Berberleed
Peter Breedveld
Er is de laatste tijd onder Marokkanen in Nederland een snel groeiende aandacht voor hun Berberidentiteit. Fijn voor hen, niet altijd even interessant voor de buitenwacht, want er wordt in de essays, de boeken en op de websites wellustig gewenteld in het slachtofferschap. Berbers zijn onderdrukt door de Arabieren, de Marokkaanse overheid en de koloniale mogendheden en dat zullen we weten ook. Om elkaar een hart onder de riem te steken, blazen Berbers de loftrompet op Grote Berbers in de Glorieuze Berbergeschiedenis. De één nog heldhaftiger en onbaatzuchtiger dan de ander, met een lelieblanke ziel, dapper weerstand biedend tegen de in- en inslechte vijand.
Het stripboek Emir van de Rif van Mohamed Nadrani past naadloos in die traditie. Het is het verhaal van Ben Abdelkrim Khattabi, die de verschillende Berberstammen verenigde om gezamenlijk tegen de Spaanse kolonisator te vechten. In 1921 werd het Spaanse leger verslagen waarna hij in 1922 een Rifrepubliek stichtte.
Het verhaal bestaat uit beschrijvingen van laffe aanvallen door de wrede Spanjaarden op de weerloze Berbers (kinderen, vrouwen en oude mensen die in hun rug worden geschoten, bombardementen vanuit de lucht), afgewisseld met pratende hoofden, vooral van Spaanse legerleiders, die met elkaar bespreken wat ze de Berbers nu weer eens zullen gaan aandoen. Abdelkrim slaagt er in een paar plaatjes in de Berberstammen te verenigen, wat heel knap is, want daarvoor maakten ze eeuwenlang met elkaar ruzie om eh, iets. De Berbers besluiten na één weinig gloedvolle speech van Abdelkrim met de Spanjaarden te gaan vechten in plaats van met elkaar, waarna veel scènes met dappere Berbers en jammerende Spanjaarden volgen.
Scène uit Emir van de Rif
Dit alles is vrij beroerd getekend met veel beschrijvende tekst erbij. Ontzettend saai allemaal. Over Abdelkrim komt de lezer niet veel te weten, behalve dat hij op een witte volbloed rijdt en zelden mist en die soort zaken. Er zijn geen personages met wie we ons kunnen identificeren, de onrechtvaardigheden van de Spanjaarden worden nogal schematisch weergegeven, er is geen spanning, geen emotie, geen greintje humor ook. De Abdelkrim in dit boek is een historische figuur, geen mens, niet eens een romanpersonage. Pas aan het eind van het boek blijkt onder de gesneuvelde Spanjaarden opeens een officier te zijn met wie Abdelkrim bevriend is geweest. Dan blijkt het toch allemaal niet zo zwart-wit te zijn als in de zevenenvijftig pagina’s daarvoor werd gesuggereerd.
Een gemiste kans, want daar had ik nou wel meer over willen weten, over twee vrienden die in een oorlog tegenover elkaar komen te staan. Van mij hoeft een boek als dit niet genuanceerd te zijn. Ik hou best van een verhaal met koene helden en slechte vijanden. Maar om de lezer mee te slepen, moeten wel een paar juiste knoppen worden ingedrukt. Spreek zijn rechtvaardigheidsgevoel aan, raak hem in zijn onderbuik. Neem een voorbeeld aan Braveheart, van meesterpropagandist Mel Gibson: eerlijke Schotten, slechte Engelsen, die op wrede wijze een idyllische romance in de kiem smoren. Als kijker wil je dan nog maar één ding: dat ze verpletterd worden, die Engelsen. Fuck de historische feiten, laat de emotie spreken!
Iets beter is Nadrani’s Jaren van Lood, dat zich afspeelt tijdens het schrikbewind van de Marokkaanse koning Hassan II. Iets beter, maar niet veel. Hoewel dit over Nadrani’s eigen ervaringen als politieke gevangene gaat, doen de beschreven verschrikkingen in dit boek me niks. Op een enkele mooie droomscène na is het allemaal even vlak en feitelijk, met weer die constant pratende, slecht getekende hoofden.
Scène uit Jaren van Lood
Prachtig uitgegeven door Xtra, dat wel. Harde kaft, mooi gedrukt, in kleur, en een slag kleiner dan de originele Franse versie, dus niet op het voor stripboeken gebruikelijke A4-formaat, maar A5, wat de boeken veel handzamer maakt en een volwassener uiterlijk geeft. Maar dat is het enige positieve wat ik hierover weet te zeggen.
De beste strip die Peter Breedveld ooit heeft gelezen, is de Jack the Ripper-strip From Hell van Alan Moore en Eddie Campbell.
Algemeen, 12.07.2008 @ 13:31
8 Reacties
op 12 07 2008 at 14:11 schreef Sabian:
Volgens mij gaat Braveheart vooral over de corrupte Schotse adel die verraad pleegt op het Schotse gewone volk uit eigenbelang. Met een triest eind omdat hoe dapper je ook vecht, je nooit iets zal bereiken als je eigen mensen niet allemaal meedoen. In feite legt de simpele aussie acteur direkt de essentie van veel onderdrukte volken bloot: ze roepen het over zichzelf af.
Dat zal voor een deel ook wel voor de Berbers gelden als ik je verhaal zo lees. Ze kregen pas wat voor elkaar toen ze stopten met onderling oorlog voeren. Dat trieste scenario zag je ook bij de noord-amerikaanse indianen en volgens mij in bijna alle koloniën.
Jammer dat die gast zulke matige boeken maakt, anders had ik ‘m uit pure nieuwsgierigheid willen aanschaffen.
Verder hoop ik voor de Berbers dat ze net als de Koerden en de Basken, ooit hun waardigheid en vrijheid hervinden, wat die Spanjolen en Arabieren zijn ook niet alles.
op 12 07 2008 at 17:16 schreef Kariem:
Jammer. Las her en der op het net wat over die Nadrani en koesterde wel de hoop dat het iets zou voorstellen. De tekeningen kunnen me in ieder geval niet bekoren.
Sowieso is dat hetgeen wat veel van die Berberisme-promotors fnuikt: amateurisme.
op 12 07 2008 at 17:21 schreef Kariem:
Sabian:
Nou ja, of ze het over zichzelf afroepen…
Het is wel zo dat het onderlinge gekift de eenheid teniet doet. Daarnaast is het niet alleen Berbers vs. Arabieren/Spanjolen etc die elkaars bloed kunnen drinken. Wat dacht je van Berbers onderling? De Riffie kijkt neer op de Soesie en vice versa, De Chelhie moet weer niets hebben van de zwarte Chelhie… enzovoort enzoverder
op 16 07 2008 at 12:07 schreef Paco:
Dat is zo. Die berbers zijn een voorbeeld voor de nederlanders. Zij gedragen zich en de alle andere niet.
op 21 07 2008 at 19:28 schreef Wijze van Zion:
Wat een racist die tekenaar; die mannetjes lijken allemaal op mensen uit Noord Afrika…..
op 22 07 2008 at 21:03 schreef Aghddiw:
Kariem:
Ik vind de boeken en de verhalen ook niet geweldig, maar ik neem het de tekenaar niet kwalijk. Hij heeft geen opleiding gevolgd, maar was noodgedwongen om met kreet op de grond te leren tekenen in de gevangenissen van je MEESTER Hassan II.
De Berbers hebben het volle recht (al hebben ze weinige middelen) om voor hun identiteit en rechten op te komen tegen de onderdrukking van je Arabische meesters. Ik ga niet op de details van de onderdrukking en achterstelling.
De retoriek over de eenheid en onderlinge ruzie tussen de berbers, dat zij tegen Arabieren en islam zijn, dat ze instrumenten zijn van joden en het westen, etc… klinkt heel bekend in de oren en is achterhaald. Je moet de zaken in hun context plaatsen. De Spanjaarden hebben ook elkaar uitgemoord in de burgeroorlog, de Europeanen, de Colombianen, etc Noem twee zogenaamde Arabische landen die goede betrekkingen met elkaar hebben…
op 22 07 2008 at 21:12 schreef Saïd:
Niet alle Berbers beschouwen Abdelkrim als hun held. Ik heb veel respect voor wat hij gedaan heeft. Ondanks het feit dat hij veel respect en aanzien genoot, gezien werd als de uitvinder van Guerrillaoorlog voering en dat hij vbewonderd werd door anti-koloniale strijders. Daarnaast was Mao een bewonderaar van hem, Hoi Chi Min beschouwde zichzelf als zijn zoon, Che Guevara vloog speciaal naar Cairo om met hem op de foto te staan, Zijn tactiek werd op de meeste gerenommeerde militaire academies onderwezen,
Ik ben het absoluut niet eens met zijn politieke keuzes. Hij wilde een staat stichten op grond van Islam en dat is voor mij een teken van zijn zwakte, God regeert over de hemel laat hem het daar doen, op grond hebben we behoefte aan menselijke wetten en niet wetten die gebaseerd zijn op romans.
op 24 07 2008 at 13:54 schreef richard:
inderdaad, veel wat uit de kokers van Berbers komt is amateuristisch broddelwerk. echter, graag maak ik een uitzondering. Dat wat mohammed benzakour (zelf ook berber) over Berbers schreef (ik herinner me twee zeer kritisch-komische artikelen in NRC Handelsblad) waren van superieure kwaliteit. Er staat ook een en ander op zijn site http://www.benzakour.eu
RSS