Is de islam nog te redden?
Marcel Hulspas
‘Ketters‘ van Ayaan Hirsi Ali is een meeslepend boek. Betrokkenheid en verontwaardiging spatten van de pagina’s. Maar de vraag is of het recept tegen islamitisch extremisme dat Hirsi Ali hierin aandraagt, wel het juiste is. Het is niet verkeerd, maar het vertoont de trekken van een paardenmiddel.
Volgens Ayaan moeten we de oorzaak voor dat extremisme zoeken in de islam. Daar zal niet iedereen het mee eens zijn, schrijft ze, maar voor wie dat wél doet:
‘is de centrale vraag: wat is er nodig om de extremisten voorgoed te verslaan? Er zijn politieke, juridische en militaire instrumenten voorgesteld en sommige daarvan zijn ook ingezet. Ik ben echter van mening dat die weinig effect zullen hebben, tenzij de islam zelf wordt hervormd.‘
Vervolgens noemt ze vijf ‘centrale voorschriften’ die de islam immuun zouden hebben gemaakt voor verandering en aanpassing. Zodra deze voorschriften verdwenen zijn, zal er ‘een echte islamitische hervorming’ tot stand komen. Die vijf zijn (in mijn formulering):
– kritiek op de Koran en de profeet moet kunnen
– hou op over het heerlijke leven na de dood
– de sharia moet hervormd
– de verstikkende sociale controle (ook binnen het gezin) moet verdwijnen
– hou op over de (gewapende) jihad
Waarna ze in de daaropvolgende hoofdstukken deze punten uitwerkt.
Moord en doodslag
Voorgoed verslaan – dat is nogal een steile opdracht. Gekken blijven er altijd. De ups en downs van het islamitisch geïnspireerd terrorisme de afgelopen decennia, zonder dat er ook maar een letter aan de islam veranderde, bewijzen in ieder geval dat die door haar zo snel opzij geschoven andere maatregelen (van paspoortcontrole tot diplomatie en hoge muren) best wel effect hebben.
Maar de leer van de islam is uiteraard wel één oorzaak van het extremisme. Het kost geen enkele moeite om in de Koran verzen te vinden die oproepen tot moord en doodslag op ongelovigen, afvalligen, et cetera. Alleen, die verzen krijg je met geen enkele hervorming uit de Koran. Het idee dat je de islam zodanig kunt ‘hervormen’ zodat iedereen daar straks wat anders leest, is irreëel.
Maar goed, optimisme schijnt een morele plicht te zijn, dezer dagen. VVD-politica Samira Bouchtibi zegt in een reactie op het boek in de Volkskrant: ‘ik ben blij dat ze (Ayaan) inziet dat de islam wel vatbaar is voor veranderingen.’ Bouchtibi gelooft er ook in. Naïeve hoop doet leven.
Paapsche stoutigheden
Ayaan heeft last van denken in parallellen. In haar boek komt ze voortdurend te spreken over de protestantse Reformatie. En dan gaat het hink-stap-sprong naar de zwaar belegen opvatting dat protestanten aan de basis stonden van individuele vrijheid en kapitalisme. Zo’n ontwikkeling zou de islam ook door moeten maken, vertelt Ayaan verschillende keren.
Ze heeft blijkbaar nooit geleerd (als het om de geschiedenis gaat, is Ayaan zwakjes) dat de Reformatie een in wezen fundamentalistische beweging was (denk aan de Beeldenstorm) en dat de start van de Verlichting in de Republiek en Engeland tot stand kwam niet dankzij maar ondanks het felle verzet van kerkenraden en dominees. Maar los daarvan: de geschiedenis herhaalt zich niet, en laat zich niet plannen. Als de islam een Reformatie kent, dan zien we die de afgelopen decennia: het Sola Scriptura van de Reformatie, gericht tegen de paapsche stoutigheden, heet nu ’terug naar de Koran!’ en ’terug naar het Kalifaat!’, gericht tegen ongelovige indringers. Het effect is hetzelfde: bloedvergieten.
Vrouwen in brand steken
De islam is één oorzaak van extremistisch geweld. En van alle oorzaken waarschijnlijk de lastigste om aan te pakken. Wie verandering wil bereiken – niet stoer wil doen maar écht iets wil veranderen – doet er verstandig gevoeligheden en heilige huisjes te vermijden. Dus laat de Koran maar met rust. Een effectieve aanpak begint niet bij discussiëren over een bloedig Koranvers. Dat blijft.
Hetzelfde geldt voor de gek die dat vers leest en het interpreteert als een vrijbrief voor moord. Ook die kun je niet voorgoed verslaan. De aanpak begint ook niet bij de talloze imams en islamitische rechtsgeleerden die de moordenaar prijzen en zeggen dat het prachtig is om ongelovigen af te maken, afvalligen te onthoofden en brutale vrouwen in brand te steken. Die propagandisten van de haat krijg je ook niet zo maar weg, want iedereen kan zich een imam noemen en onderzoek na onderzoek laat zien dat de overgrote meerderheid van de moslims denkt dat ze beter af zouden zijn als de sharia ingevoerd zou worden. Die zal dat soort types blijven vereren en beschermen (en betalen).
Verstikkende rust
En neem het ze maar eens kwalijk. De overgrote meerderheid kent immers maar twee dingen: de huidige corrupte regimes, en de hemelse beloften der fundamentalisten. Zoals iedereen zich kan voorstellen valt de boodschap dat ze de islam moeten hervormen, daar nou niet bepaald in vruchtbare aarde.
Het enige dat we kunnen hopen, is dat de huidige oorlog tussen soenni en shia zó lang zal duren, en zó bloedig zal worden, dat moslims uiteindelijk leren dat de staat het religieus geweld moet inbinden. Nieuwe dictators zullen daarna voor een verstikkende rust kunnen zorgen. Dat is de enige ‘hervorming’ die we op de lange termijn kunnen verwachten.
Een hervormde islam is niet ondenkbaar. Maar die kan alleen in het Westen ontstaan. En ze zal voorlopig (denk aan minimaal vijftig jaar) geen poot aan de grond krijgen in de ‘echte’ islamitische wereld. Daarvoor is de frustratie daar te groot, en is het geld van de ketterse Saoedische wahabieten te machtig.
Islam is liefde
Een hervormde islam zou hier in het Westen zelfs nuttig kunnen zijn. Ze zou de muur van zwijgen over de islam kunnen doorbreken. Verreweg de meeste westerse moslims willen niks met geweld te maken hebben, noemen dat ‘on-islamitisch’ en ‘niet mijn islam’ – maar weigeren ondertussen verder elk gesprek over wat de islam dan wél is. Veel verder dan ‘islam is liefde’ komt het niet. (En dat terwijl in de islamitische wereld het bloed tegen de plinten klotst.) Ze zijn als de dood om voor afvalligen te worden uitgemaakt.
De niet-moslims in het debat willen het daarentegen alleen maar over geweld hebben en zwaaien daarbij als ware fundamentalisten met Koranverzen alsof die verzen ‘de islam’ zou zijn.
Juist denken over een hervormde islam (bewust kiezend voor westerse waarden; losser van de traditie) zou de dialoog in ons land kunnen stimuleren. Een noodzakelijke dialoog, want als we in het Westen gaan zitten wachten op ‘de’ hervorming van ‘de’ islam, kunnen we nog héél lang wachten. En dan zal de roep om de islam ‘dus’ maar met geweld te bestrijden, alleen maar sterker worden. Ook onder niet-moslims heb je héél veel gekkies.
Marcel Hulspas (1960) studeerde natuur- en sterrenkunde te Nijmegen en Utrecht. Hij publiceerde vele boeken, waaronder enkele titels over UFO-onderzoek, ‘Tussen Waarheid en Waanzin‘, een encyclopedie van de pseudowetenschappen, en ‘En de zee spleet in tweeën‘, over de historische bronnen achter het Oude Testament. Zijn nieuwste boek, over Mohammed en het ontstaan van de islam, verschijnt over enkele maanden bij Athaeneum, Polak en Van Gennep.
Marcel Hulspas, 13.04.2015 @ 06:50
24 Reacties
op 13 04 2015 at 07:49 schreef Elzo Bijl:
Het is wat terzijde van het punt van het artikel van Hulspas, maar zijn bewering dat juist dominees zich fel zouden hebben verzet tegen de Verlichting verdient wel behoorlijke nuancering. Speciaal voor hem en voor de geInteresseerde lezer wat achtergrondinformatie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Groninger_Godgeleerden
op 13 04 2015 at 09:09 schreef babs:
Inhoudelijke en onderbouwde kritiek op Hirsi Ali! Het kan dus wel.
op 13 04 2015 at 09:36 schreef Thomas E:
Ik zie helaas maar één weg: laat in N-Afrika en het Arabische schiereiland het fundamentalisme maar z’n gang gaan, waarna vervolgens van binnenuit het verzet (reformatie? secularisatie?) op gang zal komen. Het zal – ondanks de digitalisering van de wereld – nog een lange weg zijn. Een ‘self healing’ organisch proces. Los daarvan zullen stammenstrijden altijd blijven.
Met bommen gooien spelen we fundamentalisme juist in de kaart.
op 13 04 2015 at 11:45 schreef Bertje:
“Een hervormde islam is niet ondenkbaar. Maar die kan alleen in het Westen ontstaan”
Waar, maar of dit zo lang gaat duren hangt af hoe we de vrije denkers der Islam tegemoet treden.
Tot nu toe worden de programma ’s gevuld met mopperende Moslims, haatbaarden, en wat eral niet meer zo rond zwemt in de sloot der conservartieve Islam.
Ik denk dat we toch echt de vrije denkers meer ruimte moeten geven en de ouderwetse conservatieve letterlijk en figuurlijk moeten indammen.
Maar ik heb goede hoop daar het zen Boedhisme ( mijn religie dus) ook hier in het Westen pas echt tot bloei kon komen.
op 13 04 2015 at 12:20 schreef MNb:
Elzo Bijl: je loopt minstens 100 jaar achter met je Groninger Godgeleerden. Toen zij kwamen aandansen was de Verlichting er allang doorheen – en ontaard in de guillotines van Robespierre. De GG’s zijn niet de dominees waar MH het over heeft.
op 13 04 2015 at 13:24 schreef MNb:
Die hele Hervorming en/of Verlichting van de islam boeit me totaal niet; dat is alleen nog een reden om AHA niet te lezen. We leven in de 21e eeuw, niet in de 16e of 18e. Wat ze met hun islam doen zoeken de moslims maar lekker zelf uit. Idioot gedoe, dat atheïsten als AHA, MH en ik moslims gaan voorschrijven hoe ze moeten geloven.
Houdt het simpel. Net als iedereen moeten moslims in Nederland – Europa – zich aan de wet houden. De grondwet garandeert dat ze daarover lekker mee kunnen bakkeleien, alweer net als iedereen. Ik denk dat PB gelijk heeft dat de media een groot probleem vormen en niet alleen in Nl.
http://freethoughtblogs.com/singham/2015/04/12/the-voices-we-never-hear/
op 13 04 2015 at 14:00 schreef Sasha Berkman:
Deze analyse gaat volkomen voorbij aan de westerse imperialistische misdaden die mede ten grondlage liggen aan de huidige ellende. Zoalng Bush, Blair, Balkenende en co niet niet in de gevangenis zitten heeft het westen doodgewoon het morele recht niet om te oordelen over de Islam. Wat is het bv. verschil tussen ISIS steunen en Israel steunen?
Je kunt zeggen dat de wereld een zooitje is. Het westen heeft haar eigen smerige rol daarin gewoon niet onderkent. Eerst je eigen huis op orde maken voordat je wijst naar iemand anders.
op 13 04 2015 at 15:29 schreef Murat:
Heel goed gezegd Sasha!
Ik begon me al kapot te ergeren aan een aantal reacties hier in de trant van “Islam kan alleen evolueren in het Westen” *KOTS*
Sasha, je hebt me de woorden uit de mond gehaald. Goed gesproken en niets meer aan toe te voegen.
op 13 04 2015 at 16:15 schreef WARZAZAT:
Is voetbal te redden?
Zijn Amerika,China, Rusland en India te redden?!
Mensen hebben het over moslims als mensen die problemen hebben omdat ze een bepaalde geloof aanhangen.Ik denk eerder dat ze in de problemen zitten omdat ze voor de overgrote meerderheid in woestijnen wonen met weinig tot geen hulpmiddelen.
Islam net als het christendom en Jodendom is een product van de Romeinse middeleeuwen dat ten einde kwam met Da Gama en Columbus en de tijdperk van de grote ontdekkingen.De zwarte punt van de wereld verplaatst zich van de middellandse zee en de zijde route naar de oceanen.
ff kijken of Egypte het redt of niet dat is de maat.Tot een half eeuw geleden waren steden als Cairo , Alexandria, Algeiers, Casablanca in het zelfde league als Amsterdam,Rome,Berlijn en Rome. Nu gaan ze meer de kant van Moqadishu.
Het hangt allemaal af van Egypte.Marokko en Tunesie ook.
op 13 04 2015 at 16:27 schreef Anoniem:
“Wat is het bv. verschil tussen ISIS steunen en Israel steunen?”
@ Sasha
Bij alles wat Israel geflikt heeft, heeft het nooit krijgsgevangenen het hoofd afgesneden, nooit vrouwen als sex slaaf gehouden, nooit homosexuelen van een flatgebouw gegooid…
Moet ik nog doorgaan?
Daarbij lijk jij ook ISIS gelijk te stellen met de islam.
op 13 04 2015 at 18:38 schreef Leo Schmit:
Is Breedveld te redden met al deze flauwe kul?
op 13 04 2015 at 18:55 schreef Nrosa:
Ik ben blij te horen dat de misdaden van israel kennelijk wel mee vallen…Pfffff….
op 13 04 2015 at 20:12 schreef Egbert:
Wat is er eigenlijk mis met de Islam?
op 13 04 2015 at 20:32 schreef vraagteken:
Ayaan Hirsi Ali ls als een slecht wikipedia artikel, hoe minder je weet hoe eerder je overtuigd bent.
op 13 04 2015 at 22:38 schreef Bertje:
Egbert
Ik hoop toch niet dat dit een serieus vraag is.
Want zo ja dan mogen we toch wel ernstig twijfelen aan je waarnemings vermogen.
op 13 04 2015 at 22:50 schreef Sasha Berkman:
“Ik denk eerder dat ze in de problemen zitten omdat ze voor de overgrote meerderheid in woestijnen wonen met weinig tot geen hulpmiddelen.”
mafkees
op 14 04 2015 at 08:12 schreef Nrosa:
Geen hulpmiddelen?? Wat dacht je van hun OLIE?, ik probeer gewoon niet te lachen..Mûhahahah..te laat.
op 14 04 2015 at 14:03 schreef Hans van der Neut:
Islamitische jihad versus kapitalistische jihad. Wat een stompzinnig econocultucentrisch betoog. Bah!
op 14 04 2015 at 16:54 schreef Robert Jean Konrad:
Hervorming van de islam kan natuurlijk ALLEEN maar van binnenuit komen. Moslims laten zich namelijk (en terecht) niet vertellen door niet-moslims hoe hun geloof hervormd moet worden, en al ZEKER niet als je met de westerse verlichting als voorbeeld op de proppen komt. Ze laten zich bij de SGP toch ook nooit vertellen door D66 hoe zij hun geloof moeten hervormen?
op 15 04 2015 at 16:27 schreef WARZAZAT:
@ Nrosa:
Wat stelt olie voor als je geen water hebt?!….en die olie is niet van hun maar van degene die het gevonden heeft.
op 17 04 2015 at 10:24 schreef cRR Kampen:
“… en die olie is niet van hun maar van degene die het gevonden heeft.” – O, alle olie in het Midden-Oosten is dus van Engeland :D :D
Ik zal eens in je huis komen en wat vinden en zeggen fuck off it’s mine I found it!!
op 30 04 2015 at 07:31 schreef De grenzen van het bloggen | Mainzer Beobachter:
[…] van Ayaan Hirsi Ali, Ketters, waarin ze een hervorming van de islam voorstelt. Hulspas wees er in een stuk op dat haar adviezen onpraktisch waren. Sommige Koranverzen, zo schrijft hij, roepen nu eenmaal op […]
op 26 11 2015 at 17:01 schreef Paradigmatatata | Apoftegma:
[…] Breedveld nodigde Marcel Hulspas uit een stukje op zijn blog te schrijven. Dat werd Is de islam nog te redden?, waarin Hulspas forse kritiek leverde op het meest recente boek van Ayaan Hirsi Ali. Hirsi Ali […]
op 28 11 2015 at 08:00 schreef Paradigmatatata - Sargasso:
[…] – Peter Breedveld nodigde Marcel Hulspas uit een stukje op zijn blog te schrijven. Dat werd Is de islam nog te redden?, waarin Hulspas forse kritiek leverde op het meest recente boek van Ayaan Hirsi Ali. Hirsi Ali […]
RSS