‘Het zijn gewoon letters’
Peter Breedveld
Publiciste Nahed Selim krijgt de Harriët Freezer-ring, de jaarlijkse emancipatieprijs van het maandblad OpZij. Over enkele weken verschijnt van haar hand een islamitische scheurkalender. Frontaal Naakt wil meer weten.
De scheurkalender behandelt de islam aan de hand van een aantal thema’s, heb ik begrepen.
Inderdaad. Het begint met een algemene beschouwing in de maanden januari. Ik zoek ook de equivalenten van de Tien Geboden uit de bijbel in de koran, omdat die Tien Geboden een algemeen aanvaarde morele grondslag voor de westerse samenleving vormen. Dan behandel ik de positie van de vrouw in februari en maart. In het voorjaar komt alcohol aan de beurt, daarna bijgeloof. De maanden juni en juli van de kalender gaan vooral over de verdraagzaamheid en onverdraagzaamheid tegenover andere religies, november bevat een historische ontwikkeling, september en oktober gaan over over islam en democratie.
Je hebt gezocht naar een equivalent voor het zesde gebod, Gij zult niet doodslaan.
Ja, ik heb drie teksten gevonden waaruit blijkt dat moslims niet mogen doodslaan, maar dat geldt alleen voor andere moslims. Als je een moslim per ongeluk doodt, moet je zijn familie schadeloosstellen, maar ook dat geldt niet voor niet-moslims. Blijkbaar mag je niet-moslims dus wel doodslaan.
Nog een wonder dan, dat er met één miljoen moslims in Nederland zo weinig niet-moslims worden gedood.
Ja, maar dat doden geldt alleen voor de jihad en voor oorlogssituaties.
Op 8 maart vraag je je af waarom God mannen boven vrouwen bevoordeelt.
Dat is natuurlijk een retorische vraag. Ik wil mensen daarmee aanzetten om de positie van vrouwen kritisch te bekijken. Zelf ben ik er natuurlijk wel uit.
Ja? Want je gelooft wel in God, toch? Je bent moslim.
Ja, maar ik zie God niet als een persoon, meer als een kracht. God is wat in de harten van mensen zit. Het geweten van de mensen, dat is God.
Dat klinkt als een protestantse manier van geloven.
Dat is goed mogelijk. Ik denk ook dat het idee achter alle geloven hetzelfde is.
Op 21 juni schrijf je: Uit recente onderzoeken blijkt dat meer dan de helft van de Marokkaanse jongeren de westerse beschaving afwijst. Dit geldt waarschijnlijk ook voor andere moslims. Hoe kan het ook anders met zulke Koranteksten?’ Zijn er eigenlijk koranteksten die je wél positief vindt, die je inspireren?
Ja, die zijn er zeker, en die zijn ook opgenomen in de kalender. Maar numeriek zijn de onverdraagzame teksten in de meerderheid.
Hoe heb je de kalender gemaakt? Ben je zelf de boeken in gedoken, heb je islamkenners geraadpleegd?
Helemaal niet, het is een strikt persoonlijk project. Vorig jaar heb ik het er met mijn uitgever, Van Gennep, al over gehad. Maar die had toen koudwatervrees. Hij was huiverig voor het protest dat ongetwijfeld uit moslimhoek zou klinken.
Kritiek van moslims heb je nu al gehad, hoorde ik.
Inderdaad. De mensen die ik over de kalender heb gesproken, wilden er niets van weten. Die noemden het on-islamitisch.
Hoezo on-islamitisch?
Omdat moslims geen scheurkalenders hebben. Die hangen altijd op de wc. Koranteksten op de wc hangen zou beledigend zijn.
Ze hebben wel een punt.
Vind ik niet. Als je vindt dat heilige teksten niet met de wc geassocieerd mogen worden, kun je de kalender ook op een andere plek hangen. Dat is je eigen verantwoordelijkheid. Ook vind ik dat de symbolische waarde van allerlei dingen nogal wordt overdreven. Die enorme verheiliging altijd. Het zijn gewoon letters.
Daarbij ben je ook nog eens een vrouw. Een vrouw die de koran interpreteert en uitlegt aan anderen. Dat zal veel moslims ook niet lekker zitten.
Dat is tegen mij niet in zoveel woorden gezegd, maar de moslimtheologe Amina Wadud, de eerste vrouw die een dienst in een moskee leidde, is bekritiseerd en zelfs bedreigd. Maar dat zijn redenen te meer om die patronen te doorbreken.
Veel mensen zullen zeggen dat je met de kalender alleen maar bijdraagt aan het negatieve imago van de islam en de polarisatie.
Polarisatie is een veel te gemakkelijk excuus om elke kritiek de kop in te drukken. Polarisatie vindt niet plaats door kritisch naar teksten te kijken, maar door verschillende levensvisies die totaal niet tot elkaar komen. En één van de belangrijkste redenen dat de levensvisies van moslims en niet-moslims zo uiteen lopen, is dat moslims zich laten inspireren door juist die teksten, die ik bekritiseer. En als die teksten maar vaak genoeg worden bekritiseerd en moslims het lef krijgen om toe te geven dat die teksten niet in de westerse cultuur passen dan zou er minder polarisatie zijn.
Het is natuurlijk een gotspe te zeggen dat ik zou polariseren door teksten te bekritiseren waarin staat dat moslims niet met niet-moslims mogen omgaan. Of waarin Joden met ezels en apen worden vergeleken. Een auteur die zoiets zou schrijven, zou zeker worden aangeklaagd wegens racisme en discriminatie. Stel je voor, dat in de grondwet zou staan dat Nederlanders niet met moslims mogen omgaan. Aangezien voor moslims de koran boven de grondwet staat is het noodzakelijk om stelling tegen dergelijke teksten te nemen.
De laatste keer dat we spraken, overwoog je de politiek in te gaan.
Ik heb het even overwogen, maar de politiek ligt mij niet. Ik schrijf beter dan ik spreek en ik voel me niet op mijn gemak als ik in het openbaar moet spreken. Daarnaast zijn er al zoveel allochtonen in de politiek. Je hebt ook publicisten en romanschrijvers nodig. Ik mis goede muzikanten en topsporters en actrices en kunstenaars onder de moslimvrouwen.
Je hebt altijd min of meer in de luwte geopereerd. Nu je de Harriët Freezer-ring krijgt, zul je een stuk bekender worden. Ben je niet bang voor bedreigingen en zo?
Ik laat me niet leiden door angst. Een schrijver als Hafid Bouazza, die openlijk zegt dat hij geen moslim meer is, wordt ook niet bedreigd. Maar mannen zullen er minder last van hebben dan vrouwen, dat is waar. Ik ben niet afvallig akelig woord, trouwens maar afvalligheid wordt van mannen eerder geaccepteerd dan van vrouwen. Ook weer zo’n voorbeeld van het seksisme in de islam. Daardoor juist moeten we ons de mond niet laten snoeren.
Ben je al bezig aan een nieuw boek?
Ja, mijn volgende boek zal Allah houdt niet van vrouwen’ heten en volgend voorjaar verschijnen bij een de Belgische uitgeverij, Houtekiet. Waar ik op uit ben, is dat moslims reageren. Tot nu toe blijft het bij beschuldigingen dat ik polariseer en uitingen van verontwaardiging… Aleen maar sentimentele reacties, nooit inhoudelijke argumenten. Ik blijf kritiek uiten omdat ik een dialoog wil met andere moslims. Ik wil horen waarom ik ongelijk heb, wat vinden ze van mijn morele bezwaren tegen veel koranteksten. Er is geen dialoog, niet tussen moslims en niet-moslims en niet tussen moslims onderling.
Waarom verschijnt dit boek bij een Belgische uitgeverij?
Het is de uitgever van Naema Tahirs eerste boek, dat ik toen in ontvangst heb genomen. De uitgever zei toen dat men in België nog erg politiekcorrect is en dat er nog weinig islamkritische boeken verschijnen, dus vroegen ze mij of ik er niet één wilde schrijven.
Algemeen, 29.10.2006 @ 21:51
19 Reacties
op 29 10 2006 at 21:57 schreef Michiel P:
Mooi stuk. De antwoorden van Selim zijn nu óók gecursiveerd, dat is vast niet de bedoeling.
op 29 10 2006 at 22:02 schreef Peter Breedveld:
Jij bent snel.
op 29 10 2006 at 22:20 schreef Bernadette:
Intrigerend dat Nahed Salim zich nog steeds moslim noemt (en zich zo laat noemen door Peter).
Ze is zich volkomen bewust van de nare heilige teksten en de ingebakken intolerantie in dit geloof.
Haar eigen geloof lijkt, treffend opgemerkt Peter, inderdaad meer op een verlicht soort protestantisme.
Wat let haar om te zeggen: ik geloof in god, maar ik ben geen moslim en ook geen christen? Is dat nou echt alleen omdat het van mannen eerder zou worden geaccepteerd dat ze van hun geloof afvallen? Door wie trouwens? Niet door moslims, die moeten toch van hun geloof de afvalligen haten en in de ban doen?
Dat zou dan ook voor Hafid Bouazza moeten gelden, maar die is op de een of andere manier (allah zij dank!) tot op heden veilig.
Kortom, Peter, ik hoop dat je haar een keer alleen over het thema geloven gaat interviewen.
Dan hoop ik ook dat je met haar praat over hoe ze haar geloof dan precies beleeft en praktiseert. Gaat ze naar de moskee, bidt ze op een kleedje.
Zo niet (maar dezelfde vraag kun je ook aan grrristenen stellen die niet kerks zijn), mist ze dan niet het gemeenschapsgevoel van gelovigen samen, dat immers ook bij re-ligie hoort.
Een dubbelinterview met Salim en Bouazza dan maar?
op 29 10 2006 at 22:26 schreef Peter Breedveld:
Wat een ontzettend goed idee, Bernadette!
op 30 10 2006 at 01:13 schreef cugel:
klopt
op 30 10 2006 at 09:16 schreef KeesB:
Hartelijk dank voor dit interview, heel interessant. De reacties zijn trouwens ook goed en dat dubbelinterview met Nahed Selim en Hafid Bouazza lijkt me inderdaad een heel goed idee.
op 30 10 2006 at 09:19 schreef Fred de Haas:
‘Er is geen dialoog, niet tussen moslims en niet-moslims en niet tussen moslims onderling’.
Bovenstaande is een citaat uit het interview.
Dialogen tussen Moslims en niet-Moslims lijken mij zinloos.
Wat wél veel zin heeft zijn dialogen tussen intelligente, bewuste en kritiese Moslims als Nahed Selim en Fouad L.(afgelopen Zondag in het programma ‘Boeken’ op Nederland 1)en Moslims die bereid zijn naar anderen te luisteren.
Die moeten toch óók te vinden zijn! En mochten ze te vinden zijn, geef hen dan een kans in de media!
op 30 10 2006 at 12:43 schreef Rinus Duikersloot:
@ Bernadette
Voor zover ik het begrepen heb rekent Nahed Selim zich als moslim niet tot één van de officiële rechtsscholen binnen de islam maar tot het soefisme en wel de vreedzame variant daarvan(dus niet die van bv. Al-Ghazali).
In haar boek Zwijgen is verraad staat een mooi stuk over wat voor eisen aan moskeeën zouden moeten worden gesteld(een stuk vrouwvriendelijker) en ik vermoed dat ze daar dan ook niet vaak te vinden is. Ze lijkt me ook niet het type dat de gezelligheid van de oemma nodig heeft.
op 30 10 2006 at 18:22 schreef Erik:
Op apostasie staat de doodstraf, en wel direct. Ze kan dus nooit zeggen dat ze geen moslim is, dan verklaart zij zich vogelvrij.
Ik wil er hier trouwens ook even op wijzen dat een van de voorwaardes -er zijn er meerder- waaronder in Europa de godsdienstvrijheid kon ontstaan, was de vrijheid tot apostasie.
Aan de islam moet worden opgelegd dat ook zij dit gaat aanvaarden, we willen niet een nog grotere stroom aan eerwraak moorden tijdens deze ‘dialoog’.
op 31 10 2006 at 15:58 schreef Michiel P:
@ Bernadette: Maar vraag jij dan ook aan protestanten waarom ze zich eigenlijk nog christen noemen? De naam van je geloof heeft misschien meer te maken met je startpositie dan met de invulling die je er aan geeft.
op 31 10 2006 at 20:54 schreef Bernadette:
Beetje overbodige vraag, Michiel, want ik meldde al aan Peter:
> Zo niet (maar dezelfde vraag kun je ook aan grrristenen stellen die niet kerks zijn), >
Je tweede zin begrijp ik jammer genoeg niet.
op 31 10 2006 at 21:16 schreef Peter Breedveld:
Het is goed mogelijk om christen te zijn en niet kerks. In Jezus geloven volstaat, en of je nou denkt dat hij een sofistische leraar was of een halfgod, of dat-ie Julius Caesar was, maakt niet uit. Het gaat om zijn boodschap.
Maar moslim zijn en niet in Mohammed geloven en de meeste koranpassages afwijzen, dat is apart. Want hoe onderscheid je je dan? Want wat heeft de islam nog aan eigens zonder de profeet, de koran en het eindeloze gesteggel over met welke voet je het eerst het toilet moet betreden?
op 01 11 2006 at 01:38 schreef Rinus Duikersloot:
Misschien is de soefi islam van Nahed Selim een uitweg voor moslims die geen trek hebben in het Haram & Halal maar toch niet geheel willen breken met de islam.
op 01 11 2006 at 12:08 schreef Bernadette:
Goeie vraag, Peter. Krek, dat is ’t precies.
Het is verder allemaal slecht jatwerk van de joden en de christenen.
Komt nog iets bij. Je kunt grrristen zijn en niet letterlijk in de bijbel geloven of niet in de hemel en de hel. Je kunt op aarde leuk leven als grrristen.
Maar die meelijwekkende moslims hebben een naar leven in ’t aardse tranendal, waarin nix mag, maar daar zullen ze dan voor beloond worden na hun dood. Als je daar niet in gelooft, ja, inderdaad, wat blijft er dan nog over.
op 01 11 2006 at 14:14 schreef Michiel P:
Stel: je komt uit een christelijk nest, maar je gaat niet naar de kerk, je gelooft niet in de hel en je ziet God als een positieve kracht. Ik kan me voorstellen dat je jezelf dan toch nog steeds een christen noemt. Of je het bent is een tweede. De niet-christen zou zeggen: "Ja hoor, want je gelooft toch nog steeds in God?" En de plaatselijke dominee zou je liever binnenboord proberen te houden dan je eruit te stoten door je de naam ‘christen’ te ontzeggen.
Stel: je komt uit een islamitisch nest, maar je gaat niet naar de moskee, je gelooft niet in de hel en je ziet Allah als een positieve kracht. Is het dan raar dat je je nog steeds moslim laat noemen? Nee, want je hebt tenminste één element, Allah, nog min of meer overeind gelaten en verder gaat ‘moslim’ óók over je startpositie, je familie, je cultuur, de manier waarop je bent opgevoed. Over het algemeen geen zaken waar mensen makkelijk radicaal mee breken. Door de naam ‘moslim’ af te zweren plaats je je buiten je eigen groep. Dat je niet op de traditionele manier in Allah gelooft is onvoldoende reden om uit je groep / familie / gemeenschap te stappen.
Dat is wat ik bedoel met "De naam van je geloof heeft misschien meer te maken met je startpositie dan met de invulling die je er aan geeft."
op 01 11 2006 at 15:18 schreef Peter Breedveld:
In God geloven is niet waarin een christen zich onderscheidt van een moslim of een jood. Christenen volgen Christus, hoe dan ook. De vier evangeliën zijn cruciaal.
Nu kun je natuurlijk ook zijn opgevoed in een duidelijk christelijke, joodse of islamitische traditie. Maar daarover gaat het naar mijn mening niet in het gesprek met Nahed Selim. We hebben het over wat ze gelooft. Ze had het trouwens inderdaad over het soefisme, zoals Rinus oppert.
Uiteindelijk is het natuurlijk helemaal niet interessant wat wij vinden. Hoe denkt de islamitische gemeenschap erover? Redeneert ze zoals Michiel, dan zou dat natuurlijk prachtig zijn.
op 02 11 2006 at 11:38 schreef Peter Breedveld:
Goh, wat ik nou toch in Trouw lees! Nahed Selim gaat een islamitische scheurkalender uitbrengen!
op 02 11 2006 at 19:57 schreef Paardestaart:
Hihihihihi…met elke dag een opdrachtje: lees vandaag Jihad Watch! En morgen The Trouble with Islam..:-)
En op 24 december: bezoek de buren met een tulband vol poedersuiker, en zing Nu Zijt Wellecome met hen mee
Hihihi – moek hebben!
op 11 11 2006 at 20:44 schreef cugel:
Goed Sint of Kerst kado. Full of ammunition for the discussion about islam.
RSS