Skyline

19 Reacties

op 15 09 2008 at 14:16 schreef F.J.H.:

Vermakelijk artikel. Ik word graag bevestigd in mijn opvatting dat eenieder die de absolute waarheid in pacht denkt te hebben, eng is. Over deze stelling is geen discussie mogelijk.

op 15 09 2008 at 16:14 schreef Overdenker:

Ja Frans, ik vind dit een heel goed stuk. Het geeft aan hoe het individu steeds meer afstand neemt van zichzelf en van de groep waartoe hij wellicht ooit behoorde. Daardoor ziet hij opeens ook de overeenkomsten met de andere groepen en beseft hij dat zijn groep niet uniek was. De essentie is dat het individu pas door kan groeien als hij zich virtueel van zijn groep kan losmaken. Voor mij is Hirsi Ali de monumentale denker die voorging – zonder weer in afgoderij te willen vervallen – en ons de betekenis van de Verlichting weer eens onder ogen bracht zodat wij allen nu ook weer een nieuw besef hebben van de ‘vrijheid van meningsuiting’.

op 15 09 2008 at 16:41 schreef Onwijsgeer:

Nja…, Ik denk dat geschiedenis en de beoordeling ervan gemaakt worden vanuit het constructiemateriaal (‘concepten’, ‘begrippen’, de taal) dat NU voorhanden is. Telkens is het de concensus van het hier en nu die bepaalt hoe de geschiedenis moet worden geïnterpreteerd. Dus dikke kans dat een visie die nu bijvoorbeeld door of via het vigerende geloof tot stand komt een ander beeld geeft van de toenmalige werkelijkheid, dan op een moment 100 jaar later.

M.a.w. het hangt er van af waar en wanneer je geboren bent hoe de geschiedenis wordt gezien. Geschiedenis zou in die optiek dus sterk relatief zijn.

Volgens mij (en nog een paar anderen) hoor, Frans!

(En om associaties met de Philips Lighting Division te voorkomen zou je verlichting met een hoofdletter moeten schrijven ;-)

op 15 09 2008 at 19:33 schreef J.J. v.d. Gulik:

Naar mijn mening kijkt Frans Smeets te beperkt naar het onderwerp en bekijkt hij het onderwerp te veel vanuit de optiek van de moderne samenleving. En ook daar valt veel op aan te merken. Die veelgeroemde individualiteit heeft doorgaans weinig te betekenen. Tot voor kort bestond er geen vrijheid van meningsuiting en het huidige niveau is nog altijd ondermaats. In de Middeleeuwen werd je door de clerus of de adel op het matje geroepen als je er ongewenste ideeën op nahield. Tegenwoordig heb je de particuliere gedachtenpolitie die over je schouders meekijkt. En de meesten zijn loonslaaf die af en toe naar Torremolinos vertrekken en verder hard werken om een mooiere auto te kunnen rijden dan de buurman. Dat is het dan wel. Ik ervaar dat als een sterk onderdrukkend systeem omdat die bestaat uit een meerderheid die heel weinig van geschiedenis en politiek afweet en selectief wordt voorgelicht wat er bij ongewijzigd beleid toe zal leiden dat dit land en deze beschaving aan de islam zal worden overgedaan, waarna de bevolking de luimen van dit oosterse totalitaire systeem zal moeten ondergaan.

Je moet ontwikkelingen in de tijd kunnen plaatsen. Het Romeinse rijk betekende een enorme stap voorwaarts maar was ongetwijfeld ook een zwaar onderdrukkend systeem al zal dat door velen niet als zodanig zijn ervaren. De Romeinse wetgeving heeft nog steeds grote invloed op de moderne wetgeving meer dan 1000 jaar na het einde van het Romeinse rijk en in de vorige eeuw waren er landen waar het Romeinse recht nog gewoon hét recht was. Zo valt er het nodige te leren van het Romeinse rijk. Dat rijk ging tenonder toen de teugels weden gevierd en de migratiestromen niet meer onder controle te houden waren en het christendom aan invloed begon te winnen.

De mogelijkheden waren in de middeleeuwen heel beperkt, het ging om landbouwgemeenschappen en de grote uitvindingen moesten allemaal nog komen. Het systeem zal dan ook niet als echt onderdrukkend zijn ervaren door de middeleeuwers. Het was een gegeven en de tijd was nog niet rijp voor veranderingen. Maar toch bood de kerk een basis, waaronder zingeving, bescherming en ook intellectuele vooruitgang die leidden tot de Renaissance en waarvan de eerste sporen al in de 11e en 12e eeuw in Italië zichtbaar waren.

De toenmalige heersers de adel en de kerk hadden wel gevoel voor en kennis van machtsverhoudingen en wisten zo de dreiging van de islam voor de westerse wereld af te wenden. Het huidige politieke systeem is daar voorlopig niet toe in staat en zo waren de ouderwetse middeleeuwse heersers vooralsnog superieur aan het huidige systeem.

De geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars. Als de islam wint zal er met gepaste minachtig gesproken worden over de westerlingen die dit mogelijk hebben gemaakt.

op 15 09 2008 at 21:23 schreef Ellen:

Ondanks dat ik niet "geloof", kan ik mij een skyline (stads – of dorpsgezicht) zonder kerk niet voorstellen.

op 16 09 2008 at 03:03 schreef Fichte:

Frans Smeets! Waar zijn de hegelianen?

op 16 09 2008 at 08:04 schreef Hosseyn:

Het verbaast me dat niemand het liberalisme noemt, of wachten de dogmatici en hogepriesters van deze onfeilbare heilsleer tot het stof van hun ineenstortende gebouw is opgetrokken?

op 16 09 2008 at 12:08 schreef Niek:

Conan:
Voor de instorting lijkt de wildgroei van de Staat (bureaucratie) en de te grote belastingdruk die daar het gevolg van was, een belangrijker oorzaak.
Dit had mede te maken met overstretch. Om de steeds langere grenzen te bewaken was er meer geld nodig.

Verder waren er een paar grote pandemieën in de derde eeuw waardoor de bevolking kromp. Veel minder mensen moesten het apparaat draaiende houden.

Hosseyn:
Het verbaast me dat niemand het liberalisme noemt
Dat is logisch. Het liberalisme is eigenlijk de afwezigheid van een systeem. Niet de staat, maar het individu zelf bepaalt.

In een liberale maatschappij is het mogelijk dat socialisten, religieuze fanatici of fascisten hun eigen leefgemeenschappen opzetten. In een socialistisch systeem is het echter niet mogelijk om een liberale leefgemeenschap op te zetten, een socialistisch systeem is alomvattend.

op 16 09 2008 at 12:40 schreef Tarak:

"staatsreligies van communisme, fascisme en nazisme." U vergeet de belangrijkste: het socialisme. En waarom nazisme afgekort? Het staat immers voor nationaal-socialisme.

Nu zijn er weer nieuwe staatsreligies. Je hebt de multi-culturele samenleving gehad, maar die term wordt inmiddels al vaak vermeden. Gelukkig hebben de meesten inmiddels wel door dat "multi-cultureel" en "samenleving", niet samen kunnen en het dus een contradicti in terminus is. Het moet dus terecht blijven bij mono-cultureel multi-ethnisch samenleven.

Het milieu is er nog eentje, vaak nog opgesplitst in sub milieu staatsreligies waaronder dat mensen nu verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering in de hele wereld, en dat toenemende zonnekracht daar niets mee te maken heeft.

"nationalisme is slecht" is ook weer zo’n staatsdogma. Terwijl nationalisme het cement in elke samenleving is. Een belangrijke kracht, en verbindend element. Het gevoel bij elkaar te horen, zonder dat je elkaar kent. Het zorgt voor natuurlijke solidariteit zonder een spoortje socialisme. Ons hele sociale stelsel drijft in mijn optiek vooral op nationalisme, en niet tot nauwelijks op socialisme. Nog een reden waarom het draagvlak voor het sociale stelsel nu wegvalt.

Een gevaarlijker staatsreligie is het geloof in de Europese Unie. Want we weten volgens de regering allemaal dat als er iets goed is voor het land, is het om heel veel macht te concentreren bij enkele personen. Dat is veel beter dan om macht te spreiden. Ook is het beter om macht te concentreren bij een organisatie die geen draagvlak heeft. En als een bevolking tegenstemt, dan kun je dit het beste negeren en – in het kader van de democratie – roepen dat ze er niets van begrepen hebben. Dat domme volk toch, ze vinden zo vervelend dat regeringen zichzelf tot provincie besturen reduceren, beter kun je ze gewoon negeren met hun malle geloof in democratisch tot stand gekomen wetten in plaats van een bureaucratische dictatuur.
De bevolking hoort te begrijpen dat de EU niets dan goeds gebracht heeft, wat precies, dat blijft onduidelijk, maar dan moet je dan maar aannemen.

Tot uiteindelijk de bom barst, de keizer blijkt helemaal niets aan te hebben, en het volk gaat strijden voor haar rechten, gaat strijden voor democratie. Dan wordt er flink gejammerd dat ze toch echt niet zagen aankomen. Hoe kan dat nou?

Waar we definitief van af moeten, is de utopie als wensbeeld. Idealen zijn nastrevenswaardig, maar die enge utopieën die vervolgens een minderheid aan een meerderheid wil opleggen, daar moeten we van af. Er bestaat geen heilstaat. Onder geen enkel systeem. Er bestaat vrijheid en onvrijheid. Democratie en Dictatuur. En bij dat soort begrippen moet je blijven.
Maar nooit, nooit meer een utopia, nooit meer dogmatisch wensdenken.

op 16 09 2008 at 12:45 schreef Conan:

Dat rijk ging tenonder toen de teugels weden gevierd en de migratiestromen niet meer onder controle te houden waren en het christendom aan invloed begon te winnen.

Volgens mij leg je hier verkeerde nadruk.

Natuurlijk misbruikten generaals hun macht. Natuurlijk vielen de troepen, die om niet moeilijk te raden redenen vooral uit de buitenste gewesten geworven waren, gemakkelijk terug op hun eigen identiteit. Natuurlijk waren er onbetrouwbare buitenlandse huurlingen. Maar het Romeinse Rijk is door het Romeins Staatsburgerschap aan derden te verlenen, ook van een stadstaat uitgegroeid tot een wereldrijk.

Voor de instorting lijkt de wildgroei van de Staat (bureaucratie) en de te grote belastingdruk die daar het gevolg van was, een belangrijker oorzaak. Enkele honderdduizenden volstrekt non-productieve Plebejers moesten tevreden en gevoed worden gehouden. Verandering in de wijze van oorlog voeren, verminderde de toevoer van slaven, terwijl de kosten voor het instandhouden van het leger en het administratief apparaat de pan uitrezen. Het Romeins Staatsburgerschap was vervallen tot een reden om belasting te betalen. De Romeinse Staat creëerde geld uit lucht door het goud waarmee munten werden geslagen met andere metalen te mengen.

Het Christendom lijkt vooral te te zijn opgekomen als een tegenbeweging met Romeinse elementen (Julius Ceasar), Griekse (Socrates) en Joodse (Messiasfiguur als zoon van God). Niet brute kracht en het leven centraal stellen, maar menselijke zwakte en het hiernamaals. Geen Romeinse veroveraar, maar een goddelijke martelaar. Niet besloten tot de Romeinse elite, maar toegankelijk voor iedereen. Uiteindelijk omarmt door de elite. Over de exacte details konden politici vervolgens tijden inhoudsloos twisten, met de zekerheid van God’s gelijk voor de eigen achterban.

Maar ja, zoals Onwijsgeer opmerkte, de geschiedenis wordt geïnterpreteerd met de bril van het heden.

op 16 09 2008 at 13:16 schreef Hosseyn:

Dan gaat de analogie met ‘de kerk’ niet op, Niek. Er zijn ook godsdiensten die geen allesoverkoepelend systeem vormen, kijk maar naar veelvormige Christendom of naar de Islam, die lang hebben bestaan naast andere godsdiensten. Of Boeddhisme – niet allesomvattend maar sterk op het individu gericht. En overigens is een godsdienst (gericht op een externe fantasie) niet hetzelfde als een religie (gericht op het eigen, inidviduele bewustzijn) – de grote ideologiën vergelijken met godsdiensten, ok; aan religie zijn ze eerder tegengesteld.

Liberalisme lijdt aan precies hetzelfde euvel als de meeste andere ideologieën: een grenzenloze naïeviteit ten opzichte van de menselijke factor. "Als we maar zus-of-zo, dan komt het allemaal wel goed."

op 16 09 2008 at 15:23 schreef Niek:

De meeste godsdiensten waar we nu mee te maken hebben (christendom, islam) neigen wel naar en allesoverkoepelend systeem. Inderdaad zijn er ook gebieden en periodes waar diverse christelijke en islamitische stromingen naast elkaar bestaan. dergelijke samenlevingen, waar een allesoverkoepelend systeem dus afwezig is, zou ik dan ook liberaal willen noemen.

op 16 09 2008 at 17:03 schreef Metatron:

Mijn lieve hemel. Alweer een artikel met een hoog frustratiegevoel. Alweer iemand die zijn anti-christelijke sentimenten wilt uitventen. Grow up pall, get a life. Hebben we deze discussie niet al lang geleden gevoerd? Moeten we weer onze geschiedenisboekjes er weer bijpakken?
Frans Smeets? Gaap!

op 16 09 2008 at 18:15 schreef Ozymandias:

Tarak,

Vreemd dat het nationalisme volgens jou geen staatsreligie is, terwijl het EU en de multi-culturele dat wel zijn. Is hier sprake van een selectieve kijk op het nationalisme omdat het gaat om een ideologie die jou wel goed bevalt?

Tegenwoordig is nationalisme niet zo salonfahig meer (hoewel er een comeback op komst is), maar in de tijd dat de overheid nationalisme nog sterk promootte was nationalisme wel net een religie, compleet met rituelen, profeten, en mythen.

In ontzettend veel landen is dat nog steeds zo.

op 16 09 2008 at 19:24 schreef Tarak:

@Ozymandias

Strikt genomen heeft u gelijk, ook nationalisme kan staatsreligie zijn. In Nederland is dat echter nu niet het geval, in tegendeel zou ik haast zeggen, de staatsreligie is eerder anti-nationalistisch. Men bestrijdt het Nederlandse volk in iets wat juist een belangrijke waarde in de samenleving is: het gevoel bij elkaar te horen.

Ik zie mijzelf als een conservatief, ik geloof dat bepaalde maatschappelijke structuren vanzelf groeien, zonder dat daar enige overheid voor nodig is. Ik geloof dat juist dat natuurlijke groeien van maatschappelijke structuren de garantie kan vormen voor een goede samenleving.

Dat is bij het Nederlands nationalisme gebeurd. Hoeveel grapjes er ook gemaakt worden over Friezen en Limburgers, Nederlanders voelen zich verwant met elkaar.

Dat zie en voel ik niet bij de EU. Het enige wat ik daar bij zie is kokerdenken, utopisch wensdenken. De overheid wil beslissen wat het volk denkt. Het is niet van nature gegroeid, het is internationalisme omdat internationalisme goed zou zijn. Zelfbenoemde elites vonden dat beter, vermoedelijk nog in het kader van ouderwets socialistisch internationalistisch denken, maar het kan ook ouderwets, middeleeuws machtsdenken zijn. Prachtig voorbeeld blijft minister-president De Geer die ooit heel veel heil zag in een verenigd Europa onder Duits bestuur (wellicht is dit een Godwin, het gaat mij echter vooral om zijn naieve redenatie).

Zoals u zelf aangeeft horen er bij nationalisme rituelen en mythe. Rituelen vind ik zelf erg belangrijk en heb er geen bezwaar tegen. Rituelen geven structuur en binding. Zolang ze maar uit het volk zelf ontstaan zijn en niet vanuit de overheid opgelegd. En dat gaat mis bij de EU.

op 16 09 2008 at 21:04 schreef vander F:

@Tarak,
ik vrees dat de EU,in z’n huidige opzet, uiteindelijk zelfs leidt tot een Balkanisering van Europa,
met de nodige geweldsuitbarstingen die bij dat begrip horen.

op 16 09 2008 at 21:10 schreef vander F:

@Ozymandas,
en tribalisme?
Lijkt mee een ‘natuurlijk’ gevormde groeps identiteit.
Nationalisme zou een overtreffende trap kunnen zijn mits er voldoende voldoende binding is met de andere ’tribes’ in een gegeven geografisch gebied.
Zie ook; ‘De NederlandEN’

op 16 09 2008 at 21:11 schreef Ozymandias:

Ik denk dat het idee van een natuurlijk nationalisme zonder overheid niet of nauwelijks bestaat. Dat het nationalisme gemeengoed is geworden, heeft ook veel te maken met een overheid die voor alle kinderen onderwijs verzorgd in een gemeenschappelijke taal en geschiedenis.

Net zo problematisch is het om te denken dat populaire nationalistische rituelen niet uit de overheid, maar uit het volk komen. Ik bedoel, zoiets als Koninginnedag, natuurlijk komt dat niet spontaan van het volk zelf, ook al heeft het volk dat zich nu wel eigen gemaakt.

Wel ben ik het met je eens dat sommige identeiten natuurlijk kunnen aanvoelen dan anderen. Het is logisch dat Nederlanders meer gevoel hebben met Nederland dan met de EU, al is het alleen maar omdat we dezelfde taal spreken.

Maar eigenlijk is het probleem van de EU niet zo verschillend van het probleem van een land als Belgie, allebei zijn het mislukte eenwordingsprocessen.

op 17 09 2008 at 08:58 schreef Conan:

Het is niet van nature gegroeid, het is internationalisme omdat internationalisme goed zou zijn. Zelfbenoemde elites vonden dat beter, vermoedelijk nog in het kader van ouderwets socialistisch internationalistisch denken, maar het kan ook ouderwets, middeleeuws machtsdenken zijn.

Het is niet alleen een Europees probleem, het geldt voor het hele westen. Recent las ik het volgende over Amerika in een column over doorgeslagen terrorismebestrijding en de beperking van burgerlijke vrijheid, ditmaal belichaamd in het hinderlijke vloeistofverbod in vliegtuigen. De daders zijn vrijgesproken en de beschuldiging blijkt belachelijk. Maar wel aanleiding voor draconische maatregelen; onderdeel van de strijd om full control over de eigen burgers (Becky Akers):

As the Amerikan Empire continues to metastasize, the lines and allegiances will become starker. On the one side, the many who serve Leviathan and their winking, nodding, greedy, groveling accomplices.

On the other, the few who still own souls.

Kennelijk streven alle grote beschavingen onherroepelijk naar de eigen ondergang in de arrogantie van hun succes. Industrialisatie en massamedia geven het spel nieuwe demensies, maar de kern blijft gelijk: onderdrukking in naam van de meest hoogdravende idealen.