Circusbeer
Peter Breedveld
Wat ik had moeten zeggen: Mag ik nou gódgloeiendekútgodverdomme óók eens een keertje een fucking zin afmaken?’ Maar ja, dat is de esprit de l’escalier. Als iemand als een viswijf begint te blèren, pardon: met verve mijn argumenten pareert’, doe ik er nederig het zwijgen toe. Ik ben te sjiek om me in een strijd om de survival of the loudest te storten.
Wie zich niet aan een paar elementaire beschavingsregels houdt, wint het altijd van mij. Ook bij de bakker in de rij. Als iemand voordringt en iemand dringt altijd voor – wil ik die persoon bij zijn kruin naar me toe trekken, zijn scalp lossnijden met mijn jagersmes, de bloederige scalp met uitgestrekte arm en doordringende blik aan de andere klanten tonen en vragen: Is er misschien nóg iemand die niet op zijn beurt kan wachten?
Dat wil ik doen, maar ik dóe het niet, want dan zul je altijd zien dat ik het weer gedaan heb. Nee, ik slik mijn vernedering in want zo voelt het, als een vernedering; een voordringer vindt immers dat hij meer rechten heeft dan ik en wacht netjes tot alle andere klanten zijn vertrokken en de verkoopster ook mij ziet en aanbiedt om te kijken of er voor mij misschien nog een halfje wit uit de diepvries over is.
Onbeschoft zijn kan ik alleen op papier, of achter mijn pc’tje. Zodra ik oog in oog met iemand sta, hoor ik altijd in mijn achterhoofd een stemmetje: Geef die mevrouw eens netjes een handje’. Ik ben altijd de ideale schoonzoon geweest. De moeders van mijn schoolvrienden liepen met me weg. Hun zoons mopperden tegen me dat hun ouders constant aan hun kop zeurden: Waarom neem je niet een voorbeeld aan Peter?
Toch ben ik een keer bijna van school getrapt vanwege een stukje dat ik had geschreven in de schoolkrant. Dankzij mijn leraar Nederlands de dichter Anton Ent – liep het allemaal met een sisser af. Hij was geweldig verontwaardigd dat een kritische, zelfstandig denkende puber zo dreigde te worden afgestraft. Toen ik vlak daarna een repetitie verknalde omdat ik niet had geleerd, gaf hij me desondanks een mooi cijfer. Iemand die zúlke stukken in de schoolkrant schrijft, verdient een 9, zei hij voor de klas. (Wat een man. Vanwege de geboorte van mijn oudste zoon heb ik hem nog een kaartje gestuurd en toen stuurde hij een prachtig gedicht terug, maar ik heb sindsdien niks meer van me laten horen.)
Gisteren zag ik de film Caché van Michael Haneke, naar mijn bescheiden mening één van de grootste filmmakers aller tijden. De film gaat over een man, gespeeld door Daniel Auteuil, die tot het uiterste wordt getergd. Als hij tegenover zijn (vermeende) plaaggeest staat, vreest die geen moment dat Auteuil hem iets zal aandoen. Daar ben je te beschaafd voor, zegt hij. “En je hebt teveel te verliezen. Een mens doet veel om niets te verliezen.
Dat is het exact! Als een vetvlek met veel kabaal dreigt me mijn tandjes uit m’n bek te stompen’, en ik weet zeker dat ik m in drie seconden binnenste buiten kan keren, dan probeer ik tóch te voorkomen dat het uit de klauw loopt. Niet alleen omdat ik het beneden mijn waardigheid vind om op straat iemand zijn hart uit zijn lijf te rukken en voor zijn wegdraaiende ogen fijn te knijpen, maar ook omdat ik een leuke vrouw, vier prachtkinderen en zelfs een zekere standing in de samenleving heb. Als ik iemand iets aandoe, riskeer ik dat allemaal te verliezen. Ik kan naar de gevangenis gaan, mijn baan verliezen, mijn reputatie naar de kloten helpen. Dat maakt voor zo’n zak reuzel allemaal niet uit, die heeft toch geen leven. Als híj naar de gevangenis gaat, verhuist-ie gewoon van de ene beerput naar de andere beerput. En dat wéét-ie. Hij wéét dat ik hem niks kán doen en hij mij wel, en dat ik daarom bang voor hem ben. En daarom is dit gajes heer en meester over de publieke ruimte.
Onze samenleving, de wet, heeft van mij een circusbeer gemaakt. Mijn tanden en klauwen uitgetrokken, gemoedelijk dansend als mijn baas me dat beveelt. Kwajongens die me met stokken prikken en met stenen bekogelen weten dat ze niets te vrezen hebben als ze maar voldoende afstand houden.
Peter Breedveld weigert nog langer bang te zijn voor zijn donkere kant.
Algemeen, 04.06.2006 @ 01:38
21 Reacties
op 04 06 2006 at 11:07 schreef jpk:
Ik heb via Internet dat Parooltheatergesprek beluisterd. Het was evident dat Muntz helemaal geen neutrale gespreksleider was, maar een vriendje van Umar. "Zullen we ‘m laten uitspreken?" hoorde ik ze op een gegeven moment tegen elkaar zeggen. Wat mij betreft was de tactiek van Umar (intimidatie in plaats van op de inhoud in te gaan) duidelijk. Ik vond jou tussen al het geschreeuw overkomen als een redelijk en sympathiek persoon.
op 04 06 2006 at 11:18 schreef Compli:
"Onze samenleving, de wet, heeft van mij een circusbeer gemaakt. Mijn tanden en klauwen uitgetrokken, gemoedelijk dansend als mijn baas me dat beveelt."
Mmmm, je zet die slachtofferrol heel overtuigend neer.
op 04 06 2006 at 11:31 schreef Peter Breedveld:
Je hebt er weer niks van begrepen, Compli.
op 04 06 2006 at 12:18 schreef Lagonda:
@Peter: Fight Club ooit gezien?
op 04 06 2006 at 12:59 schreef Elke:
Of Falling Down :-))
Ik denk dat bij de meeste mensen nog wel ergens een stemmetje van autonoom rechtsvaardigsheidsgevoel in de kop piept.
Dat stemmetje stamt nog van voor de tijden dat we waarheidsvinding en rechtspleging aan overheden overdroegen.
En begon al harder te piepen, toen die overheden zichzelf lieten kennen als stofdorre papierofiele ambtenaren.
Maar nu ze vaker en vaker zelfzuchtige manipulators blijken te zijn, die zich meer en meer tegen de burgerij keren die hen hun mandaat verschaft, begint het stemmetje pas echt weer kracht te krijgen.
De enigen die dat stemmetje niet lijken te horen piepen, zijn degenen voor wie deze situatie in hun voordeel uitpakt.
Zo lang als het duurt…
op 04 06 2006 at 14:56 schreef Cor:
Wat geestig en herkenbaar, zeg.
En inderdaad, geweldig vond ik Falling Down!
Zelf ben ik niet in krijgsdienst geweest (te zwakjes), maar heb ik 12 jaar Millinxbuurt achter de rug. Dat was een goede training in ‘sensitivity’ en assertiviteit. Ook een aantal relaties met stoute jongens uit de onderklasse heeft mij heerlijk verruwd – op mijn 10e was ik het gevoeligste en keurigste jongetje van de klas, nooit stout, nooit rennen, altijd "u" zeggen. Het is moeilijk om de juiste rol te spelen, die de situatie van je verwacht.
op 04 06 2006 at 15:32 schreef Bernadette de Wit:
Peter, het is maar helemaal de vraag of je te chic bent om je mannetje te staan in zo’n gesprek. Misschien ben je te laf. Of te lui om een manier te vinden om de haaien van deze wereld van het lijf te houden. Je bent er zo weinig mee in aanraking gekomen tot op heden dat je er nooit, met vallen en opstaan, ervaring mee hebt kunnen opdoen.
Een goede manier vinden, is niet eenvoudig, zoals Cor al schrijft. Of ‘heerlijk verruwen’ voor volwassenen de oplossing is, betwijfel ik, maar door Cors jeugdtraining in de Millinxbuurt heeft hij wel waardevolle nieuwe vaardigheden opgedaan. Mijn training in de Bijlmer (toen was ik al volwassen) ook. Echt, in zo’n buurt kun je niet volstaan met je keurige opvoeding; de ongewilde rol circusbeer komt in de stadsjungle zelfs nicht im Frage.
Het is eten of gegeten worden. Ebru weet dat als geen ander.
Meer hierover in een stukje dat ik nog zal schrijven.
op 04 06 2006 at 17:42 schreef GJ Klaver:
Er kan best een ‘Falling Down’-epidemie uitbreken in Nederland.
Ik geloof dat we allemaal de grens hebben bereikt.
En in plaats van ‘het volk’ een beetje te steunen, wordt het bericht naar buiten gebracht dat we rascisten zijn.
Hèèl dom.
De echte rascisten zullen zich er niets van aantrekken en de sukkels die gewoon kwaad zijn op een intolerante religie worden alleen maar kwader.
Peter, als iemand voordringt bij de bakker ga ik hèèl hard vragen om mijn halfje volkoren.
Tijdens meetings is het de zaak om je oren dicht te houden als je tegenstander schreeuwt en luid en duidelijk jouw mening te verkondigen.
Je hebt meer volume nodig. :)
op 04 06 2006 at 18:39 schreef Cor:
Er zijn genoeg files van auto’s, en ik vraag mij altijd af waarom die bestuurders inderdaad niet uitstappen en weglopen, beste Klaver.
"Het is eten of gegeten worden. Ebru weet dat als geen ander", zegt Bernadette. Ik ben reuzebenieuwd waar die persoonlijke kennis vandaan komt; het erbij betrekken van smadelijke prive-info zelf is natuurlijk beneden alle peil, meer de stijl van een Thijs van Steveninck – een mooie, echte dame als Bernadette onwaardig. Waarschijnlijk ben ik te voorbarig met mijn bange vermoeden, dat er wederom een bulk aan pseudopsychoanalyse van Ebru’s geest aan zit te komen. Maar ik ‘geef het toch ff mee’.
op 04 06 2006 at 19:44 schreef Peter Breedveld:
Peter, het is maar helemaal de vraag of je te chic bent om je mannetje te staan in zo’n gesprek. Misschien ben je te laf.
Hola! Te laf? In een gesprek? Ik ben te laf om iemand op zijn bek te slaan, omdat ik geen moeilijkheden wil, maar in een gesprek moet ik de ruimte krijgen om mijn genuanceerde verhaal te doen. Ik vind het gênant om mensen in de rede te vallen en te gaan schreeuwen. Ik verdom dat, ik ben daar te chic voor.
Je bent er zo weinig mee in aanraking gekomen tot op heden dat je er nooit, met vallen en opstaan, ervaring mee hebt kunnen opdoen.
Hier heb je het mis. Ik kom echt niet uit gegoede kringen waar iedereen zich uitput in hoffelijkheid en goede manieren, hoor. Ik kom uit een milieu dat barst van de onbeschofte hufters en de bullebakken. Ik heb gewoon geen zin om eraan mee te doen. Als ik uitgenodigd word voor een discussie, verwacht ik dat ik mag uitpraten, en niet dat ik in een soort verbaal gladiatorengevecht word betrokken.
op 05 06 2006 at 01:04 schreef Elke:
Wat doe je als het verbale geweldgedeelte wordt overgeslagen, en ze slaan je rechtstreeks op je muil?
Om vervolgens op je kinderen af te lopen?
op 05 06 2006 at 08:32 schreef Peter Breedveld:
Da’s andere koek. Ik ben echt bereid en in staat om mezelf te verdedigen. Maar er is niets zo eng dan je zelfbeheersing te verliezen. Ik ben nogal een driftkop en ik kan niet, zoals Dick Bos, met een paar goedgerichte klappen of judogrepen een tegenstander uitschakelen en dan zelfgenoegzaam constateren dat ‘Zoo, deeze jongeheer heeft voorloopig geen slaappoeder meer noodig’.
op 05 06 2006 at 11:15 schreef Compli:
Hmmm….
Ik geloof dat ik het toch beter had begrepen dan jij meende te moeten aangeven.
op 05 06 2006 at 12:59 schreef Peter Breedveld:
Nou, jij je zin, Compli. Gefeliciteerd. Maar ook dit keer ben je er niet in geslaagd iets waardevols toe te voegen. Je bijdragen zijn altijd weer even nietszeggend. De zelfgenoegzaamheid die er zonder uitzondering vanaf druipt, is volstrekt misplaatst. Het zijn allemaal woorden die je achter elkaar plakt, maar ze betekenen niks. Je bent een blaasbalg, Compli. Je blaast maar en je blaast maar. Je hebt niets te zeggen, er is geen inhoud, niet eens de suggestie van inhoud. Een bordkartonnen personage ben je. Ga toch weg en blijf asjeblieft weg. Ga naar één of andere chatbox, indruk maken op veertienjarige meisjes, irritante eikel.
op 05 06 2006 at 13:07 schreef Bernadette de Wit:
Cor draaft door:
> "Het is eten of gegeten worden. Ebru weet dat als geen ander", zegt Bernadette. Ik ben reuzebenieuwd waar die persoonlijke kennis vandaan komt; het erbij betrekken van smadelijke prive-info >
… enz. enz., eindigend met een huichelachtig vroom advies.
Waar sloeg dat ‘hierover’ van mij op? Peter begreep het zoals ik het bedoelde, Cor greep de kans om het anders te lezen met beide handen aan.
Zeg Cor, je bent nog achterbakser dan een haremwijf.
@Peter, je bent inderdaad niet laf, sorry, ik was je vorige stuk hierover vergeten. Er was iets waar ik over struikelde in bovenstaand stuk, daar was ik nog niet uit (nu wel, nog even geduld), dus ik had deze vragen beter achterwege kunnen houden.
@Elke: in dat geval ben je in NL reddeloos verloren. Geen recht op wapenbezit om have en goed te verdedigen, afhankelijk van de hulp van smerissen – en die zijn meestal elders.
op 05 06 2006 at 15:21 schreef Cor:
Heerlijk verruwde Bijlmerdame, ik begrijp niet waar je over valt.
op 06 06 2006 at 01:29 schreef Bernadette de Wit:
Je hebt een bord voor je hoofd, Cor.
op 09 06 2006 at 16:55 schreef Cor:
Een plaat van beton, daar kom jij met geen mogelijkheid doorheen.
Succes met verdere Ebru-analyse.
op 10 06 2006 at 21:07 schreef Bernadette de Wit:
Geen beton ondoordringbaarder dan het gesloten denksysteem. Vlak ook het minderhedennarcisme niet uit. Het ging niet over Ebru. Laat maar.
op 12 06 2006 at 11:44 schreef Cor:
Minderhedennarcisme; oh, je bedoelt dat je in de Bijlmer woont en blank bent en een beetje vol van jezelf?
op 12 06 2006 at 12:23 schreef Bernadette de Wit:
Nee, ik dacht meer aan jou, zie andere draad.
RSS