Zo gaan die dingen
Peter Breedveld
Volgens de Sliedrechtse predikant Georg Naber kreeg Theo van Gogh van de moslims een koekje van eigen deeg’, zo mochten we uit HP/De Tijd vernemen (Flirten met Allah’, 31 december). Naber zei nog veel meer opmerkelijks in de zondagspreek van 7 november, vijf dagen na de barbaarse slachtpartij in de Linnaeusstraat. Frontaal Naakt ging verhaal halen.
Theo van Gogh kreeg een koekje van eigen deeg, zei u.
Hahaha. Ja. Maar dat is te extreem gezegd. Dat komt door mijn buitenlandse afkomst. Ik kom oorspronkelijk uit Duitsland. Ik vatte dat gezegde op in de zin van op dezelfde manier behandeld worden’. Maar die moord is natuurlijk van een totaal andere orde dan wat Van Gogh heeft gedaan.
Ik zou denken van wel. U hebt in uw preek ook gezegd dat Van Gogh de kwetsbaarheid en hulpbehoevendheid van de moslims niet zag en daar ook nog grappen over maakte. Hebt u zijn columns gelezen?
Een paar.
En daar baseert u uw beweringen over Van Gogh op?
Ja, ik vond hem nooit zo lief, eigenlijk, hè. Hij probeerde meningen met elkaar te confronteren, mensen uit hun geborgenheid te halen en met elkaar te laten botsen en daar dan de beste opinie uit te destilleren. Dat is op zich zeer te waarderen, een beetje Nietzscheaans, misschien. Alleen, ja, wat hij daarbij inbracht is toch een soort cynisme dat daar achter zat, verbonden met een soort humor, misschien. Niet dat ik dat niet wil hebben, dat zeg ik helemaal niet.
U zegt wel dat Van Gogh had kunnen weten dat hij daarvoor zou worden vermoord.
Ja. Nou ja, vermóórd… hij had kunnen verwachten dat hij op dezelfde wrange manier zou worden behandeld.
Door een pistool op hem leeg te schieten en zijn hals door te snijden?
Dat hoort bij een zelfde soort aanpak. Het is het extreme uitvloeisel daarvan, zeg maar. Het soort hardheid en het soort cynisme van Van Goghs columns zit ook in die moord.
U zegt dus dat Van Gogh die moord over zichzelf heeft afgeroepen.
Ja, die moord heeft hij uiteindelijk op zichzelf afgeroepen.
Dat vindt u?
Dat vind ik, ja.
Dus iedereen die cynische commentaren geeft op een bepaalde groep roept een moord op zichzelf af.
Ja, maar ik zeg niet dat het zo zou moeten zijn. Ik beschrijf alleen maar. Zo gaat dat nu blijkbaar. Tot nog toe kon je alles vrij zeggen, en daar waren we natuurlijk ook een beetje trots op. Maar nu moet je dit soort dingen vrezen. Dat is natuurlijk vreselijk.
U zegt: omdat Van Gogh deze kwetsbaarheid en hulpbehoevendheid van de moslims niet zag, maar daar ook nog grappen over maakte, gaven de moslims hem afgelopen dinsdag dan eens een koekje van eigen deeg! Van Gogh tartte die moslims en daarom is hij vermoord. Het is zijn eigen schuld.
Nee, dat zeg ik niet. Ik probeer vat te krijgen op de gebeurtenissen door die in een sociologische context te plaatsen. Mijn theorie gaat helemaal niet over de schuldvraag. Mijn stelling is dat er onder moslims een soort minderwaardigheidscomplex heerst en als je dan over die gevoelens heen walst, zoals Van Gogh deed, ja, die heeft dan die moord uitgelokt.
Verder zegt u nog: Wie de zwakken in de samenleving weg wil hebben omdat ze je belemmeren, die hoeft niet te verwachten dat de zwakken in de samenleving om jou gaan treuren, als je weg wordt gewerkt. Zo gaan die dingen. Met andere woorden: eigen schuld, dikke bult.
Ik heb geen moreel oordeel over wat er is gebeurd.
Waar baseert u uw stelling op dat Van Gogh de zwakkeren in de samenleving wilde weg hebben?
Ik zeg niet dat hij ze weg wilde hebben…
Dat staat in uw preek!
Ik bedoelde meer in algemene zin. Je hebt ook de beleving van mensen, die zich aangevallen voelen.
De volgende passage uit uw preek is ook fraai: Is het dan niet begrijpelijk dat zo iemand dan ook eens echt woedend wordt, op momenten dat mensen als Theo van Gogh het geheel dan ook nog ópstoken, door het enige waardevolle wát ze dan nog hebben, hun religie namelijk, belachelijk te maken en als achterlijk te gaan beschouwen? Ja, dan kun je toch haast geen kant meer op? Mohammed Bouyeri kon volgens u dus nauwelijks anders dan Van Gogh vermoorden.
Misschien wel. Daarmee keur ik het niet goed. Maar als je wordt aangevallen door een kat die je in het nauw hebt gedreven…
Hoe kan een christelijke predikant zeggen dat Bouyeri nauwelijks een andere keuze had dan zijn pistool leeg te schieten op Van Gogh en vervolgens in hem te gaan staan snijden alsof hij een homp rosbief was, omdat hij een paar scherpe columns had geschreven?
In zijn eigen beleving had hij geen andere keus, blijkbaar. Anders doe je dat toch niet? Ik bedoel dat zo niet. Wat wilt u nou? Wilt u mij neerzetten als iemand die Van Gogh veroordeelt omdat hij onchristelijk was en begrip heeft voor moslims omdat die ook een gelovig zijn? Wilt u me in dát hokje stoppen?
Helemaal niet. Ik probeer er achter te komen hoe iemand, al dan niet gehinderd door een taalbarrière, kan zeggen dat Theo van Gogh op 2 november een koekje van eigen deeg heeft gekregen.
Ja, daar valt u over.
Natuurlijk. Vindt u dat raar?
Nee. Hahaha! Terecht.
Mij is altijd verteld dat het christelijke geloof een geloof van liefde is.
Dat is toch ook de strekking van de preek? Ik vraag me af: waar gaat het met onze maatschappij naar toe. Ik ben dan een beetje cultureel-observerend bezig. De boodschap van mijn preek is: kijk de komende weken naar het gelaat van een ander mens en probeer een beetje te ontwarren hoe communicatie tussen mensen werkt, namelijk, dat als je op dit moment harde dingen zegt, dat het zou kunnen gebeuren dat je dat moet bekopen.
U begint uw preek met de constatering dat Van Gogh met zijn nogal onchristelijke gedrag mensen probeerde te provoceren. Daarmee impliceert u dat als Van Gogh wat christelijker was geweest, hij niet was vermoord.
Dat zou kunnen.
Algemeen, 27.01.2005 @ 17:37
RSS