Vrouwenrechten

Gin Hageman

Illustratie: Anders Zorn

In Sierra Leone was het vorige week Vrouwenrechtenweek. Eindelijk een rechtenweek waar ik het wèl mee eens ben, want het leven van de Sierra Leonese vrouw is echt bijzonder kwetsbaar. Tot voor kort was scholing per definitie niet voor meisjes bestemd, dus zijn er heel wat generaties dames die volkomen afhankelijk zijn van mannen om te overleven. En overleven is sowieso erg ingewikkeld in Sierra Leone.

Veel vrouwen gaan daarom de prostitutie in, of trouwen een man die hen kan onderhouden. En daar gaat het vaak mis. De man zoekt een vrouw die als dienstmeid voor hem kan werken, of wat geld kan bijverdienen, niet zozeer een vrouw waar hij zielsveel van houdt. Tenminste, in de armste klassen. En omdat polygamie hier tot voor kort ook heel normaal was, nam de man er dan nog wat meer vrouwen bij, ook al groeide zijn inkomen niet recht evenredig mee, omdat een vrouw die niet van jou houdt, nu eenmaal niet plezierig blijft in bed.

Maar wat gebeurt er als er teveel mensen in een veel te kleine ruimte wonen, er niet genoeg te eten is, en er bovendien ook geen liefde in huis is? Dan ontstaat er onvrede. En ruzie. Wat was tot vorig jaar de beloning voor een kijvende echtgenote? Een goed pak slaag. Als je geluk had met een stok suikerriet. Als je minder geluk had werd je doodgeslagen met een grote steen, zoals de vrouw die ik bijna twee jaar geleden niet mocht redden van omstanders die erbij stonden te kijken. ‘Dit is Sierra Leone,’ zei men simpel, en daar was de kous mee af.

Vorig jaar werd er een wet doorgedrukt, die het mannen verbiedt hun vrouwen te slaan. Prachtig. Maar net zoals met alle andere wetten en regels in dit land, bleek het om pure theorie te gaan, al moet ik toegeven dat er veel minder afgeranseld wordt dan een jaar geleden. Mannen die hun vrouwen een pak slaag geven, kunnen er nog steeds mee wegkomen, omdat niemand er iets van durft te zeggen. Als de vrouw dapper genoeg is stapt ze naar de Family Support Unit en geeft haar echtgenoot aan, maar ja, als je man daar heel kwaad om wordt, wie zal je dan onderhouden in de toekomst?

Op de radio pleiten vrouwen voor een betere behandeling door hun mannen. Ze vertellen hoe ze zich voelen als hun echtgenoot hen verkracht, of in elkaar slaat. Over de depressies waaronder ze lijden. De angst, waarmee ze iedere dag leven. Dat ze zich vaak geen mens voelen als hun echtgenoot hen als vee behandelt. Of als de meid. Heel indrukwekkend, ook voor sommige mannen, die nu pas begrijpen dat een pak slaag veel meer impact heeft dan wat kneuzingen en blauwe plekken. De jongere generatie heeft een liefdesideaal, en begint er steeds meer van overtuigd te raken dat man en vrouw een team moeten zijn in een huwelijk. En dat wanneer je slaat, er eigenlijk ook helemaal geen liefde kan zijn.

Of het op grote schaal aanslaat, is nog maar de vraag, want slaag en agressie komen ook vaak voort uit frustratie en overspannenheid. Al zoveel op je bord hebben iedere dag, dat je gewoon geen geduld hebt om ook nog eens de problemen thuis het hoofd te kunnen bieden. Veel mannen vinden het zelf moeilijk dat ze zich niet kunnen beheersen, maar ze hebben zo’n zwaar leven, en hun vrouw is zo ontzettend veeleisend, dat ze soms niet anders ‘kunnen’. Scheiden, ja dat kan, maar waar moet die vrouw dan van rondkomen? Ze kunnen haar niet opgebruikt zomaar op straat donderen.

Als je het mij vraagt, is de oplossing niet dichtbij. Zolang vrouwen afhankelijk blijven van mannen, blijven dit soort dingen gebeuren. Zolang mannen en vrouwen elkaar blijven gebruiken om economische redenen, is er geen liefde, en is er grote kans dat ruzies met slaag eindigen. Zolang mannen meerdere vrouwen blijven huwen, zonder dat ze daar het geld voor hebben, ontstaat er wrijving in de familie.

Ik zit dus ook met smart te wachten op de Anti-Polygamie Week, want dat is één van de grootste problemen in deze samenleving. Gisteren ging ik bijvoorbeeld bij een hele arme familie op bezoek. Ik voed de zoon al geruime tijd, en help hem ook bij zijn scholing. Wat blijkt? De oude pa van het gezin, achter in de tachtig, heeft vier vrouwen en vijftien kinderen, en hij heeft nooit het geld gehad om ze allemaal te kunnen onderhouden. Als zijn kinderen geen hulp van anderen zouden krijgen, zouden ze doodhongeren, en dat is nu al zeker tien à vijftien jaar het geval.

En terwijl de man dat al die tijd al weet, loopt er toch een vijfjarig dochtertje rond. Dat volgend jaar overigens niet naar school zal gaan maar, net als haar elfjarige zus, thuis zal blijven om allerlei klusjes voor de oude pa te doen.

Onderdeel van vrouwenrechten is zelfstandigheid en onafhankelijk, zeg ik met mijn Nederlandse achtergrond. Als men nu begint, met de jonge meisjes, zullen er in Sierra Leone over een jaar of vijftien vrouwenrechten te over zijn. Voor die tijd zie ik het niet gebeuren, alle vrouwenrechtenweken in de tussentijd ten spijt.

Gin Hageman heet helemaal geen Hageman maar Mooy. Vorig jaar deed ze onderzoek naar ex-kindsoldaten in Sierra Leone voor haar studie antropologie. Ze zette het hulpproject Mind to Change op en schreef een boek. Nu werkt ze in Sierra Leone aan haar promotie-onderzoek. Meer Gin op The Vault.

Tweet

Algemeen, 02.12.2008 @ 10:33

[Home]
 

Δ