Een mooi einde
Peter Breedveld
Hoeren, junks, zieken, armen en gekken. Cineast/columnist Theo van Gogh was óók de troubadour van de verstotenen der aarde. Boezemvriend Karel Gabler is de samensteller van de gratis compilatie-CD bij de heruitgave van het boek Recreatie van van Gogh en Eric Schreurs. Op de CD staan liederen van Van Gogh, gezongen door hemzelf en door artiesten als Frederique Spigt, Spinvis en Hans Teeuwen. De opbrengst komt ten goede aan het studiefonds van Van Goghs zoon Lieuwe.
Hoe is de Recreatie-CD tot stand gekomen?
Theo heeft in de jaren tachtig en negentig een aantal langspeelplaten opgenomen en ik kreeg het idee voor een heruitgave van Recreatie met een compilatie-CD. Ger voelde daar wel wat voor en toen hebben we Rainer Hensel, Theo’s vaste filmcomponist, benaderd. We hebben een aantal originele versies van de langspeelplaten overgenomen, bijvoorbeeld vier nummers van Frommé kweelt Van Gogh uit 1999, waarop Paroolcolumnist Bob Frommé liederen van Van Gogh zingt. Voor de rest hebben we mensen benaderd die Theo’s pad hebben gekruist, zoals Frederique Spigt, Spinvis, Hans Teeuwen, Theodor Holman en André Manuel. Die laatste heeft niet zozeer Theo’s pad gekruist, maar zijn werk heeft dezelfde thema’s als dat van Van Gogh. We hebben ook Willem van Ekeren gevraagd, waarmee Van Gogh zijn eerste plaat Verdeeld Genoegen heeft gemaakt. Van die plaat komt het instrumentale nummer Het ongezongen lied. Het mooie vind ik dat de artiesten echt nummers hebben gekozen die bij ze horen.
Zoals bijvoorbeeld…?
Frederique Spigt toont in haar werk altijd sterke betrokkenheid bij mensen die het minder goed hebben getroffen. Zij zingt het nummer Vim, over een heroïnehoertje dat in plaats van heroïne een shotje Vim neemt en daaraan doodgaat, en d’ Eeuwige jachtvelden, met de regels Als je doodgaat beste ouwe, kruip ik bij je in de kist. Op van die mooie New Orleans-achtige begrafenismuziek. Spinvis heeft het nummer Jenever gekozen, over het gevecht met de alcohol, dat Theo erg lang heeft gevoerd. Spinvis drukt dat schitterend poëtisch uit in een soort herfstachtige sfeer. André Manuel toont zich ook een fantastische vertolker van Theo’s werk. Zijn eerste reactie was ook dat hij alle liederen wel zou willen doen. Hans Teeuwen levert ook een bijzondere prestatie met een nummer waarin multiple sclerose wordt aangeprezen als een zeer begerenswaardig iets.
Een hele vrolijke CD, hoor ik wel
Niet echt geschikt om de polonaise op te dansen, inderdaad. De thema’s in Van Goghs liederen komen ook in zijn latere werk altijd weer terug. Die fascinatie voor mensen in rolstoelen en zieken en zo, mensen die niet helemaal klopten, bij wie het mechaniekje niet goed werkte en zo. Daar kon hij zich enorm mee vereenzelvigen. Pedofilie, incest, de hunkering naar liefde, het komt allemaal aan de orde in zijn liederen. Loodzware thema’s, maar overgoten met een lichte saus van humor en ironie die het allemaal wat draaglijk maakt.
Je kunt Recreatie dus zien als een samenvatting van zijn hele oeuvre.
Ja, maar toen hij die liederen uitbracht, waren ze natuurlijk voorproefjes van wat ons allemaal nog te wachten stond. Als je de hele CD hoort, valt toch weer de enorme zeggingskracht van Van Gogh op, al kon hij helemaal niet zingen. Het boekje zelf heeft trouwens vijf tekeningen meer dan de oorspronkelijke versie. Het was indertijd de bedoeling dat er nog een tweede bundel zou komen. Er is daarvoor maar één gedicht geschreven en dat is verloren gegaan. Later ontstond het idee om Theo tekeningen te laten maken bij gedichten van Schreurs, maar die echte Van Goghs hebben we nooit mogen aanschouwen. Ik heb trouwens nog nooit van mijn leven een tekeningetje van Theo gezien. Hij zou een keer op een Propria Cures-avond echte Van Goghs verkopen door ter plekke met een ballpoint en een kladblokje tekeningen te maken met zijn naam eronder, maar volgens mij is dat nooit doorgegaan.
Het afgelopen jaar ben je elke dag met Van Gogh bezig geweest.
Dat is zo. Deze CD ervaar ik als een goede afsluiting van een vriendschap. Je slaagt er in het leven niet altijd in om alle losse eindjes bij elkaar te knopen en wat de vriendschap met Theo betreft, leek dat natuurlijk helemaal onmogelijk. Dat is met die CD toch nog op een voor mij bevredigende manier gelukt. Een mooi einde van iets dat op een ontzettend kuttige manier is afgelopen. Zo probeer ik zijn werk een beetje levend te houden. Misschien dat mensen zich gaan realiseren dat Van Gogh heel wat meer schreef dan het vaak geciteerde geitenneuker’. Wie weet gaan een aantal van Theo’s vijanden inzien dat hij toch niet zo’n enorme klootzak was.
Vind je dat belangrijk?
Nee, maar als die CD iets persoonlijks teweegbrengt, als Theo vanuit zijn graf nog enige invloed op mensen zou hebben, dan zou dat leuk zijn.
Heb je de behoefte om Van Goghs reputatie te verdedigen?
Ach, er wordt veel onzin over hem geschreven. Dan denk ik: Gutteguttegut’, maar ze mogen het doen. Het valt me wel op dat er nogal wat mensen, die lelijke dingen over hem schrijven, dat niet durfden te doen toen hij nog leefde. Na zijn dood barstte dat los. Ik denk wel eens als ik iets lees: Goh, is dat de Theo die ik heb gekend?’ Maar je moet een beetje eelt op de ziel kweken. Weet je hoe het komt dat zijn naam een jaar na zijn dood nog elke dag in de kranten staat en op televisie wordt genoemd? Omdat hij de enige hedendaagse Nederlandse kunstenaar was die op het snijpunt zat van kunst, journalistiek en politiek. De door jou zo hooggeëerde Multatuli had dat ook enigszins. Voor de rest kan ik niet zo snel iemand noemen.
Met deze CD neem je dus afscheid.
Ik heb nu het gevoel dat ik ook Theo de deur uit kan doen.Ik bedoel, ik heb niet meer het gevoel van enige verplichting of zoiets.
Verplichting?
Ja, het was onaf. Theo was nogal aanwezig in mijn leven, de laatste twintig jaar. Het viel eerder op als hij niet aan- of opbelde dan als hij dat wel deed. Maar nu heb ik het gevoel dat ik nieuwe horizonten kan gaan verkennen. Wat ik nu ga doen, weet ik niet. Vooral veel roeien.
Theo van Gogh en Eric Schreurs: Recreatie (Helse liederen en heftige prenten) 96 pagina’s met muziek-CD. Hardcover (bij de boekhandel): 24,95; ISBN 90-77766-11-1; softcover (exclusief bij Free Record Shop): 14,95; ISBN 90-77766-08-1
Luister hier naar een nummer van de CD.
Algemeen, 19.11.2005 @ 22:01
9 Reacties
op 20 11 2005 at 18:02 schreef Bert Murrath:
Wij willen gaarne ‘Recreatie’ bespreken. Stuur ons aub recensie-exemplaar. Zoals gebruikelijk sturen wij u bewijsexemplaar bij verschijnen.
Bert Murrath
Hoofdredacteur
Helenalei 53
2018 Antwerpen.
op 21 11 2005 at 12:43 schreef Peter Breedveld:
Ik ben niet de uitgever van het boek, meneer Murrath. Dat is Xtra:
op 23 11 2005 at 07:32 schreef zak hooi:
Wat een zak die gogh.
een rechts varken.
en een eikel minder.
wie volgt?
op 23 11 2005 at 14:01 schreef Peter Breedveld:
Geeft dat nou een goed gevoel, om anoniem op het internet een dooie te beledigen?
op 23 11 2005 at 18:13 schreef vrouw:
jij volgt
op 23 11 2005 at 18:30 schreef vrouw:
Tja een dooie heeft volgelingen, die door zulke uitspraken ook gekwetst kunnen worden…
op 25 11 2005 at 22:28 schreef jelle:
@vrouw,
zullen wij ‘ns lekker op die "zak hooi" gaan rollebollen?
op 26 11 2005 at 15:10 schreef vrouw:
dan mag jij die zak zijn Jelle, want ik ben geen fan van theo geweest, die man was voor mij gewoon een clown, meer niet.
op 26 11 2005 at 16:02 schreef Peter Breedveld:
Noem dat maar ‘meer niet’. Clowns zijn zeer gezagsondermijnende wezens, en ik denk dat Mohammed Bouyeri dat ook wist, want hij was erg bang voor hem.
RSS