Dyslexie

45 Reacties

op 17 02 2010 at 10:20 schreef vetklep:

Mensen die niet in staat zijn fatsoenlijk Nederlands te spreken en/of schrijven hebben niks in het onderwijs te zoeken. Of dat door dyslexie komt of door iets anders maakt mij niet uit. Een klas knderen verdient gewoon een goede leerkracht.
Je vertrouwt je kind ook niet toe aan een blinde taxichauffeur of een chirurg met parkinson.

op 17 02 2010 at 10:38 schreef Rob:

Last van dyslexie, Vetklep?

op 17 02 2010 at 10:59 schreef vetklep:

vautje.

op 17 02 2010 at 11:15 schreef Rob:

Nee, dat bedoel ik niet, die ‘knderen’. Ik vraag me echt af of je het artikel gelezen hebt want je reageert volgens mij op de stemmetjes in je hoofd.

op 17 02 2010 at 11:40 schreef Meiosis:

Mensen die op de PABO de taaltoets niet halen moeten per definitie vertrekken.
Dit staat los van onvoldoendes voor Nederlands. Hier spreekt een ervaringsdeskundige oftewel een PABO student.

op 17 02 2010 at 11:43 schreef vetklep:

Het lijkt mij nuttig als toekomstige leerkrachten de stof die ze moeten gaan onderwijzen zelf aankunnen.
Ik weet niet wat voor chaos of lawaai er in jouw pannetje heerst, maar dat zegt niks over gezonde mensen, hoor.

op 17 02 2010 at 11:51 schreef Rob:

Dat is toch een enorme open deur, Vetklep? Ik kan me vergissen hoor, maar het onderwerp van het stukje is niet dat er mensen op PABO’s zitten die geen Nederlands kunnen.

op 17 02 2010 at 12:01 schreef Yezkilim:

Vetklep,
Zoals ik al schreef, kan iemand met dyslexie de PABO best wel aan, alleen moet hij of zij er heel erg veel voor over hebben. Er heel erg hard voor moeten werken bijvoorbeeld (zoals regels leren voor allerlei dingen die wij vanzelf al goed doen). Het zal dus niet vaak voorkomen dat iemand met dyslexie de PABO gaat proberen, maar iemand die dit wel probeert moet wel heel erg gemotiveerd zijn en verdient het dus niet om weggestuurd te worden. Bovendien is het je reinste discriminatie.

Meiosis,

Het ging niet over de taaltoets, die had deze jongen wel gehaald, maar over de onvoldoende voor Nederlands waarmee de anderen wel doormochten, maar hij niet.

op 17 02 2010 at 12:14 schreef vetklep:

Ik kan met mijn motoriek van een baviaan ook geen balletdanser worden. Gelukkig zijn er nog oneindig veel andere beroepen.
Met discriminatie heeft dat niks te maken.

op 17 02 2010 at 12:17 schreef Yezkilim:

Als jij omdat je op een baviaan lijkt niet aangenomen wordt voor een balletopleiding, ook als je dezelfde tests als alle anderen hetzelfde doet, is dat discriminatie.

op 17 02 2010 at 12:21 schreef Meiosis:

Yezkilim,

prima, dan had ik dat niet correct begrepen. Toevallig zat er bij mij in in de klas ook een jongen met dyslexie en die is wonder boven wonder ook afgehaakt. Niet vanwege dyslexie maar vanwege de feminisering van het onderwijs. Nu is dat weer voer voor een andere discussie.

op 17 02 2010 at 12:49 schreef Benech:

Ik vraag me even hardop af: dat dyslectie bestaat, allicht, dat het vaker wordt onderkent, ook nog tot daar aan toe, maar wat ik steeds vaker zie, is dat mensen “dyslectie” roepen als ze bijv. via het internet geconfronteerd worden met hun spelfouten. Nu ben ik zeker zelf geen wonder met taal, maar ad hoc roepen dat je dyslectisch bent, gaat er bij mij ook niet in. Het komt zo doorzichtig over. Hoe herken je een ordinaire spelfout van dyslectie? (te onbekend hiermee om dit echt goed te onderzoeken).

Ander geval: ik ken een moeder die van haar dochter beweert dat ze en dyslectisch en dyscalculitisch is. Dat ze de HAVO doet, ook nog prima hoor, maar ik vind het toch ergens verdacht worden. Een groot deel van de middelbare school bestaat uit het toepassen en leren van (vreemde) tal(en) en het toepassen van rekenen en beginselen van de wiskunde. Als je dan als havist een diagnose krijgt voor dyscalculie en dyslectie, dan moet je toch in iets goed zijn dat je HAVO-niveau rechtvaardigd? Maar in wat dan, vraag ik me af?

op 17 02 2010 at 12:55 schreef Tjerk:

“dat het vaker wordt onderkent”

Dyslectie! (Sorry, hij was te mooi om te laten liggen)

op 17 02 2010 at 13:22 schreef Benech:

oh Tjerk, nitpicker die je weer eens bent, er staan wel meer spelfouten in mijn bovenstaande tekstje. Wat denk je van: “dan moet je toch in iets goed zijn dat je HAVO-niveau rechtvaardigd”

Maar he, het verschil is dat ik eerlijk wil toegeven: ik let er gewoon niet zo op.

op 17 02 2010 at 14:28 schreef Yezkilim:

Benech, zoals je kunt lezen, meldde ik al dat er ouders zijn die uit een soort van schaamte hun suboptimaal begaafde kinderen (o.a.) het etiket dyslectisch opplakken, maar ik had nog niet gedacht aan volwassenen die dit als smoes gebruiken voor hun eigen onvermogen om behoorlijk te spellen. Inderdaad, die zullen er ook wel zijn.
Er zijn trouwens niet alleen veel mensen die, net als jij – als het waar is wat je zegt :-) – er niet zo op letten, maar vast wel weten hoe het moet, maar er zijn ook veel mensen die koketteren met al hun spelfouten. Zo van: kijk eens hoe druk ik het heb, IK heb geen tijd om zorgvuldig te tikken, of om alle fouten in mijn emailtjes (reacties) te verbeteren! Daar zoek ik vaak meer achter: dit zou immers ook wel eens een manier kunnen zijn om te camoufleren dat je niet kunt spellen…

op 17 02 2010 at 17:08 schreef Benech:

Als het moet, bijv. bij sollicitatiebrieven, dan let ik er heel secuur op. Echter, voor gewone huis- tuin en keukenpostings als dit let ik er niet op. Maar geloof mij maar: kijk op een willekeurig derderangs webforum (Maroc.nl, TMF, FOK ofzo) en de dyslectici lijken zich er met bosjes te verzamelen.

op 17 02 2010 at 17:19 schreef Tjerk:

Wat doe jij op die pukkelige rukkertjesfora, Benech?

op 17 02 2010 at 17:51 schreef Spie:

Het verhaal komt me (als docent Taal op een Pabo) wel wat vreemd voor.

Als een student de verplichte taaltoets van het Cito ook na drie pogingen niet haalt, krijgt hij een negatief bindend studieadvies, lees: hij moet van school en mag ook niet volgend jaar het eerste jaar van die school overdoen. Wel mag hij zich dat volgende jaar aan een andere school inschrijven en daar nogmaals drie pogingen wagen. Het maakt daarbij niet uit of hij wel/niet dyslectisch is: niet halen is exit. Daar zit nog wel een addertje onder het gras, want het is bekend dat niet iedere pabo zich daaraan houdt: sommige pabo’s (in het westen) geven de studenten 2 jaar de tijd om die taaltoets te halen, hoewel dat in strijd is met de voorschriften.

Ik begrijp echter dat het niet om de taaltoets van het Cito gaat, maar om een gewoon onderdeel van het curriculum dat met een toets wordt afgesloten. Dan gelden de regels van de instelling en die gelden uiteraard ongeacht de vraag of iemand wel of niet zo’n dyslexieverklaring heeft. Wat wel kan, is dat de ene onvoldoende wel compensabel is en de andere niet.

Het zou dus interessant zijn om te horen welke pabo het precies betreft, welk onderdeel het precies is enz. Als het nl. om precies eendere gevallen handelt, is het verstandig in beroep te gaan: eerst bij de examencommissie (maar die wil nog wel eens één lijn trekken met de opleiding) en dan bij de Commissie van Beroep voor de Examens die daar blijkens de wet als hogere beroepsinstantie boven moet staan. Daar zitten meestal onafhankelijke leden in die geen deel uitmaken van de schoolorganisatie. Tot slot blijft er natuurlijk altijd de mogelijkheid om je tot de bevoegde rechter te wenden.

Daarnaast blijft het moeilijke punt: als je blijkbaar zelf grote moeite hebt met lezen en/of schrijven, ben je m.i. eigenlijk ongeschikt voor het vak van leraar, zeker dat van leraar aan een basisschool. Natuurlijk kunnen mensen in 4 jaar groeien en zich ontwikkelen, maar als er sprake is van een vrij ernstige dyslexie (getuige de verklaring), dan schat ik de kansen op herstel van dat probleem vóór het behalen van het diploma erg gering in. Niet iedereen die dit vak echt graag wil leren, is geschikt om het ook daadwerkelijk te doen! Het belang van de kinderen, hun recht op goed onderwijs moet zwaarder wegen dan het recht op vervulling van de persoonlijke beroepswens van een student. Het vrijwel foutloos beheersen van de Nederlandse spelling en een goed niveau van begrijpend lezen en technisch lezen is daarvoor onontbeerlijk. Mijn ervaring is dat dat bijna nooit te combineren valt met dyslexie en dat het dyslectici slechts bij uitzondering lukt om hun probleem in voldoende mate te overwinnen.

Terzijde: vaak is wat men ‘dyslexie’ noemt gewoon een gevolg van slechts taalonderwijs gedurende vele jaren. Daaraan is wel degelijk wat te doen en dergelijke studenten kunnen met goede begeleiding en veel eigen inzet daar in een paar jaar overheen groeien.

op 17 02 2010 at 17:53 schreef Benech:

Tjerk: Voor jou een vraag, voor mij een weet.

Yezkilim: volgens mij is het gewoon een vorm van niet willen leren spellen. Of gewoon niet willen lezen, want ik vermoed dat flink veel lezen bij veel mensen de boel goed kan opkrikken, zowel doordat je (onbeuwst) woorden met de correcte spelling opslaat ofwel omdat je gewoon meer woorden leert.

op 17 02 2010 at 17:53 schreef Spie:

Arrggh, typo:

slechts –> slecht

op 17 02 2010 at 21:53 schreef herman van der helm:

Beste mensen, ik heb drie kinderen met de diagnose dyslexie. De oudste heeft zeven jaar gedaan over de route brugklas, havo, terug naar mavo, en daarna weer havo. Met dikke voldoendes geslaagd en nu bijna afgestuderrd logopediste. Ze heeft niet of nauwelijks hulpmiddlen kunnen gebruiken. Mijn tweede zoon heeftzonder hulpmiddelen hetzelfde traject gevolgd en zit nu in vier havo. De jongste heeft kopklas gedaan, omdat hij slecht was in lezen en schrijven. Hij was echter bijzonder goed in luisteren. Werkt nu met een hulpprogramma op de computer en krijgt hiermee met minimale inspanning maximaal resultaat. De computer met programmatuur is beschikbaar gesteld door de school (waar ook de anderen hebben gezeten. Ik ben ervan overtuigd dat het ze twee jaar had gescheeld als er voor hen ook deze apparatuur ter beschiking was gesteld.

op 17 02 2010 at 23:10 schreef Hosseyn:

Ik heb ook een zoon van dertien met dyslexie. Ik heb drie kinderen in huis,één van hen heeft dyslexie. Dat heeft niets met weinig lezen te maken want ik laat hem al vanaf het begin zeer veel lezen, zodat hij meer heeft gelezen dan de andere kinderen. Ik liet hem dagelijks een paar bladzijden voorlezen, jarenlang; toch is hij nog steeds heel duidelijk dyslectisch. Zo leest hij bijvoorbeeld nooit de ondertiteling van films, terwijl ieder lectisch kind dat toch rond z’n achtste vanzelf gaat doen. Ik kan zelfs geen film kijken zónder mee te lezen, zelfs als ik in bijvoorbeeld een Griekse of Zweedse bioscoop zit. Voor de talenkennis is dat trouwens heel goed, hij heeft ook geen ondertitels nodig.

op 17 02 2010 at 23:11 schreef Yezkilim:

Ik hoor net ook al van iemand anders dat de logopedie bij haar kind goed hielp. Alleen werd de twee keer anderhalf jaar die haar dochter nodig had niet door haar verzekeraar vergoed. Of ik alle lezers even wilde waarschuwen. Bij deze: pas op bij het kiezen van je verzekeraar!

op 17 02 2010 at 23:20 schreef Yezkilim:

Oeps Herman, Je dochter kreeg geen logopedie, maar werd logopediste, maar ik hoorde dus dat logopedie goed kan helpen. Ben trouwens benieuwd naar wat die hulpmiddelen inhielden waar je het over hebt. Hosseyn (cc Benech),Dit klinkt hartstikke positief, fijn dat je zoon zo goed in talen is, dat je hem zo veel laat (liet) lezen en dat je met je reactie meehelpt om alweer een fabeltje de wereld uit te helpen, namelijk Benech’s: dyslexie komt door te weinig lezen.

op 17 02 2010 at 23:44 schreef Benech:

Hoho, Yezkilim, dat beweer ik dus niet. Ik beweer dat de vermeende dyslectie van bepaalde mensen gewoon te verhelpen zou zijn als ze meer zouden lezen omdat ze dan al dan niet bewust woorden met de correcte spelling opnemen en meer woorden leren.
Bovendien gaat het vermoedelijk een ander leeseffect te lijf: het niet willen lezen van te veel woorden. Sommige mensen lijken tegenwoordig alleen maar enkele zinnen achter elkaar te kunnen of te willen lezen. Zo heb ik een kennis bij een nogal technische hobby van me die amper een boek aanraakt en alles doet op basis van verbale technische informatie. Moet hij vooral doen, maar bepaalde onderliggende technische theorie beheerst hij ook niet. Dat is heel duidelijk te merken bij hem: zodra hem namelijk gevraagd wordt om de theoretische onderbouwing te geven van zijn technische hoogstandjes (die hij m.i. kopieert van anderen) dan gaat hij flagrant de mist in. Spreekt technische wartaal.
Of die kennis daadwerkelijk dyslectisch, geen goede leesvaardigheden of gewoon geen zin heeft, geen idee, maar ik gok dat mensen aanmerkelijk slechter en minder lezen dan in het verleden.

op 18 02 2010 at 00:56 schreef Tjerk:

Beste mensen, ik heb drie parkieten, twee marmotten, en een kat met dyslexie. Op de hobbyboerderij hoorde ik dat twee sessies per week bij de dierenfluisteraar echter wonderen doet. Pas wel op, want niet iedere verzekeraar vergoedt dit.

op 18 02 2010 at 01:45 schreef Yezkilim:

Als vierde probleem, tot slot, zou iemand die alleen maar dit soort gevallen van dyslexie tegenkomt, wel eens kunnen gaan denken dat dyslexie gewoon een modern eufemisme is voor slecht zijn in taal. Tjerk en anderen, bedankt voor jullie voorbeelden bij deze stelling!

op 18 02 2010 at 02:40 schreef mariska:

Mijn dyslectische dochter kent alle spellingsregels perfect uit haar hoofd, oefent veel, heeft alle Harry Potter boeken gelezen en nog is haar spelling verschrikkelijk. Ooit werd een leerkracht boos omdat ze zelfs fouten maakte bij het overschrijven van het bord. Terwijl dit nu juist het moeilijkst is. Het is voor simpele mensen blijkbaar onmogelijk om iets dat ze niet zelf ondervinden te erkennen.

op 18 02 2010 at 07:12 schreef Benech:

Wie bedoel je Mariska?

op 18 02 2010 at 07:23 schreef Hosseyn:

En je zou als dyslect maar zulke simpele zielen als ouder hebben, Mariska.

Interessant is ook dat een dyslect die veel leest, altijd op één of andere manier vooruitloopt op het gelezene. De geest vult, op grond van de eerste letters van een woord, razendsnel de rest in. Dat gaat meestal goed, maar als het fout gaat, zal hij grote moeite hebben het hele woord alsnog te spellen. Zo zal iemand met dyslexie bij het woord apenrots misschein apocalyps lezen. Om het hele woord goed te lezen moet hij dan terug en nog een paar pogingen doen.

op 18 02 2010 at 07:35 schreef Hosseyn:

Dit alles neemt niet weg dat er inderdaad zeer weinig gelezen wordt en dat het aantal niet-dyslectische mensen dat slecht schrijft en spelt ook sterk toeneemt. Maar het verschil tussen een echte dyslect en iemand met slecht onderwijs is overduidelijk.

En heel veel lezen helpt bij dyslectie, maar het gaat er niet van over. Ik liet mijn zoon als zeven, achtjarige onder andere metrische Homerusvertalingen (Roy van Zuidewijn) lezen. Daar laten de woorden zich niet zomaar voorspellen door de context, zoals in gewone verhalen. Hij vloog opeens door de Avi’s heen en hij vond het overigens geweldig.

op 18 02 2010 at 10:26 schreef colliding positron:

Ik denk dat er tegenwoordig meer gelezen wordt dan ooit tevoren (tv-ondertiteling, internet). Alleen gaat het vaak om teksten die geen vakkundige eindredactie gehad hebben.
Daarnaast wordt er nu ook meer dan ooit geschreven (instant messaging, twitter, blogs), vooral door jonge mensen die nog onvoldoende taalvaardigheid vergaard hebben.
Het zou zeer wel kunnen dat het beeld van de slechte spelling van ‘de jeugd van tegenwoordig’ alleen maar ontstaat door de grote hoeveelheid amateurteksten die je op internet tegenkomt.

op 18 02 2010 at 11:08 schreef colliding positron:

Echte dyslexie (slecht woordbeeld) zou je kunnen testen door te beginnen met een ‘level playing field’, d.w.z. dat je de test onafhankelijk maakt van verworven taalkennis.
Bied bijvoorbeeld de te testen persoon een aantal onzinwoorden aan van variërende moeilijkheid (bv ‘bop’, ‘sgronbla’, ’trokal’, ‘brgiltr’) en geef hem een standaardtijd om te trainen.
Vervolgens ondervraag je de persoon m.b.v. meerkeuzevragen naar de ‘correcte’ spelling

op 18 02 2010 at 11:13 schreef Wampie:

Die van mij (13) is ook gecertificeerd dyslectisch, na onderzoek naar oren, ogen en IQ: allemaal dik in orde. Hij heeft bijna twee jaar lang wekelijks een (niet door de verzekering gedekte) dyslexietraining gekregen bij een gespecialiseerd instituut. De spellingsregels kan hij dromen. Het is vooral het idioom waar hij over struikelt, en de syntaxis. Het is haast onvoorstelbaar welke woorden hij leest op basis van de lettercombinaties die er staan. Daar staat tegenover dat hij auditief en visueel ijzersterk is. Als absolute tegenpool benijd ik hem soms.

op 18 02 2010 at 11:16 schreef Wampie:

Nog iets: dyslectici leren al vroeg delegeren en op de grote lijnen letten. Dat levert hen veel op.

op 18 02 2010 at 12:29 schreef mariska:

@ benech: ik bedoelde de juf. Ik zie het bij meer oudere leerkrachten op school. Ze weten van de dyslectieverklaring. Zouden kunnen zien dat ze verder een van de slimsten van de klas is en haar best doet maar dan toch krijgt ze regelmatig woede over zich heen omdat ze iets verkeerd schrijft of langzaam leest. Verder herken ik precies wat Wampie zegt, haar ruimtelijk inzicht is bijvoorbeeld super.
Laatst moest groep 7 een werkstuk maken over een fantasie eiland. Veel kinderen hadden creatieve dieren en vervoersmiddelen verzonnen en getekend. Bij de beoordeling kreeg dit geen enkele aandacht, er werd alleen gelet op spelling, hoofdletters etc. Wat een arme wereld, ze missen het belangrijkste:
http://www.ted.com/talks/ken_robinson_says_schools_kill_creativity.html

op 18 02 2010 at 15:48 schreef Benech:

Hosseyn: ik meen dat er een vertaling is van rond 1940 die nog beter schijnt te zijn qua metrum, kom even niet meer op de vertaler. Desondanks vraag ik me even hardop af: jij bent er heel stellig in dat je een dyslect heel makkelijk van een slecht lezer kan onderscheiden. Kan jij me uitleggen hoe?

op 18 02 2010 at 16:24 schreef Wampie:

Benech, als ik zo vrij mag zijn: een slecht lezer maakt progressie bij oefening, een dyslect niet of nauwelijks.

(Verder denk ik dat een slecht lezer gemiddeld over een kleinere woordenschat beschikt dan een dyslect.)

op 18 02 2010 at 18:38 schreef Hosseyn:

Helemaal juist, Wampie. Sterker nog, een dyslect op hoog niveau ziet voortdurend woorden die er niet staan, omdat zijn hersens aan de hand van de eerste letters vooruitlopen op het woord, zonder ooit in staat te zijn een woordbeeld in één keer te herkennen.
Een slecht lezer die je jarenlang dagelijks hardop laat lezen, is al snel geen slecht lezer meer; die zal heel snel het complete woordbeeld herkennen. Als dyslect moet je steeds de letters één voor één in het gelid zetten om een woord te kunnen lezen.
Het heeft te maken met verwerken van informatie, die lijkt, in mijn waarneming, niet serieel te gaan, maar langs min of meer paralelle paden.

op 18 02 2010 at 22:53 schreef Marco Knol:

Gelukkig is er vooruitgang. Ik ken mensen van rond de 40 die dyslectisch zijn en daar tijdens hun opleiding behoorlijk last van gehad hebben, vooral ook omdat het niet onderkend werdt. Overigens zijn ze goed terechtgekomen als monteur en boekhouder.

Daarnaast vind ik de anatomie van van Franz von B. erbarmelijk. Het arme meisje heeft niet eens een rechter knie.

op 18 02 2010 at 23:37 schreef Yezkilim:

Werd met dt, heel mooi, die zie ik voor het eerst!

op 19 02 2010 at 00:35 schreef Benech:

Kan beroerder Yezkilim: een Nederlandse studiegenoot van me schreef eens in zijn studieopdracht “ik werdt”. Die heeft alleen al voor die twee woorden een punt aftrek van zijn eindcijfer gekregen.

op 19 02 2010 at 15:17 schreef herman van der helm:

Ik hoorde onlangs dat in Finland weinig tot geen dyslexie voorkomt. De onderzoeker suggereerde dat het iets te maken zou kunnen hebben met het feit dat in Finland pas op 8 jarige leeftijd begonnen wordt met schrijven en daardoor ook dus met lezen.

op 19 02 2010 at 15:20 schreef herman van der helm:

O ja Yezkilim, mijn zoon gebruikt een netbook met het programma Kurzweil. Dit leest Word, pdf, en diverse andere bestanden voor in de moderne talen.
Alles wat hij zelf schrijft wordt ook voorgelezen als het woord klaar is.

op 19 02 2010 at 19:30 schreef Hosseyn:

Herman, ik denk eerder dat dit van invloed is:
http://en.wikipedia.org/wiki/Orthographies_and_dyslexia