Gouden Eeuw
Andere Richard
Illustratie: Michel Kok
Het argument van de islamitische Gouden Eeuw is veel te sleets geworden. En bovendien is het niet helemaal ‘waar’ op de manier waarop je dat zou verwachten. Het tiende eeuwse Al-Andaluz (om maar een zijstraat te noemen) was voor zijn tijd beslist het meest vrije en vooruitstrevende stukje van de wereld, maar wij zouden er nu zonder aarzelingen politieke vluchtelingen uit opnemen. Het is een beetje als wanneer je de Inquisitie voorstelt als het meest humane straftrechtsysteem van zijn tijd. Dat is feitelijk volkomen juist, maar iedereen voelt op zijn klompen aan dat het tegenwoordig geen argument meer kan zijn.
Maar het argument wordt meestal gebruikt om aan te tonen dat de islam wel degelijk iets goeds kan voortbrengen. Het is al ooit gebeurd, dus het kan weer gebeuren.
De sleetsheid is dus mede een afgeleide van het al even sleetse idee dat het met de islam nooit wat kan worden, tenzij je het geheel of half afschaft. Dat is namelijk wat moslims steeds maar weer voor de voeten geworpen krijgen. Logisch trouwens, want wie de bronnen letterlijk leest (en een westerse niet-moslim kán haast niet anders) schrikt zich kapot.
Ik zou willen dat secularisten zich wat meer realiseerden dat een geloof niet gelijk staat aan wat er in de bronnen letterlijk lijkt te staan, dat moslims van precies evenveel goede wil zijn als de rest van de wereld (want: mensen) ook al hangen ze een raar geloof aan. En ik zou willen dat moslims zich beter realiseerden dat het misschien niet terecht, maar wel verdomde logisch is dat westerlingen zich kapot schikken als ze zich in de islam verdiepen en dat dat niet per se getuigt van anti-islamitische tendensen.
Islam = wat moslims geloven/ervan maken. Dat is ook mijn definitie (niet die van gelovige moslims, trouwens), maar het is wel een érg onhandige. Kennis van wat ‘moslims ervan maken’ doe je namelijk niet op door dat aan alle moslims te vragen en ook niet met een representatieve steekproef. Die kennis doe je ‘haphazard’ op: krant, TV, opiniestukken in tijdschriften, privé contacten met moslims. Die bronnen bij elkaar zijn al snel gebiased.
Maar dat is een sociologische observatie die ik dan ook maar terzijde plaats…
Er wordt vaak gezegd dat mensen slechts tien procent van hun totale hersencapaciteit gebruiken, maar Andere Richard pakt er gewoon vijftien. Wat weet die man veel!
Algemeen, 30.09.2006 @ 13:44
19 Reacties
op 30 09 2006 at 14:03 schreef Rinus Duikersloot:
Uit een interview met Ayaan Hirsi Ali in de NRC van vandaag:
U heeft uw focus verlegd van de kwestie van het geweld tegen vrouwen naar wat daarvan in uw ogen de oorzaak is: de islam.
Ik heb steeds gezegd dat de onderdrukking van de vrouw bij veel van de moslimgemeenschappen wordt gelegitimeerd vanuit de islam. Het was dus niet zozeer de aandacht verleggen als de zaak van twee kanten benaderen. Praktisch: elke vrouw moet de kans krijgen te werken, haar school af te maken en als ze met geweld wordt geconfronteerd, dan moet de dader worden vervolgd en gestraft.
Tegelijkertijd is het onderliggende probleem de opvatting dat vrouwen thuis horen te zijn en hun mannen horen te gehoorzamen.
Het is die opvoeding zowel in de islamitisch school als via de schotelantennes als in het gezin, waar ik me tegen verzet.
Dat debat over het feit dat de basisbeginselen van de rechtstaat en de basisbeginselen van de islam elkaar uitsluiten, daar wil men het in Nederland niet over hebben, en daarbuiten ook niet, zelfs niet hier in de VS.
U bent net zo onverdraagzaam en fundamentalistisch als degenen die u bestrijdt. Het is niet onverdraagzaam om een stelling in te nemen over de onverenigbaarheid van de basisbeginselen van de islam en de rechtsstaat en die te beargumenteren. Ik maak altijd een onderscheid tussen de islam als een ideeënstelsel enerzijds en de moslims als volgelingen anderzijds. Moslims zijn individuen. Zij kunnen van gedachten veranderen. Ideeën zijn te veranderen.
Het hele westen is gebaseerd op ideeën en op de gedachte dat ideeën te veranderen zijn.
Dus hoezo realiseren secularisten zich niet dat een geloof niet gelijk staat aan wat er in de bronnen letterlijk lijkt te staan?
op 30 09 2006 at 15:02 schreef Piet:
Met de beste wil van de wereld kan IK niks goed erkennen in de islam. Ik ben diverse malen in Indonesië geweest (vanaf 1970 tot heden.) en heb dat land en de mensen zien afglijden van aardige vriendelijke mensen naar levensgevaarlijke terorristen. Datzelfde gebeurt nu in India en in meer landen in het verre oosten, zoals oa Maleisië… Het is gewoon gruwelijk om te zien hoe die klote islam met zijn pedoprofeet alles naar de klote helpen, mensen verzieken en de oorzaak zijn van veel geweld en doden in de wereld… Wat verandert een verlichte "zelfontbrander" die ooit, misschien 500 of 600 jaar geleden, eens iets leuks heeft geschreven of heeft bedacht aan al dat islamofascistisch geweld van tegenwoordig?? NIKS…
op 30 09 2006 at 16:00 schreef Edward:
Net als de Nederlandse "Gouden Eeuw" en alle andere gouden eeuwen is het kenmerk van de Islamitische gouden eeuw samenviel met een periode dat de religies wat liberaler geinterpreteerd werden en juist op de achtergrond waren beland. Handel en uitwisseling van nieuwe ideeen maakten het 17e eeuwse Nederland tot een rustig gebied itt het door godsdienstoorlogen verscheurde Frankrijk en Duitsland.
op 30 09 2006 at 21:43 schreef Paardestaart:
"Dus hoezo realiseren secularisten zich niet dat een geloof niet gelijk staat aan wat er in de bronnen letterlijk lijkt te staan"
Secularisten zijn vandaag de dag slecht opgeleide nietswetende asinorems, die bovendien te belazerd zijn om een meter voor zichzelf te denken, en die joelend beginnen te jouwen als het over godsdienst gaat.
Het was vermoedelijk historische noodzaak om een poosje heel hard "KUT" te roepen in de kerk, en alle grondpersoneel van OLH achteruit door een heg te trekken, maar die houding is intellectueel op de duur toch wat armoedig, en het lost de problemen met geloof of ideologie gewoon niet op.
Overigens zou het beslist helpen als de gelovigen die onder vuur liggen om wat er in hun heilige boeken staat zich er ook eens ernstig over zouden buigen, ipv dadelijk de brandstapel op te gaan stoken, of er bescheten het zwijgen toe te doen
Er is heel wat te bepraten, maar ik hoor gebrul, of gefemel – maar verder helemaal niks!
Als moslims Mohammed de volmaakte mens noemen, dan verwacht je na de eerste schrik weleens een serieuze reactie als iemand vraagtekens plaatst bij zijn sexuele mores…! Maar née hoor! Kop d’r af – hoe durref je, gewonde blikken en verder niks!
That won’t do…it really won’t do.
Maar hoe vaak is dat nu al niet gezegd?
Is er éen moslim die de handschoen opneemt, en begint te bouwen aan die moderne islam??
Men zal uit die overmatige haargroei van de middeleeuwse bebaarde woesteling toch een beschaafd gezicht te voorschijn moeten laten komen – of het pleit voor altijd verliezen…!
Als er dan zoveel moois schuilt in islam, laat het dan zien, als je durft?
Laat dan ’s zien dat gelovige moslims menslievend kunnen zijn; ook voor hun vijanden?
Dat ze zèlf stappen nemen om de buren voor iftar uit te nodigen, ipv mokkend aan te schuiven op een gemeente-do voor het bloeden??
Dat ze hun kuttige imams negeren die hen schaamteloos voorhouden dat je niet bevriend hoort te zijn met een ongelovige? IN MIJN LAND, godverdomme??!!
op 01 10 2006 at 01:02 schreef Rechtsliberaal:
Ik zal een poging doen, Peter.
Uit de neurowetenschappen blijkt dat de 10%-bewering feitelijk onjuist is. Dat kan men bijvoorbeeld vaststellen door fMRI-scans. Er is geen enkel gedeelte van de hersenen dat als een soort ‘ongebruikt reservewiel’ niets doet.
Dat is biologisch gezien ook logisch, want een dergelijk reservewiel zou evolutionair worden weggeselecteerd. De hersenen verbruiken namelijk ongeveer 20 procent van onze energie, en het zou voor organismen wel erg nadelig zijn om deze energie te verbruiken voor een zeer inefficiënt orgaan dat voor 90 procent niet functioneert.
op 01 10 2006 at 01:10 schreef Peter Breedveld:
Mooi, dat scheelt mij weer een boel leeswerk. Laatst las ik in de New Yorker een artikel over mensen bij wie het halve brein was weggehaald. Die functioneren normaal! Met maar één hersenhelft!
op 01 10 2006 at 12:05 schreef Rechtsliberaal:
Citaat van Peter Breedveld (?): "Er wordt vaak gezegd dat mensen slechts tien procent van hun totale hersencapaciteit gebruiken".
Van een toch redelijk ontwikkeld persoon als Peter, verwacht ik niet dergelijke onzin te opperen zonder daarop kritisch in te gaan. De 10%-mythe is namelijk onzin.
Tip voor Peter: lees maar eens het polulair-wetenschappelijke boek "Mind Myths: Exploring Popular Assumptions About the Mind and Brain" onder redactie van Sergio Della Sala.
Het hoofdstuk over de 10%-mythe staat overigens ook op het web: http://www.sfu.ca/psyc/faculty/beyerstein/research/articles/Mind_Myths_chapter1.PDF
Enkele surftips:
http://faculty.washington.edu/chudler/tenper.html
http://www.csicop.org/si/9903/ten-percent-myth.html
http://www.brainconnection.com/topics/?main=fa/brain-myth
op 01 10 2006 at 12:33 schreef Peter Breedveld:
Die onhebbelijkheid van sommige mensen hier om altijd maar weer bergen huiswerk op te geven…
Kun je het voor me samenvatten, in tien regels, asjeblieft?
op 01 10 2006 at 16:11 schreef Paardestaart:
De Gouden Eeuw is niet helemaal ‘goud’ op de manier waarop je dat zou verwachten
Het belangrijkste addertje onder het gras ten aanzien van die feestelijke bewering is natuurlijk dat de volken waarmee zo kapitaal werd omgegaan slaven waren – onderworpenen, die ‘beschermingsgeld’ betaalden, net als bijvoorbeeld amerikaanse winkeliers in een stadwijk die de bescherming geniet van de maffia
De onderworpenen waren zo waanzinnig dankbaar voor hun ‘bescherming’ dat het ze niks uitmaakte dat ze geen kik mochten geven als hen onrecht werd aangedaan, opzij moesten als er een moslim aankwam of dat ze hun leven niet zeker waren en elk ogenblik uit hun huis gezet konden worden als een moslim een begerig oog op had laten vallen op iets dat van hun was..
Om vanwege die vrede islam in die periode te roemen is dus net zoiets als Al Capone te eren omdat je in zijn tijd tenminste veilig over straat kon..om de vergelijking met gangsterpraktijken nog even door te trekken
(Sowieso is de maffia leerzaam vergelijkingsmateriaal – ik las COSA NOSTRA van John Dickie en ik kon me niet aan de gedachte onttrekken dat de islamitische overheersing wel meer restanten heeft nagelaten dan exotische taalresten, smakelijke gerechten en mooie fonteinen…)
op 01 10 2006 at 19:18 schreef Rechtsliberaal:
@ Peter
Ik heb dat artikel op de website van The New Yorker opgezocht en gelezen. Het is nou niet bepaald een artikel dat aan wetenschappelijke criteria voldoet. Ik wil echter ook niet beweren dat het een slecht artikel is. Voor een tijdschrift als The New Yorker is het een aardig artikel.
Het artikel is overigens te vinden op: http://www.newyorker.com/fact/content/articles/060703fa_fact
Je schreef: "Laatst las ik in de New Yorker een artikel over mensen bij wie het halve brein was weggehaald. Die functioneren normaal! Met maar één hersenhelft!"
Ik begrijp wel enigzins waarom jij die bewering doet, maar daarbij passen minimaal enkele belangrijke kanttekeningen:
1. In het artikel gaat het om operaties die worden uitgevoerd op jonge kinderen (Lacy is bijvoorbeeld 2 jaar oud). Bij kinderen – en zeker bij jonge kinderen – zijn de hersenen nog volop in ontwikkeling. Functies die door hersengebieden in één hersenhelft werden geregeld, kunnen dan nog relatief makkelijk worden overgenomen door gebieden in de andere hersenhelft (bij volwassen hersenen is dat veel ingewikkelder).
2. Wat is "normaal"? Op het eerste gezicht kan het gedrag van Lacy "normaal" lijken. In ieder geval heeft zij veel minder last van epileptische aanvallen. Indien Lacy de komende jaren aan psychologische testen zal worden onderworpen, zullen waarschijnlijk wel wat interessante zaken worden ontdekt. Hoe zal bijvoorbeeld haar cognitieve ontwikkeling verlopen? Hoe zal bijvorbeeld haar taalfunctie op lange termijn ontwikkelen?
Er zijn overigens nog tal van kanttekeningen te maken, maar daarvoor heeft men eigenlijk minimaal een basiskennis van hersenen nodig. Mocht jou dat interesseren, dan is "Biopsychology" van John Pinel een goed inleidend handboek.
op 01 10 2006 at 20:17 schreef Peter Breedveld:
Toevallig ben ik nu het boek ‘The origin of consiousness and the breakdown of the bicameral mind’ aan het lezen. Daarin legt de schrijver, Julian Jaynes, vrij helder uit hoe bepaalde functies in de linker hersenhelft kunnen worden overgenomen door de rechterhersenhelft. Maar mannen met beschadigingen aan hun linkerhersenhelft krijgen spraakproblemen die vrouwen niet krijgen (wat die mannen vaak nog wel kunnen, is zingen). Bij vrouwen zijn er gebieden in de rechterhersenhelft die taken kunnen overnemen. Die spreken vaak nog goed na een beschadiging aan hun linkerhersenhelft.
Rete-interessant en ik weet niet precies wat ik wil zeggen, behalve dat het boek van Jaynes de bevindingen in dat New Yorker-artikel enigszins tegenspreken. Hoe dan ook, ik heb er spijt van dat ik niet iets op dat gebied ben gaan studeren.
op 01 10 2006 at 23:26 schreef Rechtsliberaal:
De beide hersenhelften zijn niet alleen fysiek gezien grotendeels symmetrisch, maar ook functioneel (er zijn inderdaad wat uitzonderingen, zoals bijvoorbeeld gebieden voor taal). Dat is natuurlijk een voordeel als bepaalde taken van gebieden in één hersenhelft overgenomen moeten worden door gebieden in de andere hersenhelft. Feit is echter dat men met beide hersenhelften meer kan dan met één. Naar analogie zou men kunnen zeggen dat een computer met twee harde schijven meer mogelijkheden heeft dan een computer met één harde schijf (alleen al wat capaciteit betreft). Hiermee wil ik overigens niet de suggestie wekken dat de hersenen vergelijkbaar zijn met een computer.
Hoe dan ook, er is geen enkel gebied in de hersenen dat niet wordt gebruikt. Overal vinden wel electro-chemische processen plaats en elk hersengebied is wel betrokken bij bepaalde functies. De 90%-mythe is dan ook nonsens.
op 01 10 2006 at 23:36 schreef Peter Breedveld:
Ik vraag me af of het feit, dat alle gebieden worden gebruikt, ook betekent dat de volledige capaciteit wordt gebruikt. Dat hoeft toch niet? Als je met je auto 220 km/u kunt, en je rijdt maar 50, dan betekent dat toch niet dat de motor slechts gedeeltelijk is ingeschakeld. Nee, die motor is volledig operatief. Maar de hele capaciteit wordt niet gebruikt.
Niet dat ik wil beweren, dat het echt zo is dat maar tien proecent van je hersenscapaciteit wordt gebruikt. Ik weet daar niets van. Ik gebruikte die veelgehoorde bewering alleen maar om op een leuke manier te zeggen dat ik Andere Richard zo knap vind.
op 01 10 2006 at 23:43 schreef Paardestaart:
(Peter, heb je Oliver Sacks gelezen? The Man who Mistook his Wife for a Hat?
Daarin voert hij een aantal mensen op die beschadigeingen hebben opgelopen in de rechterhersenhelft. Fascinerend, ontzettend verdrietig en om je dood te lachen; Peter Cook heeft er een toneelstuk van gemaakt. Je moet het lezen; itt die neurologische verhandelingen kun je Sacks gewoon lezen voor het slapen gaan – a little light reading
Die case-beschrijvingen maken bovendien een béetje duidelijk hoe die hersenen werken, en tegelijkertijd hoe ontzettend gecompliceerd ze zijn
Zó gecompliceerd dat iemand heeft gezegd: als wij wisten hoe onze hersenen werken zouden wij te dom zijn om dat te begrijpen)
op 02 10 2006 at 07:37 schreef Rechtsliberaal:
@ Peter
Jij hebt wel enigzins gelijk met "het zou kunnen". Alles kan. De wetenschap sluit in principe niets uit, het is immers geen fundamentalistische stroming. Het gaat erom of het waarschijnlijk is en of er aanleiding is om in de 10%-mythe te geloven.
Jouw relativisme m.b.t. de 10%-mythe staat overigens haaks op de stelligheid waarmee de 10%-mythe door allerlei personen wordt verspreid. Een stelligheid die overigens alleen al blijkt uit het hanteren van "10%" als cijfer. Waarop is dat getal gebaseerd? Is er onderzoek na gedaan? Nee dus, men zit maar wat te zwetsen. In de wetenschap is het gebruik dat degene die iets beweert met bewijzen voor zijn of haar bewering moeten komen. Voor de 10%-mythe zijn echter geen bewijzen aangedragen en bovendien is de betreffende mythe – gezien wat wij weten over de hersenen – onwaarschijnlijk.
Leuk dat jij iets op een leuke manier wilde zeggen over "Andere Richard", maar jij helpt zo wel (ongewild) alweer eens wat onzin in de wereld. Dat past niet bij de Verlichtingsidealen waarvoor jij zegt te staan.
op 02 10 2006 at 07:49 schreef Peter Breedveld:
Rechtsliberaal, ik waardeer je bijdragen, ze zijn zeer interessant, maar je overdrijft. Mijn ‘Verlichtingsidealen’ geven ook ruimte voor het verspreiden van onzin. Jij hebt dan de ruimte die onderbouwd te weerleggen, het liefst op redelijke, beschaafde toon. Die tien procent-mythe is voor mij niet meer dan een cliché – van fanatici die haar als een soort evangelie verspreiden was ik me niet bewust. Jou zit het blijkbaar allemaal nogal hoog, maar ik zie het gevaar eerlijk gezegd niet zo. Vergeef me mijn lichtzinnigheid. De essentie van mijn boodschap is dat Andere Richard een verdomd intelligente gozert is, niet dat we maar tien procent van onze hersencapaciteit gebruiken.
Ik ben wel nieuwsgierig – bevinden we ons op jouw vakgebied?
@Paardestaart – eh, ik heb indertijd de film met Robin Williams gezien. Je bent niet de eerste die me het boek aanraadt, dus het moest er binnenkort maar eens van komen. Die hersenen, ik zag ze inderdaad altijd als een soort computer, maar het blijkt toch echt veel interessanter te zijn dan ik dacht.
op 02 10 2006 at 08:43 schreef Rechtsliberaal:
@ Peter
De "burden of proof lies on the claimant". Het is dus aan degene die iets beweert om met bewijzen te komen. Anders zouden wetenschappers immers een dagtaak hebben met het doen van onderzoek naar en het weerleggen van allerlei zotte ideeën. Men zou aan het eigenlijke werk niet meer toe komen, want er is altijd wel weer een nieuw zot idee, vaak zonder "a shred of evidence".
Toch zijn er wetenschappers die naast hun werk veel tijd besteden aan de kritische evaluatie van allerlei buitengewone beweringen. Ook ik besteed er af en toe tijd aan.
Tips:
http://www.skepsis.nl
http://www.skepp.be
http://nederlands.skepdic.com
http://skepticusnederland.fol.nl
En ja, de (biologische) psychologie is inderdaad mijn vakgebied.
op 02 10 2006 at 12:10 schreef Lagonda:
Ik kan me een artikel herinneren over een man die geboren was met een minimale hoeveelheid hersenen; alleen in het midden van zijn schedel bevond zich een soort van rechtopstaande "schijf" — de rest van zijn hoofd van gevuld met vocht. Pas rond zijn dertigste begon hij last te krijgen van hevige hoofdpijnen, en heeft een scan uitgewezen dat een groot deel van zijn brein ontbrak; de hoofdpijn werd veroorzaakt door overtollig vocht, dat eenvoudig was af te tappen.
De man functioneerde "normaal"; hij was intellectueel geen hoogvlieger, maar hij was beslist niet achterlijk of zo, en had geen gedragsstoornissen of mentale defecten die in het oog liepen.
op 02 10 2006 at 16:51 schreef Peter Breedveld:
Ja, daar heb ik ook van gehoord. Die is toen PvdA-leider geworden.