Narcist
Prediker
Foto: Agent Provocateur
Berlijn, 20 November 1971. Op de golf van de flower power-beweging en de postmoderne interesse voor Jezus, zet de op dat moment vrijwel uitgerangeerde en door relletjes omgeven acteur Klaus Kinski een monoloog op de bühne, waarin hij de Verlosser tot spreken wil brengen. Maar dan niet als de pacifistische hippie die Loyd Webbers Jesus Christ Superstar van hem maakt. Kinski ziet in Jezus één van de “meest onbevreesde, vrijste, modernste van alle mensen, die zich liever laat afslachten dan zich levend door anderen te laten corrumperen.” Het gaat Kinski erom “de man te laten zien zoals wij allen willen zijn. Jij en ik.”
De excentrieke toneelspeler zal echter niet aan zijn voorstelling toekomen, gehinderd als hij wordt door onderbrekingen en tegenwerpingen van het publiek, dat geen prediking wil horen, maar discussiëren.
Memorabel citaat: “Nee, hij heeft niet gezegd, ‘Houd je bek!’; Hij heeft een zweep gepakt en ‘m z’n muil dichtgetimmerd! Dat heeft ‘ie gedaan! Jij domme zeug!”
Voor wie het Duits onvoldoende volgt om mee te genieten: hetzelfde fragment, Engels ondertiteld. En neemt u vooral ook eens een kijkje op de site van de documentaire uit 2005 over de betreffende avond: Jesus Christus Erlöser.
‘Egomanisch’
Bovenstaand fragment toont niet louter een acteur die opgaat in zijn rol. Kinski’s woedeuitbarstingen waren legendarisch. Te zeggen dat hij ‘moeilijk was voor regisseurs om mee te werken’ is dan ook een understatement. Zijn vriend en regisseur Werner Herzog geeft enkele voorbeelden van zulke theatrale aandachttrekkerij, wanneer Kinski het gevoel had niet in het centrum van de belangstelling te staan. De
spanningen liepen zo hoog op dat Herzog eens dreigde Kinski dood te schieten als deze zijn film niet zou afmaken.
Kinski’s kinderen bezwoeren overigens dat hij naar hen toe nooit zelfs ook maar zijn stem verhief, en spraken over “de zachtmoedigste vader”. Hier een fraai staaltje Kinski-histrionie op de set van Fitzcarraldo (met commentaar van Herzog):
Nosferatu
In zijn ode aan de man, Mein Liebster Feind (1999), looft de regisseur Kinski echter ook om zijn intense toneelpresentie en grenzeloze toewijding aan het vak. De volgende scène uit Herzogs remake uit 1979 van W.F. Murnau’s Nosferatu (1922), mag in dat licht niet ontbreken, met Kinski in de rol van de vampier en een glimp van een jonge Bruno Ganz als Jonathan Harker.
Kinski’s talent om moordenaars en monsters psychologisch uit te diepen blijkt eveneens uit Woyzeck (1979) en de geflopte horror-flick Crawlspace (1986), met
Kinski als psychopathische griezel waar Anthony Perkins ver achter blijft.
Aguirre, de gesel Gods
Afgelopen week viel Kinski op het Frans-Duitse cultuurkanaal ARTE te bewonderen in de rol van de conquistador Lope de Aguirre. Aguirre muit – op de belofte van Eldorado’s gouden bergen – een expeditie in de Amazone en voert zijn manschappen vervolgens op een reis naar de dood en de waanzin. De visuele stijl en narratieve structuur van Herzogs meesterwerk Aguirre, der Zorn Gottes oefende een sterke invloed uit op Francis Ford Coppola’s Apocalypse Now. De film kan bogen op een 9,7 waardering van de cinefielen op Rotten Tomatoes.
Voor wie Aguirre gemist heeft, is hier de slotscène.
“Ich bin der Zorn Gottes. Wer sonst ist mit mir?” Prachtig uitgedrukt, de allesverzengende woede op de wereld en de daaruit volgende eenzaamheid. Acteur en rol vloeien in elkaar over.
Prediker (oogst van 1976) heeft wel wat beters te doen dan ruziemaken met vrinden. Sigaren aftroggelen van Peter Breedveld bijvoorbeeld.
Algemeen, 08.12.2008 @ 11:28
8 Reacties
op 08 12 2008 at 17:58 schreef Prediker:
Hier is de ruzie op de set van Fitzcarraldo, ondertiteld:
op 08 12 2008 at 18:44 schreef Peter:
Dat filmpje met die tierende Kinski op de set van Fitzcarraldo is absoluut fascinerend. Merk op hoe Kinski voortdurend bevestiging zoekt bij anderen. "Hoor je dat? Hij wil me mijn eigen stront laten vreten! Hij is compleet idioot!" In dat Jezusfilmpje viel me ook al op: het is allemaal show. Die man staat zich geweldig aan te stellen.
Twee karakteristieke koppen trouwens, Kinski en Herzog. Negentiende-eeuwse koppen. Dat gezalf van Herzog, over dat de indianen hun conflicten heel anders (‘beter’) oplossen, is onverteerbaar.
Kinski en Herzog, ze deden me soms denken aan Breedveld en Tjerk. Denk niet dat Herzog de redelijker van de twee is. Die man staat minstens zo hard te egotrippen als Kinski. Is vrij meedogenloos voor zijn acteurs, las ik eens ergens. Heeft enkele doden op zijn geweten. Kinski niet, bij mijn weten.
op 08 12 2008 at 19:31 schreef Bandirah:
Over de opnames van Fitzcaraldo maakte Les Blank de uitstekende documentaire Burden of Dreams. Later maakt hij ook nog Werner Herzog Eats His Shoe, over – de titel zegt het al een beetje – Werner Herzog die zijn schoen op at.
op 09 12 2008 at 12:17 schreef Tjerk:
Je kunt zeggen wat je wilt van Werner Herzog, maar hij is wel een man van zijn woord. Wanneer hij zegt: "Ik eet mijn schoen op als…", dan is dat niet slechts bij wijze van spreken.
In alle eerlijkheid: ik doe ‘m dat niet na.
Die Kinski kan trouwens schelden als de beste:
"Jij bent geen regisseur. Je moet bij mij in de leer! Je bent een beginneling! Een dwergenregisseur, maar je bent geen regisseur voor mij!
– ‘Je hoeft me niet te beledigen’
Beledigen?! Je kunt me niet méér beledigen dan te denken dat je mij moet regisseren! Je kunt naar me toe kunnen komen, en vragen: ‘Meneer Kinski, denkt u wellicht..’ David Lean heeft dat gedaan, en zelfs Brecht. En jij zult het ook doen, mijn beste!"
op 09 12 2008 at 14:12 schreef Peter:
Iemand die zijn schoen opeet omdat hij dat heeft beloofd ("Als niet zus-en-zo, dan eet ik mijn schoen op") is geen man van zijn woord, maar een godvergeten dwaas. Hoe kan je jezelf in stand houden in een wereld waarin iedereen spreekt in metaforen? Je rukt toch ook niet echt je hart uit je borst om dat de door jou aanbedene aan te bieden?
Ik heb één keer eerder iemand gezien die zich zo principieel en onpoëtisch opstelde, en dat was Lambiek in de strip Suske en Wiske. Die liep ook een keer keihard tegen de rots aan waarmee hij momenten eerder hard in botsing was gekomen, omdat "Een ezel zich niet twee keer aan dezelfde steen stoot, en aangezien ik geen ezel ben…" *BWAF*
Ik vind ‘m ook een kutregisseur, eigenlijk. Ik heb die film over die Spaanse expeditie door het oerwoud gezien, een vrij droge registratie van die tierende man die die zwoegende soldaten geselt, en dat duurt maar en dat duurt maar. Het deed me helemaal niks.
In Apocalypse Now zegevieren de poëzie, de fantasie en de waanzin. Nu ik die schoenenvretende dorknoper heb gezien, begrijp ik ook zijn films beter. Hij denkt dat een film een registratie is van mensen die zich in een bepaalde situatie bevinden en onder invloed daarvan allerlei dingen doen. Een soort journalistiek, behalve dan dat hij de geregistreerde situaties zelf heeft georchestreerd.
Herzog zou zo bij Netwerk aan de slag kunnen.
Overigens hoop ik dat Prediker (en/of anderen) mij vaker dergelijke beschouwingen zullen aanbieden.
op 10 12 2008 at 12:36 schreef Hosseyn:
Ik had dat jezus filmpje hier ook al eens gezet, het is prachtig. Op youtube staat ook een mooi interview met Kinski in een park. In het Jezusfragment doet hij denken aan die toneelspelers bij Astérix die het publiek gaan beledigen, behoorde dat niet gewoon tot de mores van die tijd? Dat Kinski een borderliner is, lijkt me wel duidelijk.
Ik vind Herzog trouwens erg goed. Kun je geen mooie naaktfoto van Nastasja vinden, Peter?
op 10 12 2008 at 16:22 schreef Peter:
Niet naar gezocht, Hos. Maar dat zouden dan stills uit Cat People moeten zijn, waarin Nastassja op een prachtig naturelle manier naakt is (Paul Schrader, weet ik zeker, kijkt nagenoeg op dezelfde manier naar de wereld als ik). Net even gegoogeld, maar niks gevonden. Als je ze vindt, hoor ik het graag.
op 10 12 2008 at 19:02 schreef Hosseyn:
Hmmmm ‘k zal ‘ns kijken.
RSS