Enorme smerigheid, grote schunnigheid
Peter Breedveld
Niemand wil jou lezen sukkel… jij wordt niet eens verboden, dacht de gedeprimeerde Theo Van Gogh als hij bij maanlicht naar de stapels onverkochte exemplaren van zijn boek Recreatie keek. De bundeling gedichten en liederen, met gusto geïllustreerd door striptekenaar Eric Schreurs (Joop Klepzeiker), werd zo aanstootgevend gevonden dat het de boekwinkels niet eens inkwam. Twintig jaar later gaat uitgever Ger van Wulften het nog eens proberen.
Toen Recreatie in 1985 voor het eerst uitkwam, raakte je het aan de straatstenen niet kwijt.
Ik had een contract met een grote internationale boekendistributeur, Nilsson & Lamm, waarvoor ik zo’n dertig stripalbums per jaar maakte. Recreatie kwam het koffertje van de vertegenwoordigers echter niet eens uit. Contractueel waren ze verplicht om het boek mee te nemen, maar ze boden het de boekhandels niet eens aan. Dus wij bleven met de hele oplage zitten, met dank aan de vertegenwoordigers van Nilsson & Lamm.
Wat hadden ze tegen het boek?
Ze vonden het vreselijk. Wat er in staat was allemaal weinig esthetisch. En het ging om Theo van Gogh, hè. Vooral Gerrit de Jager, wiens boeken ik toen ook uitgaf, heeft zijn best gedaan om Van Gogh het leven zuur te maken door hem voor fascist uit te maken. Die vond het hele zootje’ bij mij, Herman Brood, die fascist’ Van Gogh, de cokesnuiver’ Jules Deelder, die vond-ie allemaal tuig. Die hoorden niet bij mij, dat ging ten koste van zijn aandacht.
Gold Van Gogh toen ook al als fascist? Wat deed-ie dan?
Hij had een grote mond, hij was nadrukkelijk aanwezig, zoals veel mensen met talent zich altijd nadrukkelijk proberen te manifesteren.
Eric Schreurs was toch een grote naam?
Zeker, maar er speelde ook onderlinge rivaliteit tussen De Jager en Schreurs.
Was de naam Eric Schreurs niet voldoende om Recreatie te verkopen?
Met Eric Schreurs gingen alle deuren open, maar Recreatie kon echt helemaal niet. We hadden ook het idee om films te maken over stripauteurs en hun omgeving. Twee zijn er door Van Gogh gemaakt, met Schreurs en met Dick Matena (De Avonden). Op de goedkoopst mogelijke manier, want geld hadden we niet. Matena deed in zijn film uitspraken waar hij nu liever niet meer aan wordt herinnerd, omdat hij tegenwoordig in literaire kringen verkeert. De film met Schreurs is ook fantastisch. Er zit een mooie scène in waarin hij op een IKEA-bankje zit tussen zijn moeder en zijn vrouw. Met die films ging ik naar de VPRO, maar ik was nog niet binnen of ik stond alweer op straat. Want mevrouw Jannie Langbroek, hoofd aankoop bij die omroep, vond het enorme smerigheid. Bovendien ging het om strips, dus waar heb je het over.
Tegenwoordig zijn ze bij de VPRO heel gek op strips.
Er is een hoop veranderd! Hahaha! Maar het heet nu dan ook beeldcultuur’. Dat klinkt heel wat chiquer dan comics‘ of strips’. Maar goed, dat was de sfeer waarin zich dat allemaal afspeelde. We deelden veel speldenprikjes uit. Theo had bij mij thuis net zijn film Charley opgenomen. En we hadden Gried Jaspars, die ruzie had met Van Kooten en De Bie, en we hadden een filmtijdschrift, Moviola, waar Heere Heeresma een dominante rol in speelde. Ook allemaal grote schunnigheid in de ogen van de buitenwereld.
Recreatie kreeg niet eens de kans om negatieve reacties uit te lokken.
Nee, niks. Nul.
Daarom schreef Van Gogh vijf jaar later: niemand wil je lezen, sukkel, je wordt niet eens verboden’.
Hahaha! Inderdaad. Maar met hem is het later nog heel goed gekomen.
Je gaat de komende tijd meer Van Gogh-gerelateerde dingen uitgeven.
We komen voor de kerst nog met een boek met DVD van Katja Schuurmans documentaire Een prettig weekend, ondanks alles. Dat is een coproductie met Van Goghs filmproducent Column Productions, die ook de DVD levert.
Je was nogal dik met Van Gogh. Waarom maak je eigenlijk geen deel uit van de Vrienden van Van Gogh?
Je moet niet overal in willen zitten. Mijn relatie met Van Gogh is míjn relatie met Van Gogh en die was goed, klaar.
Maar je hebt van de Vrienden nooit het lidmaatschap aangeboden gekregen?
Nee. Maar dat hoeft ook niet, hoor.
Zie ook het interview met Karel Gabler, samensteller van de Recreatie-CD.
Theo van Gogh en Eric Schreurs: Recreatie (Helse liederen en heftige prenten) 96 pagina’s met muziek-CD. Hardcover (bij de boekhandel): 24,95; ISBN 90-77766-11-1; softcover (exclusief bij Free Record Shop): 14,95; ISBN 90-77766-08-1
Algemeen, 19.11.2005 @ 22:05
7 Reacties
op 22 11 2005 at 16:38 schreef Martijn:
"Tien jaar later gaat uitgever Ger van Wulften het nog eens proberen.
Toen Recreatie in 1985 voor het eerst uitkwam, raakte je het aan de straatstenen niet kwijt."
Moet dat niet "twintig jaar later" zijn?
op 22 11 2005 at 16:40 schreef Martijn:
1985 is 20 jaar geleden dus "Tien jaar later" lijkt me een foutje.
op 22 11 2005 at 16:46 schreef Peter Breedveld:
Is 1985 alweer twintig jaar geleden? Sjeezus.
Bedankt voor je oplettendheid. Ik denk dat ik zelf in 1995 ben blijven steken.
op 13 12 2005 at 12:27 schreef de Haan:
Twintig jaar geleden heb ik Recreatie gekocht. Stripwinkels hadden hem (soms) wel liggen. Ik kocht hem voor het werk van Schreurs, van Gogh kende ik toen, denk ik, nog niet (Ik was 17 toen).
De tekeningen waren wel grof, maar duidelijk Schreurs, dus dat vond ik wel leuk. De teksten van van Gogh vond ik toen ook al ‘over the top’, te grof. Vooral grof om grof te zijn. Die teksten hebben jarenlang mijn oordeel over van Gogh gekleurd… :)
op 10 01 2006 at 18:35 schreef MiRRoRMaN:
Ik ben al jaren in het bezit van Recreatie, sinds 1989 al en het rules. Sinds recreatie ben ik dus al een Theo van Gogh fan. Beste show mijns inziens van Theo was die met Menno Buch. Echt een retegoeie show. Iets dat schaars is op de nederlandse TV.
op 15 01 2006 at 01:21 schreef Wim Dorsman:
Theo van Gogh wilde ik als burgervader in Rotterdam…na de moord op Pim. Elke dag denk ik aan deze twee jongens…
Had ik de kennis, het woordgebruik…
Groets Wim
op 13 04 2006 at 15:04 schreef rouber:
ik heb het boekje sinds 1991 en ik vond het toen (en nog steedts) een mijlpaal in die sector van beeld kunsten en prvocatie !! de koning is dood LEVE DE KONING!!
RSS