De Soefi
Peter Breedveld
Patrizia Laquidara (foto: Luigi de Frenza)
Schrijver op locatie’ Abdelkader Benali hield zich nogal op de vlakte toen hem in het VU-weekblad Ad Valvas werd gevraagd wat hem aantrok in het soefisme, de mystieke stroming binnen de islam. VU-hoogleraar Soefisme Mustafa Basri, de hoofdpersoon in zijn nieuwe novelle De Soefi, doet aanvankelijk hetzelfde als de studente Tamara hem tijdens een college vraagt wat een soefi zo anders maakt dan een doorsnee gelovige. De soefi’s beschrijven zichzelf als zoekers’, antwoordt Basri.
In een later college geeft Basri iets meer prijs: (De soefitraditie) is een vorm van verzet. Verzet tegen kleingeestige kleinzieligheid. Verzet tegen het plaatsen van de letter boven de geest en daardoor het vermoorden van de religieuze geest.’ Benali heeft voor in het boek een gedicht opgenomen waarvan de eerste regels luiden:
Not Christian or Jew or Muslim, not Hindu,
Buddhist, sufi, or zen. Not any religion
Benali houdt niet van hokjes en etiketten, lijkt hij te willen zeggen. En het islamdebat van de afgelopen jaren is hem eveneens slecht bevallen. Hij trekt in De Soefi nogal van leer tegen de heren van middelbare leeftijd die de krantenkolommen vullen met hun existentiële angst voor mannen met baarden en vrouwen met hoofddoekjes’ en die volgens hem jongleren met de ballen van vrijheid van meningsuiting en belediging’.
De plot van De Soefi draait om het geheim van Basri, een Irakese vluchteling die, zo ontdekt Tamara, niet blijkt te zijn wie hij zegt dat hij is. Basri is op het eerste gezicht een niet al te spannende man, die zich desondanks toch in de meer dan warme belangstelling van Tamara mag verheugen. Het decor van dit mysterie is onmiskenbaar VU. Ad Valvas speelt een rolletje, omdat Tamara er een interview met de pas aangetreden Basri in leest. De lange houten banken in de centrale hal van het VU-hoofdgebouw zijn er ook, dus dan zal de volgende beschrijving ook wel op feitelijke waarneming berusten:
Wat maakte deze man bijzonder tussen alle godsdienstwetenschappers die de VU al bevolkten en die van tijd tot tijd opdoken in forums rond de islam, symposia rond de islam en borreltjes rond de islam om als nijverige bijen druk te zoemen om daarna, zonder een druppel honing gemaakt te hebben, weer naar huis terug te keren?
Die islamdiscussie speelt in De Soefi een prominentere rol dan het geheim van Basri of het soefisme, dat de hoogleraar preekt (Basri gedraagt zich in de collegezaal meer als een godsdienstleraar dan als een wetenschapper). Steeds komt Benali erop terug. Wanneer Tamara’s ex-vriendje ter sprake komt, die een hekel aan moslims is gaan krijgen toen Theo van Gogh werd vermoord, en als een student tijdens een college van Basri kritische vragen stelt over de islam: Superkritische jonge jongen, denkt dat hij alles weet. (…) Over alles kunnen praten, toch niets te zeggen hebben.’ Ook op een feestje weet Tamara zich omringd door islamofoben. Nou moet je je bek houden! schreeuwt ze tegen één van hen.
Tamara moet duidelijk nog veel colleges volgen bij haar soefische hoogleraar, want zo gaan we niet met elkaar om aan de VU.
Eerder gepubliceerd in Ad Valvas. De Soefi verschijnt in de week van 10 december en is een speciaal kerstgeschenk aan medewerkers, letterenstudenten en relaties van de VU. Op verzoek van Benali zelf zijn er ook vijfhonderd exemplaren gedrukt voor belangstellende studenten van buiten de letterenfaculteit, af te halen in de VU-boekhandel.
boeken, Peter Breedveld, 20.12.2007 @ 13:26
6 Reacties
op 20 12 2007 at 14:49 schreef Kariem:
Klinkt als een…. als een, tja, wat saai boek?
op 20 12 2007 at 17:00 schreef Compli:
Ben ik nou de enige die zo platvloers is en uitkijkt naar een Ad Vulvas?
op 20 12 2007 at 18:04 schreef Tofuburger:
Vraag aan Peter. Benali is tegen het plaatsen van letter boven geest. Trekt de hoofdfiguur ook van leer tegen de baardmannen die de vrijheid van meningsuiting etc. willen smoren/vernietigen? En eet hij bijvoorbeeld een karbonaadje om te bewijzen dat hij geest boven letter stelt? Het klinkt zoals boven beschreven als Coelho op een slechte dag.
op 20 12 2007 at 19:12 schreef Peter:
Ik heb nooit iets van Coelho gelezen, dus ik kan daar niks over zeggen. Ik wil wel benadrukken: beoordeel een boek nadat je dat hebt gelezen, en niet op basis van een beschrijving, zoals hierboven.
Wat je vragen betreft: er komen geen baardmannen voor in het verhaal, en ik zie niet in hoe het eten van een karbonaadje bewijst dat je geest boven letter stelt. Is dat een daad stellen, een karbonaadje eten? Vanwege de dierenactivisten of zo?
op 21 12 2007 at 10:50 schreef Peter:
Ik ben het niet met je eens. Recensies hebben de taak te signaleren en meer niet. Ik heb hierboven verder beschreven wat mij is opgevallen in De Soefi maar om een oordeel te vellen, moet je het verhaal echt zelf lezen.
Ik heb wel eens een recensie geschreven waarin ik heb uitgelegd wat ik slecht vind aan een werk, maar eigenlijk voel ik me daar nooit lekker bij. Liever prijs ik dingen aan die ik goed vind, of om een andere reden opvallend.
op 21 12 2007 at 12:14 schreef Tofuburger:
Boekbeschrijvingen zijn ervoor om aankoopoverwegingen te sturen. Ik beoordeel hierboven niet het boek, maar de reclametekst/recensie/bespreking, en stel daarover vragen, ondermeer over de mate van nuance van de stellingname. Een boek dat puur afgeeft op de Ellians van dit land, zonder hun kritiek in licht te plaatsen van serieuze problemen met de baardmannen, lijkt mij niet de moeite waard. Sterker nog, het lijkt mij de zoveelste afleidingsmanoeuvre om de hete pap van het multicultureel drama te ontkennen.
Coelho is een meester in het spiritueel beschrijven van zaken die niet spiritueel beschreven moeten worden. Daar rook dit naar.
RSS