Comics and taboos

Peter Breedveld

Illustratie: Heinrich Kley

Gisteravond op het Winternachtenfestival wéér de mist in gegaan met een grap over de PVV. Toen ik in mijn programma over Comics and Taboos de Britse schrijver Peter Milligan introduceerde, zei ik dat de heldin in één van zijn series, Greek Street, een moslima met een hoofddoek is. En dat we dus van geluk mochten spreken dat hij niet meteen bij aankomst op Schiphol was gearresteerd, want dat is linke soep tegenwoordig in Nederland, moslims in een positief daglicht stellen.

Een pijnlijke stilte. Ik hoorde iemand in het publiek “Huh?” zeggen.

Dat was echt de laatste keer dat ik leuk probeer te zijn over de PVV. PVV en ironie, dat gaat gewoon niet samen.

Maar verder was het een geslaagd evenement. Ik begon het gesprek met Inge Heremans en Peter Milligan in een halflege zaal, maar die stroomde al gauw redelijk vol. Ik was even bang dat Milligan te saai was, omdat hij bijna nooit direct antwoord gaf op mijn vragen, maar in plaats daarvan uitweidde waar zijn verhalen over gingen en hoe hij op het idee gekomen was, maar zijn Londense humor sloeg aan. Er werd veel gelachen.

Chauvinistische Amerikanen
Nu is het ook onmiskenbaar grappig om op een scherm een stervende superheld te zien met zijn ingewanden over de grond verspreid, en de auteur te horen zeggen dat hij deze pechvogel de naam ‘Zeitgeist’ had gegeven.

Wat me intrigeert aan Milligan, die deel uitmaakt van een legertje Britse schrijvers die eind jaren tachtig, begin jaren negentig door de Amerikaanse stripuitgevers Marvel en DC werden ingehuurd om series als Batman, Superman en X-Men nieuw leven in te blazen, is dat hij kennelijk overal mee wegkomt bij die preutse, politiekcorrecte en chauvinistische Amerikanen. Snoeiharde commentaren op de Amerikaanse politiek en samenleving, seks, incest, homoseksualiteit, you name it. Het kon blijkbaar allemaal.

Daar plaatste Milligan wat kanttekeningen bij. Zijn strip Skin, bijvoorbeeld, over een Softenonslachtoffer dat, net als de andere jongens in zijn buurt, een op seks beluste hooligan is, en dat op een afschuwelijke manier wraak neemt op de baas van het farmaceutische bedrijf dat verantwoordelijk is voor zijn misvormingen, werd door bijna elke uitgever geweigerd voordat ze uiteindelijk werd gepubliceerd. Eén van de eigenaars van een uitgeverij dreigde zelfs zijn bedrijf op te doeken als dat deze vuiligheid zou uitgeven.

Sick comic
Ook voor zijn idee om Lady Diana uit de dood op te wekken en in te lijven in het superheldenteam X-Statix, een spin-off van X-Men, kreeg hij van uitgever Marvel geen toestemming. Hij zag het al helemaal voor zich: de dode Lady Di in spandex, met superkrachten en een attitude van hier tot Tokyo, maar de Britse schandaalpers dook erop en kopte met koeieletters: ‘SICK’ op de voorpagina van één van de boulevardbladen. ‘Utterly appalling‘, luidde het commentaar uit Buckingham Palace.

Marvel had geen zin in gedonder met het Britse koningshuis en dwong Milligan elke verwijzing naar Diana en de koninklijke familie te schrappen. “Jullie hebben nota bene een oorlog met het Verenigd Koninkrijk uitgevochten om onder het juk van het Britse koningshuis vandaan te komen”, protesteerde Milligan. “Dat is dus allemaal voor niks geweest!”

Piemel van Jezus
Inge Heremans, alias Ilah, ken ik al jaren. Ik probeerde haar een aantal anekdotes te ontlokken die ze me zes jaar geleden had verteld, onder andere over de trammelant die ze kreeg toen ze, na jaren in de Vlaamse krant De Morgen grappen te hebben gemaakt over seks, masturbatie, de piemel van Jezus en noem maar op, in het Nederlandse Algemeen Dagblad sneerde over oude mensen die altijd de rij ophouden. Helaas herinnerde ze zich daar niks meer van.

Ik liet het publiek een aantal van haar strips zien, dezelfde die ik bij dit artikel plaatste en Inge zei nee, de taboes zijn hier niet de naaktheid van haar personage Cordelia, die de lezer uitdagend haar geslacht toont, of de openheid waarmee zaken als masturbatie en geilheid worden behandeld – het gaat om de kwetsbaarheid. Jezelf kwetsbaar opstellen, dát is het ultieme taboe volgens Inge.

Goedkoop vermaak
Ik had de indruk dat ze gisteravond vele harten veroverde op Winternachten, en dat zij en Milligan het sjieke, literaire publiek ervan hebben overtuigd dat de strip als medium ook goede verhalen voorbrengt, met zinvolle, belangrijke thema’s, net als de poëzie van Bejan Matur of de boeken van Frank Martinus Arion.

Dit evenement was belangrijk voor mij. Ik hou hartstochtelijk veel van strips en dit is de eerste keer dat de strip werd vertegenwoordigd op een belangrijk literair festival in Nederland, waar het grote publiek toch nog steeds lijkt te denken dat strips altijd goedkoop vermaak zijn, en leesluiheid veroorzaken.

Het is geen geheim dat ik pittige kritiek heb op de manier waarop de stripbobo’s in Nederland het medium menen te moeten promoten, en dat ik vind dat ik het beter kan. Dat levert me in de stripwereld weinig vrienden op, en dat zal de reden zijn dat niet één stripbobo aandacht heeft geschonken aan het feit dat Winternachten een stripprogramma had.

Zombies
Tant pis. Als je het publiek wilt vertellen dat strip een uitstekend medium is om zinvolle verhalen te vertellen, ben je beter af zonder de stripbobo’s, die het klaarspelen om een belangrijke stripmaker uit Amerika te laten overvliegen om hem op een podium, voor publiek, te vragen of zijn volgende strip ook weer over zombies zal gaan.

Strips promoot je door goede strips aan een intelligent, ruimdenkend, nieuw publiek voor te leggen. En ik hoop dat gisteravond de eerste was van vele gelegenheden om zulks te doen.

Tweet

Peter Breedveld, strips, 22.01.2012 @ 14:29

[Home]
 

Δ