Tabboen
Hassnae Bouazza
In mijn werk als tolk wordt me vaak gevraagd welke Arabische dialecten ik spreek, en dan zeg ik altijd heel trots dat ik ze allemaal beheers. Stilletjes hoop ik dan dat ze het niet over het Tunesisch hebben, want wát het is weet ik niet, maar dat dialect is zó moeilijk verstaanbaar. Het gaat allemaal veel te snel en sommige woorden hebben er heel andere betekenissen.
Het woord amhazzaq zou in het Marokkaans bijvoorbeeld ‘bescheten’ kunnen betekenen, maar in het Tunesisch betekent het ‘strak’. Dus als een Tunesische het heeft over haar bescheten broek, bedoelt ze eigenlijk haar te strakke broek. Het woord tabboen betekent in het Marokkaans een drieletterwoord (het begint met ‘k’ en eindigt met ‘ut’), maar in het Tunesisch ‘broodje’. ”Mag ik een hapje van je tabboen” kan dus zomaar heel anders worden opgevat. Je moet het maar net weten.
Het Tunesische staatshoofd heeft niet één grijs haartje, ondanks zijn eenenzeventig jaar en hij is zo geliefd dat hij verkiezingen wint met vijfennegentig en zelfs negenenegentig procent. Ja, die Arabische leiders weten hoe ze de harten van de mensen moeten winnen. Ik vraag me af of de Arabische staatshoofden wel eens meewarig hun hoofd schudden als ze zien hoeveel moeite en geld westerse politici besteden aan verkiezingscampagnes, terwijl het zoveel makkelijker kan. Het Arabische pluche heeft een teflonlaag nodig, want die staatshoofden koeken veel te snel aan.
De Tunesische televisie straalt één en al jeugdigheid en seculariteit uit: oude mensen zijn er schaars en hoofddoeken zijn taboe. Dit gaat zo ver dat in een religieus vraag-en-antwoordprogramma een vrouw met coupe garçon de kijkers religieuze raad geeft. Voor zover mij bekend, is dat een unicum, want religie en hoofddoek gaan doorgaans hand in hand. Maar niet in Tunesië, want daar zijn ze modern, of ze het willen of niet. Groene weiden, huppelende meisjes met vlechtjes, dat is het gevoel dat de Tunesische televisie uitstraalt en een goed voorbeeld daarvan is het buitengewone programma Dlilek Mlak (‘Win een fortuin’).
Er zijn afleveringen waarin deelnemers en presentator verkleed gaan volgens een thema. Het is elke keer weer een feest met harde beats, een presentator die met zijn deelnemers danst een haasachtige sidekick en een jong (altijd jong) publiek dat overal om applaudisseert en lacht.
Alle deelnemers hebben een doos voor zich met daarin een bedrag. Allereerst stelt de presentator (voor de gelegenheid verkleed als mummie en later, omdat zijn mummiepak te amhazzaq zit, als farao) een vraag, vervolgens wordt de uitverkozen kandidaat naar voren gehaald en die mag dan steeds dozen uitkiezen.
Het vreemde is alleen dat hoge bedragen niet goed zijn en de kleine bedragen juist wel. En nóg vreemder is het dat hij uiteindelijk alle dozen een keer heeft gehad, dus hoe spannend kan het zijn? Het publiek en de andere deelnemers leven mee met de kandidaat, maar ik snap er helemaal niks van. De verliezende deelnemer troost zich met de opmerking dat hij in elk geval gelukkig getrouwd is, waarop de presentator antwoordt: “Wacht maar af, je bent nog maar een jaartje getrouwd.”
Die dansende presentator is leuk; zijn ongedwongen manier van presenteren werkt aanstekelijk, maar verder dan dat kom ik niet. Misschien ligt het aan mij en miin gebrekkige Tunesisch en is het eigenlijk een waanzinnig spannend spel. Dat is het vast, dat zal het zijn. Dat móét het zijn. Het haar van de president zit in ieder geval amhazzaq, joh. Ik leer snel!
Hassnae Bouazza is schrijfster, journaliste, documentairemaakster (Vrij Nederland, VPRO, NIO), tolk Arabisch/Engels en een total fox. In het geheim treft ze voorbereidingen voor de vestiging van het kalifaat in Nederland. Deze column werd eerder gepubliceerd in Vrij Nederland.
Algemeen, 28.06.2008 @ 14:32
26 Reacties
op 28 06 2008 at 16:02 schreef Michael Paris:
Hassnae, een leerrijk stukje. Wat Tunesia betreft, is het niet allemaal in hoog tempo aan het veranderen? Is het islamisme soms niet salami-gewijs terrein aan het winnen? Wat is jouw inschatting hieromtrent?
groet!!
op 28 06 2008 at 16:10 schreef Lydia:
Hassnae is zeker een fox, altijd goed voor een glimlach. Gaan Tunesiërs en Marokkanen vaak met elkaar op de vuist vanwege al die taalkundige misverstanden? En mag het woord ‘kut’ hier nu ook al niet meer?
op 28 06 2008 at 16:43 schreef Kariem:
Het woord "soewa", dat in het Marokkaans-Arabisch kont betekent, heeft toch een andere betekenis in het Tunesisch? Zoiets als tuin, dacht ik.
Wanneer mogen we een stukje over de Berber-televisie verwachten, Hassnae?
op 28 06 2008 at 18:46 schreef Ozymandias:
Tunesie is een dictorariale staat waar dissindenten op stevige repressie kunnen rekenen. De autoriteiten hebben het met name gemund op islamisten.
Ik denk dat we de afwezigheid van hoofddoeken op de Tunesische televisie ook in dat licht moeten zien. Plus dat de Hijaab in overheidsgebouwen verboden is.
op 28 06 2008 at 19:31 schreef djin lemon:
Net zoals de programma ‘Var misin Yok musun’ op turkse televisie: http://video.aol.com/video-detail/var-msn-yok-musunda-reklamn-suyu-ckt/3594965690
op 28 06 2008 at 19:32 schreef Appelscha:
Tunesië is zo’n land waar het totalitaire bewind zijn optreden verdedigd door te wijzen op het gevaar van het islamisme. Maar de sabbotage van de politieke oppositie leidt er toe dat de enige plekken waar oppositie kan worden gevoerd de moskeeën zijn, wat het islamisme alleen maar versterkt.
op 28 06 2008 at 19:39 schreef Tedje:
Ik word inderdaad reuze vrolijk van dat Tunesische televisiespelletje.
Heel effectief dus zo’n half-seculiere dictatuur met een overmatig ijdele, plakkende president.
Is dat dan toch voorlopig de beste oplossing voor landen waar moslims het leeuwendeel van de bevolking uitmaken?
Valt in dat geval eigenlijk Saddam Hoessein nog te reanimeren of Nadzjiboella?
Nadeel is vermoedelijk dan weer wel dat alle onderdrukte hoofddoekjes en opgewonden baardmannen onze kant opvluchten.
op 28 06 2008 at 19:45 schreef Tedje:
@Appelscha,
Ook buiten moskeeën wordt in verlichte disctaturen wel oppositie gevoerd, meen ik.
Denk aan Algerije, FIS, afgesneden keeltjes?
op 28 06 2008 at 20:34 schreef DvR:
Dat spel klinkt als Deal or No Deal, waarbij je alleen het bedrag mee naar huis krijgt dat in de laatst overblijvende doos zit. Ondertussen doet de presentator (in NL Beau v. Erven Dorens) je steeds een afkoop-aanbod op basis van de nog aanwezige dozen. Als er op het laatst bv nog dozen met 100 en 25000 euro staan, kun je zijn aanbod van 15000 accepteren, of de gok nemen en misschien met 100 euro naar huis gaan.
op 29 06 2008 at 16:42 schreef Loesje:
"Het Arabische pluche heeft een teflonlaag nodig,want die staatshoofden koeken veel te snel aan"
Ha ha ha ha, Mevr. Bouazza, dank zij U heb ik nu dus de slappe lach. Zie ik ineens allerlei lieden voor me die hun kont aan het losbikken zijn en met pannensponsjes in de weer gaan. Ik zal wel een afwijking hebben. Oh heerlijk is dat, lekker gillen van het lachen. Dank!
op 29 06 2008 at 16:47 schreef hassnae:
Kariem, de Berbertelevisie komt er zeker nog aan. Volg je die Berberse serie op de Marokkaanse tv?
Lydia, dank je wel!
Michael Paris, ik weet niet wat je precies bedoelt met islamisme, maar er zijn wel twee ontwikkelingen tegelijkertijd gaande: mensen die heel erg seculariseren en mensen die geloviger worden. Geloviger worden betekent niet meteen dat ze enger worden of extremistisch; het staat los van enige politieke context.
Ozymandius, wat je schrijft, klopt. En DvR: nadat het stuk was gepubliceerd kreeg ik inderdaad te horen dat het spel hier ook bekend is.
op 29 06 2008 at 16:50 schreef hassnae:
Kijk, daar doe ik het voor. Jij bedankt, Loesje!
op 29 06 2008 at 20:03 schreef Kariem:
Hassnae, nee helaas, ik ontvang de Marokkaanse tv niet. Ik denk niet dat de vrouw des huizes zo veel zin heeft in een schotel aan de gevel (ik ook niet trouwens). Ben niettemin benieuwd naar wat je er over zal schrijven.
op 30 06 2008 at 03:38 schreef Zidan:
Ziet er allemaal flits uit, maar heb er geen woord van begrepen, ondanks mijn Marokkaanse achtergrond. Begrijp trouwens ook geen woord van de Marokkaanse tv met hun saaie programmering. Wel wil het zo zijn dat ze effe vergeten dat ze Marokkaans zijn en beginnen dan massaal in het Frans te brabbelen, wat ik wel kan verstaan. Tegenwoordig probeer ik, als het kan, de Berberse programmas op tv te volgen. Ik vind het alleen jammer dat er geen aandacht wordt besteed aan de vele berberse rituelen die door de Christelijke overheersers verboden werden. Neem nou de regendans http://www.youtube.com/watch?v=TATzoD-gcg0&feature=related ik zou wel willen weten hoe zon Berberse vrouw, naakt in het water, de God Anzar geil maakte;) http://nl.wikipedia.org/wiki/Anzar
op 30 06 2008 at 09:02 schreef Paco:
He Peter, nog meer van die gratenbakken????
op 30 06 2008 at 11:45 schreef Peter:
Zeg Zidan, die Berberse ritruelen, werden die verboden door christenen of door moslims? Je wilt toch niet beweren dat het na de islamisering van het Rif nog steeds mocht, dat ritueel met die naakte vrouwen?
op 30 06 2008 at 12:32 schreef babs:
Zidan,
Bij beetje vreemde atmospherische omstandigheden kan ik thuis in Al Andaluz alleen maar Marokkaanse TV zien (die hebben een heel sterke zender denk ik). Leuk is inderdaad dat dat voor een groot deel in het Frans is. En ook nog eens een heel mooi Frans volgens mij. Vergelijkbaar met poligoonjournaal-Nederlands denk ik. Op een of andere manier makkelijker te volgen dan Frans-Frans.
op 30 06 2008 at 17:08 schreef Zidan:
Peter,
De meeste Berberse rituelen werden na de kerstening afgekeurd/verboden. In eerste instantie werden sommige berberse rituelen en Goden overgenomen door de Romeinen, bv de Godin Ifri (Grot), vandaar de naam Afrika. Maar de kerkvaders hadden het niet zo met die tientallen Berberse Goden en heidense rituelen. De Moslims hadden niet veel hoeven doen, het halve werk werd al door de Christenen gedaan. De Moslims hadden in die tijd hun handen al vol met de drie-eenheid. De rituelen bleven wel bestaan, maar wel met wat aanpassingen. Toen de Arabisering en Islamisering ingezet werden tegen het Communisme is het grotendeel van die aangepaste rituelen ook verdwenen. In sommige plaatsen in Algerije wordt de regendans nog steeds gehouden. De Vrouwen gebruiken kleurrijk geklede poppen ( regenboog) die ze de regendans laten uitvoeren. De regenboog staat voor de bruid van Anzar, vandaar dat de berbers de regenboog Tasrit n Anzar ( bruid van de regen) noemen. In Marokko verwijst alleen nog de Marokkaans-Arabische benaming voor regenboog naar de regendans, namelijk Aroustha ( zijn bruid). Toch zou ik de christenen en de moslims niet de schuld willen geven voor de verdwijning van berberse rituelen. Ik bedoel, die mensen zouden op een gegeven moment ook wel door hebben dat de liefde bedrijven met een rivier of waterbron niet tot regen zal leiden. Ik zou alleen heel graag willen weten hoe zon vrouw de liefde bedreef met een waterbron. Wat deed ze nou precies in het water, draaide ze rondjes, betaste ze haar eigen of stond ze gewoon stil. Het doel van het ritueel was Anzar klaar te laten komen zodat zijn sperma(regen) het land kon bevruchten. In het filmpje dat ik geplaatst heb wordt er wel een poging gewaagd, maar daar trap ik niet in hoor.
Babs,
Ik vind het een pluspunt dat er veel Frans wordt gesproken op de Marokkaanse tv. Alleen speelfims en de bekende tv-serie prison break graag aub in het engels en desnoods Frans als ondertiteling. Ik moest erg wennen toen ik Tom Cruise voor het eerst Frans hoorde brabbelen.
Ik kijk alleen Marokkaanse tv als ik bij mijn ouders op bezoek ben, meestal in het weekend. Het journaal is altijd een feest, eerst in het Arabisch daarna meteen achtervolgd door een Franse versie, en weer even later in een van de drie Berber talen en het Spaans. De mensen uit de Westelijke Sahara/Marokkaanse Sahara hebben weer op hun beurt een eigen nieuwsuitzending. Nu nog in het Engels en Darija en de cirkel is helemaal rond, we mogen dan over 9 verschillende talen spreken.
op 30 06 2008 at 18:05 schreef Kariem:
Anzar… Prachtig woord. Bedankt voor je bijdrage, Zidan. Zeer leerzaam.
op 01 07 2008 at 15:10 schreef Peter:
Interessant, Zidan. Dank voor het college. Keep ‘em coming!
op 01 07 2008 at 15:19 schreef Loesje:
Kariem: ik sluit me graag bij uw reactie aan. Dat vind ik nou zou prettig aan deze site, een mens steekt er iets van op. De pest is dat ik daardoor enigzins verslaafd ben geraakt aan FN. Liet ik voorheen de pc nog wel eens een aantal dagen uit, nu begint het na een dag toch te kriebelen.Kan`k het toch weer niet laten!;-)
op 01 07 2008 at 15:22 schreef Peter:
Dat heb ik ook!
op 01 07 2008 at 16:02 schreef Loesje:
Meneer Breedveld; gelukkig maar, want ik weet niet of er al "rehabs" zijn voor FN verslaafden.
op 02 07 2008 at 22:31 schreef Shireen:
Heee prachtig stuk weer Hassnae, had ik nog niet eens gezien in mijn ijver de fundo-reageerders onder Selims stukje de mantel uit te vegen.
Eén vraagje: is het nou ‘Abdou of ‘Abde’?? :-).
op 04 07 2008 at 15:37 schreef hassnae:
Haha Shireen! Leuk! Zulke lastige vragen zijn voor mij als vrouw te moeilijk te bevatten!
op 06 07 2008 at 12:33 schreef Marthijn Uittenbogaard:
Mooie foto. Tekst niet gelezen.
RSS