Underground
De internationale commotie die in het voorjaar van 2005 losbrak over een serie cartoons betreffende de profeet Mohammed in het Deense dagblad de Jyland Posten spreekt boekdelen. In Nederland zie je dat sommige cartoonisten er voor kiezen te opereren onder pseudoniem. Een voorbeeld hiervan is Gregorius Nekschot, die vooral bekend is geworden door zijn niet zachtzinnige karikaturen van zowel moslims als christenen op internet, en door de vele protesten die hem dit opleverde bij het Meldpunt Discriminatie Internet.
‘Het Meldpunt heeft, zelfs op een anarchistisch medium als het internet, behoorlijk wat invloed,’ schrijft (cultureel antropologe en humordeskundige – FN) Giselinde Kuipers, ‘Het is regelmatig voorgekomen dat websites met Turken- of Marokkanenmoppen na ingrijpen van het Meldpunt uit de lucht zijn gehaald. Maar nog vaker nemen beheerders van sites en nieuwsgroepen zelf al maatregelen om “racistische” of “discriminerende” grappen te weren. Vandaar dat grappen over etnische minderheden zelfs op internet moeilijk te vinden zijn.
Gregorius Nekschot houdt zijn ware identiteit angstvallig verborgen. Hij heeft geen zin om echt een nekschot te krijgen in deze tijden van ‘cartoonrellen’. Nekschot tekent sinds 2001 spotprenten over thema’s als politiek, seks en religie. Filmer en columnist Theo van Gogh zag in hem een medestander en vroeg hem om zijn werk op de Van Gogh-site te publiceren.
Nekschot heeft een hekel aan religie, aan alle religie. Hij maakt spotprenten over christenen en islamieten. Er is een boekje met een selectie uit zijn cartoons op de markt: Nekschot – Misselijke grappen. Nekschot is niet zachtzinnig. Hij verklaart zijn pseudoniem: ‘Gregorius IX was de paus die de inquisitie instelde en het nekschot was de methode waarmee fascisten en communisten hun tegenstanders doodden. Mijn werk richt zich tegen wat ik zie als totalitarisme, religieus en politiek. Dat ik zoveel cartoons aan de islam wijd, komt doordat uit die hoek zoveel spot-stof wordt aangedragen. Ik reageer op wat om me heen gebeurt. Spotten is een wezenlijk element van de Europese cultuur. Ik sta in de traditie van Reynaert de Vos en Tijl Uilenspiegel. Ik sta hier pal voor. En ik ken de risico’s. Ik ben niet bang, wel voorzichtig.’
‘De consequentie is wel dat Nekschot niet voor commercieel werk wordt gevraagd’, zegt Henk Steenhuis, hoofdredacteur van HP/De Tijd. ‘In dit boek is helemaal niets heilig.’ Verschillende kranten en boekhandels weigeren aandacht aan het boek te besteden of het te verkopen. Maar dit draagt alleen maar bij aan een grotere ‘underground-populariteit’ voor de omstreden cartoonist. Respect is volgens Nekschot ‘verwerpelijke onzin’. ‘De satire is een wezenlijk onderdeel van onze cultuur. Sommige autochtonen zijn bereid hun rechten op te offeren om de rust te bewaren of uit morele verhevenheid. Ze zijn verblind, verkopen hun ziel. Het heeft geen zin om concessies te doen aan fundamentalisten. Het is immers nooit genoeg. Zelfs de mildste vorm van humor is taboe voor gelovigen.’
Mensen die grappen willen maken over machthebbers, maar vrezen voor sancties, doen dit ook steeds vaker anoniem, al dan niet op internet. Politieke humor krijgt daarmee een scherpere kant. Omdat bestuurders, politici, veiligheidsdiensten en politiekorpsen steeds beter de afzenders van digitale grappen kunnen traceren (lP-adressen en dergelijke op internet) sluiten de grappenmakers steeds vaker een coalition of the willing met hackers, internetkenners of ze zijn vaak zelf afkomstig uit de IT-hoek – een IT-isering van humor dus.
Adjiedj Bakas is trendwatcher. Dit is een fragment uit zijn nieuwe boek, Megatrends van grimlach tot ironie.
Algemeen, 17.03.2007 @ 21:05
9 Reacties
op 18 03 2007 at 02:12 schreef Jeroen Mirck:
Adjiedj Bakas op Frontaal Naakt. Kijk eens aan! Het stuk is een beetje uit balans, maar dat zie je vaker bij voorpublicaties uit boeken: je mist de context van het geschrevene. De laatste alinea is interessant: "Omdat bestuurders, politici, veiligheidsdiensten en politiekorpsen steeds beter de afzenders van digitale grappen kunnen traceren (lP-adressen en dergelijke op internet) sluiten de grappenmakers steeds vaker een coalition of the willing met hackers."
Dit stuk sluit wel aardig aan op mijn pre-cartoonrel-artikel over Gregorius Nekschot, dat eind 2005 op Frontaal Naakt verscheen:
http://www.peterbreedveld.com/archives/00000231.html
op 18 03 2007 at 09:24 schreef Peter Breedveld:
Ik ben het niet met je eens dat dit stuk, vanwege de missende context, uit balans is. Het staat redelijk op zichzelf.
Je hebt vast al gezien dat jij wordt geciteerd op pagina 165 van Bakas’ boek.
Later zal ik nog een fragment publiceren.
op 18 03 2007 at 14:27 schreef Cor:
Prachtige man, die Bakas, zoals ik ‘m af en toe op de televee zag. Staat op mijn lijstje van auteurs die ik spoedig wil lezen.
op 18 03 2007 at 15:08 schreef Jeroen Mirck:
"Je hebt vast al gezien dat jij wordt geciteerd op pagina 165 van Bakas’ boek."
O ja joh? Dan moet ik dat boek morgen meteen even inkijken op de redactie. Nee, dat wist ik nog niet.
Wat ik bedoelde was dat sommige elementen bijna als losse flodders worden gepresenteerd. Wie is bijvoorbeeld Giselinde Kuipers? Aangezien dat er niet bij staat, kreeg ik de indruk dat er een wezenlijk stuk voorafgaand aan deze passage was weggesneden.
op 18 03 2007 at 15:21 schreef Tofuburger:
"De consequentie is wel dat Nekschot niet voor commercieel werk wordt gevraagd’"
Hoe weet Steenhuis dat? Het zou toch kunnen zijn dat Nekschot in het echt Jan Kruis, Joost Veerkamp, of Gerrit de Jager heet en omkomt in commercieel werk?
op 18 03 2007 at 15:58 schreef Peter Breedveld:
Wie is bijvoorbeeld Giselinde Kuipers?
Je hebt gelijk. Ik heb de tekst op dat punt iets aangepast, zodat die vraag wordt beantwoord.
Hoe weet Steenhuis dat? Het zou toch kunnen zijn dat Nekschot in het echt Jan Kruis, Joost Veerkamp, of Gerrit de Jager heet en omkomt in commercieel werk?
Zou kunnen, maar toch krijgt hij dan in de hoedanigheid van de cartoonist Nekschot geen commerciëel werk.
op 18 03 2007 at 20:04 schreef dewanand:
Nou, van censuur kan ik nu wel meepraten. mijn beruchte website, Kritisch Podium Dewanand is vorige week donderdag door provider active24 (nu Mamut) helemaal afgesloten wegens klachten en onaanvaardbare inhoud. Ik werk nu aan nieuwe site in usa.
Gregorius Nekschot wil ik echt verzoeken om een hele serie anti-hindoe cartoons te maken, want nu is hij te eenzijdig bezig. Hindoes pamperen is niet goed. Wilders zou ook moeten werken aan een hindoevrij Europa en deze etnische groep als eerste eruit moeten gooien.
Waarom klaagt niemand dat er teveel hindoestanen in Nederland zijn? Toch vreemd he.
dewanand
op 18 03 2007 at 22:41 schreef Parsifal:
<>
Nou, van censuur kan ik nu wel meepraten. mijn beruchte website, Kritisch Podium Dewanand is vorige week donderdag door provider active24 (nu Mamut) helemaal afgesloten wegens klachten en onaanvaardbare inhoud. Ik werk nu aan nieuwe site in usa.
<>
He, dat is opvallend. Terwijl de site toch al jaren bestaat.
En dan nu ineens…
De laatste tijd is er weer meer censuur.
Ga je er nog bezwaar tegen maken ? Hou je de mensen hier op de hoogte?
Overigens heb ik thuis nog een T-shirt waarop het hindoe-geloof wordt beledigd. Als je wilt mag je het hebben..
Parsifal
op 19 03 2007 at 12:02 schreef Jeroen Mirck:
Leuk, die quote in Bakas’ boek! Gaat over de opkomst van kleine, onbekende, vaak underground cartoonisten via internet. Dank voor de tip, Peter!
RSS