Werkloosheid en armoede
Auke Hulst en Hans Hulst
Bij de eerste oliecrisis steeg de werkloosheid in Nederland enorm. Aanvankelijk reageerde het kabinet Den Uyl met een Keynesiaans’ beleid van stimulering van de economie. Op de burelen van het Centraal Planbureau onstond twijfel of dat wel de goede aanpak was. De directeur C. A. van den Beld stelde zijn medewerker H. den Hartog een buitenlands artikel ter hand, en vroeg hem te onderzoeken of er iets in de daarin besproken jaargangenbenadering’ zat. Samen met H. S. Tjan ontwikkelde Den Hartog toen het jaargangenmodel.
Dit model leidde toendertijd tot revolutionaire conclusies. Bij te hoge arbeidskosten werden bijvoorbeeld oudere kapitaalgoederen afgestoten. Het belang van dit verschijnsel is dat wanneer de loonkosten naderhand weer verlaagd worden, de afgestoten productiecapaciteit niet zomaar weer terugkomt, de werkloosheid blijft dus voortduren. Het leek aldus zaak om de loonkostenontwikkeling vanaf het begin goed te bewaken. Na een heftige wetenschappelijke en politieke discussie was dat de aanbeveling die overeind bleef, het Nederlandse beleid van loonkostenmatiging was geboren. In 1982 culmineerde dit in het akkoord van Wassenaar’ tussen FNV voorzitter W. Kok en VNO voorzitter C. van Veen, het nu veelgeroemde fundament van het poldermodel.
Terwijl beleidsmakers voortdurend behoefte hebben aan simpele waarheden en het Vintaf-model van Den Hartog en Tjan zodoende in de ogen van de buitenwacht triomfen vierde, groeide binnen het CPB de twijfel of deze aanpak wel zo zaligmakend was. Het probleem was dat ondanks het beleid van loonmatiging de werkloosheid (te) hoog bleef. De afkalving van de Nederlandse productiecapaciteit betrof ook vooral de neergang in de kleding- en textielindustrie, en het was niet correct om macro-economische conclusies alleen aan de ontwikkelingen in een enkele bedrijfstak op te hangen. Bovendien groeide de onevenwichtigheid op de lopende rekening van het betalingsbalans. Doordat Nederland een goedkoopte-eiland werd, werd er meer aan het buitenland verkocht dan er werd aangekocht, en tegelijk met loonmatigingen en werkloosheid zit Nederland nu al jaren opgescheept met een overschot op de lopende rekening.
In een artikel dat door sommigen nu geniaal wordt genoemd, analyseerde CPB-medewerker M. van Schaaijk hoe deze verschijnselen van loonmatiging, werkloosheid en overschot met elkaar samenhangen. Op deze plaats is het voldoende om de samenvatting van diens artikel in Economisch Statistische Berichten (ESB) uit 1983 te citeren:
“Al enige jaren wordt er een economisch beleid gevoerd gericht op matiging van de lonen in de hoop aldus via winstherstel investeringen uit te lokken en de werkgelegenheid te bevorderen. De effectiviteit van dit beleid wordt echter voor een deel tenietgedaan doordat de loonmatiging leidt tot binnenlandse vraaguitval en een opwaartse druk op de gulden die de export bemoeilijkt. Deze bezwaren zouden kunnen worden voorkomen als de gemiddelde loonstijging onberoerd zou worden gelaten, maar er in de loonvorming een differentiatie zou plaatsvinden naar inkomenshoogte, waarbij die inkomensgroepen die de hoogste werkloosheidskans hebben ook de grootste loonmatiging zouden moeten ondergaan. Omdat de werkloosheid vooral bij de lagere-inkomenscategorieën is geconcentreerd zou een dergelijk beleid echter sterk denivellerend werken en daardoor op gespannen voet staan met het inkomensbeleid. Het is evenwel mogelijk door middel van verschuivingen in de belasting- en premiedruk te verhinderen dat denivellering in de primaire sfeer leidt tot een aantasting van de laagste netto-inkomens. Denivellering van de bruto-inkomens zou dus gepaard kunnen gaan met nivellering van de werkloosheidskans. In dit artikel werkt de auteur enkele varianten uit waarin deze gedachte centraal staat. Daarbij wordt berekend welke de consequenties zijn voor de marginale lastendruk en voor de inkomensverdeling.
De analyse van Van Schaaijk werd om onduidelijke redenen niet door het CPB omarmd. Er gebeurde weinig mee. Was het mogelijk dat Den Hartog, die inmiddels onderdirecteur was kritiek op zijn model niet leuk vond? Was het de regering, die nu zoveel had geïnvesteerd in het concept van de loonmatiging, die zich geen gezichtsverlies kon permitteren? Moeilijke vragen waarop ook wij het antwoord niet weten. We kunnen alleen concluderen dat er nauwelijks iets met de analyse van Van Schaaijk gebeurde.
Januari 1988 verscheen er in ESB een verwant artikel van CPB-collega A. Bakhoven. In zijn artikel, Een marktgerichte oplossing voor het werkloosheidsprobleem, schetste Bakhoven de situatie dat het inkomensbeleid de marktwerking frustreert, en dat mede hierdoor een te hoge werkloosheid bestaat, die vooral de lagere inkomensgroepen treft. Tevens deed hij voorstellen om verbetering in deze situatie te brengen.
Bakhovens voorstel kreeg de nodige aandacht in de pers en trok ook de aandacht van Rudolf de Korte, toendertijd minister van Economische Zaken. Toch deed de bewindsman niets met de voorstellen.
Interne stukken van het ministerie van Economische Zaken uit die tijd werpen een bizar licht op het bij De Korte ontbreken van animo om iets met de plannen te doen. Wat was er gebeurd? Nadat De Korte lucht had gekregen van de ideeën van Bakhoven liet hij zich over het plan voorlichten door de directeur economische politiek Gerrit Zalm, de huidige minister van Financiën. In de notitie die Zalm hiertoe voor de minister schreef, werden het plan en de effecten ervan op de werkloosheid somber geschetst. Opvallend is dat Zalms notitie een verkeerde voorstelling van zaken geeft ten aanzien van de merites van het plan-Bakhoven. De negatieve toonzetting van Zalm, die ook doorklonk in een concept-antwoord op een brief van Bakhoven die hij voor de minister voorbereidde, maakte dat de interesse van De Korte wegebde. En dus bleef het voorstel op de plank liggen.
Niet veel later, we schrijven 1990, hield Zalm, die ondertussen directeur van het CPB was geworden, een aan Bakhoven verwante analyse tegen, en voorkwam publicatie onder CPB-vlag. De analyse die Zalm blokkeerde is de analyse die ten grondslag ligt aan dit boek, en dezelfde misvattingen die toendertijd ten grondslag lagen aan de negatieve beoordeling van Bakhoven’ kwamen ook nu weer bovendrijven. Zalm speelde dankzij de grillige wegen van het toeval zo twee keer een hoofdrol in het niet in het beleid laten doorsijpelen van vernieuwende gedachten ten aanzien van het werkgelegenheidsbeleid.
Anno 1998 werken zowel Van Schaaijk als Bakhoven niet meer bij het CPB. Met hun gedachten is niets gebeurd. Het CPB geeft nog steeds het advies tot loonmatigen, en dat is wat Nederland ook is blijven doen.
Het bovenstaande is een fragment uit Werkloosheid en armoede, de oplossing die werkt van Hans Hulst en Auke Hulst met medewerking van Thomas Cool, econometrist en samen met journalist Hans Hulst auteur van De ontketende kiezer(2003).
Algemeen, 19.03.2007 @ 10:10
24 Reacties
op 19 03 2007 at 13:41 schreef Hansje Castorp:
Leuk artikel, mooie inleiding voor een boek, alhoewel ik persoonlijk niet overtuigd raak dat uit dit onderzoek opzienbaarlijke conclusies zullen voortrollen. Onbegrip over de werkwijze van het CPB en het ministerie van openbare zaken. In mijn ervaring verzanden zulke klachten al snel in duistere gedachten over samenzweringen, doofpotjes en dergelijke.
Ik mis hierin een beknopte samenvatting van
1)die misvattingen die toendertijd ten grondslag lagen aan de negatieve beoordeling van Bakhoven
2)Wat de merites van het plan-Bakhoven inhielden en wat Zalm daar dan niet van begreep/ verdraaide Zalms notitie [geeft] een verkeerde voorstelling van zaken [] ten aanzien van de merites van het plan-Bakhoven.
De manier waarop daartegen aan wordt gekeken door de auteurs zal goed weerspiegelen hoe ze de algehele problematiek (er is een keigoed artikel met toepasbare oplossingen voor NL, maar niemand leest het – waarom?) benaderen.
hoogachtend,
Hansje
op 19 03 2007 at 16:17 schreef DvR:
Op zich een interessant artikel, maar ik begrijp de relevantie niet nu de werkloosheid op een dieptepunt staat. De auteur roept daarmee, en met zijn eenzijdig gemotiveerde kritiek op Zalm en CPB, toch de vraag op wat zijn betrokkenheid bij dit verhaal is en waarom hij er nu nog mee naar buiten treedt.
Verder vraag ik me af in hoever de door hem voorgestane oplossing -loonkosten minderen en het verlies aan koopkracht compenseren door geschuif met premies en belastingen- nu nog actueel is. De auteur stelt dat met name laagbetaalde arbeid (textiel e.d.) kwetsbaar is. Dat was vijfentwintig jaar geleden zo, maar echte laaggeschoolden bestaan nauwelijks meer en de industrieën waar ze te werk gingen zijn grotendeels verdwenen. Ik zie ze niet meer terugkomen ook, want tegen China, India en het Oostblok valt toch niet te concurreren. Laaggeschoold productiewerk bestaat eigenlijk alleen nog in de voedingsmiddelenindustrie en landbouw, en zolang we blijven eten is die werkgelegenheid wel gegarandeerd. En hoe dan ook heb je het dan over de kant van de economie waar het minst verdiend en geinnoveerd wordt en waar we het in de toekomst niet van zullen moeten hebben.
Wat ik zelf als kleine ondernemer een veel grotere hinderpaal dan de loonkosten heb gevonden, is de regelgeving. Het verschaffen van werk brengt zoveel rompslomp, verantwoordelijkheden en risico’s met zich mee, dat veel jonge ondernemers maar besluiten om zelfstandig te blijven werken en hooguit af en toe wat freelancers in te schakelen. Anderen, met misschien grotere ambitie of die een bedrijf hebben dat zich daar meer voor leent, behelpen zich met uitzendkrachten, die twee keer zoveel kosten maar waarvoor de rompslomp en risico’s bij de uitzendorganisatie liggen (reden te meer om te geloven dat de loonkosten an sich het grote probleem niet zijn! Nadeel is wel dat werkgevers logischerwijs niet veel investeren in uitzendkrachten, en dat schoolverlaters en herintreders tegenwoordig gedoemd zijn soms jarenlang in rottige, slechtbetaalde uitzendbaantjes te werken terwijl hun niveau eigenlijk een betere positie rechtvaardigt).
Hoe dan ook, door die regelgeving gaat er met name in het kleinbedrijf veel groeipotentie verloren, in de meest innovatieve en lucratieve sectoren nog wel, en daarmee welvaart en werkgelegenheid. Anno 2007 zou ik me dan ook niet meer zozeer op de kleine man richten, alswel op het kleine bedrijf om Nederland die gezochte boost te geven. De veelgeprezen kennis en inventiviteit die we in Nederland hebben komt in het huidige ondernemingsklimaat veel te weinig tot wasdom.
op 20 03 2007 at 01:05 schreef EH:
wiebo, als je niet weet wat econometrie is, houd dan gewoon je bek dicht. doe je iedereen een plezier mee, inclusief jezelf en je eigen geloofwaardigheid. hoewel het daar misschien wat laat voor is, maargoed.
op 20 03 2007 at 02:19 schreef WieboXL:
EH?
MMMPF?
Ik durf te wedden dat de ‘studie’ Ecometrie…; pas NA de jaren 80 een eh… vogelvlucht is aangenomen??
Tuurlijk weet Ik wat Econmetrie is??
Ik heb tenslotte een ordentelijke Studie gedaan!!??
Daarom mag in nog wel lachen om Half-idioten die 3 keer nix hebben gestudeerd!! En die vervolgens allerlei Nixzeggende Shitzooi produceren!!
En vervolgens Alle RUIMTE krijgen op dit Blog?
Nah??
Nou JIJ weer!!
op 20 03 2007 at 02:28 schreef WieboXL:
Ikke hep overigens Geen Nederlandisch Studiert!!
Moch je daar nog niet achter zijn??
naha?
op 20 03 2007 at 02:32 schreef WieboXL:
Ik houw echter wel van Leverworst!!
Ik hou Uberhaupt van Lever-(afkomstige) producten!
op 20 03 2007 at 08:16 schreef Peter Breedveld:
Ook mijn tolerantie is niet oneindig en WieboXL is bij deze gemeulenbelt.
op 20 03 2007 at 10:55 schreef Ivo:
Gelukkig!
op 20 03 2007 at 10:58 schreef babs:
De relevantie van het artikel is dat we met zijn allen een heel stuk rijker hadden kunnen zijn. En uit het artikel blijkt nu net dat het niet allemaal de schuld van Den Uyl is, het is meer het verhaal van een goederentrein die eenmaal rollend niet meer te stoppen is. Niet door individuele boekenwurmen in elk geval.
op 20 03 2007 at 12:45 schreef WieboXL:
Het gaat economisch al weer achteruit-waarts!!
wat te verwachten viel!!
Overigens!
Thomas Cool is Ecometrist? Yeah! What the hell is that??
M.i.: weer zo’n waardeloze, neo-modernistische academische Studie. waar een gemiddelde progressief alter-moderne straathond 3 hopen op pleegt te schijten!
op 20 03 2007 at 12:51 schreef WieboXL:
Thomas Cool!! (anachronisme) heeft het hiero over verrichtingen uut de jaren 80!
Loop je dan achter..; of niet??
laten we met-zijn-allen nog effe gemeenschappelijk ZEIKEN over de periode Den Uyl!!??
Der schuld ist Ueyle!!
Sjoop den Ueyle!!
jawohl!!
op 20 03 2007 at 20:14 schreef Thomas Cool:
Hans Hulst toert momenteel door de USA en Auke Hulst concentreert zich liever op film en literatuur, dus laat ik proberen een paar vragen te beantwoorden.
Babs: Exact. Bovendien zouden een aantal mensen gelukkiger hebben kunnen zijn, met een baan, een zelfstandiger bestaan zonder de afhankelijkheid van een uitkering, meer sociale contacten, en dergelijke. Het hele maatschappelijke klimaat zou veranderen, van cultuurpessimisme naar algemeen optimisme. Mijns insziens is er ook een doorwerking op het debat over minderheden, maar dat is niet het hoofdthema, dus daar zwijg ik liever over want dat is niet de crux.
DVR: (1) de relevantie: wel, de werkloosheid wordt nu verborgen in een lage participatie. Het Centraal Bureau voor de Statistiek meet dat veel mensen uitkeringen hebben, vroeg uittreden, of ontmoedigd zijn, en geeft dat het stempel van "non-participatie". Maar de oorzaak is een andere: pure werkloosheid. (2) Mijn betrokkenheid moge algemeen bekend zijn. Google eventueel. Ik heb Hans en Auke als onafhankelijke journalisten gevraagd om hun visie op de situatie te boek te stellen. Er bestaat een wederzijdse sympathie, maar nergens heeft dat het eigen oordeel aangetast. (3) Het is niet de bedoeling tegen China enz. te concurreren. Het gaat om de armoede en het geluk van mensen in onze eigen achterstandswijken, en, het welbevinden van iedere consument die de taxi of de huisschilder te duur vindt geworden. Een uiterst actuele kwestie. (4) "echte laaggeschoolden bestaan nauwelijks meer" is absoluut onwaar. De verstopte werkloosheid is ca 1,5 miljoen mensen. In Duitsland is het officiele cijfer ca. 4 miljoen, dus tel er enkele bij. (5) Natuurlijk moet je investeren in moderne technologie. Doe ik zelf ook. Maar, waarom mensen ongelukkig maken met een lage uitkering waar ze nauwelijks van kunnen rondkomen ? (6) De regelgeving is een groot probleem. Het beschreven probleem van de werkloosheid is ontstaan doordat regelgever 1 (belastingen), regelgever 2 (premies) en regelgever 3 (minimumloon) niet samenwerken. De aanpak van de regelgeving geschiedt via het voorstel van een Economisch Hof. Een ander aspect is overigens besproken in mijn nieuwe boek over de logica, zie
http://www.dataweb.nl/~cool/Papers/ALOE/Index.html
(7) De maatregel is juist gunstig voor het kleine bedrijf. Wanneer een werknemer het netto minimumloon kan verdienen tegen dezelfde loonkosten, dan zal het kleine bedrijf goedkoop mensen kunnen inhuren. Vele kleine zelfstandigen zijn om zeep geholpen door hoge belastingen en premies. Maar natuurlijk heb je gelijk t.a.v. die uitzendkrachten en het punt van de regelgeving. (8) Het boek geeft dus een kernvoorbeeld waar regelgeving verkeerd uitpakt, en de kritiek is dat het ’t probleem van de regelgeving negeert. Conclusie: we zijn het eens. De enige vraag is of je het eens bent met de gedachte dat het niets hoeft te kosten (gratis is) om belastingen en premies kwijt te schelden die toch niet geheven kunnen worden doordat mensen werkloos zijn (of niet participeren doordat ze anders werkloos zijn).
Hansje: Je geeft inderdaad de punten die hier aangestipt worden, maar niet uitgewerkt. Ik verwijs naar
http://www.peterbreedveld.com/archives/00000898.html
op 21 03 2007 at 12:03 schreef babs:
Dat van die verborgen werkloosheid, waar baseer je dat op? Natuurlijk is de participatie van vrouwen laag, maar is dat nu niet juist een teken van rijkdom? Vrouwen werken niet, omdat ze zich dat kunnen veroorloven.
Wat ik in Nederland zie is dat banen op elk niveau voor het oprapen liggen als je bereid bent hard te werken. Dat is niet te vergelijken met Duitsland en Frankrijk, om van Zuid-Spanje (waar ik woon) nog maar te zwijgen. Iemand die hier part-time minimumloon krijgt (350 per maand voor 30 uur per week) heeft status wordt als rijke stinkerd gezien.
Het door jou beschreven probleem is volgens mij opgelost door de internet boom; in de jaren 90 was er officieel nog wel loonmatiging, maar die ging voor niemand meer op. 2x van baan veranderen en je salaris was verdubbeld, ook op lagere niveaus.
De huidige kansloze onderlaag in Nederland wordt volgens mij onbewust in stand gehouden door de hulpverlenende laag er net boven. Het zijn de zielige SP-ers die door het goed bedoelende PvdA-hulpverleners in gijzeling worden gehouden bij wijze van spreke, zodat de PvdA-ers hun subsidies blijven binnenslepen. De hulpverleners zijn als een strafrechtadvocaat die failliet gaat als zijn draaideurjunk afkickt.
Oplossingen:
*oud-socialistische ‘landhervormingen’, in Nederland in de vorm van goedkoop kunnen kopen van de huurwoning.
*privatisering van alle uitkeringen, behalve wellicht een verlaagde bijstandsuitkering.
*geen verplichting meer je tegen inkomensschommelingen te verzekeren. (al zal een hypotheekverzekeraar waarschijnlijk een verzekering verlangen.)
*afschaffing subsidies.
*verbod op het inhuren van cosultants door de overheid.
*elke deeloverheid mag op elke 5 vertrekkende ambtenaren 1 nieuwe aannemen. Totdat de overheid is gehalveerd.
In verlaging van het minimumloon geloof ik niet zo. Als al door DvR gemeld, bedrijven zijn bereid een premie van ruim 30% te betalen als ze maar van de regeltjes verlost worden.
Maar goed, mijn mening is volledig gebaseerd op wat ik in mijn omgeving zie. Ik laat me graag door iemand met betere kennis van zake overtuigen dat het allemaal anders zit.
op 21 03 2007 at 18:14 schreef Thomas Cool:
Dag babs,
(1) Volgens "De ontketende kiezer"
http://www.rozenbergps.com/files/CoolDEF1.pdf pagina 27 zijn de minimumloonkosten ten minste 45% te hoog als gevolg van het belastingvacuum. Deze lasten kunnen gratis afgeschaft worden, zodanig dat men netto hetzelfde kan verdienen.
(2) Dit ligt onder jouw 30%, maar, laat onverlet dat natuurlijk veel aan de regelgeving moet gebeuren. Laat dit s.v.p. geen discussie worden waarin ik zeg dat appels fruit zijn, en dat DvR en jij kritiek geven dat peren fruit zijn.
(3) Ik heb nooit beweerd dat de arbeidsmarkt participatie laag is doordat vrouwen niet werken, en dat ze moeten gaan werken. Ik heb gezegd dat mensen denken dat de werkloosheid laag is, en opgelost zou zijn, doordat het CBS de verborgen werkloosheid niet in de cijfers meeneemt, maar die als non-participatie telt.
(4) Zielige SP-ers zijn ook mensen. Help die mensen nu eens door het belastingvacuum af te schaffen.
(5) Het is geen kleine groep, de SP kreeg veel stemmen (ook van sommigen uit de niet-onderlaag natuurlijk). Het is inconsistent van je dat je enerzijds zegt dat ze best kunnen werken, en maar naar een betere baan moeten switchen, en anderzijds zegt dat ze een kansloze onderlaag vormen.
(6) Zie overigens hier hoe Jan Marijnissen zijn eigen achterban wil helpen:
http://www.peterbreedveld.com/archives/00000028.html
(7) Er is inderdaad een bureaucratische carrousel van subsidies enzo. Maar het is te gemakkelijk om zomaar te roepen dat het afgeschaft moet worden. Jouw voorstellen zijn ook tamelijk wild. Mijn advies is dat er een parlementaire enquete komt, zodat voor iedereen helder is waar de directie van het Centraal Planbureau censuur heeft gepleegd, en waar zaken dan verbeterd kunnen worden.
(8) Nu je het toch over huisvrouwen hebt: die betalen hun leven lang geen AOW-premie, maar krijgen op hun 65e wel een AOW-uitkering. Vergelijk dit met Jan met de Pet of Jannie met de Sjaal die graag zou werken, maar een lage productiviteit van 1100 euro per maand heeft. Willen Jan of Jannie werk vinden dan moet hij of zij dan wel AOW-premie gaan betalen: en wordt dan te duur, en kan dus geen werk vinden. En krijgt dan zo’n uitkering. En na een leven van uitkering krijgen, ook weer gratis de AOW. Dit lijkt me allemaal onlogisch en mensonvriendelijk. Geef mensen de kans om te gaan werken op het netto = bruto niveau.
(9) Over participatie: je zou kunnen kijken in de studie van Kees van Paridon,
http://www.wrr.nl/content.jsp?objectid=2363. Maar je moet wel bedenken dat Kees een oud-collega van me van het CPB is, dat Kees nooit tegen de censuur door de directie heeft geprotesteerd, en dat hij nu hoogleraar economie is – waarbij ik adviseer om zulke hoogleraren te ontslaan zie
http://www.peterbreedveld.com/archives/00000100.html
op 21 03 2007 at 19:15 schreef babs:
Dank voor je uitgebreide reactie. Handig die nummers.
1) Wil je hier nu voorstellen dat armen niet voor hun inkomensverzekering hoeven te betalen? Waarom niet?
3) Maar non-participatie is toch ook niet altijd werkloosheid. Ik vind het terecht dat alleen onvrijwillige non-participatie als werkloosheid geldt. Is dat in omringende landen anders?
4 en 5) Op het oog inderdaad niet consistent van mij. Er is inderdaad een grote zwakke groep en ik vind inderdaad dat die groep het voor een groot deel zelf moet uitzoeken. Ik ben er van overtuigd dat verreweg de meesten zwakken helemaal niet zo zwak blijken als de hulp wegvalt. En als iedereen gewoon recht houdt op een bijstandsuitkering heb je al die professionele hulpverlening niet nodig.
7) Ik ben misschien wat wild in mijn voorstellen, dat komt omdat ik bij een bedrijf werk waar in 5 jaar meer dan de helft van het personeel is ontslagen, zonder enig omzetverlies. Ik dacht bij de eerste 10% die er op goed geluk uitgesneden werden echt dat het allemaal niet zou kunnen. Kan best en inmiddels zie ik dat het misschien nog wel met de helft minder kan. Sterker nog, hoe minder mensen, hoe makkelijker dingen lopen en hoe makkelijker je dingen voor mekaar krijgt. Waarom zou dat bij de overheid anders zijn? Wanneer is de overheid voor de laatste keer een luizige 10% verkleind? Snijden dus.
Het laatste wat je in mijn ogen moet doen is ambtenaren onderzoek laten doen naar wat er fout gaat. Geen parlementaire enquete naar het CPB dus. Ik zie liever dat mensen als jijzelf kritisch volgen wat het CPB nu doet.
8) Vreemd inderdaad, privatiseren dus. Ben je snel van dit soort profiteurs af.
10) Ik denk dat wij structureel met elkaar van mening verschillen over de rol van de staat. Jij lijkt me, ondanks alles, een soort van blind vertrouwen in de mogelijkheden van de staat te houden. Ik zie de staat alleen op deelgebieden een zinvol verschil maken, maar dan heb ik het over ruimtelijke ordening, defensie en buitenlandse politiek, niet over inkomensverherdeling.
op 22 03 2007 at 09:44 schreef Thomas Cool:
(1) Je moet "onvrijwillige werkloosheid" dan wel goed definieren. Als iemand een uitkering krijgt en dan in werkloosheid berust, en dan volgens het CBS vrijwillig werkloos is en niet meer meetelt, (maar alleen nog maar op papier bij de uitkeringsinstantie zegt naar werk te zoeken, en dat soort gedoe), tja, dan zijn we verkeerd bezig. De juiste economische definitie is ook die personen mee te rekenen die door verkeerde bureaucratische regels tot non-participatie worden gedwongen. Wanneer het CBS mijn boek eens gaat lezen, dan kan men dat aangepaste getal ook eens gaan uitrekenen.
(2) Mijn visie op de staat is een praktische. Nuttig voor een groot aantal zaken, gevaarlijk voor andere, en rommelig daartussenin. Het leven van de burger bestaat eruit de rommel te sorteren naar nuttig of gevaarlijk.
(3) Waarom zeg je nou dat ik een blind vertrouwen in de staat zou hebben ? Dat heb ik toch nooit beweerd, of laten blijken ? Ook zo’n opmerking dat participatie alleen op vrouwen zou slaan – dat zei ik toch ook niet ? Discussies worden warrig wanneer je gaat generaliseren, en wanneer je niet specifiek ingaat op wat er gezegd wordt.
(4) Hoe wil je de AOW privatiseren ? De uitvoeringskosten zijn nu laag, als je het opsplitst in 100 bedrijfjes dan wordt het veel duurder. Jouw ervaring met jouw bedrijf kun je niet generaliseren naar al wat de overheid doet.
(5) Misschien kun je "De ontketende kiezer" vertalen in het Spaans ? Spanje zal je dankbaar zijn. Heb je al nagegaan hoe groot het belastingvacuum bij hen is ? En hoe hun AOW werkt ? Bovendien wordt het tijd dat ook Spanje gaat meedoen aan de boycot van Nederland totdat de censuur door de directie van het CPB is opgelost. Want, nogmaals, daar moet ik weer de beschikking hebben over het econometrisch model, om er een mooi CPB-rapport van te maken.
op 22 03 2007 at 09:53 schreef Thomas Cool:
Hoi Babs,
Nog even, want ik begrijp ook dit niet. Je schrijft "Ik zie liever dat mensen als jijzelf kritisch volgen wat het CPB nu doet." Ik heb op het CPB gewerkt, 9 jaar, heb kritisch gevolgd wat we daar met zijn allen deden, en doe verslag: er is censuur, beleidsmakers krijgen niet de juiste informatie. Maar wanneer ik daarvan verslag doe, dan reageer je daar niet op. Dan zeg je: blijf het maar volgen. Maar het is toch volstrekt zinloos om zoiets te volgen, wanneer je niets doet met de uitkomsten daarvan ?
op 22 03 2007 at 12:05 schreef babs:
1) Je hebt gelijk, maar doen ze het in het buitenland beter?
3) Het valt me op dat je oplossingen voor problemen met name bij de staat zoekt. Blind vertrouwen is wellicht overdreven, maar ik zou zo graag eens zien dat zaken die door de staat slecht worden gedaan eens bij de staat weg worden gehaald.
4) Op het gebied van inkomensverzekeringen zie ik talloze mogelijkheden mooie op maat gemaakte produkten te maken. Dat kan de staat nooit en een particulier bedrijf wel. Privatisering kan om een aantal redenen mis gaan:
-Een bedrijf krijgt een monopolie (spoornet, lektrixiteitsnet)
-De privatisering is halfslachtig en de staat houdt een dikke vinger in de pap (gezondheidszorg).
-Het gaat om zulke eenvoudige produkten dat de extra kosten van 5 bedrijven niet opwegen tegen de verbetering van die produkten. (water, elektriciteit, maar misschien zijn hier mogelijkheden die ik over het hoofd zie).
Juist bij ingewikkelde zich snel ontwikkelende diensten als telecom, levensmiddelen, verzekeringen en financiele produkten kan de overheid nooit even goed werk leveren als concurrerende bedrijven. Er zijn tientallen verschillende supermarktmerken, toch is er haast niemand meer die stelt dat de levensmiddelendistributie beter door een centrale overheid geregeld kan worden. Ik zie werkelijk niet waarom dat met WW, WAO en AOW anders zou zijn. Juist ook omdat deze verzekeringen uitstekend passen binnen wat banken en verzekeraars al doen.
4) Waarom kan ik niet generaliseren dat als er bij mijn bedrijf 50% uit kan zonder probleem, dat dan bij de overheid er toch echt ook wel wat uit kan? Op een andere manier, dat wel. Zonder gedwongen ontslagen lijkt me, want dat is te duur en gaat tegen een basisrede in waarom mensen bereid zijn voor wat minder geld bij de overheid te werken: baanzekerheid.
Consultants weg en hooguit bij elke 5 eruit 1 nieuwe binnenlaten zijn heel agressieve maatregelen, die best tot wat onvrede zullen leiden. Maar zie ook de kansen: iedere ambtenaar die nog geen dossier mocht inkijken mag opeens een advies aan de minister schrijven (bij wijze van spreken).
5) Ik ken de regels hier niet, maar het verschil tussen niet werken en wel werken is groot. Nederland boycotten lijkt me hypocriet, censuur is hier veelvoorkomend. Zapatero heeft de oude TVE-top ontslagen en er vriendjes voor in de plaats gezet. Lokale leiders zetten zichzelf prime-time op TV voor hun speeches. Ik twijfel er niet aan dat ook werkloosheidscijfers opgeleukt worden.
PS) Ik denk dat meer mensen lezen wat je schrijft dan je denkt. En juist nu, met sterke oppositie aan beide kanten, denk ik dat je sterk onderbouwde kritiek veel invloed kan hebben. Maar misschien ben ik te optimistisch. Je invloed op mij is in elk geval dat ik nog meer elk rapport en elk cijfer wantrouw. Ik vond het altijd al vreemd dat alle politieke partijen bij het CPB langsgingen, dat blinde vertrouwen heb ik nooit begrepen. En het aanpassen van plannen oiv het CPB al helemaal niet. Al wist ik niet dat bijvoorbeeld de SP slechts een deel van de plannen laat keuren (dank voor die link). Dat is helemaal een farce.
op 22 03 2007 at 23:42 schreef Piscator:
@Thomas Cool
In de jaren zeventig ben ik als werkstudent een tijdje schoonmaker op Schiphol geweest. Dat was helemaal geen vuil werk, zoals vaak over schoonmaken beweerd wordt. In het hoogseizoen konden de toiletten wel smerig zijn, maar dat werk rouleerde over de schoonmakers, dus je stond niet elke dag met je gezicht boven een smerig toilet.
Een paar jaar geleden stond in de NRC een stuk over mensen- en drugssmokkel op Schiphol, waaraan ook door schoonmakers werd meegewerkt. Ik kreeg de indruk dat die schoonmakers nu allemaal allochtonen waren, met een heel behoorlijk salaris (1800 euro netto), waar door de smokkel nog wat bij kwam. Toen ik op Schiphol werkte, waren de meeste schoonmakers Nederlanders. Geklaag over vuil werk is mij toen niet opgevallen. Ik vroeg me bij het lezen van het artikel af, waar die Nederlandse schoonmakers gebleven waren. Zijn die soms de WAO ingeduwd om plaats te maken voor immigranten waaraan helemaal niet zo veel behoefte bestond als men ons wilde doen geloven? Die immigranten, meestal laag opgeleid en geen of gebrekkig Nederlands sprekend, waren natuurlijk alleen geschikt voor dit type werk. En Nederlanders wilden dat vuile werk niet doen! Kan het zijn dat de toename van WAO gevallen niet alleen het gevolg was van verkapte werkloosheid, maar ook van de noodzaak om plaats te maken voor laag opgeleide immigranten?
Misschien kan Thomas Cool, die blijkbaar een tijdje achter de schermen heeft kunnen kijken, deze vraag beantwoorden (en hopelijk ontkennend).
op 23 03 2007 at 19:01 schreef Thomas Cool:
Hi Piscator,
Ik ben niet bekend met de schoonmaakbranche. Ik kan wel iets zeggen over je kernvraag: "Kan het zijn dat de toename van WAO gevallen niet alleen het gevolg was van verkapte werkloosheid, maar ook van de noodzaak om plaats te maken voor laag opgeleide immigranten?" Nee, ik denk dat niet.
(a) Natuurlijk is er een effect geweest dat werkgevers de dure Nederlanders naar de WAO hebben laten gaan, waarbij ze de kosten van de WAO afwentelden op de samenleving (en de aardgasgelden). Die dure Nederlanders werden dan bijv. vervangen door migranten. Maar, het is niet zo dat vervanging door migranten perse het doel was. Misschien voor sommige werkgevers, die bewust op zoek gingen in Turkije of Marokko, maar grosso modo zal het een loonkostenverhaal zijn, waar ook Nederlanders werk hadden kunnen vinden, wanneer de loonkosten maar goed berekend waren.
(b) Eerder is het zo, dat immigranten een hoger intelligentie-niveau hebben, en daardoor een wat hogere productiviteit dan de Nederlandse laaggeschoolde. Ze zijn dan als de "ingenieur op de tram" zoals bij ons in de jaren ’30, en door hun hogere productiviteit maken ze voor de werkgever de hogere loonkosten waar; terwijl dat niet gaat met de locale laaggeschoolden. Dit soort migratie is contra-productief. Je kunt beter de loonkosten hier verlagen, via afschaffing van het belastingvacuum, en tegelijk via de economische impuls die dit vooroorzaakt, zorgen dat de wereldeconomie aantrekt, zodat die migranten geen noodzaak hebben te migreren. Bijvoorbeeld zouden veel Polen beter in het eigen land kunnen blijven, want hun land heeft hen hard nodig. Dit is de globale analyse, en dit moet je aanvullen met aspekten van scholing, investeringen, cultuurverschillen, en dergelijke.
(c) Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Enerzijds is het verborgen werkloosheid en anderzijds zijn het zulke effecten. Het is niet zo dat het ’t een of ’t ander is.
Hi Babs:
Het is maar de vraag of het hypocriet is wanneer de Spanjaarden Nederland gaan boycotten. Wellicht zijn er vele gevallen van manipulatie, en wellicht zitten de gevangenissen vol met misdadigers. Maar de gewone Spanjaard Juan con lo Petto kan best een fatsoenlijk mens, een hombre con honor, die niets van wetenschappelijke censuur moet hebben. En hij heeft er belang bij, mucho interesso, dat de werkloosheid en armoede worden opgelost, in een wereld die van 6 miljard naar 9 miljard mensen gaat. Om maar te zwijgen van alle Spaanse Senoras y Senoritas die je daar zomaar als hypocriet wegzet. Hoe zeg je dat in goed Espagnol: Boyott Ollanda !
op 23 03 2007 at 22:30 schreef Piscator:
@Thomas Cool
Het loonkosten verhaal vind ik niet helemaal overtuigend. Daarom noemde ik het netto salaris, waarover ik enigszins verbaasd was toen ik het las, omdat het me niet zo laag lijkt voor dat soort werk (het is natuurlijk ook onregelmatig werk met ploegendiensten ed.).
Een hogere intelligentie was voor eenvoudig werk als schoonmaken onvoldoende compensatie voor andere achterstanden, denk ik. En of die intelligentie gemiddeld echt hoger is? Misschien is de spreiding groter. In sommige kringen is inteelt al generaties gebruikelijk, waardoor sommigen knettergek zijn.
op 24 03 2007 at 10:20 schreef Thomas Cool:
Hoi Piscator,
Ik had nimmer bedacht ooit te discussieren over de intelligentie van schoonmakers op Schiphol. Maar nu je over inteelt begint moet ik ook aan Scheveningen denken, waar zoiets vroeger ook schijnt te zijn voorgekomen.
Over Scheveningen: hoe intelligent is Wilders? Hij wil hoofddoekjes verbieden, zie
http://nl.wikiquote.org/wiki/Geert_Wilders
Maar in Scheveningen lopen er nog vrouwen rond in klederdracht, gewoon. En je hebt nonnen. En op de mooiste dag van hun leven doen alle vrouwen heel trots hun bruidssluier om. En laatst zag ik een groepje vrouwen lopen dat "raar deed" met een van hen een felle roze hoofddoek, misschien een bacchelor-night. Wil Wilders nu allerlei categorie-en in de wet vastleggen, waar de politie op moet gaan toezien ? Waarom niet liberaal blijven, en laat de politie boeven vangen. Wilders is m.i. dan niet zo intelligent, meer boerenslim bij het stemmen verzamelen.
Mijn opmerkingen over de migranten is meer een generieke. De meeste mensen willen hun huis en haard niet verlaten. Er moet een noodsituatie zijn, en degene die op pad gaat moet ook enige moed en aanleg bezitten om hindernissen in den vreemde te overwinnen. Bij de kolonisatie van Amerika gingen sommige kolonisten gewoon ergens in een bos zitten, voor zich uitkijken, tot ze dood omvielen. Niet in staat om zich aan te passen. Wat overblijft kan zich wel aanpassen. Op dezelfde wijze zullen migranten over de eeuwen heen iets flexibeler zijn geweest. Volledig aanpassen hoeft niet, je kunt ook je eigen cultuur meenemen, maar een beetje aanpassen moet je wel, wat de thuisblijvers niet hoeven.
Op deze manier zou zo’n schoonmaker-migrant best die 1800 euro netto kunnen waarmaken, omdat, wanneer de economie anders gestructureerd was, hij of zij in het oorspronkelijke land wel 2500 euro netto zou kunnen verdienen. Maar we verstieren onze economie. Zodat ook onze eigen lokale schoonmakers, die maar 1500 netto kunnen waarmaken, maar 3000 moeten kosten, gedwongen werkloos blijven.
Je hoeft het niet te geloven, hoor, van die loonkosten. Dat is een discussie tussen economen. Waar het mij om gaat is dat die discussie tussen economen wordt getroffen door censuur, zodat je de verkeerde conclusies krijgt te horen. Ook domme Wilders wordt door de directie van het CPB (en zijn voormalige politieke leider Gerrit Zalm) met een kluitje het riet ingestuurd. Ik zou graag zien dat je daar wel aandacht voor had, en dat je zou opkomen voor de vrijheid van wetenschappelijk denken. Want dat is iets wat je wel kunt doen, als gewone burger en niet-econoom en niet-wetenschapper.
Bekijk http://www.ipetitions.com/petition/PE_werk_CPB/ eens.
Het verbaast me dat al die zogenaamde vrijheidsdenkers in Nederland er niet toe komen om die vrijheid te verdedigen. Boycott Nederland. En ik voorspel je dat je vele jaren hoge belasting zult betalen en grote waanzin over je uitgestort zult krijgen zodat je zelf torendol en knettergek wordt, wanneer je geen respect voor de vrijheid van wetenschappelijk denken toont.
op 24 03 2007 at 15:35 schreef Piscator:
Dit is mijn laatste bijdrage aan deze discussie, omdat je het blijkbaar nodig vindt om niet ter zaken doende elementen aan de discussie toe te voegen (Wilders, de Scheveningse ADO supporters waaraan die club nu zoveel plezier beleeft, …).
Het is volgens mij onmiskenbaar dat onze huidige immigratie een ander karakter heeft dan eerdere, en ook dan eerdere en huidige immigraties in Amerika. Wij zullen de eerste vijftig niet beleven dat door deze groepen een disproportionele bijdrage geleverd aan (sommige onderdelen van) de wiskunde, zoals tegenwoordig door Amerikaanse Aziaten. Of, om in je eigen vakgebied te blijven, wanneer zullen we onze eigen Acemoglu kunnen begroeten?
op 24 03 2007 at 18:01 schreef Thomas Cool:
Nou ja, wanneer jij over inteelt begint, dan wel graag ook in Nederland. En wanneer je over intelligentie begint, dan ook van Nederlanders, zoals zelfs kamerleden. Dit fragment uit het boek van Hans en Auke Hulst ging over de rol van het CPB t.a.v. de werkloosheid, en daarin de bijzondere rol van Gerrit Zalm. Wanneer je dan begint over schoonmakers op Schiphol, dan ben jij degene die het onderwerp verplaatst.
Hoe dan ook wil ik helder gesteld zien dat je onderscheid moet maken tussen intelligentie en lage opleiding. In Nederland is er een grotere associatie, omdat het onderwijs al decennia zo’n verband aanbrengt (met allerlei varianten van intelligentie, sociale I, reproductieve I, creatieve I enz.). Maar iemand die uit de hoogvlakten van Anatolie komt heeft mogelijk minder kans gehad, en kan intelligenter zijn dan jij uit de opleiding probeert af te lezen. Natuurlijk moet iedere immigrantie-beweging in de geschiedenis op zijn eigen merites worden beoordeeld, maar, deze parallel blijft mijns inziens houdbaar. Ondertussen heb jij geen verklaring gegeven hoe jouw schoonmaker-immigrant wel 1800 euro netto kan verdienen. Of is je verklaring dat Schiphol drugsgelden aan het witwassen is ?