De onuitwisbare sporen van Sylvia Kristel
Anita Brus
Illustratie: H. Zahl
Daar ligt ze dan, een levensgroot portret op de voorpagina van de in mijn huiskamer op de vloer gevallen NRC. Die prominente foto in de door haar zo gewaardeerde krant zou haar zeker gecharmeerd hebben. “Goh, niet slecht, toch ook hier nog een zekere erkenning”, hoor ik haar postuum zeggen op de haar zo kenmerkende, koele toon.
En zo was het. De media stonden bol van haar overlijden, van RTL Boulevard tot en met De Wereld Draait Door en alle journaals waarin wij haar piepjong voorbij zagen komen met Hugo Claus achterop de fiets.
Het was alsof Nederland de internationaal beroemde ster nu pas ontdekte, zij het met als kanttekening dat zij berooid en drie hoog achter in Amsterdam aan haar einde was gekomen.
Haar status leek zij vooral te ontlenen aan haar naakte optreden in Emmanuelle en aan Hugo Claus, die de preutse Kristel destijds aanmoedigde er bij de opnames van die film niet als een ‘dooie vis’ bij te liggen.
Hoe anders was dat in het buitenland. In 2009 was ik als tolk met Sylvia Kristel in Colombia waar zij was uitgenodigd door het film- en literatuurfestival El Carnaval de las Artes in Barranquilla. Daar had zij altijd al gegolden als gevierde ster en ik herinner mij hoe zij bij haar bezoek overspoeld werd door de media en hoe een in katzwijm vallende ‘Bin Laden’ evenals andere carnavaleske figuren op haar afstormden met de meest vleiende woorden.
Uiteraard maakten de Colombiaanse kranten ook volop gewag van haar overlijden, maar op een totaal andere wijze dan de Nederlandse. De NRC kopte: “Voor eens en altijd was ze de preutse seksbom Emmanuelle” en de Colombiaanse krant El Tiempo: “De beroemde actrice uit Emmanuelle Sylvia Kristel is dood”. In die Colombiaanse krant geen woord over Hugo Claus. En ook nauwelijks iets over haar neerwaartse spiraal van drank en drugs; de verhalen waar wij hier zo verzot op zijn. Niks “preutse seksbom”, maar “beroemde actrice”!
Waarom willen wij hier in Nederland graag wat groot en groots is onderuit halen? En waarom is naakt pas chic als het wordt gekoppeld aan het gewicht van de literatuur? Is het onze calvinistische cultuur en ons gebrek aan historisch besef?
In veel landen viert men zijn verleden terwijl wij in Nederland nauwelijks weet hebben van grote historische gebeurtenissen. Verder lijkt ons motto vooral te zijn: “Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg”. Wij verkiezen dicht-bij-huis-sterretjes als Barbie, Brit en Jantje Smit boven iemand als Sylvia Kristel, van internationale allure, en ontdekken haar pas als het (in ieder geval voor haar) te laat is. Dan laten we in De Wereld Draait Door Jan de Bouvrie of all persons opdraven, die ooit in een ver verleden Kristels huis heeft ingericht en die werkelijk, maar dan ook werkelijk niets interessants over haar te melden heeft.
Ik lees opnieuw het Hollands Dagboek dat Sylvia Kristel tijdens ons verblijf in Colombia schreef in de NRC en moet lachen om haar scherpe observaties en haar humor. Zij heeft het in dit dagboek over de mythische verering die ze daar genoot en over de ‘pretpoeder’ die haar werd aangeboden en waar ze ‘gelukkig’ van afbleef.
In die zin droeg zij ook zelf wel bij tot het in stand houden van de mythe van de coke snuivende actrice. Maar wat meer aandacht voor haar betekenis in de film en in de kunst had er ook in Nederland best al gedurende haar leven mogen zijn.
In de suite van haar hotel spette zij wild met de kwast in het rond tijdens onze gezamenlijke tekensessie (ik teken zelf ook), een beetje zoals in haar animatiefilm ‘Topor et moi‘ die eveneens tijdens het Colombiaanse festival werd getoond. In die film zit een scene waarin Hugo Claus haar aanmoedigt de wanden van haar hotelkamer te beschilderen. In onze Colombiaanse hotelkamer bespetterde zij al tekenend de Luis XIV-stoeltjes en liet zij ook zo haar sporen na. Onuitwisbaar.
Anita Brus is docent in de Spaanse taal/literatuur/kunst en schrijft over tango in het tijdschrift La Cadena. Zij publiceert ook teksten in het Spaans en in het Nederlands op haar eigen weblog. Lees het verbijsterende relaas over haar domrechtse date.
Anita Brus, 25.10.2012 @ 08:39
20 Reacties
op 25 10 2012 at 09:12 schreef rena:
Ze hadden jou dus moeten vragen ipv JdB. Dat is wel duidelijk!
op 25 10 2012 at 09:18 schreef Tom Lievens:
Mooie ode.
op 25 10 2012 at 10:00 schreef Ana:
Dank Rena. Ja, dat idee had ik zelf ook wel, maar niemand kent mij ;) En het gaat er in de media blijkbaar om gekend te worden en niet zozeer om wat je te melden hebt.
op 25 10 2012 at 10:21 schreef babs:
Ze haalde ook prominent het Spaanse journaal. Daar wel enige opmerkingen over drank en drugs, maar vooral hoe er reizen werden georganiseerd om haar in Spanje verboden films, in Frankrijk te gaan zien.
In die zin wel enigszins begrijpelijk dat ze in Spanje belangrijker was dan in Nederland. In Spanje was ze onderdeel van de bevrijding.
op 25 10 2012 at 12:07 schreef MNb:
Maar wat is dan precies de betekenis van Sylvia Kristel voor de film? Ik heb een paar films met haar gezien en vond haar een redelijke actrice. Dat was opmerkelijk, omdat die films vergetenswaardig waren.
Maar ze heeft er in een flink aantal meegedaan, dus als je een paar must-sees hebt houd ik me aanbevolen.
op 25 10 2012 at 12:41 schreef dewanand:
namaste
was Sylvia Kristel nu een feministe of niet. Ze brak de seksuele taboes open en startte de seksuele revolutie geloof ik. De ultieme bevrijding van vele meiden en het begin van het post modernisme geloof ik. Ik ga haar googlen om meer te weten.
Marilyn Monroe was toch veel eerder hiermee bezig maar zij ging niet bloot en speelde niet in seksfilms.
India heeft zo een meid ook nodig want porno is verboden daar.
dewanand
op 25 10 2012 at 13:36 schreef Ana:
Kristel heeft denk ik vooral in erg veel films gespeeld (en uiteraard ook slechte). Vermeldenswaardig zijn misschien; Lijmen/Het Been, Pastorale 1943, Naakt over de schutting als het om Nederlandse films gaat… En Emmanuelle wordt inderdaad gezien als revolutionair in zijn genre.
op 25 10 2012 at 13:51 schreef Ana:
Zeer aan te bevelen is haar animatiefilm ‘Topor et moi’. Ze tekende zong zelfs! Iets wat niet zo veel mensen weten.
op 25 10 2012 at 16:29 schreef vetkleppert:
Die fascinatie met drank en drugs zit er volgens mij in dat Nederlanders er een satanisch genoegen in hebben om mensen van hun voetstuk te zien vallen. Van hoe hoger hoe mooier.
En Herman Brood had ook ieder jaar weer een uitverkochte zaal omdat het best wel de laatste keer kon zijn. Dat vinden braafmensen spannend om naar te kijken.
op 25 10 2012 at 17:12 schreef Sasha Berkman:
onzin vetkleppert. Herman Brood had gewoon heel veel fans.
op 25 10 2012 at 18:02 schreef vetkleppert:
op 25 10 2012 at 17:12 schreef Sasha Berkman:
Dat is ook zo, maar daar zaten een hoop mensen bij die zich wel een avondje “heftig” wilden voelen, over de rug van Herman. Diezelfde zieke fascinatie met dat dopegedoe zag je ook bij Amy Winehouse.
Fan zijn is een soort kannibalisme van saaie braafmensen.
op 25 10 2012 at 18:59 schreef MNb:
Dan ben ik een kannibalistische saaie braafmens. Want ik ben fan van Tchaikovsky, Sjostakovitsj, Ustvolskaja, Ritchie Blackmore, Catherine Deneuve, Alain Delon, Vincent Cassell, Rudolf Spielmann en niet te vergeten FC Twente.
Maar niet van Sylvia Kristel en Herman Brood.
Drugs en alcohol zijn iig geen gemene deler.
op 25 10 2012 at 19:23 schreef Joachim Stolzer:
Sylvia Kristel was m.i. gewoon een redelijke actrice. Niets uitzonderlijks, maar zeker niet slecht. Erg jammer dat sommige mensen (onder wie collega-acteur Huub “Flodder” Stapel) het nodig vinden om van de daken te schreeuwen hoe talentloos ze wel niet was. Zelf ben je immers oscar-materiaal, toch, Huub? Haar beste rol vind ik trouwens die in “Mysteries” tegenover Rutger Hauer.
op 25 10 2012 at 20:18 schreef Sasha Berkman:
Ik heb nooit iets met haar gehad
op 25 10 2012 at 20:44 schreef Mooie dacha:
Wij willen hier zo graag alles wat groot en groots is onderuit halen, omdat wij uitblinken in twee elkaar aanvullende competenties: Afgunst en leedvermaak. We hebben zelfs politieke partijen, wier succes daarop gebaseerd is. PvdAfgunst zou een aardige naam zijn. Als ik het nieuws hoor over Groningen, dan blijkt dat niet alleen te worden gepraktiseerd in het belasting- , inkomens- en hypotheekrente-aftrekbeleid, maar ook in het binnen de fractie onderling vliegen afvangen.
op 26 10 2012 at 01:01 schreef Sasha Berkman:
“PvdAfgunst” Op het gevaar af dat ik een surinaamse stropop achter me aan krijg, wil ik graag de vraag stellen hoe oud jij bent. Je praat dermate kul, dat je ridicuul bent. Maar ja weet je van wie ze dat ook zeiden?
op 26 10 2012 at 02:09 schreef Aaron:
Wij verkiezen dicht-bij-huis-sterretjes als Barbie, Brit en Jantje Smit boven iemand als Sylvia Kristel, van internationale allure, en ontdekken haar pas als het (in ieder geval voor haar) te laat is.
Erg makkelijk. Had je nog plattere voorbeelden uit kunnen kiezen? Ik had ook niks met haar en daar verandert het feit dat ze Nederlands is weinig aan…
Jan Smit, André Rieu en f*cking Carice van Houten hebben ook internationale allure… and I couldn’t care less.
op 26 10 2012 at 04:30 schreef leo schmit:
@ Ana
Het verschil tussen goede en slechte films is mij niet duidelijk, evenmin het verschil tussen goede en slechte actrices (@ Stolzer ‘redelijke actrice’). Een film is het bekijken waard als de fotografie goed is. De acteurs zijn ondergeschikt. Emmanuelle had die kwaliteit en we mogen trots zijn op Kristel voor haar rol in die film.
op 26 10 2012 at 06:03 schreef Sammie Saul:
Ah, dus zo schrijf je een ode. Je blog over je domrechtse date heb ik net ook in één keer uitgelezen. Damn, je zou hier meer moeten schrijven!
Ik vraag me wel af in hoeverre Kristel zij zichzelf als een gevierde ster zag. Ervaarde ze dat als een prettige egostreling of vond ze het overtrokken hysterie?
Vetkleppert heeft overigens wel een punt. De mens is een verslavingsgevoelig wezen, we zijn alleen getraineerd om dat min of meer onder controle te houden, net zoals ons hele gedrag min of meer getraineerd is. Mensen die zich niet laten traineren zijn op een bepaalde manier natuurlijk bewonderenswaardig.
op 26 10 2012 at 15:34 schreef MNb:
@Sasha: “Op het gevaar af dat ik een surinaamse stropop achter me aan krijg”
Die heb je hiermee vakkundig zelf al opgericht.
“De acteurs zijn ondergeschikt.”
Daar ben ik het volstrekt mee oneens. Eén van mijn favoriete films aller tijden (top 3), Herfstsonate, draait vrijwel volledig op het vermogen van twee fabuleuze actrices om levensechte karakters neer te zetten. Daar kan kan Sylvia Kristel niet aan tippen, al moet ik er meteen bij schrijven dat haar films zich er niet voor lenen.
Overigens heb ik geen enkele behoefte om Sylvia Kristel onderuit te halen. De titel “Mysteries” zal ik onthouden.
RSS