:
@Ozy
Toepasselijk filmpje. Grappig ook dat ze afsluiten met de toren van Babel.
op 02 06 2009 at 09:26 schreef hj:
Klopt, maar de Republiek der Nederlanden was nu ook niet direkt een democratie. De legitimiteit bestond uit het hebben van militaire en economische macht. Er werd vooral gevochten door huursoldaten en als er niet betaald werd gingen ze net zo makkelijk voor de vijand vechten. Er was helemaal geen groepsidentiteit zoals we die nu kennen.
Kon ook niet anders vanwege de beschikbare techniek in die tijd. Er waren geen auto,s radio, Tv, internet, industrie,treinen, electra, aardappels etc etc.
Zoiets zou nu niet meer kunnen….. Hoop ik..
Maar, die groepsidentiteit kennen we volgens jou nu toch ook niet in Europa? Toen voelde de gewone ook veel meer binding met eigen dorp of streek dan met het elite-project Nederland.
Waar het om gaat is dat staatsvorming (iets wat in Europa overigens niemand echt wil) of integratie niet uit de haarvaten van de samenleving hoeft te komen om succesvol te zijn, en meestal ook niet op zo’n manier ontstaat. Het heeft echter wel tijd nodig en Europa is nog maar net begonnen.
op 02 06 2009 at 09:28 schreef hj:
Het grote probleem in de Gouden eeuw was ook het besluitvormingsproces. Het Nederlandse gezegde
"Op zijn elf en dertigst"
Spreekwoorden: (1914) Op zijn elf en dertigst,
d.w.z. langzaam, op zijn doode gemak. Sedert de 18de eeuw meent men, dat deze uitdr. ontleend is aan de langzame wijze, waarop de Staten van Friesland, bestaande uit de afgevaardigden van 11 steden en 30 grietenijen, beraadslaagden.1)
Geeft heel precies weer waar het in schort in Europa met al zijn veto’s en overleggen zonder mandaat.
Juist de pro-Europese partijen zijn voor het afschaffen van die veto’s die de besluitvorming inderdaad lamleggen.
op 02 06 2009 at 11:02 schreef babs:
DeDon,
Je hebt zeker een punt, maar komt volgens mij wel met het verkeerde voorbeeld. Ook in Amerika mag je Cava geen Champagne noemen. Heel veel produktstandaardiseringen zijn prima aan de markt zelf over te laten. Zo was de EU er niet voor nodig om ervoor te zorgen dat containers zowel in Singapore als Europa 40 voet lang zijn.
Je hebt wel gewoon gelijk dat veel regels linksom of rechtsom toegepast zullen worden. Doet de EU het niet, dan doen de landen het onderling en dat is veel inefficienter.
Mijn grootste bezwaar tegen verdere integratie is het verlies van vetorecht in Nederland op enkele terreinen. Mijn grootste bezwaar tegen de EU zoals die is, zijn de landbouwsubsidies en andere Europese subsidies. Ik denk zelfs dat de regio waar ik woon (Andalusie) kapot gaat aan EU-geld. Het is voor overheden te makkelijk de schijn op te houden dat het goed gaat, want er is altijd wel ergens EU-geld voor een nieuwe 4-baans weg of een nieuwe HSL lijn. De landbouwsubsidies gaan bovendien voor het overgrote deel naar extreem rijke grootgrondbezitters die nooit op hun eigen land komen. De subsidies houden dus een soort middeleeuwse situatie in stand met schatrijke landeigenaars die nooit hebben gewerkt en arme landarbeiders die op zijn best 4 per uur vangen, maar meestal illegale Afrikanen zijn die veel minder krijgen.
Dit is het huis van de grootste Andalusische grootgrondbezitter in het centrum van Sevilla. Nooit een dag voor gewerkt en natuurlijk is dit niet haar enige huis, meestal woont ze in Madrid.
http://maps.google.co.uk/maps?hl=en&ie=UTF8&ll=37.395234,-5.988989&spn=0.001291,0.002832&t=h&z=19
(maar het was wel in haar feria-tent dat Alex en Maxima aan elkaar werden voorgesteld, haar familie en die van Alex go way back)
op 02 06 2009 at 12:13 schreef hj:
Dat de landbouwsubsidies op de schop moeten is evident. Daar is een eurofiele partij als D66 het ook over eens en lijkt me niet echt een bezwaar tegen de EU an sich.
Een Europees minimumloon (en goede handhaving uiteraard) zou overigens wel een oplossing bieden voor het uitbuiten van landarbeiders door dergelijke grootgrondbezitters.
op 02 06 2009 at 13:15 schreef babs:
En hoe groot schat je de kans, hj, dat de landbouwsubsidies de komende 5 jaar op de schop gaan? En als D66 100% van de stemmen krijgt bij de Europese verkiezingen, denk je dan dat de landbouwsubsidies wél op de schop gaan?
Een Europees minimumloon dat overal in Europa als minimumloon geldt, is onhaalbaar. Daarvoor zijn de verschillen tussen Zuid-Engeland en het Roemeense platteland gewoon te groot.
op 02 06 2009 at 17:58 schreef VVV:
@hj
Als je zo graag de landarbeiders en kleine man wilt beschermen dan is een EU wel het laatste dat je wilt.
Wie denk je dat er meer kans heeft een halfuurtje met een politicus te overleggen om zijn standpunten er door te drukken? De landarbeider, of de industrieel? En wie brengt meer geld in het laatje voor de politicus? Want dat is waar hij zijn oren naar laat hangen.
Denk je dat de arbeider aan de politicus een leuk commissariaatje kan verschaffen, als pensioen?
Is het nooit bij je opgekomen dat hoe gecentraliseerder de macht wordt, hoe minder het individu profiteert? Als alles in jouw straat besloten wordt, dan wordt jouw stem gehoord. In jouw dorp wordt het oppassen, want dan wordt er eerder naar de notabelen geluisterd. Op landsniveau kun je als shell-directeur nog wel gehoord worden, en op Europees of wereldniveau kan iedereen het wel vergeten, op de conglomeraten na.
Denk je dat het individu zo dom is dat er door wijze mannen met macht besluiten genomen moeten worden? Heb je er wel eens bij nagedacht dat deze grootverdienende politici bijvoorbeeld uren vergaderen over de kleur en vorm van een komkommer? En dat ze misschien hun macht beschermen, of zelfs willen uitbreiden, door van alles te controleren en saboteren? En wie denk je dat daar achter zit? De grote bedrijven hangen als haaien rond het Brusselse, om iedere nieuwe politicus in te palmen, en de oude een leuk baantje te bezorgen.
Je bent naief.
op 02 06 2009 at 20:21 schreef Ozymandias:
Je hebt gelijk, VVV. De beste oplossing is: op 4 de juni SP stemmen om de corporatistische lobbycratie in Brussel af te breken.
En bij de volgende landelijke verkiezingen op de VVD stemmen om de nationale overheid af te breken.
op 02 06 2009 at 22:41 schreef Huub:
Ik zie niet waarom je zo negatief over de EU zou moeten zijn. De voornaamste denkfout is de volgende: een vrije markt tussen landen, waar iedereen voor is, bestaat niet zonder regulering. Natuurlijk slaat zo’n overheid, zoals elke overheid, daar weleens in door.
Maar is het echt zo erg om de natiestaat te ziuen transfereren naar Europa? (mits democratischer dan nu). In Nederland werdern ook eerst de karresporen gelijkgetrokken en pas veel later voelden Nederlanders zich Nederlander.
op 03 06 2009 at 11:54 schreef hj:
@hj
Als je zo graag de landarbeiders en kleine man wilt beschermen dan is een EU wel het laatste dat je wilt.
Wie denk je dat er meer kans heeft een halfuurtje met een politicus te overleggen om zijn standpunten er door te drukken? De landarbeider, of de industrieel? En wie brengt meer geld in het laatje voor de politicus? Want dat is waar hij zijn oren naar laat hangen.
Denk je dat de arbeider aan de politicus een leuk commissariaatje kan verschaffen, als pensioen?
Het is wel een heel boude stelling om te beweren dat gecentraliseerde macht altijd slecht uitpakt voor het individu. Denk je nu echt dat arbeiders veel in de melk te brokkelen hadden toen de macht nog -lekker lokaal!- in handen lag van de plaatselijke hereboer of veenbaas? Over naïviteit gesproken..
Uiteindelijk hebben zij juist geprofiteerd van centralisering. Arbeiders hebben zich verenigd in de vakbonden en konden zo op centraal niveau betere arbeidsvoorwaarden afdwingen. Het welvaren van de kleine man is niet omgekeerd evenredig aan de mate van centralisering van de macht (en ook niet evenredig overigens).
Wat je verder zegt over grote bedrijven, lobbyisten en corruptie: dat is inderdaad een risico, maar dat geldt voor een lokale bestuurder evengoed als voor een Europarlementariër. Omkoping is niet afhankelijk van de grootte van het bestuursorgaan.
Anderzijds zorgt een Neelie Kroes er op Europees niveau juist voor dat grote bedrijven niet de markt kunnen verzieken door al te grote conglomeraten te vormen. Daar profiteren kleinere spelers juist van, net als van de bescherming van merknamen.
op 03 06 2009 at 12:03 schreef hj:
babs: En hoe groot schat je de kans, hj, dat de landbouwsubsidies de komende 5 jaar op de schop gaan? En als D66 100% van de stemmen krijgt bij de Europese verkiezingen, denk je dan dat de landbouwsubsidies wél op de schop gaan?
Dat ligt eraan in hoevverre daar een meerderheid voor te vormen is, ik weet eerlijk gezegd niet hoe dat momenteel ligt in het EP. Verder is dit een volstrekt irrelevant punt.
Een Europees minimumloon dat overal in Europa als minimumloon geldt, is onhaalbaar. Daarvoor zijn de verschillen tussen Zuid-Engeland en het Roemeense platteland gewoon te groot.
Dat klopt, daar kan momenteel nog geen sprake van zijn. Maar ik sluit niet uit dat het ooit zover komt.
Overigens, dat iemand die zijn (illegale) arbeiders uitbuit landbouwsubsidies krijgt is natuurlijk zuur – maar niet de schuld van die subsidies. Op dat soort misstanden zou de Spaanse overheid toezicht moeten houden, net zoals wij met onze Roemeense aspergestekers.
op 03 06 2009 at 14:52 schreef VVV:
@hj
Een boer kan goed bepalen hoeveel van zijn omzet hij kwijt kan aan loonkosten, en een Roemeen voor hoeveel geld hij vanuit Roemenie naar NL wil komen om te werken. Wat de overheid daartussen te zoeken heeft is mij een raadsel. Maar dat hoef je de overheid niet te vertellen, want die maken het zelfs hun business hoe het schaamhaar van mijn kinderen groeit.
Wat ik zeg over grote bedrijven, lobbyisten en corruptie is geen risico, dat is keiharde werkelijkheid. De ´vakbondsman´ Kok heeft zich goed laten kennen. En lokale bestuurders zijn ook corrupt, daar heb je gelijk in. Waarmee ik maar wil zeggen dat de beste bestuurder de mens zelf is. Ik kan mezelf heel goed besturen, als jij bestuurd wilt worden, of wilt besturen, dan doe je dat maar. Maar laat mij erbuiten.
op 03 06 2009 at 16:20 schreef babs:
Overigens, dat iemand die zijn (illegale) arbeiders uitbuit landbouwsubsidies krijgt is natuurlijk zuur – maar niet de schuld van die subsidies. Op dat soort misstanden zou de Spaanse overheid toezicht moeten houden, net zoals wij met onze Roemeense aspergestekers.
Gedeeltelijk juist, maar niet helemaal. Arbeidsintensieve landbouw zal altijd proberen zo goedkoop mogelijk personeel te krijgen. Maar juist door subsidies blijft er op grote schaal arbeidsintensieve landbouw plaatsvinden. Er wordt helemaal niet gemoderniseerd. Al het geld gaat naar rijke families die totaal geen drang hebben tot enige ontwikkeling. Stoppen van de subsidies (en liefst ook landverdeling) zal landeigenaars dwingen na te denken over wat met het land gedaan moet worden. Dat zou kunnen leiden tot minder arbeidsintensieve landbouw of tot een vorm van industrie of toerisme. Landbouwsubsidies gaan niet aangepakt worden met deze unie en dat is eigenlijk al rede genoeg eruit te stappen, niet zozeer voor het geld, veel meer omdat landbouwsubsidies aantoonbaar de Afrikaanse economie kapotmaken en dus eigenlijk neerkomen op het afpakken van geld van arme Afrikanen om het uit te delen aan luie grootgrondbezitters. En luie Franse boeren die de druiven zo vroeg oogsten dat er niet eens industriele alcohol van te maken valt.
op 03 06 2009 at 23:09 schreef Hanny:
Goed om te lezen. Ik stem niet.
Ik val (ook) over ‘…Een economische afhankelijkheid is echter iets heel anders dan het opzetten van politieke structuren. Het eerste betekent het weghalen van barrières en grenzen om een proces van handel in gang te zetten, het tweede is niet maakbaar en kan slechts vanuit de haarvaten van de maatschappij tot stand gebracht worden.’
Toen de VS Nederland Marshall hulp aanboden, was dit geheel in het belang van een politieke structuur, terwijl het werd aangeduid als een soort economische ontwikkelingshulp.
RSS